ΕΡΕΥΝΑ ΔΡΑΣΗΣ Μεθοδολογία έρευνας και αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου του θεολόγου

Δραστηριότητα Σκεφτείτε ένα πρόβλημα που σας απασχολεί τώρα ή σας είχε απασχολήσει στο παρελθόν. Γιατί πιστεύετε ότι σας απασχολεί, γιατί δηλαδή το θεωρείτε σημαντικό; Συζητήστε με τον διπλανό/ τη διπλανή σας το θέμα που σας απασχολεί, παρουσιάστε τον προβληματισμό σας και τους τρόπους που σκέπτεστε να κινηθείτε για να το διαχειριστείτε. Ζητήστε την γνώμη του διπλανού /της διπλανής σας για τη δράση ή τις τυχόν αλλαγές που σκέφτεστε να κάνετε.

Κάποιες φορές οι άνθρωποι ξαφνιάζονται τόσο με αυτά που παρατηρούν για τις πράξεις και αλληλεπιδράσεις τους, που αρχίζουν να τις βλέπουν από άλλη οπτική γωνία και σκέφτονται επίσης τα βήματα που πρέπει να κάνουν για να γίνουν αλλαγές στην πρακτική τους.

Υπάρχει μόνο ένας σωστός τρόπος για να… οργανώσεις μια τάξη; διδάξεις ένα μάθημα; προσεγγίσεις ένα θέμα; υποστηρίξεις τη μάθηση των μαθητών; να συναντήσεις τις ανάγκες των παιδιών; επιλέξεις και χρησιμοποιήσεις ένα εκπαιδευτικό υλικό; ΟΧΙ!!!

Πώς σχεδιάζω; Α. Οι δικές μου σκέψεις. Β. Οι δικές μου πράξεις. Η επαγγελματική μου πρακτική. Γ. Οι σκέψεις και πράξεις των «κριτικών μου φίλων».

Μέσα συλλογής δεδομένων Η αρχή της τριγωνοποίησης → διϋποκειμενικός έλεγχος Εκπαιδευτικός ερευνητής: συμμετοχική παρατήρηση – ημερολόγιο- ηχογράφηση αποσπασμάτων – βιντεοσκόπηση Κριτικός φίλος - συνεργάτης: παρατήρηση με βάση τα κριτήρια αξιολόγησης – φύλλο αξιολόγησης Μαθητές: ερωτήσεις – ερωτηματολόγιο

Έρευνα Δράσης

Λέξεις δράσης Λέξης έρευνας Πράττω Παρεμβαίνω Στοχεύω Είμαι αποφασισμένος Έχω κίνητρα Έχω πάθος Ερευνώ Αναθεωρώ Είμαι προσεκτικός Είμαι Πειθαρχημένος Μαρτυρία/απόδειξη Δρω συστηματικά

Έρευνα-Δράση: Ορισμός Διενεργείται από τους ανθρώπους της πράξης για να αντιμετωπίσουν προβλήματα Διαδικασία κατά την οποία οι συμμετέχοντες εξετάζουν συστηματικά την εκπαιδευτική πρακτική τους και το πλαίσιο στο οποίο αυτή διαμορφώνεται χρησιμοποιώντας ερευνητικές τεχνικές. Σκοπός: η βελτίωση

Η Έρευνα Δράσης μια διαδικασία αμφίδρομης επιμόρφωσης και συνεταιριστικού – από κοινού αποδεκτού- αποτελέσματος, η οποία με διαλεκτικές κινήσεις οδηγεί από τη συναπόφαση για δράση στον αναστοχασμό και την επανάδραση (Freire). Αποβλέπει στη συνεργατική διαδραστική απεικόνιση και καταγραφή των αναγκών και προβλημάτων καθώς και στην επίλυσή τους με συμμετοχή των ερευνητών, οι οποίοι διαμορφώνουν μαζί με τους άλλους συμμετέχοντες εναλλακτικούς τρόπους δράσης.

Έρευνα Δράσης Μετανεωτερικό μοντέλο ανάπτυξης των εκπαιδευτικών: δεν προνοεί για θεωρητική κατάρτιση/ εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, αλλά αντίθετα προωθεί την επαγωγική ανάπτυξή τους. Οι εκπαιδευτικοί μαθαίνουν διδάσκοντας και διδάσκουν μαθαίνοντας. Η Έρευνα Δράσης διευκολύνει τη συμμετοχή των εκπαιδευτικών και των μαθητών σε πραγματικά περιβάλλοντα μάθησης που τους επιτρέπουν την παραγωγή νέας αυθεντικής γνώσης και κατανόησης του εαυτού τους και της διαδικασίας μάθησης, καθώς και τις ιδιαίτερες κάθε φορά απαιτήσεις του γνωστικού αντικειμένου σε σχέση με τον μανθάνοντα και το περιβάλλον. (Κουτσελίνη- Ιωαννίδου ) Έτσι γίνεται μια διαλεκτική κίνηση που προχωρεί από τη δράση στον αναστοχασμό και από τον αναστοχασμό σε νέα δράση με την ενεργητική συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων. Μέσα από αυτή τη διαλεκτική διαδικασία η βελτίωση δεν επιβάλλεται στους συμμετέχοντες, αλλά παράγεται από την ενεργητική συνεργατική τους συμμετοχή, η οποία μετατρέπεται σε γνώση, αλλαγή αντίληψης και κατανόηση. ( Freire)

Στόχοι Οι εκπαιδευτκοί να κατανοήσουν την εκπαιδευτική πραγματικότητα στην οποία δρουν να ερμηνεύσουν τις δυσλειτουργίες της να διαγνώσουν προβλήματα και να διερευνήσουν τις προοπτικές επίλυσής τους να βελτιώσουν όχι μόνο την πρακτική τους αλλά και τις συνθήκες μέσα στις οποίες δρουν ως εκπαιδευτικοί.

Στο πλαίσιο μάλιστα της πολυπρισματικής ερμηνείας της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε μια εκπαιδευτική έρευνα δράσης δεν συμμετέχουν μόνο εκπαιδευτικοί ή μαθητές, αλλά μπορούν να εμπλακούν ακόμη και γονείς ή άλλοι κοινωνικοί παράγοντες που συνδέονται άμεσα με το σχολείο, όπως για παράδειγμα οι Σχολικοί Σύμβουλοι ή εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

« Η Έρευνα Δράσης ξεκινά από εκεί που βρίσκεσαι και σε πάει όσο μακριά θες να πας» Teachers Network Leadership Institute Δράση Παρατήρηση Αναστοχασμός Σχεδιασμός

Χαρακτηριστικά έρευνας δράσης Αναστοχαστική διαδικασία: διερεύνηση και συζήτηση (προϋποθέτει συνεργασίες). Παρεμβατική έρευνα: δεν αρκείται στη χαρτογράφηση, ούτε στην ερμηνεία μιας κατάστασης. Στοχεύει στη βελτίωση.

Η σπειροειδής διάσταση της έρευνας δράσης δεν είναι μια γραμμική μεθοδολογία δεν υπάρχουν αυστηρά προκαθορισμένες ερευνητικές υποθέσεις, αλλά μόνο ερευνητικά ερωτήματα είναι μια ανοικτή κυκλική διαδικασία, κατά την οποία οι συμμετέχοντες δρουν και στοχάζονται με σκοπό την κατανόηση, την αλλαγή και τη βελτίωση

Η έρευνα δράσης εντασσόμενη στο ακαδημαϊκό έτος του εκπαιδευτικού

“Καθένας που επιχειρεί έρευνα δράσης πρέπει να βρει το μονοπάτι του, βασιζόμενος στα ιδιαίτερα ερευνητικά ερωτήματα και τις ιδιαίτερες συνθήκες της εργασίας”. Altrichter

Θέματα που θέλετε να ρωτήσετε /να μάθετε από τον μέντορα.

Παρατήρηση διδασκαλίας Η προσεκτική παρακολούθηση και καταγραφή της εκτύλιξης των φαινομένων, χωρίς πρόθεση τροποποίησής τους, που γίνεται με ή χωρίς τη βοήθεια των κατάλληλων μέσων μελέτης και έρευνας. (Βάμβουκας, 2010)

Είδη Παρατήρησης Ανάλογα με τον σκοπό και το υποκείμενό της, η παρατήρηση μπορεί να είναι: Αυστηρά δομημένη ή μη δομημένη/ελεύθερη Εστιασμένη ή μη εστιασμένη Συμμετοχική ή μη συμμετοχική

Γιατί η παρατήρηση; Προσφέρει αποτελεσματική επαγγελματική μάθηση που δίνει έμφαση στον αναστοχασμό και την ανατροφοδότηση στην πράξη για την βελτίωση της μάθησης Αναπτύσσει την συνειδητοποίηση των τεχνικών και της επίδρασής τους Καθορίζει τις εκπαιδευτικές ανάγκες σε ατομικό και σχολικό επίπεδο Υποστηρίζει την ανάπτυξη μιας κατανόησης της αποτελεσματικής διδασκαλίας Υποστηρίζει το μοίρασμα των ιδεών και των καλών πρακτικών Δίνει την ευκαιρία να συζητηθούν οι προκλήσεις και οι ανησυχίες με τους συναδέλφους Χτίζει την συλλογική ευθύνη για την ποιότητα της διδασκαλίας και μάθησης.

 Είναι σημαντικό, ο παρατηρητής να μπαίνει στην τάξη έχοντας ένα πλάνο για το τι θα παρατηρήσει. Χωρίς κάποιον οδηγό μπορεί να δει τα πάντα, αλλά και τίποτε το συγκεκριμένο.

Κατά την παρατήρηση Τι κάνουμεΤι αποφεύγουμε Έχουμε επισκεφτεί από πριν τον χώρο ώστε να αποφασίσουμε πού θα καθίσουμε και πώς θα κρατήσουμε τις σημειώσεις μας. Φτάνουμε λίγο νωρίτερα, ώστε να εγκλιματιστούμε στο χώρο. Συμμετέχουμε διακριτικά, χωρίς να διαταράξουμε τη συνοχή και τη δυναμική της ομάδας.  Δεν ασχολούμαστε με άσχετα θέματα (πχ να μιλάμε στο κινητό, να χαιρετούμε άλλα άτομα, να ψάχνουμε στην τσάντα μας κτλ).  Δεν κάνουμε κάτι που πιθανόν να ενοχλεί (πχ δεν καπνίζουμε, δεν κάνουμε θόρυβο, δεν στρέφουμε την προσοχή επάνω μας).  Δεν είμαστε υπερβολικά χαλαροί και φιλικοί, πέρα από όσο μας επιτρέπεται.  Δεν φλυαρούμε για άσχετα ζητήματα.  Δεν χρησιμοποιούμε «ξύλινη» γλώσσα, σπάνιες και λόγιες λέξεις, βαρύγδουπες εκφράσεις.  Δεν είμαστε συνεχώς σκυμμένοι κρατώντας (με μανία και άγχος!) σημειώσεις.  Δεν προσπαθούμε να «αναγκάσουμε» την ομάδα να συμπεριφερθεί όπως εμείς αναμένουμε ή επιθυμούμε ή μας βολεύει.  Δεν είμαστε κριτικοί, ειρωνικοί ή επιθετικοί.  Δεν γκρινιάζουμε και δεν κατηγορούμε πρόσωπα και καταστάσεις!  ΔΕΝ ΥΠΟΒΑΛΛΟΥΜΕ ΤΗ ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΑΠΟΨΗ, ΜΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΝΑ ΜΠΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΠΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΜΕ!

Εργαλείο παρατήρησης μαθήματος Παράμετροι αποτελεσματικής διδασκαλίας Παρακαλώ κυκλώστε την ορθή απάντηση: 0 = όχι, δεν παρατήρησα κάτι τέτοιο˙ 1 = ναι, παρατήρησα κάτι τέτοιο. Σχόλια – εισηγήσεις (σημειώνετε, καθώς παρακολουθείτε) Προσανατολισμός Ο εκπαιδευτικός: πληροφορεί τους μαθητές για τους διδακτικούς στόχους/προσδοκώμενα αποτελέσματα˙ εναλλακτικά, προκαλεί τους μαθητές να σκεφτούν τους στόχους του μαθήματος. επιλέγει να αρχίσει το μάθημα με ένα θέμα από τη ζωή των μαθητών 0 1