Τ.Ε.Ι. Αθήνας Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας « ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ» Τ.Ε.Ι. Αθήνας Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας « ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ» Διδάσκουσα: Δρ. Ειρήνη Κατσαμά

Τα παιδιά βιώνουν αλλαγές που συνδέονται με την ανάπτυξη τους Βιολογικές, γνωστικές, συναισθηματικές, παράλληλα με πιέσεις: Κοινωνικές, πολιτιστικές, περιβαλλοντικές που φαίνεται ότι επιδρούν στην υιοθέτηση συμπεριφορών και στάσεων όπως: Διαταραχές διαγωγής, σχολική αποτυχία, επιθετικότητα, παθητικότητα, χρήση ουσιών, εξάρτηση από το διαδίκτυο, συναισθηματικές διαταραχές όπως κατάθλιψη και άγχος.

Σχολείο και οικογένεια: Αποτελούν τα περιβάλλοντα στα οποία τα παιδιά: Καλλιεργούν και ανακαλύπτουν τη δική τους αξιοπρέπεια και αξία μέσα από μια σταδιακή συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων τους. Διαμορφώνουν αξίες, στάσεις, συμπεριφορές και λαμβάνουν μηνύματα αναφορικά με την κοινωνική συμμετοχικότητα.

Αξίες Συνιστούν πεποιθήσεις για το σωστό, το καλό, το επωφελές, ασκούν πολύ σημαντική και καθοριστική επιρροή στον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά σκέφτονται, αποδίδουν νόημα στις βασικές πτυχές της ζωής τους, υιoθετούν στάσεις ζωής και επιλέγουν τους τρόπους με τους οποίους επικοινωνούν και συναλλάσσονται.

Η επίδραση της παγκοσμιοποίησης Ο φόβος ότι τίποτα δεν είναι σταθερό, κινητοποιεί έντονα συγκρουσιακά συναισθήματα. Υπάρχει διάθεση να σφίξουμε τους δεσμούς αλλά ταυτόχρονα να τους διατηρήσουμε χαλαρούς. Η ανάγκη για εξάρτηση να συνυπάρχει παράλληλα με τη χαλαρότητα και την ατομικότητα.

Η επίδραση της τεχνολογίας Ηλεκτρονικός Υπολογιστής ως νέα μορφή εξάρτησης. Νοερή αναζήτηση εικονικών σχέσεων με στόχο να διαπραγματευτεί τα άγχη του, καταφυγή στο διαδίκτυο ως θεραπεία. Το ίντερνετ, αποτελεί έναν ψυχικό τόπο, ένα καταφύγιο για τη διαχείριση του κενού και του πόνου, για τη ματαίωση και τη μοναξιά.

Η προσκόλληση στην εικόνα Η οθόνη είναι κυρίαρχη καθώς η τηλεόραση, ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, ο κινηματογράφος, ακόμη και το κινητό έχουν οθόνη. Η οθόνη είναι διαδραστική σε σχέση με το άτομο καθώς υπάρχει αλληλεπίδραση με την οθόνη και όχι με άλλους ανθρώπους. Λόγος μέσω ανταλλαγής νοημάτων, μηνύματα μέσω εικόνων που δεν αναλύονται περαιτέρω, προσκόλληση στον επιδερμικό κόσμο της εικόνας.

Η προσκόλληση στην εικόνα Η εικόνα που προβάλλεται είναι ενός ανθρώπου «παντοδύναμου», «τέλειου», «ωραίου». Οι ανθρώπινες ανάγκες, οι φόβοι, οι ματαιώσεις σα να πρέπει να αποκλειστούν. Επιβαρυμένος ο ρόλος των γονέων και των εκπαιδευτικών στην υποστήριξη των παιδιών.

«Μπορώ ν’ αλλάξω τον κόσμο?» Οι νέοι κατακλύζονται από την αίσθηση ότι δεν μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο και αυτό που λένε με τη στάση τους είναι «άσε με ήσυχο να ζω τη ζωή μου όπως θέλω». Από την άλλη παραδοσιακά ο έφηβος έχει την υποχρέωση να αμφισβητεί και όχι να αποδέχεται ότι του προτείνουμε.

Καθοδήγηση? Συχνά η άποψη ότι τα παιδιά και οι νέοι χρειάζονται κάποιον να τους καθοδηγεί πηγάζει από μια ανάγκη των ενηλίκων. Με τον τρόπο αυτό δεν βοηθάμε καθόλου τη συναισθηματική τους ανάπτυξη. Ενθαρρύνουμε την παθητικότητα τους, γιατί δεν τους προσφέρουμε το κίνητρο να παλέψουν με τις αναπόφευκτες ματαιώσεις της ζωής και να μπορέσουν στη συνέχεια να στηριχθούν στις δυνάμεις τους.

Ενίσχυση δεξιοτήτων Η θετικοποίηση Η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της υπευθυνότητας Η καλλιέργεια δεξιοτήτων επικοινωνίας Η ενίσχυση των ικανοτήτων επίλυσης προβλημάτων Η ενίσχυση της διαδικασίας θέσπισης και επίτευξης στόχων Η δημιουργία προϋποθέσεων διαλόγου και η θέσπιση κανόνων για την εξασφάλιση ενός ασφαλούς πλαισίου, αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες που συμβάλουν στην ενεργό πολιτότητα.

Η διεργασία της κοινωνικοποίησης Θεωρούμε την κοινωνικοποίηση σαν μια διεργασία η οποία δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να μεγαλώνει όταν βρίσκεται αντιμέτωπο με μια απόφαση, α) Να αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα από όσο το δυνατόν περισσότερες όψεις της β) Να συλλέγει και να επεξεργάζεται όλες τις πληροφορίες που είναι σχετικές με τον στόχο του γ) Να εξειδικεύει και να αξιολογεί τις εναλλακτικές πιθανές πηγές δράσης στη βάση των προσωπικών αξιών, κριτηρίων και προτεραιοτήτων που συνδέονται με την ικανοποίηση των προσωπικών αναγκών.

Η διεργασία της κοινωνικοποίησης δ) Να ελέγχει την εναλλακτική λύση που προάγει το προσωπικό μεγάλωμα, σαν άτομο και σαν μέλος της ομάδας. Βασιλείου Γ. 1982, στο Γοτζαμάνης Κ., (2014), Μεγαλώνοντας (με) το παιδί μου. Πατάκης, Αθήνα ρ

Γονείς και εκπαιδευτικοί Αυτό που απαιτείται από τους ενήλικες γονείς και εκπαιδευτικούς για να μπορούν να ανταποκρίνονται στις ανάγκες μεγαλώματος των παιδιών τους είναι να εξακολουθούν να «μεγαλώνουν» οι ίδιοι.

Ομάδες γονέων Ένα βιωματικό σεμινάριο για γονείς στο πλαίσιο πραγματοποίησης μιας παρέμβασης πρόληψης σε μια σχολική κοινότητα, είναι σημαντικό να δώσει χώρο και τη δυνατότητα στους γονείς να θέσουν τα δικά τους ερωτήματα και να βρούν τις δικές τους απαντήσεις στο πώς μπορούν να υποστηρίξουν την εξέλιξη και την αυτονόμηση των παιδιών τους.

Ο Ρόλος του συντονιστή Για πολλούς γονείς ίσως να είναι η πρώτη φορά που συμμετέχουν σε ένα τέτοιου τύπου βιωματικό σεμινάριο. Όπως κάθε καινούρια και άγνωστη διαδικασία προκαλεί άγχος, φόβο και επιθετικότητα. Ο συντονιστής της ομάδας θα πρέπει να εξασφαλίσει τις απαραίτητες συνθήκες ώστε να δημιουργηθεί κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης και να μιεωθεί το αίσθημα της απειλής.

Ομάδα γονέων Μέσω της διαδικασίας της ομάδας προτείνουμε στους γονείς να «δούν» και να «ακούσουν» με διαφορετικό τρόπο, τόσο τα παιδιά τους όσο και τον εαυτό τους. Αυτός ο διαφορετικός τρόπος είναι ουσιαστικά η αποδοχή του άλλου ως ανεξάρτητου ατόμου που δικαιούται να είναι σεβαστός για αυτό που «είναι».

Ο συντονιστής Δέχεται και σέβεται κάθε μέλος, είναι διαθέσιμος να ακούσει, να κατανοήσει, χωρίς να αξιολογεί, μα ερμηνεύει ή να αμφισβητεί. Ο συντονιστής χρειάζεται να παρέχει ασφάλειακαι να αντέχει τις επιθέσεις. Έως ότου τα μέλη της ομάδας να νιώσουν λιγότερο απειλούμενα και να «αποκαλύψουν» τον εαυτό τους.

Ομάδα γονέων Προγράμματα μεσοπρόθεσμα ή μακροχρόνια Οι συναντήσεις μπορεί να γίνονται εβδομαδιαία ή ανά δεκαπενθήμερο. Ο προτεινόμενος χρόνος κάθε συνάντησης είναι ενενήντα λεπτά. Σε κάθε συνάντηση αναφέρεται το θέμα που θα επεξεργαστεί η ομάδα, οι στόχοι της κάθε συνάντησης και η διαδικασία που θα ακολουθηθεί.

Τεχνικές Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι: Συζήτηση σε ζευγάρια Συζήτηση σε μικρές ομάδες Συζήτηση σε ολόκληρη την ομάδα Ελεύθερος συνειρμός Παίξιμο ρόλων κλπ