Σ Ε Μ Ι Ν Α Ρ Ι Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ( TEACHER’S PROFESSIONAL DEVELOPMENT AND PROFESSIONALISM 1. Καθηγ. Σπύρος Κρίβας 2. Eργασία: Χατζηπαναγιώτου, Π. επίκουρης καθηγητ

«Οι εκπαιδευτικοί είναι η καρδιά της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Όσο μεγαλύτερη σπουδαιότητα δίδεται στην εκπαίδευση συνολικά είτε ως μέσο μετάδοσης του πολιτισμού, είτε ως μέσο εξασφάλισης της κοινωνικής συνοχής και δικαιοσύνης, είτε ως μέσο ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό για τις σύγχρονες οικονομίες που βασίζονται στην τεχνολογία-τόσο μεγαλύτερη είναι η προτεραιότητα που πρέπει να δίδεται στα θέματα που αφορούν τους εκπαιδευτικούς που είναι υπεύθυνοι για την εκπαίδευση» (OECD, 1989).

ΕΠΑΓΓΕΛΣΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ  Ορίζεται ως η ικανότητα των εκπαιδευτικών να προσεγγίζουν τους μαθητές με έναν εποικοδομητικό τρόπο αναπτύσσοντας καινοτόμους προσεγγίσεις ενός καθορισμένου περιεχομένου, να τους παρέχουν κίνητρα για μάθηση, να τους εμπλέκουν στην ανακάλυψη της γνώσης και να τους κινητοποιούν στην κατάκτηση της εξελισσόμενης τεχνολογίας.

ΟΡΙΣΜΟΙ «ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ» ΚΑΙ «ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ»  ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ορίζεται ως η διαδικασία που περιλαμβάνει την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων σε καινούρια θέματα, την συμπλήρωση γνώσεων που έχουν αποκτηθεί από παλιά, την προώθηση της διδακτικής ικανότητας, την ανάπτυξη της ικανότητας συνεργασίας και τη βαθύτερη συνειδητοποίηση του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού (Fullan & Hargreaves, 1992).  ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ Ορίζεται ως η διαδικασία που στοχεύει στη διαρκή ενημέρωση και υποστήριξη της επαγγελματικής και ατομικής ανάπτυξης του εκπαιδευτικού προσωπικού, προκειμένου να καλύπτονται οι ανάγκες που σχετίζονται με τη βελτίωση του επιπέδου της παρεχόμενης εκπαίδευσης και την αύξηση της αποτελεσματικότητας του σχολικού συστήματος ( Ανδρέου, 1992).

ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ( ΕΑ) ΚΑΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ  Οι ραγδαίες εξελίξεις της σύγχρονης κοινωνίας που έχουν επιφέρει τόσο η επιστήμη όσο και η τεχνολογία.  Οι σύγχρονες κοινωνίες είναι πλουραλιστικές και πολυπολιτισμικές.  Η αλλαγή της ηλικιακής σύνθεσης του πληθυσμού.  Οι σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες επιφέρουν αλλαγές στην παραδοσιακή σχέση εκπαιδευτικού και μαθητή. (Ξωχέλλης, 2002) Βασική προϋπόθεση: Η καθιέρωση μιας συνεχούς επιμορφωτικής διαδικασίας από την είσοδο του εκπαιδευτικού στο επάγγελμα έως την αφυπηρέτησή του.

Θετικές επιπτώσεις της ΕΑ  1. Στις πεποιθήσεις και στην πρακτική των εκπαιδευτικών  2. Στις διαδικασίες μάθησης των μαθητών  3. Στην ετοιμότητα των εκπαιδευτικών για κριτική εξέταση και πραγμάτωση των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων

ΜΟΝΤΕΛΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Στη γενική βιβλιογραφία συναντώνται 3 μοντέλα Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Επιμόρφωσης: 1. Το Τεχνοκρατικό Μοντέλο  Το απασχολεί μόνο η μεθοδολογία της εκπαιδευτικής πράξης.  Ο «τεχνοκρατικός εκπαιδευτικός» έχει ως κύριο μέλημα του το τι θα διδάξει, το πώς θα το διδάξει και με ποιο τρόπο θα αποκτήσει τον έλεγχο της τάξης. 2. Ερμηνευτικό Μοντέλο  Εστιάζεται στην υποκειμενική προσέγγιση της εκπαίδευσης  Ο εκπαιδευτικός του μοντέλου αυτού αναρωτιέται συνήθως γιατί να διδάξει τις συγκεκριμένες γνώσεις και όχι άλλες, ποιες αξίες πραγματικά προωθεί το σχολείο, ποιο είναι το «νόημα» της εκπαιδευτικής εργασίας αλλά και πώς αυτή διαμορφώνει τους ίδιους ως προσωπικότητες.

Βασικοί παράγοντες επιτυχούς Επαγ. Ανάπτ. εκπαιδευτικών  Η αναγνώριση των αλλαγών ως μια διαδικασία, που αφορά τόσο το άτομο όσο και τον οργανισμό ( πχ. Σχολείο ή άλλο εκπαιδευτικό φορέα)  Ικανότητα του εκπαιδευτικού να διαμορφώνει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για οποιοδήποτε δράση του, και να το υλοποιεί κατά μικρά τμήματα.  Ικανότητα του εκπαιδευτικού να διαμορφώνει διαδικασίες ανατροφοδότησης σε σχέση με τα αποτελέσματα των ενεργειών του.  Ικανότητα του εκπαιδευτικού να προβλέπει για τις ενέργειές του συνεχή παρακολούθηση ( follow-up), και υποστήριξη  Ικανότητα του εκπαιδευτικού να ενσωματώνει διάφορες διαδικασίες και τεχνικές κατά την υλοποίηση των διαφόρων εν ενέργειών του.

3. Το Στοχαστικό-Κριτικό Μοντέλο  Επικεντρώνεται στην ηθική και πολιτική διάσταση της εκπαίδευσης.  Αναδεικνύει μέσα από τη στοχαστικό-κριτική ανάλυση τα διλήμματα των εκπαιδευτικών καταστάσεων.  Αναζητά τις παραδοχές και τις συνεπαγωγές των εναλλακτικών διδακτικών επιλογών.  Το «στοχαστικό-κριτικό» εκπαιδευτικό τον απασχολούν ερωτήματα όπως: υπέρ ποιού διδάσκει και ποιος πραγματικά ωφελείται από τις κοινωνικές λειτουργίες του σχολείου. ΜΟΝΤΕΛΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

ΜΟΡΦΕΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΕΝΔΟΫΠΗΡΕΣΙΑΚΗ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΠΕΡΙΟΔΙΚΗΤΑΧΥΡΡΥΘΜΗΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΙΑΔΕΜΟΜΕΝΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ ΜΑΘΗΤΕΙΑΣ ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ «ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ» ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ «ΜΕ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ» ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ «ΩΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ»

ΜΟΝΤΕΛΑ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ α) Το μοντέλο της μαθητείας: Ο εκπαιδευτικός μαθαίνει για τον επαγγελματικό του ρόλο και αποκτά τις σχετικές δεξιότητες δουλεύοντας μαζί «δίπλα-δίπλα» με άλλους εκπαιδευτικούς. Εστιάζει μόνο στις ιδιαίτερες ανάγκες των εκπαιδευτικών χωρίς να ασχολείται με την ανάπτυξη στο σύνολο της. β) Το μοντέλο «με βάση το σχολείο»: Συνδέει την καθημερινή σχολική πράξη και την επιμορφωτική διαδικασία. Συμβάλει στην ενεργό ανάμειξη του εκπαιδευτικού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Δεν δίνεται έμφαση στις ατομικές επαγγελματικές ανάγκες των εκπαιδευτικών. γ) Το μοντέλο «με επίκεντρο το σχολείο»: Θεραπεύει τις ατέλειες του προηγούμενου μοντέλου αφού έχει ως βασικό του στόχο την αντιμετώπιση των αναγκών της σχολικής μονάδας αλλά και την ικανοποίηση των ατομικών και ομαδικών επαγγελματικών αναγκών. (Χατζηπαναγιώτου 2001)

δ) Το μοντέλο της επιμόρφωσης «ως ανάπτυξης προσωπικού»: Το μοντέλο αυτό στηρίζεται στις δυνατότητες κάθε σχολείου και στο συστηματικό και στο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, τόσο της επιμορφωτικής πολιτικής, όσο και της ευρύτερης ανάπτυξης της σχολικής μονάδας. Η ανάπτυξη προσωπικού αντιμετωπίζεται ως μια κυκλική και συνεχιζόμενη διαδικασία. (Χατζηπαναγιώτου, 2001) ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΝΑΓΚΩΝ (1) ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ (2) ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ (3) ΕΦΑΡΜΟΓΗ (4) ΕΛΕΓΧΟΣ (5) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (6) ΜΟΝΤΕΛΑ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΕΥΡΩΠΗ Η Επαγγελματική Ανάπτυξη και Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών βρίσκεται στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών χωρών. 1. Εισαγωγική Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών στις Ευρωπαϊκές χώρες: Ηνωμένο Βασίλειο:  Μείωση διδακτικού φόρτου  Υποχρεωτική συμμετοχή διάρκειας ενός χρόνου  Βασίζεται σε εξατομικευμένο πρόγραμμα στήριξης Γαλλία:  Παρακολούθηση πέντε εβδομάδων επιμόρφωσης στα Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα Επιμόρφωσης εκπαιδευτικών (IUFM) κατά την διάρκεια των πρώτων δύο χρόνων υπηρεσίας. Ελλάδα:  Υποχρεωτική συμμετοχή, 100 περίπου ώρες  Έλλειψη συστηματικής άσκησης του μελλοντικού εκπαιδευτικού.

ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΕΥΡΩΠΗ 2. Ενδοϋπηρεσιακή Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών στις Ευρωπαϊκές χώρες:  Σε κάποιες χώρες οι ευκαιρίες που παρέχονται είναι περιορισμένες (Τσεχία, Δανία, Φινλανδία, Πολωνία)  Σε κάποιες άλλες παρέχεται συστηματοποιημένη επιμόρφωση (Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία)  Ορισμένες χώρες επιτρέπουν και αναγνωρίζουν την επιμόρφωση που γίνεται σε άλλη χώρα της ευρωπαϊκής ένωσης (Ολλανδία, Αγγλία, Ισπανία, Εσθονία)

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ «Γνωρίζουμε ότι οι αλλαγές και οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να περάσουν από το νου και την καρδιά των ανθρώπων ιδιαίτερα εκείνων που θα τις εφαρμόσουν. Έχουμε τέλος επίγνωση ότι ο δικός μας δρόμος δεν είναι μοναδικός γιατί οι δρόμοι προς την σοφία είναι πολλοί, γι’ αυτό αναμένουμε πως όλοι οι φορείς θα καταθέσουν τις προτάσεις τους, ώστε να καταλήξουμε σ’ ένα κοινό, συλλογικό όραμα κι ένα κοινό σχέδιο δράσης.» (Χαραλάμπους, 2005)

Όροι συνδεόμενοι με τον επαγγελματισμό  Επιτήδευμα  Επάγγελμα  Job  Vocation  Occupation  Profession< professio-onis = επαγγελία, υπόσχεση, ομολογία