► ► Βιβλιογραφική ανασκόπηση ► ► Διαδικασία βιβλιογραφικής ανασκόπησης ► ► Έκταση και πηγές μιας βιβλιογραφικής ανασκόπησης ► ► Βιβλιογραφικές παραπομπές ιβλιογραφικές πηγές βιβλιογραφικής ανασκόπησης

Βιβλιογραφία ►Ε►Ε►Ε►Είναι η καταγεγραμμένη υπάρχουσα επιστημονική πληροφορία και γνώση πάνω στα διάφορα θέματα που πραγματεύεται η έρευνα ►Δ►Δ►Δ►Διατυπώνεται σε γραπτά ή οπτικοακουστικά δεδομένα και διατίθενται προς ανάγνωση μέσα από ένα πλήθος διαφορετικών πηγών ►Α►Α►Α►Αποτελεί πολύτιμο βοήθημα και σταθερό οδηγό σε κάθε στάδιο της ερευνητικής διαδικασίας ►Τ►Τ►Τ►Τροποποιεί, ανασκευάζει ή διαμορφώνει μια νέα γνώση προς υιοθέτηση ►Α►Α►Α►Αποτελεί προϋπόθεση για την καλύτερη παροχή υπηρεσιών

Βιβλιογραφική ανασκόπηση ►Η►Η►Η►Η καλή έρευνα χτίζεται πάνω σε υπάρχουσα γνώση ►Β►Β►Β►Βιβλιογραφική ανασκόπηση είναι η εκτεταμένη, πλήρη και συστηματική εξέταση άρθρων και βιβλίων που είναι σχετικά με το πρόβλημα μελέτης του ερευνητή ►Ε►Ε►Ε►Είναι επίπονη και δύσκολη διεργασία ►Π►Π►Π►Περιλαμβάνει την επισταμένη μελέτη μεγάλου συνήθως όγκου προηγούμενων εργασιών

Στάδια Βιβλιογραφικής ανασκόπησης ►Κ►Κ►Κ►Καθορισμός ενός σχεδίου αναζήτησης (ορισμός ειδικής ορολογίας) ►Α►Α►Α►Αναγνώριση πηγών (εξαντλώντας όλες τις πιθανές πηγές) ►Κ►Κ►Κ►Κριτική αξιολόγηση και ανάλυση της διαθέσιμης βιβλιογραφίας ►Ο►Ο►Ο►Οργάνωση της βιβλιογραφίας (σημειώσεων, υπογραμμίσεων) ►Α►Α►Α►Αξιοποίηση, σύνθεση και παράθεση της βιβλιογραφίας

Στόχοι βιβλιογραφικής ανασκόπησης: ►Ο►Ο►Ο►Ο ερευνητής καταδεικνύει τις γνώσεις που έχει με το αντικείμενο της μελέτης του ►Α►Α►Α►Αναδεικνύει την προϋπάρχουσα γνώση και τους τρόπους που οι άλλοι ερευνητές χειρίστηκαν και μελέτησαν την γνώση ►Ο►Ο►Ο►Ο ερευνητής παρέχει μια ολοκληρωμένη σύνθεση και παρουσίαση των υπαρχόντων δεδομένων, με συνοπτικό αλλά και εύληπτο τρόπο ►Α►Α►Α►Αποτελεί ένα από τους κυριότερους τρόπους αξιοποίησης της καταγεγραμμένης γνώσης, μια ευκαιρία μάθηση αλλά και τη γέννηση νέων ερωτημάτων

Μορφές βιβλιογραφικής ανασκόπησης ►Α►Α►Α►Ανασκόπηση περιεχομένου (context review – ο συγγραφέας συνδέει μια συγκεκριμένη μελέτη με την έως τώρα υπάρχουσα γνώση) ►Μ►Μ►Μ►Μεθοδολογική ανασκόπηση (methodological review – ο συγγραφέας παρουσιάζει, συγκρίνει και αξιολογεί τις μεθοδολογίες διαφορετικών ερευνών) ►Θ►Θ►Θ►Θεωρητική ανασκόπηση (theoretical review – ο συγγραφέας συγκρίνει και αξιολογεί θεωρίες) ►Ι►Ι►Ι►Ιστορική ανασκόπηση (historical review – ένα θέμα παρουσιάζεται και αναλύεται ιστορικά) ►Π►Π►Π►Περιεκτική ή ολοκληρωμένη ανασκόπηση (integrative review – ο συγγραφέας παραθέτει περιεκτικά και συνοπτικά την επικρατούσα άποψη πάνω σε ένα θέμα)

Διαδικασία της βιβλιογραφικής ανασκοπήσεις ►Έ►Έ►Έ►Ένας κοινός τρόπος για να αρχίσει ο ερευνητής τη βιβλιογραφική ανασκόπηση είναι η αναζήτηση μέσω Η/Υ ►Ο►Ο►Ο►Ο ερευνητής επιλέγει λέξεις κλειδιά από το ερευνητικό πρόβλημα ►Η►Η►Η►Η ανασκόπηση πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις μεταβλητές που είναι σχετικές με τη μελέτη

Λέξεις κλειδιά ►Α►Α►Α►Αποτελούν έναν καθοριστικό παράγοντα για την αναζήτηση βιβλιογραφικών δεδομένων ►Ο►Ο►Ο►Ο καθορισμός τους είναι που θα καθορίσουν τελικά το πόσο επιτυχημένο θα είναι το αποτέλεσμα της αναζήτησης ►Α►Α►Α►Αν στο πεδίο αναζήτησης γράψουμε καρκίνος και στρες, το πρόγραμμα θα μας δώσει άρθρα που θα περιέχουν και την λέξη καρκίνο και τη λέξη στρες ►Α►Α►Α►Αν στο πεδίο αναζήτησης γράψουμε καρκίνος και όχι στρες, τα αποτελέσματα θα αφορούν τον καρκίνο αλλά όχι σε σχέση με το στρες ►Τ►Τ►Τ►Τέλος, αν γράψουμε καρκίνος ή στρες, τα αποτελέσματα θα αφορούν είτε τον όρο καρκίνο είτε τον όρο στρες

Η αναζήτηση βιβλιογραφίας και δεδομένων με τη χρήση Η/Υ ►►Η►►Η αναζήτηση της βιβλιογραφίας διευκολύνθηκε από την δημιουργία των ηλεκτρονικών βάσεων δεδομένων στην ιατρική επιστήμη (MEDLINE, BIDS, EMBASE), νοσηλευτική (CINAHL), κοινωνική επιστήμη (Sociological Abstracts) και διάφορες άλλες εξειδικευμένες βάσεις δεδομένων ►►Ο►►Οι ανασκοπήσεις θα πρέπει να αναφέρουν τη μέθοδο και τη στρατηγική αναζήτησης που ακολουθήθηκε (π.χ. αναφορά των βάσεων δεδομένων, άρθρα που βρέθηκαν, λέξεις-κλειδιά, έτη αναζήτησης)

Κριτήρια αξιολόγησης των ιστοσελίδων ►Α►Α►Α►Ακρίβεια ►Ε►Ε►Ε►Εξουσιοδότηση ►Α►Α►Α►Αντικειμενικότητα ►Ε►Ε►Ε►Επικαιρότητα ►Κ►Κ►Κ►Κάλυψη του θέματος ►Α►Α►Α►Ανάγνωση της διεύθυνσης ►Κ►Κ►Κ►Κυβερνητικό - gov ►Π►Π►Π►Παν/μια - edu ►Ο►Ο►Ο►Οργανισμός - org ►Ε►Ε►Ε►Εμπορικό – (com) είναι πιο ανασφαλή και θα πρέπει να ελέγχονται

Μετα-αναλύσεις ► ► Ταξινομούνται και ανήκουν στις ποσοτικές βιβλιογραφικές ανασκοπήσεις ► ► Μια μετα-ανάλυση, μέσα από τη συγκέντρωση και στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων αρκετών μελετών που μπορούν να συνδυαστούν, μπορεί να αυξήσει τη στατιστική ισχύ ανίχνευσης μικρών αλλά σημαντικών θεραπευτικών βλαβών ή οφελειών ► ► Είναι μια τεχνική που χρησιμοποιεί διάφορες στατιστικές μεθόδους για να συνδυάσει συγκεντρωμένες ομάδες δεδομένων (αποτελέσματα) που έχουν προκύψει απο διαφορετικές μελέτες και να τις αναλύσει προκειμένου να καταλήξει σε μια αθροιστική παρατήρηση για τα συλλεγμένα δεδομένα

Φόρμες εξαγωγής πληροφοριών για την εκτίμηση της ποιότητας των συστηματικών ανασκοπήσεων και των κριτικών αξιολογήσεων ► ► Σαφή διατύπωση των στόχων ► ► Σχεδιασμό της μελέτης ► ► Κριτήρια ποιότητας της έρευνας ► ► Καταλληλότητα των μεθόδων και της στατιστικής ανάλυσης ► ► Χώρα και ημερομηνία της μελέτης ► ► Τόπος διεξαγωγής της μελέτης (π.χ. πληθυσμός/νοσοκομείο) ► ► Μέγεθος του δείγματος ► ► Ποσοστά συμμετοχής του δείγματος ► ► Τα χαρακτηριστικά του δείγματος ► ► Θεωρητικό υπόβαθρο ► ► Εργαλεία μέτρησης με πληροφορίες για την αξιοπιστία και εγκυρότητα τους ► ► Συμπεράσματα ► ► Δυνατότητα γενίκευσης των αποτελεσμάτων

Βιβλιογραφικές παραπομπές ►►Υ►►Υπάρχουν κυρίως δύο τύποι: ►►τ►►του Χάρβαρντ και του Βανκούβερ

Χάρβαρντ: Μπακάλης Ν (2007) Οι απόψεις των πολιτών για το κάπνισμα. Νοσηλευτική, 4: (περιοδικό). Μπακάλης Ν (2007) Κάπνισμα και υγεία. Η ΤΑΒΙΘΑ, Αθήνα (βιβλίο) Βανκούβερ: Μπακάλης Ν. Οι απόψεις των πολιτών για το κάπνισμα. Νοσηλευτική 2007, Μπακάλης Ν. Κάπνισμα και υγεία. Η ΤΑΒΙΘΑ:Αθήνα, 2007 (βιβλίο)

Ελληνικές πηγές βιβλιογραφικής ανασκοπήσεις ►Σ►Σ►Σ►Στην Ελλάδα, το 1982, η Εταιρεία Ιατρικών Σπουδών συγκρότησε το Κέντρο Ιατρικής Πληροφόρησης, Ορολογίας και Τεκμηρίωσης (ΙΑΤΡΟΤΕΚ) ►μ►μ►μ►με σκοπό ► τ► τ► τ► την ανάπτυξη και διάδοση της πληροφορικής στο χώρο της υγείας

1) Νοσηλευτική (ΕΣΝΕ) 2) Hellenic Journal of Nursing Science (ΕΝΕ) 3) Ιατρική 4) Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) 5) Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής

Ιεράρχηση διαφόρων βιβλιογραφικών πηγών ►Ά►Ά►Ά►Άρθρα που δημοσιεύονται σε περιοδικά με σύστημα κριτών ►Β►Β►Β►Βιβλία ►Ά►Ά►Ά►Άρθρα που δημοσιεύονται σε περιοδικά χωρίς σύστημα κριτών ►Ά►Ά►Ά►Άρθρα από πρακτικά συνεδρίων ►Δ►Δ►Δ►Διατριβές ►Ά►Ά►Ά►Άρθρα από το διαδίκτυο