Ατομική Ψυχολογία (Alfred Adler) Bασικές προτάσεις Πίσω από κάθε ανθρώπινη ενέργεια υπάρχει μια προσπάθεια να προχωρήσει ο άνθρωπος από μια μειονεκτική κατάσταση σε μια περισσότερο θετική. Η συμπεριφορά του ατόμου, ακόμη και η ανεπιθύμητη είναι σκόπιμη και αποβλέπει στην υλοποίηση κάποιου στόχου.
Αυτή προσπάθεια θα ακολουθήσει μια συγκεκριμένη κατεύθυνση που θα δεχθεί από ένα μοναδικό ατομικό στόχο ή ιδανικό. Από την άποψη του στόχου όλες οι ψυχολογικές διαδικασίες έχουν εσωτερική συνοχή. Life style= τρόπος ζωής, που οδηγεί σε μια συνεπή με τον εαυτό δομή της προσωπικότητας. Όλοι οι αντικειμενικοί προσδιοριστικοί παράγοντες, όπως οι βιολογικοί ή το ιστορικό, γίνονται σχετικοί με την ιδέα του στόχου.
Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί όλους αυτούς τους αντικειμενικούς παράγοντες, σύμφωνα με τον τρόπο ζωής που έχει υιοθετήσει. Καθοριστική σημασία για την εξέλιξη και τη συμπεριφορά του ατόμου έχει ο τρόπος ζωής που αναπτύσσει το άτομο, γιατί σύμφωνα με αυτόν διαμορφώνει ολόκληρη τη ζωή του. Ο άνθρωπος έχει μια έμφυτη ικανότητα, την οποία ο Adler ονομάζει κοινωνικό αίσθημα ή κοινωνικό ενδιαφέρον. Χρειάζεται όμως να αναπτυχθεί.
Η δυσπροσαρμοστικότητα χαρακτηρίζεται από αυξημένα αισθήματα κατωτερότητας, υποαναπτυγμένο κοινωνικό ενδιαφέρον και από ένα υπερβολικό και μη συνεργάσιμο στόχο προσωπικής ανωτερότητας
Η συμπεριφορά του στοχεύει στην εξασφάλιση της κοινωνικής οντότητας, στην στην αντιστάθμιση του αισθήματος κατωτερότητας. Ο άνθρωπος διαθέτει τη νόηση, τη βούληση και την ικανότητα να καθορίζει μόνος του τη συμπεριφορά του. Πολλές φορές όμως το περιβάλλον λειτουργεί αρνητικά και έτσι εκδηλώνει αρνητική συμπεριφορά. Αυτή μπορεί μα πάρει τις εξής μορφές:
1.Προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή πάση θυσία 2.Επιδιώκει ν’αποκτήσει ισχύ και να επιβληθεί με οιονδήποτε τρόπο. 3.Αποζητά τρόπους να εκδικείται 4.Αποσύρεται από κάθε ενεργό συμμετοχή εγκαταλείποντας έτσι κάθε προσπάθεια
Συμβουλευτική διαδικασία Στόχοι Μείωση της ένταση των αρνητικών συναισθημάτων, που συνδέονται με συναισθήματα κατωτερότητας Αλλαγή και διόρθωση των εσφαλμένων συνηθειών, με τις οποίες αντιλαμβάνεται τα γεγονότα το άτομο με κάποιο πρόβλημα Αλλαγή των στόχων προς τους οποίους
κατευθύνει τη συμπεριφορά του, με άλλους που θα στοχεύουν και στην ευημερία του συνόλου. Ανάπτυξη μεγαλύτερης αγάπης για τους άλλους, μεγαλύτερου κοινωνικού ενδιαφέροντος, μεγαλύτερης κοινωνικής σύνδεσης με ομάδες.
Tεχνικές και μέθοδοι συμβουλευτικής κατά την αντλεριανή προσέγγιση 4 βασικά βήματα της συμβουλευτικής : σχέση, έρευνα, ερμηνεία, επαναπροσανατολισμός Σημείο εκκίνησης της συμβουλευτικής παρέμβασης είναι ο «στόχος ζωής», που κατευθύνει τις αποφάσεις,τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά του ατόμου. 1.Μέσα από την ενεργή ακρόαση και την εγκαθίδρυση της σχέσης ο σύμβουλος προσπαθεί να αναδείξει τα θετικά στοιχεία και τις δυνατότητες του συμβουλευόμενου, παρά τα αρνητικά. 2.Συνέντευξη: Βασική ερώτηση έναρξης: Πώς θα ήταν η ζωή σου διαφορετικά, και τι θα έκανες διαφορετικά, αν δεν υπήρχε αυτό το πρόβλημα.
Κατά τη φάση αυτή ο σύμβουλος ερωτά το συμβουλευόμενο σχετικά με τη δυναμική της οικογένειάς του και τις παιδικές εμπειρίες και αναμνήσεις του. 3. Υποστήριξη προς το συμβουλευόμενο να φθάσει σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο αυτογνωσίας, αυτοσυνείδησης. Στο σημείο αυτό είναι δυνατόν να αρχίσουν συζητήσεις μεταξύ συμβούλου- συμβουλευόμενου σχετικά με ερμηνείες, των κινήτρων και της συμπεριφοράς του συμβουλευόμενου, με σκοπό να κατανοήσει τα κίνητρα και τις συμπεριφορές του.
Επαναπροσανατολισμός: Ο συμβουλευόμενος υποστηρίζεται, ώστε να προβεί σε κατάλληλες αλλαγές, με σκοπό να αναπτύξει νέο στόχο ζωής. Eνδεικτική ελληνική βιβλιογραφία Α. Άνλτερ 1. Άνλτερ,Α. (1990) Η ατομική ψυχολογία στο σχολείο, Εκδ. Επίκουρος 2. Του ιδίου: ( 1997) Η γνώση της ζωής, Εκδ.Επίκουρος 3. Του ιδίου: ( 1999) Εισαγωγή στη θεωρία του Άντλερ, εκδ. Γλάρος Corey, G. (2005). Θεωρία και πρακτική της Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας, Εκδ. Έλλην