Διάλεξη 3 η Τουρισμός Πολιτιστικής Κληρονομιάς – Η Περίπτωση της Ελλάδας Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Τηλ.: E-class μαθήματος:

 Εξάπλωση του τουρισμού -> Απόρροια πολλών παραγόντων -> Ιδιαίτερα απαιτητική σε φυσικούς και ανθρώπινους πόρους

 Θετικές επιπτώσεις: 1.Συνεισφορά στο εισόδημα και την απασχόληση 2.Άμβλυνση ανισοτήτων μεταξύ περιφερειών 3.Διάχυση της οικονομικής ανάπτυξης στο γεωγραφικό χώρο 4.Δημιουργία σύγχρονων υποδομών 5.Διατήρηση πολιτισμικού αποθέματος

 Αρνητικές επιπτώσεις : 1.Κατασπατάληση φυσικών πόρων 2.Διαταραχή φυσικών οικοσυστημάτων 3.Αστικοποίηση, αλλαγή χρήσεων γης 4.Υποβάθμιση του τοπίου 5.Αλλοίωση χαρακτήρα και έκτασης οικισμών 6.Μεταβολή κοινωνικού και οικονομικού ιστού και παραδόσεων

 Μετακίνηση τουριστικού ενδιαφέροντος  Αύξηση εναλλακτικού τουρισμού  Ο πολιτισμικός τουρισμός -> νέα «αγορά»  Λόγοι: 1.Αλλαγές μορφής και δομής οργανωμένου μαζικού τουρισμού 2.Αλλαγές οργανωτικού και οικονομικού τομέα στον τουρισμό σε παγκόσμιο επίπεδο 3.Ευκολία μετακίνησης μέσα στα όρια της ΕΕ 4.Έμφαση στην ποιότητα και στο περιβάλλον 5.Μείωση διάρκειας ταξιδιού -> αύξηση αριθμού ταξιδιών 6.Αύξηση ταξιδιωτικής εμπειρίας και μορφωτικού επιπέδου  αναζήτηση «νέων» και «ιδιαίτερων» προορισμών 7.Αλλαγή κινήτρων ταξιδιού 8.Προτίμηση ανεξάρτητου ταξιδιού 9.Προτιμώμενη περίοδος του ταξιδιού εκτός θερινής περιόδου

 Επίσκεψη σε αρχαιολογικούς χώρους (μουσεία, μνημεία κλπ) & παρακολούθηση των στοιχείων που συνθέτουν την κουλτούρα μια κοινωνίας (φεστιβάλ, παραδοσιακοί χοροί κλπ)  Αναζήτηση γνώσης για την ιστορία, τα ήθη και τα έθιμα ενός τόπου  Δραστηριότητες που αφορούν τα παραπάνω  Πλεονέκτημα ευρωπαϊκών χωρών – μεγάλο μερίδιο της αγοράς

 Βασικοί τύποι τουρισμού: ◦ Διακοπές περιπέτειας και δράσης 18% ◦ Σκι 6% ◦ Τουρισμός πόλης 21% ◦ Πολιτιστικός τουρισμός 19%  Ανάγκη διασποράς τουρισμού στο χρόνο και το χώρο  Ανάγκη μετακίνησης προς τον αγροτικό χώρο και προς την κατεύθυνση του πολιτισμού

 Χαρακτηριστικά: ◦ Εκτεταμένη ακτογραμμή ◦ Χιλιάδες νησιά (3053) – 227 κατοικημένα ◦ Διαφορετική ένταση και έκταση ανάλογα τον τόπο και το ρυθμό ανάπτυξης  Τα ταξίδια χρονολογούνται από τον 2 ο μ.Χ αιώνα  Το ταξίδι στην Ελλάδα υπήρξε πάντα «ιδεώδες»  Λύση σε οικονομικά αδιέξοδα (Μετά το Β.Π.Π. και την ΕΕ)

 Αρνητικές επιπτώσεις:  Εγκατάλειψη παραδοσιακών ηθών και εθίμων  Αλλαγή της μορφής, δομής και έκτασης των οικισμών  Ορατές πιέσεις στο φυσικό περιβάλλον  Αντιθέσεις κοινωνιών υποδοχής

 Δημιουργία ΕΟΤ (1929) ◦ Ν 2160/93 Ενεργό ρόλο ◦ Σκοπός: Οργάνωση, ανάπτυξη και προβολή του ελληνικού τουρισμού  Τουριστική εικόνα ◦ Αποπροσανατολισμένη από το πολιτισμικό περιεχόμενο ◦ Εστιασμένη στο δίπτυχο ήλιος – θάλασσα π.χ. Μύκονος, Ρόδος, Κέρκυρα  Μαζικός τουρισμός ◦ Μεσαίου ή χαμηλού εισοδήματος τουρίστες ◦ Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο ◦  Δεν διαθέτουν την απαραίτητη ενημέρωση ή ευαισθητοποίηση για το πολιτισμικό και ιστορικό υπόβαθρο της χώρας

 Αποτέλεσμα  Πτωτικές τάσεις τουρισμού (δεκαετία 90’)  Αναγκαιότητα σχεδιασμού τουριστικής δραστηριότητας σε όλα τα επίπεδα (εθνικό, περιφερειακό και τοπικό)  Δυνατότητα ανάπτυξης εναλλακτικών και πιο βιώσιμων μορφών τουρισμού -> πολιτισμικός τουρισμός

 Το πρόβλημα του πολιτιστικού τουρισμού στην Ελλάδα είναι πολύ-επίπεδο:  Απαρχαιωμένο διοικητικό περιβάλλον (μάνατζμεντ)  Άγνοια νέων εργαλείων προώθησης και επικοινωνίας ◦ Ηλεκτρονικό εισιτήριο ◦ Υπερβολική εστίαση σε μια πηγή εσόδων (εισιτήρια) ◦ Περιορισμένη κατανόηση των δυνατοτήτων του πολιτιστικού τουρισμού  Μυωπία μάρκετινγκ τουρισμού πολιτιστικής κληρονομίας ◦ Εστίαση στο έκθεμα και όχι στην εμπειρία ◦ Έλλειμα νέων τεχνολογιών (εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα)

Highly Differentiated Low Differentiation Competitive Position Consumer Needs Low Consideration High Consideration / Attention to Detail Attendance to a cultural heritage venue Static provision of information for cultural tourist attractions Information based on individual criteria/needs Private viewing sessions at museums The cultural tourism visitation experience

 Έλλειψη γνώσης σχετικά με τις προτιμήσεις των επισκεπτών (Ελλήνων και ξένων) για τουριστικά αξιοθέατα τουρισμού πολιτιστικής κληρονομιάς  Μειωμένη προσέλευση  μειωμένα έσοδα από τουρισμό πολιτιστικής κληρονομιάς  Χαμηλό επίπεδο γνώσης και επαναλαμβανόμενης επισκεψιμότητας  Αδυναμία συντήρησης, προώθησης και προβολής της πολιτιστικής μας κληρονομιάς ◦ Αλλά βάρος στην αυθεντικότητα

 Ισοβαρή σημασία στα προϊόντα και τις υπηρεσίες ◦ Οι υπηρεσίες προσφέρουν προστιθέμενη αξία, όχι τα προϊόντα ◦ Πολυδιάστατη πολιτική εισιτηρίων ◦ Πολύ-εισητήριο και συνδρομές  Ενιαία πολιτική προβολής ◦ Σύγχρονα κανάλια προβολής και προώθησης  Εστιασμός στην εμπειρία του επισκέπτη ◦ Διαρκής έλεγχο της ικανοποίησης πελατών

 Επικράτηση οργανωμένης / μαζικής μορφής τουρισμού  Μέσο ή χαμηλό εισόδημα κα χαμηλό μορφωτικό επίπεδο τουριστών  Σποραδικές αλλά βιώσιμες προσπάθειες – χρονική υστέρηση  Τουριστικό προφίλ “ήλιος – θάλασσα”  Μη αποδοτική ερμηνεία πολιτισμικής κληρονομιάς  Έλλειψη σχεδιασμού τουριστικής δραστηριότητας  Έλλειψη λεπτομερών πληροφοριών και καταγραφής των διαθέσιμων πολιτιστικών πόρων

 Παράγοντες βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης 1.Ορθολογικός και συμμετοχικός σχεδιασμός 2.Ισχυρό θεσμικό πλαίσιο 3.Αποτελεσματική και λεπτομερής καταγραφή 4.Ερμηνεία πολιτισμικού αποθέματος 5.Προβολή πολιτισμικών πόρων 6.Χρήση νέων τεχνολογιών 7.Συγκεκριμένη μελέτη, οργάνωση, διασύνδεση και πληροφόρηση

 Βέρνικος Ν., Δασκαλοπούλου Σ., Μπαντιμαρούδης Φ., Μπούμπαρης Ν., Παπαγεωργίου Δ., (2005), «Πολιτιστικές Βιομηχανίες, Διαδικασίες, Υπηρεσίες, Αγαθά», ΚΡΙΤΙΚΗ: Αθήνα  Τέλλογλου Τ., (2014), «Κόλλησε στο ‘80 ο Πολιτιστικός Τουρισμός», Η Καθημερινή, Ενότητα ‘Ελληνική Οικονομία’, 27/04/2014