Ελιζάνα Πολλάτου, αναπλ. καθηγήτρια Τ.Ε.Φ.Α.Α.- Παν/μιου Θεσσαλίας

Tα παιδιά, από πολύ μικρή ηλικία, μερικές φορές είναι σε θέση να εκτελούν πολύπλοκες κινήσεις που θα απαιτούσαν σύνθετη χορογραφία και εκπαίδευση για να εκτελεσθούν από ενήλικες.

O ρυθμός αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του χορού, όπως άλλωστε σε όλες τις ανθρώπινες λειτουργίες (π.χ. αναπνοή, καρδιακοί παλμοί, διαδικασία πέψης κλπ.). Από αυτή λοιπόν την άποψη, τα παιδιά είναι έτοιμα να διδαχθούν αλλά και να διδάξουν. Έτσι με την κατάλληλη διδακτική παρέμβαση, οι βασικές κινήσεις μπορούν να βελτιωθούν και το παιδί να νιώθει άνετα με το σώμα του και με τον τρόπο που κινείται. Από αυτή λοιπόν την άποψη, τα παιδιά είναι έτοιμα να διδαχθούν αλλά και να διδάξουν. Έτσι με την κατάλληλη διδακτική παρέμβαση, οι βασικές κινήσεις μπορούν να βελτιωθούν και το παιδί να νιώθει άνετα με το σώμα του και με τον τρόπο που κινείται. O ρυθμός αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του χορού, όπως άλλωστε σε όλες τις ανθρώπινες λειτουργίες (π.χ. αναπνοή, καρδιακοί παλμοί, διαδικασία πέψης κλπ.).

χορός επιτυχημένη εκτέλεση ρυθμικών κινήσεων, συνοδεύονται συνήθως από μουσική

Κινήσεις είναι η βάση για χορό αντίληψη & αναγνώριση συμβόλων αρχή της ανάγνωσης βασικά κινητικά μοτίβα για να στηριχθεί η περαιτέρω χορευτική εκπαίδευση προϋπάρχουν

Ενσωμάτωση του χορού στην τέχνη 5 σημεία-κλειδιά καταδεικνύουν την ενσωμάτωση του χορού στην τέχνη γενικότερα: O χορός 'υφέρπει'δηλ. βρίσκει πάντα τον τρόπο μέσω της πειθαρχίας, του ρίσκου και της πρόκλησης, να αλληλεπιδρά με άλλα είδη τέχνης και να θεωρείται αναπόσπαστο μέρος αυτών Ο χορός καλλιεργεί τον επαναπροσδιορισμό των ρόλων των δύο φίλων π.χ. εισαγωγή αμυντικών τεχνών στο aerobic dance O χορός δημιουργεί πεδίο συνεργασίας με άλλα είδη τέχνης: ποίηση, δράμα, ανάγνωση κειμένου, φωτογραφία, οπτικές τέχνες, video art, έστω και σαν background.

Ο χορός βρίσκεται σε στενή συνεργασία και αλληλεπίδραση με τη μουσική και το τραγούδι, οι ερμηνευτές χρησιμοποιούν το σώμα τους και κατάλληλες κινήσεις για να εκφραστούν Ο χορός δίνει νόημα και λόγο ύπαρξης στο σώμα, σε ένα κόσμο όπου τα άτομα οφείλουν να λειτουργούν μόνο με τη νόηση

πιάνο τραγούδι χρήση CD, ηλεκτρονική αναπαραγωγή  Κρουστά όργανα (τύμπανο, ταμπουρίνο)  δεν παράγεται μελωδία  Χτύπημα χεριών  φυσική κίνηση  δεν παράγεται μελωδία

Συνολική ανάπτυξη Φυσιολογικό τομέα Κοινωνικό τομέα Συναισθηματικό τομέα Γνωστικό τομέα

Φυσική ανάπτυξη βλέπει το σώμα του βιώνει τις αλλαγές & την πρόοδο του H ανάπτυξη του σώματος είναι άμεσα παρατηρήσιμη διαμέσου του χορού καθώς οι απαιτήσεις για τέλεια και αποτελεσματική εκτέλεση είναι υψηλές από τα πρώτα κιόλας στάδια εκμάθησης π.χ. μακριά άκρα, ευλύγιστος κορμός (κλασικό μπαλέτο) δύναμη, ευλυγισία, εκφραστικότητα (σύγχρονος χορός )

οι διαπροσωπικές σχέσεις στηρίζονται στις κοινωνικές ανάγκες- διαμέσου του χορού μπορεί να ισχυροποιηθεί ή να απαλειφθεί (σχέση κύρους μεταξύ δασκάλου-ασκουμένων, ισότιμη- συνεργασίας μεταξύ ασκουμένων) το παιδί αναπτύσσει εικόνα για τον εαυτό του μέσω ανάθεσης ρόλων (σε μια χορογραφία, μοιράζονται ρόλοι)

«επιλέγειν» & «επιλέγεσθαι» βάση για διαπροσωπικές σχέσεις (ο ‘πρωτοχορευτής’ αποτελεί θετικό πρότυπο για την ομάδα) το παιδί που ξέρει ότι ανήκει σε μια ομάδα, αναπτύσσεται διαφορετικά από εκείνο που είναι μόνο του (η τελειοποίηση της ατομικής τεχνικής αποβλέπει στο καλύτερο ‘πλασάρισμα’ στην παράσταση)

Η γλώσσα είναι βασικό μέσο κοινωνικοποίησης. Τα παιδιά μαθαίνουν σωστή χρήση ορολογίας για μέρη ανθρώπινου σώματος, αποκτούν αίσθηση σώματος στο χώρο Μάθηση παιξίματος ρόλων είναι διαδικασία κοινωνικής ανάπτυξης Αντίσταση στην κυριαρχία είναι ενεργή προσπάθεια για διατήρηση της ακεραιότητας (διαμέσου του χορού καλλιεργείται ο αυτοέλεγχος κινήσεων αλλά και συμπεριφοράς)

συναίσθημα απάντηση σε ερέθισμα που δεν είναι προετοιμασμένο & μπορεί να γίνει πηγή πιθανής επιτυχίας ή αποτυχίας π.χ. μια επιτυχημένη ή ανεπιτυχής προσπάθεια σε μια δύσκολη και πολύπλοκη χορευτική ρουτίνα

συναισθηματικές αντιδράσεις λιγότερο βίαιες υιοθέτηση κοινωνικά αποδεκτών τρόπων, επιβολή ευγενικής συμπεριφοράς, αυτοέλεγχος όσο το παιδί αναπτύσσεται μείωση επιθετικότητας (κοινό χαρακτηριστικό κλειστών δεξιοτήτων)

έκφραση μέσω του σώματος συναίσθημα αυτοπεποίθησης αυτο- εκτίμηση έλεγχος σώματος

Δυνατότητα κατανόησης & μάθησης διαμέσου του χορού, είτε τελείται σε αίθουσα, είτε στον δρόμο επιτυγχάνονται τα εξής: ορισμένα πράγματα επηρεάζουν γνωστική ικανότητα: Η φυσική και η γενικότερη κατάσταση υγείας, η συναισθηματική ανισορροπία και κάποιοι κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες. Γνωστικές ανάγκες Παιδιού Απόκτηση επιτυχών και ικανοποιητικών εμπειριών, ανάγκη ευκαιριών για επίλυση προβλημάτων, ανάγκη συμμετοχής σε δημιουργικές δραστηριότητες.

ταχύτατη σε μικρή ηλικία, ευκαιρία για πολλαπλά χορευτικά ερεθίσματα επιβραδύνεται σε μεγαλύτερη ηλικία Νοητική ανάπτυξη

δάσκαλος παιδιά λεκτικές οδηγίες καλή επικοινωνία στηριζόμενη στο λόγο μεγαλύτερο μέρος διδακτικής μονάδας & αρχικές προσπάθειες

Κατάλληλη θέση ασκούμενων ώστε να μην παρεμποδίζεται η επίδειξη αναπαράσταση κίνησης από δάσκαλο ή συμμαθητή φωτογραφίες βίντεο

1. Φάση συμμετοχής, η οποία θα πρέπει να καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της διδακτικής μονάδας, συμπεριλαμβανομένων και των αρχικών προσπαθειών. 2. Φάση αξιολόγησης. Αυτό είναι κάτι που δυστυχώς, συνήθως παραλείπεται ενώ θα πρέπει να αφιερώνονται έστω πέντε λεπτά στο τέλος κάθε μαθήματος για να γίνονται ερωτήσεις κατανόησης, να ανακεφαλαιώνεται η σπουδαιότητα του μαθήματος, αλλά και να συζητιούνται πιθανές βελτιώσεις.

μετακίνησης αξονικές βοηθητικές

βάδισμα τρέξιμο άλματα αναπηδήσεις hopping galloping skipping sliding ισόχρονος ρυθμός μη ισόχρονος

δεν απαιτούν μετακίνηση μέλη σώματος επαφή με έδαφος αιωρήσεις κάμψεις διατάσεις έλξεις στροφές περιφορές

σταμάτημα (όταν επιβάλλεται από το ρυθμό ή τη μουσική) πτώσεις & προσγειώσεις (με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγονται τραυματισμοί)

ελεύθερη φαντασίωση προσωπική έκφραση Χαρακτηριστικά κινήσεων χρόνος χώρος δύναμη διάρκεια & tempo διαφοροποιείται ένταση ροή κίνησης βαρύτητα ελαφρότητα κατεύθυνση (μπρος, πίσω, πλάγια) επίπεδα (ψηλό, μεσαίο, χαμηλό) σχήματα στο χώρο εστίαση σε σημείο

δραματουργία, που συνήθως η κίνηση σχετίζεται με μια ιστορία γνωστή ή φανταστική ή μια γενικότερη ιδέα προσωπική εκτίμηση που προκαλείται το παιδί να εκφραστεί δίχως περιορισμούς και κινητική φόρμα (Joyce, 1980) π.χ. «χορέψτε ελεύθερα σε όλα τα είδη μουσικής που θα ακούσετε»

μια ή δυο γραμμές (αντικριστοί) διάσπαρτοι στο χώρο κυκλικοί ζευγάρια κατανεμημένα στο χώρο

ομιλία & γραφήάκουσμα & γραφή εκφραστικές φάσεις γλώσσας προσλαμβάνουσες φάσεις

μορφή ανάγνωσης μηνυμάτων κινούμενα μέλη στέλνουν μηνύματα προς κατανόηση κιναίσθηση σαφής & πλήρης εικόνα κίνησης εισαγωγή εννοιών που αφορούν το βασικό λεξιλόγιο παιδιών

κατανόηση ποσοτήτων αριθμών ικανότητας αρίθμησης & αφαίρεσης

αίσθησης σώματος στο χώρο αίσθηση κατεύθυνσης & πλευρικότητας ακουστικών οπτικών κιναισθητικών δεξιοτήτων αφής

Ερωτήσεις Πώς αναπτύσσονται οι αντιληπτικοκινητικές ικανότητες των παιδιών διαμέσου του χορού; Με ποιο τρόπο συμβάλλει ο χορός στην ανάπτυξη της ανάγνωσης, της γραφής και των μαθηματικών; Ποιες οι διαφορές του δημιουργικού χορού από το χορό με συγκεκριμένη διάρθρωση; Σε ποιους τομείς της ανάπτυξης υπεισέρχεται ο χορός και με ποιο τρόπο;

Θέματα για εργασία Με ποιο τρόπο θεωρείτε πως μπορεί να συντελεστεί η μάθηση διαμέσου του χορού. Χρησιμοποιείστε συγκεκριμένα παραδείγματα, υποστηρίξτε την άποψή σας βιβλιογραφικά. Πώς ο δημιουργικός χορός συμβάλλει στην πολύπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού. Προτείνετε συγκεκριμένο περιεχόμενο διδακτικής μονάδας, αναφερθείτε σε σχετική βιβλιογραφία

Βιβλιογραφία Cone Purcell,T., & Cone, S. (2005). Teaching Children Dance. Human Kinetics, 2nd ed. Dimondstein, G. (1985). The place of dance in general education. Journal of Aesthetic Education, 19(4), Gilbert, A. G. (1992). Creative dance for all ages. Reston, VA: American Alliance for Health, Physical Education, Recreation, and Dance. Griss, S. (1998) Minds in Motion- kinesthetic approach to teaching elementary curriculum, Heinemann, 1998 Rauscher, F. H., Shaw, G. L., Levine, L. J., Wright, E. L. Dennis, W. R., & Newcomb R.L. (1997). Music training causes long-term enhancement of preschoool children's spatial-temporal reasoning. Neurological Research, 19, 2-8. Schrader, C. (2005). A sense of Dance, exploring your moving potential. Human Kinetics, 2nd ed. Shirley B. H. (2001). Three's Not a Crowd: Plans, Roles, and Focus in the Arts. Educational Researcher 30 no Πολυμενοπούλου Κ., Καραδήμου Κ., Πολλάτου Ε. (2008). Ρυθμικές ασκήσεις στη Φυσική Αγωγή. Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα

γλώσσα ζωγραφική σχέδιο χορός μουσική παιχνίδι επίπεδο κουλτούρας κοινωνικό σύστημα αλληλεπίδραση