ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ & ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΩΝ ΣΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΤΣΟΥΚΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Διευθυντής Ορθοπαιδικής & Κλινικής Αθλητικών Κακώσεων ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Διευθυντής Κέντρου Ελάχιστα Επεμβατικής Ορθοπαιδικής & Αθλητιατρικής Χειρουργικής MIOSMED CENTER www. tsoukas-ortho.gr

Το ποδόσφαιρο είναι το δημοφιλέστερο άθλημα. Περισσότεροι από 300 εκατ. εγγεγραμμένοι αθλητές παγκόσμια (> 6 εκάτ. μόνο στη Γερμανία).

Τραυματισμός είναι η κάκωση σε οποιαδήποτε ποδοσφαιρική δραστηριότητα που οδηγεί σε πλήρη αποχή από προπόνηση ή αγώνα για περισσότερο από 48 ώρες.

Συχνότητα τραυματισμού είναι ο αριθμός τραυματισμών ανά 1000 ώρες παιχνιδιού ή ο αριθμός τραυματισμών ανά 1000 αθλητές που παίζουν, άσχετα με το χρόνο άθλησης. Ποσοστό τραυματισμού είναι ο αριθμός τραυματισμένων παικτών προς το σύνολο των παικτών.

58% οφείλονται σε μη επαφή, 38% σε επαφή : μηρός 27.5% :άκρος πόδας 25.5% : γόνατο 14.6% : ποδοκνημικ ή 14.5% 82% αφορούν τα κάτω άκρα : ισχίο 4% : οσφύς 4% :αυχένας 2.7% :κοιλιακοί 1.5% :ώμοι 0.3% Ελαφρύς τραυματισμός: εκτός αθλητικής δραστηριότητας για 0-6 ημέρες Μεσαίος: εκτός για 8-29 ημέρες, Βαρύς > 30 ημέρες

Η UEFA ξεκίνησε το 2001 πλήρη καταγραφή και στατιστική ανάλυση των τραυματισμών. Μέχρι το 2005 συμμετείχαν: Arsenal, Chelsea, Liverpool, Manchester United, Paris St Germain, Milan, Inter, Juventus, AFC Ajax, PSV Eindhoven, Barcelona, Real Madrid, Porto, Benfica, Club Brugge, Borussia Dortmund, Rangers. Από το προσκλήθηκαν να συμμετάσχουν και οι Bayern Munich, Anderlecht, Celtic.

Ομάδα με 25 παίκτες αναμένει 45 συνολικά τραυματισμούς: 25 μικρής ως μεσαίας βαρύτητας και 20 βαρείς (περισσότερο από 1 μήνα εκτός δραστηριότητας). Κάθε παίκτης αναμένεται να έχει 1-2 μικρούς τραυματισμούς τη σεζόν και 1 σοβαρότερο κάθε τρίτη σεζόν. Η πιθανότητα τραυματισμού το ήταν 22% μικρότερη από το Αναμένονται 3-5 τραυματισμοί/1000 ώρες άθλησης. Σε υψηλό επίπεδο: 30/1000 ώρες. μυϊκοί τραυματισμοί οπισθίων μηριαίων – προσαγωγώνΠιο συχνός τραυματισμός: μυϊκοί τραυματισμοί οπισθίων μηριαίων – προσαγωγών. 23% του συνόλου ή 1.6/1000 ώρες. Ομάδα υψηλού ανταγωνισμού με 25 αθλητές, αναμένει 10 τέτοιους τραυματισμούς τη σεζόν.

Συνολικά Αναφερόμενοι Τραυματισμοί ανά Ομάδα Σεζόν:

Σύνολο Χαμένων Ημερών Λόγω Αναφερόμενων Τραυματισμών Σεζόν:

Συνολικό Κόστος Αμοιβής Τραυματισμένων Αθλητών Σεζόν:

Σύνολο Αναφ. Τραυματισμών ανά Είδος Τραυματισμού Σεζόν:

Σύνολο Αναφερόμενων Μυϊκών Τραυματισμών ανά Ομάδα Σεζόν:

Σεζόν: Σύνολο Αναφερόμενων Μυϊκών Τραυματισμών ανά Μυϊκή Ομάδα

Σύνολο Αναφερόμενων Τραυματισμών Οπισθίων Μηριαίων ανά Ομάδα Σεζόν:

Σημαντικοί παράγοντες για την πρόληψη τραυματισμών 1.Ταξινόμηση – κατηγοριοποίηση και καθορισμός ομάδων υψηλού κινδύνου με βάση στοιχεία όπως ηλικία, ιστορικό, φύλο, οικογενειακό ιστορικό: αθλητής που στην οικογένεια του κάποιος έχει υποστεί ρήξη ΠΧΣ, έχει διπλάσια πιθανότητα να υποστεί ρήξη ΠΧΣ (Am. J. Sports Medicine 2005; 33:23-28).

2. Σε αθλητές υψηλού κινδύνου απαραίτητη είναι η καταγραφή ψυχοκοινωνικών στοιχείων που τους αφορούν (άγχος, οικογενειακή και κοινωνική ζωή κλπ) και η εφαρμογή προγράμματος βελτίωσης ψυχοκινητικών παραγόντων όπως αυτό εφαρμόστηκε στην Σουηδία (J. Sports Exercise and Psychology 2005; 27:1).

3. Υπάρχει όριο στην προσαρμοστική ικανότητα του οργανισμού στην επιβάρυνση και την καταπόνηση. Πιθανώς απαιτείται μια κατεύθυνση προς στοχευόμενη ποιοτική δουλειά και λιγότερο όγκο προπόνησης.

4. Σημαντικός προδιαθεσικό ς παράγοντας για τραυματισμούς είναι οι ανατομικές ιδιαιτερότητες κάθε αθλητή. Έτσι κακός ανατομικός άξονας των κάτω άκρων σε θέση βλαισότητας γονάτων οδηγεί σε κακώσεις ΠΧΣ. Κακοί εμβιομηχανικοί παράγοντες και λανθασμένη τεχνική επιβάλλουν ειδική νευρομυική επανεκπαίδευση.

5. Οι μυϊκοί τραυματισμοί, οφείλονται κυρίως σε προηγούμενους τραυματισμούς (πρόσφατους ή παλαιότερους), ελαττωμένη μυϊκή ισχύ (κυρίως σε έκκεντρη- πλειομετρική σύσπαση του μυ), μυϊκή ανισορροπία (ελαττωμένη έκκεντρη δύναμη των ανταγωνιστών σε σχέση με αυτήν των συναγωνιστών), ελαττωμένη μυοτενοντώδη ελαστικότητα, μεγαλύτερη ηλικία και απότομη αύξηση όγκου προπόνησης. Ιδιαίτερη προσοχή στην επιβάρυνση του μυ στη φάση επιμήκυνσης του (έκκεντρη σύσπαση), ιδίως όταν λειτουργεί ως "φρένο" (απότομη επιβράδυνση, τρέξιμο σε κατηφόρα).

6. Συνήθως οι ειδικοί επιστήμονες που ασχολούνται με τους τραυματισμούς στο ποδόσφαιρο, επικεντρώνονται στην αναγνώριση και επίλυση συγκεκριμένων κινδύνων. Λύνοντας ένα πρόβλημα μπορεί να δημιουργήσουμε ένα άλλο. Χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση των αθλητικών τραυματισμών μελετώντας και αναλύοντας όλα τα λειτουργικά συστήματα του ποδοσφαιριστή.

Αυτή είναι η κατεύθυνση των Ειδικών μεγάλων Ποδοσφαιρικών Ομάδων παγκόσμια, με πρωτοπόρο την Milan. Ακολουθούν δημιουργώντας ειδικά κέντρα πρόληψης και αντιμετώπισης τραυματισμών, ομάδες όπως η Real και η Porto, ενώ εντυπωσιακή είναι η μείωση τραυματισμών που πέτυχε η Bolton.

Αποτέλεσμα; Μείωση τραυματισμών κατά 92% ενώ αγωνιστικά όλοι γνωρίζουμε τα επιτεύγματα αυτής της ομάδας Το Milan Lab είναι ένα πλήρως εξοπλισμένο εργαστήριο με μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας (μόνο ο κεντρικός server στοιχίζει > $) που ίδρυσε η Milan τον Ιούλιο του 2002 μέσα στο Milanello Sporting Center. Αποσκοπεί στην πρόληψη τραυματισμών, καθορισμό προπονητικών προγραμμάτων και διατήρηση των αθλητών – ακόμα και μεγάλης ηλικίας – σε πολύ υψηλό επίπεδο. Αποτέλεσμα; Μείωση τραυματισμών κατά 92% ενώ αγωνιστικά όλοι γνωρίζουμε τα επιτεύγματα αυτής της ομάδας.

Βασίζεται στη συλλογή πληροφοριών κάθε 2 εβδομάδες, κάθε αθλητή που αφορούν τον κλινικό, βιοχημικό, αιματολογικό, εμβιομηχανικό του έλεγχο και το ψυχοκινητικό του profile. Τα στοιχεία τροφοδοτούν τον κεντρικό υπολογιστή του συστήματος και μέσω τεχνητής νοημοσύνης, οι αριθμοί μετατρέπονται σε προβλέψεις και πιθανότητες κάκωσης ή πάθησης, βάσει μαθηματικών μοντέλων. Έτσι οι ιατροί προειδοποιούνται για πιθανά προβλήματα και ενημερώνουν όλη την υπόλοιπη αλυσίδα (προπονητής, γυμναστής κλπ).

(νεύρο) δομική λειτουργία βιοχημική προσαρμογή ψυχολογική σταθερότητα Πρόκειται για μια συστεμική προσέγγιση πρόληψης τραυματισμών βασισμένη στην ανάλυση του συνόλου αλλά και των υποσυστημάτων του. Η υγεία βασίζεται με βάση αυτό το μοντέλο σε ένα τρίγωνο: (νεύρο) δομική λειτουργία (ικανότητα του οργανισμού να αναρρώνει χωρίς φάρμακα), βιοχημική προσαρμογή στις απαιτήσεις της άθλησης και ψυχολογική σταθερότητα. Έτσι η άριστη λειτουργία και η εκδήλωση ενός προβλήματος του συνόλου εξαρτάται από αυτή των υποσυστημάτων του.

Η Real Μαδρίτης εγκαινίασε το δικό της κέντρο μελέτης και πρόληψης τραυματισμών, το Realmadrid TEC-Sanitas. Περιλαμβάνει επτά τμήματα: Biomechanics and High technology Room. Καταγραφή όλων των κινήσεων των ποδοσφαιριστών με 12 κάμερες, εργομετρικό έλεγχο, ισοκινητική αξιολόγηση. Image room: 8 κάμερες έχουν τοποθετηθεί στην οροφή του γηπέδου Bernabeau καταγράφοντας τις ποδοσφαιρικές κινήσεις των αθλητών.

Neuro-physiology room: Μελέτη της συναισθηματικής και ψυχικής κατάστασης των παικτών. Nutrition Room: Σωματομετρική ανάλυση. Διατροφικές υποδείξεις. Vision room: Ταχύτητα αντίδρασης σε ερεθίσματα. Εγκεφαλική προετοιμασία. Data analysis room: Κάθε συσκευή του κέντρου συνδέεται με κεντρικό server. Meeting room: Συνάντηση ιατρικού – προπονητικού team.

Παρακολούθηση και Αξιολόγηση Φυσικής Κατάστασης Αθλητή Πρόβλεψη τραυματισμών Καταγραφή Αθλητικών Τραυματισμών Στατιστική Ανάλυση Τραυματισμών

Η διαδικασία καταγραφής όλων των στοιχείων που έχουν σχέση με έναν αθλητή αλλά και η παρακολούθηση των μεταβολών των στοιχείων αυτών μέσα στον χρόνο είναι πολύ χρονοβόρα και πολλές φορές σχεδόν αδύνατο να γίνουν χωρίς την χρήση Η/Υ και ενός εξειδικευμένου προγράμματος. Η εφαρμογή «AthletesMed» έχει σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα. Αναπτύχθηκε σε συνεργασία με ορθοπαιδικούς, αθλητίατρους, φυσικοθεραπευτές και εργοφυσιολόγους για να καλύψει τις ανάγκες των επαγγελματιών. Παρακολούθηση και αξιολόγηση αθλητή Καταγραφή αθλητικών τραυματισμών

Καταγραφή Αθλητικών Τραυματισμών Κατηγοριοποίηση τραυματισμού βάσει του διεθνούς προτύπου OSICS Καταγραφή τρόπου θεραπείας, χρόνου επανένταξης και κόστους.

Στατιστικά Τραυματισμών Πληθώρα στατιστικών ανά είδος τραυματισμού, ανά ανατομική θέση, ανά ομάδα, ανά μήνα, κόστος τραυματισμών κλπ.

Παρακολούθηση Φυσικής Κατάστασης Αθλητή Καταγραφή φυσικής κατάστασης αθλητή μέσα από 27 Εργομετρικά και 16 Γηπεδικά τεστ. Δυνατότητα εισαγωγής νέων τεστ. Καταγραφή βιοχημικών εξετάσεων. Σύγκριση εξετάσεων-τεστ και παρακολούθηση εξέλιξης του αθλητή.

Βαθμολόγηση και αξιολόγηση τεστ μέσα από επιστημονικές νόρμες και πίνακες αξιολόγησης. Αξιολόγηση του αθλητή ανά τεστ, αλλά και συνολικά. Εκτύπωση αποτελεσμάτων τεστ, σύγκριση τεστ. Αξιολόγηση Επιδόσεων Αθλητή

Πρόβλεψη τραυματισμών Εκτίμηση παραμέτρων κινδύνου και πρόβλεψη αθλητικών τραυματισμών μετά από σύγκριση και αξιολόγηση των μετρήσεων.

Στα πλαίσια της πρόληψης τραυματισμών εκπονούνται πολλά προγράμματα εκγύμνασης ειδικά στοχευμένα. Πολύ επιτυχημένο είναι το Marc 11+ της FIFA. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα προθέρμανσης 20’ σχεδιασμένο από ομάδα ειδικών της FIFA, για βελτίωση δύναμης, εγρήγορσης και νευρομυικού συντονισμού με υψηλά ποσοστά επιτυχίας.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ