ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ PROJECT: ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΡΙΝΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ Ξανθή Αλμπανάκη, Θεολόγος Διονυσία Χατζή, Θεολόγος ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ / Ομάδα ανάπτυξης ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 2  Η ψηφιακή πρακτική αποτελεί ένα project στο μάθημα των Θρησκευτικών της Β΄ Λυκείου και αφορά τα ανατολικά θρησκεύματα.  Οι μαθητές έχουν πολύ μικρή επαφή με τις ανατολικές θρησκείες και μέσα από την πρακτική ενθαρρύνονται να πάρουν μέρος σε ένα συναρπαστικό ταξίδι μίας ιστοεξερεύνησης με τη συνδρομή της τέχης και παράλληλα να σταθούν σοβαρά και κριτικά απέναντι στο θρησκευτικό φαινόμενο. Οι δραστηριότητες είναι συνολικές και αφορούν τα θρησκεύματα του Ινδουισμού, του Βουδισμού και της Κινέζικης θρησκείας.  Η μέθοδος που ακολουθήθηκε ήταν η ομαδοσυνεργατική, και εφαρμόσθηκε διεπιστημονική προσέγγιση σύμφωνα με το μοντέλο Trans disciplinarily (supra disciplinarily). Εφαρμόστηκαν διάφορα μοτίβα τεχνικών δημιουργικής σκέψης (Artufulthinking), βιωματικές δραστηριότητες, ενώ υπήρξε αξιοποίηση των Τ. Π. Ε και υλικού του ψηφιακού σχολείου και του Φωτόδεντρου από τους μαθητές.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 3

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Σχεδιασμός Τα θέματα που πραγματεύτηκαν έγινε προσπάθεια να είναι ανάλογα της ηλικίας και των ενδιαφερόντων των παιδιών ώστε να υπάρχει κινητοποίηση της τάξης και βιωματική εμπλοκή. Διδακτικοί στόχοι Παρουσίαση βασικών αρχών και πτυχών ανατολικών θρησκευμάτων Να αναγνωρίζουν οι μαθητές τα σύμβολα του Βουδισμού, του Ινδουισμού, του Ταοϊσμού. Να γνωρίσουν τις ανθρωπιστικές αξίες που προώθησαν οι ανατολικές θρησκείες Να διερευνήσουν την επίδραση των θρησκειών στην τέχνη και στη ζωή Καλλιέργεια ενσυναίσθησης Κινητοποίηση της τάξης και βιωματική εμπλοκή Υπέρβαση στερεοτύπων και προκαταλήψεων 4

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 5

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ Περιβάλλον – Πλαίσιο Η πρακτική υλοποιήθηκε στο μάθημα των Θρησκευτικών της Β΄ Λυκείου υπό μορφή project ενισχυτικά αφού είχαν διδαχθεί οι ενότητες και στοχεύοντας σε μία πιο ουσιαστική γνωριμία με τα ανατολικά θρησκεύματα. Η πρακτική έλαβε χώρα στο εργαστήριο πληροφορικής, αλλά κάποιες θεματικές ( βιωματικές δραστηριότητες ) υλοποήθηκαν στην τάξη. Προετοιμάστηκαν φύλλα διαφορετικά εργασίας για τις ομάδες, κείμενα, εικόνες, υλικό από το διαδίκτυο. Απαιτούνται επίσης projector και λογισμικά παρουσίασης και εννοιολογικών χαρτών. Τάξη  Β΄Λυκείου Διάρκεια  7 ώρες Ρόλος Διδάσκοντα ενθαρρυντικός, Υποστηρικτικός συμβουλευτικός, διευκολυντικός, συντονιστικός, διαμεσολαβητικός, εποπτικός, υποκινητικός, τεχνική υποστήριξη 6

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 7 Το συγκεκριμένο σενάριο έχει αναπτυχθεί σύμφωνα με τις θεωρίες της διαθεματικότητας και του δομικού και κοινωνικού εποικοδομητισμού. Ακολουθήθηκε η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία. Κάθε ομάδα είχε 4 μέλη (4 χ 6) Αρχικά έγινε χωρισμός των ομάδων με γνώμονα τις προτιμήσεις των μαθητών και τις δεξιότητές τους μετά από κοινωνιόγραμμα που προηγήθηκε. Στη συνέχεια έγινε κατανομή αρμοδιοτήτων και ανάθεση εργασιών. Οι μαθητές ενημερώθηκαν για τις τεχνικές δημιουργικής σκέψης και τη διδασκαλία μέσα από την τέχνη. Τα μοτίβα έντεχνου συλλογισμού αποτελούν δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχουν εύκολα όλοι οι μαθητές και εμπεριέχουν διαδικασίες που μπορούν να ενισχύσουν τις αρχές της συνεργατικότητας και της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Τα θέματα που πραγματεύθηκαν έγινε προσπάθεια να είναι ανάλογα της ηλικίας και των ενδιαφερόντων των παιδιών ώστε να υπάρχει κινητοποίηση της τάξης και βιωματική εμπλοκή.

8 Εννοιολογικός, ημιτελής χάρτης, « Η σημασία των συμβόλων των ανατολικών θρησκειών ». Εννοιολογικός, ημιτελής χάρτης, « Η σημασία των συμβόλων των ανατολικών θρησκειών ».

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ 9

 Video για τον Ινδουϊσμό,  Δραστηριότητα : H Ανάσταση του Χριστού - Εικόνες,  Συλλογή φωτογραφιών : Ινδουισμός - μοναχισμός,  Κουίζ Ινδουϊσμός Α΄,  Σίβα Ναταράγια : Ο συμβολισμός πίσω από τα γλυπτά της ινδικής θεότητας,  Περιήγηση σε βουδιστικό ναό,

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ 11

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ 12 Το σενάριο εξοικειώνει τους μαθητές με τις τεχνολογίες κα την τέχνη. Κατά τη διάρκεια της δράσης αξιοποιήθηκε η πολυαισθητηριακή αντίληψη των μαθητών με έμφαση στην οπτικο - ακουστική επεξεργασία των πληροφοριών. Οι βιωματικές δραστηριότητες συνέβαλαν θετικά στην προσωπική, κοινωνική, πολιτιστική ανάπτυξη των μαθητών εφόσον επιχειρήθηκε επικοινωνιακή προσέγγιση σε διάφορα γλωσσικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα. Η πρακτική εμπλέκει διάφορα γνωστικά πεδία ( Πληροφορική, λογοτεχνία, εικαστικά, μαθηματικά, μουσική, Αγγλικά ) και μπορεί να αξιοποιηθεί μέρος των δραστηριοτήτων της σε άλλα γνωστικά πεδία από εκπαιδευτικούς. Το υλικό που συγκεντρώθηκε μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πρόγραμμα ηλεκτρονικής αδελφοποίησης με άλλα σχολεία. Τα ξένα θρησκεύματα και ιδιαίτερα οι ανατολικές θρησκείες δεν είναι γνώριμα στους περισσότερους μαθητές. Συχνά επίσης προσεγγίζονται σαν κάτι εξωτικό με χαρακτήρα φολκλόρ. Η συγκεκριμένη πρακτική συνδύασε τη μελέτη των ξένων θρησκευμάτων με διαθεματική, διαπολιτισμική προσέγγιση, τη διδασκαλία μέσα από την τέχνη, αλλά και με την εμπλοκή άλλων γνωστικών αντικειμένων ώστε να επιτευχθεί μία ολιστική προσέγγιση και οι μαθητές να σταθούν κριτικά και με σεβασμό απέναντι στο θρησκευτικό φαινόμενο. Οι μαθητές / τριες τέλος, συμμετέχουν ενεργά στην απόκτηση της γνώσης μέσα από ένα περιβάλλον στο οποίο δεν παραμένουν απλοί παρατηρητές, αλλά συμμετέχουν ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία.. Οι μαθητές αξιολογούνται μέσω της συμπλήρωσης του εννοιολογικού χάρτη και από την ολοκλήρωση των ατομικών και ομαδικών εργασιών. Τα κριτήρια αξιολόγησης ήταν η επίτευξη όλων των δραστηριοτήτων, η παρουσίαση της εργασίας από την ομάδα και η προσπάθεια της ίδιας της ομάδας. Οι μαθητές αξιολογούνται και από τη συμμετοχή τους στα κουίζ. Κάποιες φορές επιχειρείται η αυτοαξιολόγηση από την ίδια την ομάδα και ετεροαξιολόγηση. Για την αποτίμηση τέλος των στάσεων που θα διαμορφωθούν, την υπέρβαση στερεοτύπων και προκαταλήψεων λαμβάνονται υπόψη τα παραγόμενα ( άσκηση δημιουργικής γραφής ), η ελεύθερη έκφραση στις βιωματικές δραστηριότητες και η συνεργασία μεταξύ τους.

ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΑΝΟΙΧΤΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ / ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ, ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ, ΕΠΕΚΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑ Σχέση με άλλες ανοιχτές εκπαιδευτικές πρακτικές Η πρακτική έχει τα στοιχεία της ιστοεξερεύνησης και αξιοποιεί πλούσιο υλικό από το διαδίκτυο. Ταυτόχρονα προωθεί την ομαδοσυνεργατικότητα και βοηθά να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με τα ανατολικά θρησκεύματα μέσα από την οπτική της τέχνης. Τέλος η πρακτική εμπλέκει διάφορα γνωστικά πεδία ( Πληροφορική, λογοτεχνία, εικαστικά, μαθηματικά, μουσική, Αγγλικά ). Το σενάριο εξοικειώνει τους μαθητές με τις Τεχνολογίες των Πληροφοριών και της Επικοινωνίας και την τέχνη. Κατά τη διάρκεια της δράσης αξιοποιήθηκε η πολυαισθητηριακή αντίληψη των μαθητών με έμφαση στην οπτικο - ακουστική επεξεργασία των πληροφοριών. ΟΙ βιωματικές δραστηριότητες που εφαρμόσθηκαν συνέβαλαν θετικά στην προσωπική, κοινωνική, πολιτιστική ανάπτυξη των μαθητών εφόσον επιχειρήθηκε επικοινωνιακή προσέγγιση σε διάφορα γλωσσικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα. Οι μαθητές τροποποιούν τις απόψεις τους και υπερβαίνουν στερεότυπα που έχουν να κάνουν με ανθρώπους άλλων θρησκειών και καταλήγουν σε προσωπικές συνθέσεις. 13 Αξιοποίηση, Γενίκευση, Επεκτασιμότητα Το υλικό είναι εύκολα επαναχρησιμοποιήσιμο με τις κατάλληλες τροποποιήσεις από εκπαιδευτικούς και άλλων γνωστικών αντικειμένων. Επιλεκτικές δραστηριότητες μπορούν να αξιοποιηθούν στο μάθημα των θρησκευτικών και σε άλλες τάξεις, αλλά και μεμονωμένα στα Θρησκευτικά της Β΄ Λυκείου για κάθε θρήσκευμα χωριστά. Προωθεί τη συνεργασία συναδέλφων σε project με στόχο την προβολή του διαφορετικού ή και των κοινών στοιχείων δύο διαφορετικών θρησκειών με στόχο έκθεση φωτογραφίας π. χ « Τα ταφικά μνημεία της Θεσσαλονίκης » Συγκέντρωση λογοτεχνικών κειμένων σε άλλες θρησκείες ή τον τρόπο που παρουσιάζεται μία έννοια, όπως η αγάπη μέσα από το λογοτεχνικό πλούτο άλλων θρησκειών. Οργάνωση θεατρικής παράστασης με σχετική θεματική. Έκθεση φωτογραφίας ή εικόνων : Το νόημα ενός περιζώματος : Ο Γκάντι, η ένδυση ή η διάδοση της δυτικής ενδυμασίας στην Ελλάδα. Διαθεματική εργασία με τον καθηγητή της μουσικής – κινέζικα μουσικά όργανα. Διαθεματική εργασία : Μαθηματικοί όροι και Μάνταλα

ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΥΛΙΚΟ ΠΟΥ ΑΞΙΟΠΟΙΗΘΗΚΕ 14 Πρόσθετο υλικό που αξιοποιήθηκε Βιβλία Αγουρίδης Σ., Η Αποκάλυψη του Ιωάννη, εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη Αλμπανάκη, Ξ. (2013). « Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις του μαθήματος των Θρησκευτικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση με δημιουργική αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών », εκδ. Μπαρμπουνάκη. Γιαννουλάτου, Αν. ΙΧΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΖΉΤΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΟΥ Ζιάκας, Γ., « Ιστορία των θρησκευμάτων Α Τα ινδικά θρησκέυματα, εκδόσεις Π. Πουρναρά, 1990, σσ. 279 κε ). Μαντζαρίδης Γ., Χριστιανική Ηθική, εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1991, σ. 217 ( για το παράδειγμα του κύκλου ). Websites Οικουμενική διακήρυξη των Ανθρωπίνων δικαιωμάτων Λογισμικό ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ, ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ