KATAΓΜΑΤΑ

Επιδημιολογικές έρευνες: Tα περισσότερα κατάγματα εμφανίζονται από την ηλικία των 10 έως των 45 ετών

Aποτέλεσμα - δράσης μιας ισχυρής δύναμης, πάνω στο οστό ή μιας έντονης και απότομης μυϊκής ενέργειας (άμεσο κάταγμα) - ή αποτέλεσμα μιας δύναμης που δρα μακριά από το οστό (έμμεσο κάταγμα).

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ  Βίαια (Violence fracture): ισχυρή βία που δρα σε φυσιολογικό οστό.  Κόπωσης (Stress fracture): επαναλαμβανόμενη μικρής έντασης βία.  Παθολογικά (pathological fracture): ασήμαντη βία σε οστό που παρουσιάζει κάποια πάθηση (πχ οστεοπόρωση, οστεοειδές οστέωμα).

Είδη καταγμάτων: EΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ανοικτά ή επιπλεγμένα Απλά ή κλειστά BΑΘΜΟΣ Τέλεια Ατελή

Είδη καταγμάτων Ανοιχτά ή επιπλεγμένα: είναι αυτά τα οποία έρχονται σε επαφή με τον αέρα. Απλά ή κλειστά: είναι αυτά που το δέρμα μένει ανέπαφο

Τέλεια: είναι αυτά που το οστό έχει σπάσει εντελώς Ατελή : αυτά που το οστό δεν έχει σπάσει εντελώς

Ανάλογα με τη γραμμή του κατάγματος διακρίνονται σε: o Εγκάρσια o Λοξά ή σπειροειδή o Συμπιεστικά o Εσφηνωμένα o Αποσπαστικά o Συντριπτικά

ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΣΗΜΕΙΟ ΟΣΤΟΥ Διάφυσης Επίφυσης Άνω τριτημορίου Μεσότητας Κάτω τριτημορίου Ενδοαρθρικό - εξωαρθρικό

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΑ Πόνος Ευαισθησία στην πίεση Δυσκολία ή αδυναμία κίνησης ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ Τοπικό Παραμόρφωση Εκχύμωση Κριγμός Αφύσικη κίνηση

Πώρωση: παράγοντες Θέση, μορφή, σοβαρότητα (πχ επίφυσης και σπειροειδή γρηγορότερα από διάφυσης και εγκάρσια) Ηλικία Γενική φυσική κατάσταση Ορμονική ισορροπία (θυρεοειδής- υπόφυση)

Στάδια Πώρωσης Σύγκρουση Κάταγμα Φλεγμονή Μαλακό προ-οστούν Σκληρό προ-οστούν Ανακατασκευή οστού Α΄ γενής: σταθερή συγκράτηση, απευθείας οστέινος πώρος Β΄γενής : μικρό κενό  αρχικά χόνδρινος ή ινώδης πώρος

ΑΝΑΤΑΞΗ o Κλειστή ανάταξη o Εφαρμογή έλξης o Χειρουργική θεραπεία ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ o Νάρθηκες o Δερματική ή σκελετική έλξη o Εσωτερική – εξωτερική οστεοσύνθεση

Κλειστή ανάταξη: η μέθοδος της ανάταξης αυτής ακολουθείται σε απλά κατάγματα

Εφαρμογή έλξης: Σε λοξά κατάγματα με εφίππευση και εφαρμόζεται με τις εξής μεθόδους: συνεχή δερματική έλξη συνεχή σκελετική έλξη συνδυασμό των δύο προηγουμένων

Οστεοσύνθεση Ε ίναι η σύνθεση των καταγμάτων με βοήθεια μεταλλικών εμφυτευμάτων (βίδες, πλάκες, ήλοι), που έχουν σαν σκοπό να βοηθήσουν στην ασφαλέστερη πώρωση και να κινητοποιήσουν τον ασθενή γρήγορα.

Εσωτερική οστεοσύνθεση με ολισθαίνοντα ήλο (dynamic hip screw)  Αφορά την εφαρμογή γωνιώδη ήλου με στόχο την σταθεροποίηση του κατάγματος  Ένδειξη στα διατροχαντήρια & υποτροχαντήρια κατάγματα  ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ  Προσομοιάζει εκείνης της ημιαρθροπλαστικής ισχίου

ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ Κακώσεις σπλάχνων (πνευμόνων,ουροδ.κύστης) αγγείων (βραχ. Αρτηρία σε υπερκονδύλια μηρ.αρτηρία σε κάτω 3μορίου μηρ ιγνυακή αρτηρία σε γόνατος) νεύρων (σε διάφυση: κερκιδ, ισχιακό, κνημ. επιφανειακά: περονιαίο, ωλένιο) Σύνδρομα διαμερίσματος (πρόσθια κνήμης, μηρός αντιβράχιο) Ισχαιμική νέκρωση Volkmann (Υπερκονδύλια # βραχιονίου και # αντιβραχίου σε παιδιά)

ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ Θρομβοεμβολή(# κάτω άκρων, πυέλου) αγγείων (βραχ. Αρτηρία σε υπερκονδύλια μηρ.αρτηρία σε κάτω 3μορίου μηρ ιγνυακή αρτηρία σε γόνατος) νεύρων (σε διάφυση: κερκιδ, ισχιακό, κνημ. επιφανειακά: περονιαίο, ωλένιο) Λιπώδης εμβολή

ΟΨΙΜΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ Ετερότοπη οστεοποίηση (οστεοποιός μυΐτιδα σε # - εξαρθρήματα αγκώνα) Αλγοδυστροφία (Sudeck σε πολυαρθρικές περιοχές, καρπός ποδ/κή) Καθυστερημένη πώρωση Ψευδάρθρωση Άσηπτη νέκρωση (σκαφοειδές, κεφαλή μηριαίου) Πώρωση σε πλημμελή θέση (σε γωνίωση ή στροφή) Βράχυνση του οστού (εφίπευση ή καταστροφή συζευκτικού χόνδρου)

Πρόγραμμα Αποκατάστασης μετά από # Κινητοποίηση Ενδυνάμωση Ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας Λειτουργικές ασκήσεις

ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ Η ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ προκαλεί: Εξασθένηση του συνδετικού ιστού, Εκφύλιση του αρθρικού χόνδρου, Μυϊκή ατροφία, Εκδήλωση και ανάπτυξη δυσκαμψιών, Μείωση της κυκλοφορίας (φλεβικής & αρτηριακής) δευτερογενείς αλλαγές στο σύνολο του οργανισμού

Γενικές ασκήσεις των μη εμπλεκόμενων τμημάτων του σώματος εκπαίδευση του ασθενούς στη χρήση βοηθητικών μέσων βάδισης

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ & ΠΛΑΝΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΟΧΟΣΠΛΑΝΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Α. Μείωση των αποτελεσμάτων της φλεγμονής κατά την οξεία φάση. Β. Μείωση των συνεπειών της ακινητοποίησης. Γ. Διατήρηση και αύξηση της μυϊκής ισχύος και του εύρους κίνησης τοπικά και γενικά. Δ. Εκμάθηση λειτουργικών προσαρμογών. Α. Κρυοθεραπεία, ανύψωση του άκρου, διακοπτόμενες μυϊκές συσπάσεις. Β. Παθητική και ενεργητική κινητοποίηση. Γ. Παθητική και ενεργητική κινητοποίηση. Ασκήσεις σε μεγάλες μυϊκές ομάδες (μη ακινητοποιημένες), προετοιμασία για μελλοντική έγερση & ορθοστάτιση Δ. Χρήση βοηθητικών ή υποστηρικτικών μέσων για λειτουργικές δραστηριότητες επί κλίνης ή κατά την ορθοστάτιση.

ΚΙΝΗΣΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Α. Αρχή σχετικής ηρεμίας, → εξασφαλίζει την διατήρηση της ορθής ανάταξης και πώρωση του κατάγματος. Β. Αρχή κίνησης υπολοίπων → εξασφαλίζει την φυσιολογική λειτουργία των μη εμπλεκομένων μελών του σώματος. Αναγέννηση του οστού

ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ 2 – 3 μέρες μετά την ακινητοποίηση ή την χειρουργική αποκατάσταση, και εξαρτάται από: Από την θεραπευτική μέθοδο αποκατάστασης (π.χ. χειρουργική, συντηρητική, είδος κ.α.). Από τις ιδιαιτερότητες και την τοπογραφία του κατάγματος. Από την γενική κατάσταση του ασθενούς. Και από την ηλικία του ασθενούς.

ΦΑΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Α. Την ΦΑΣΗ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ του κατάγματος, Β. Την ΦΑΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ του κατάγματος η οποία υποδιαιρείται σε: Β1. Πρώιμη περίοδο (ή ασταθούς οστικής αναγέννησης, διάρκειας 1-2 εβδομάδων) Β2. Όψιμη περίοδο η οποία διαρκεί από την 2η εβδομάδα μετά την ακινητοποίηση ως την πλήρη λειτουργική αποκατάσταση.

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ μείωση του εύρους κίνησης – δυσκαμψία, μυϊκή ατροφία, πόνος της άρθρωσης Αν υπάρχει τραυματισμός των μαλακών μορίων λόγω του κατάγματος, θα έχει δημιουργηθεί ανελαστικός ουλώδης ιστός, συνεργασία με τον θεράποντα γιατρό  επιπέδου της διαδικασίας πώρωσης ΟΧΙ άσκηση δυνάμεων αντίστασης, διάτασης και φόρτιση βάρους περιφερικά του σημείου του κατάγματος

Α. Α. Έλεγχος πόνου & οιδήματος. Καταγραφή της αντίδρασης των ιστών στην πρόοδο των ασκήσεων Β. Β. Προοδευτική αύξηση της κινητικότητας των αρθρώσεων, μαλακών μορίων και μυών. παθητικές – ενεργητικές/υποβοηθούμενες, ενεργητικές/υποστηριζόμενες, ενεργητικές ασκήσεις μέχρι τα όρια του πόνου ΣΤΟΧΟΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ

Προοδευτική αύξηση της κινητικότητας του ουλώδη ιστού  εγκάρσιας μάλαξης Προοδευτική αύξηση ελαστικότητας μυοτενόντιου Παρατεταμένες αρθρικές επικουρικές κινήσεις (joint play) 1ου (αρχή διαθέσιμου εύρους) και 2ου βαθμού (εντός του διαθέσιμου εύρους). Γ. Γ. Μυϊκή ενδυνάμωση. Από ήπιες ισομετρικές μέσης τροχιάς  ισοτονικές  αντίστασης

Δ. Διατήρηση σε καλή λειτουργική κατάσταση των γειτονικών αρθρώσεων προοδευτικές ασκήσεις αντίστασης, ανάλογα με την εγγύτητα με την τραυματισμένη περιοχή. Ε. Ε. Πρόοδος της λειτουργικής ανεξαρτησίας. - Επανεκπαίδευση βάδισης με την χρήση βοηθητικών μέσων.

ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Α. ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Β. ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Πρόγραμμα των ασκήσεων πρώιμο μετεγχειρητικό στάδιο Εκμάθηση βασικών κινητικών δραστηριοτήτων αυτοεξυπηρέτησης Εκπαίδευση του ασθενούς στην χρήση βοηθητικών μέσων βάδισης

ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Μείωση του μετεγχειρητικού πόνου. Ασκήσεις χαλάρωσης, Χρήση TENS, κρυοθεραπείας. Μείωση μετεγχειρητικού οιδήματος. Ανύψωση του χειρουργημένου σκέλους. Ασκήσεις αποιδηματικής δράσης των περιφερικών τμημάτων των άκρων. Αποτροπή – μείωση κυκλοφορικών και αναπνευστικών επιπλοκών (θρομβοφλεβίτιδα, πνευμονική εμβολή, πνευμονία). Ενεργητικές ασκήσεις περιφερικών μυών. Αναπνευστικές ασκήσεις (διαφραγματική, θωρακική, μικτή αναπνοή). Αποτροπή αρθρικών δυσκαμψιών και αύξηση του λειτουργικού εύρους κίνησης. Πρώιμες ενεργητικές/υποβοηθούμενες και ενεργητικές ασκήσεις, όπου είναι εφικτό, για να διατηρήσουμε το φυσιολογικό μήκος και κινητικότητα των μυών και των λοιπών μαλακών μορίων.

Μείωση της μυϊκής ατροφίας του ακινητοποιημένου άκρου. Έναρξη ενεργητικών ασκήσεων αμέσως μετά το χειρουργείο. Επανάκτηση του κατάλληλου επιπέδου δύναμης απαραίτητου για εκτέλεση λειτουργικών δραστηριοτήτων, όταν η επούλωση το επιτρέπει. Προοδευτικά αυξανόμενες ασκήσεις αντίστασης. Εκμάθηση ασφαλούς τεχνικής βάδισης, όταν απαγορεύεται η στήριξη – φόρτιση βάρους. Εκλογή κατάλληλων βοηθητικών και ορθωτικών μέσων και κατάλληλης τεχνικής βάδισης με αυτά. Διατήρηση και βελτίωση της κινητικότητας και δύναμης των μη χειρουργημένων αρθρώσεων. Προοδευτικά αυξανόμενες ασκήσεις αντίστασης.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ Βαθμιαία πρόοδος ασκήσεων Επιπρόσθετες χειρουργικές πράξεις – επούλωση Συνεχής παρακολούθηση οιδήματος - παροχέτευσης