Μικροοικονομική Ι Ενότητα # 8: Αγορές κεφαλαίου και γης Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 2

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Οι εικόνες προέρχονται από το βιβλίο «Εισαγωγή στην Οικονομική», D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch, 2 η έκδοση, 2006, Εκδόσεις Κριτική. 3

Σκοποί ενότητας Κατανόηση των εννοιών των αποθεμάτων και των ροών. Κατανόηση της έννοιας του επιτοκίου. Παρουσίαση προσφοράς και ζήτησης υπηρεσιών κεφαλαίου. Κατανόηση της λειτουργικής και προσωπικής διανομής εισοδήματος. 4

Περιεχόμενα ενότητας (1 από 2) Εισαγωγή. Αποθέματα και ροές. Παρούσα αξία και επιτόκιο. Ονομαστικό και πραγματικό επιτόκιο. Προσφορά και ζήτηση υπηρεσιών κεφαλαίου. 5

Περιεχόμενα ενότητας (2 από 2) Γη και πρόσοδος. Λειτουργική διανομή εισοδήματος. Προσωπική διανομή εισοδήματος. 6

Μάθημα: Μικροοικονομική Ι, Ενότητα # 8: Αγορές κεφαλαίου και γης Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου, Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Εισαγωγή

Εισαγωγή (1 από 2) Φυσικό κεφάλαιο (physical capital): Είναι το απόθεμα των παραχθέντων αγαθών που συμβάλλουν στην παραγωγή άλλων αγαθών και υπηρεσιών. Γη (land): Είναι ο συντελεστής παραγωγής που προσφέρει η ίδια η φύση. Το φυσικό κεφάλαιο και η γη αποτελούν τον ενσώματο πλούτο (tangible wealth) μίας οικονομίας. Χρηματοοικονομικός πλούτος – μη ενσώματος. 8

Εισαγωγή (2 από 2) Σημαντικές δυσκολίες μέτρησης αποθέματος κεφαλαίου (capital stock). Ρόλος απόσβεσης (depreciation). – Οικονομική – Λογιστική. Ανάγκη νέων επενδύσεων για διατήρηση ή/και επαύξηση αποθέματος κεφαλαίου. Ακαθάριστη επένδυση (gross investment) είναι η παραγωγή νέων κεφαλαιουχικών αγαθών και η βελτίωση των ήδη υπαρχόντων. Καθαρή επένδυση (net investment) είναι η ακαθάριστη επένδυση μειωμένη κατά την απόσβεση του αποθέματος κεφαλαίου. 9

Μάθημα: Μικροοικονομική Ι, Ενότητα # 8: Αγορές κεφαλαίου και γης Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου, Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Αποθέματα και ροές

Αποθέματα και ροές (1 από 2) Απόθεμα (stock) ονομάζουμε την ποσότητα ενός περιουσιακού στοιχείου σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Η τιμή του αποθέματος του περιουσιακού στοιχείου (asset price) είναι το ποσό που απαιτείται για να αγοραστεί το περιουσιακό στοιχείο (ίση με το άθροισμα της αξίας όλων των μελλοντικών ροών των υπηρεσιών που παρέχει το περιουσιακό στοιχείο). 11

Αποθέματα και ροές (2 από 2) Ροή (flow) ονομάζουμε το σύνολο των υπηρεσιών που παρέχει ένα περιουσιακό στοιχείο σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Μίσθωμα (rental rate) είναι το κόστος παροχής των υπηρεσιών μίας μονάδας του περιουσιακού στοιχείου για μία χρονική περίοδο. 12

Μάθημα: Μικροοικονομική Ι, Ενότητα # 8: Αγορές κεφαλαίου και γης Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου, Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Παρούσα αξία και επιτόκιο

Παρούσα αξία και επιτόκιο (1 από 3) Τόκος (interest) / Επιτόκιο (interest rate)/Ανατοκισμός (compound interest payment). Η παρούσα αξία (present value) ενός ευρώ σε ένα μελλοντικό χρόνο είναι το ποσό που αν το δανείσουμε σήμερα, θα μας δώσει ένα ευρώ σ’ αυτό το μελλοντικό χρόνο. Προφανώς εξαρτάται από: – Την περίοδο δανεισμού. – Το επιτόκιο δανεισμού. 14

Παρούσα αξία και επιτόκιο (2 από 3) Προφανώς, η τιμή ενός περιουσιακού στοιχείου πρέπει να ισούται με το άθροισμα της αξίας όλων των μελλοντικών ροών των υπηρεσιών που παρέχει το περιουσιακό στοιχείο. Προεξοφλημένο σε όρους παρούσας αξίας. Κόστος ευκαιρίας του χρηματικού ποσού που δαπανάται για την αγορά του περιουσιακού στοιχείου. 15

Παρούσα αξία και επιτόκιο (3 από 3) 16

Μάθημα: Μικροοικονομική Ι, Ενότητα # 8: Αγορές κεφαλαίου και γης Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου, Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Ονομαστικό και πραγματικό επιτόκιο

Ονομαστικό και πραγματικό επιτόκιο (1 από 2) Το ονομαστικό επιτόκιο (nominal interest rate) δείχνει πόσα ευρώ εισπράττονται από τόκους δανείου ενός ευρώ για διάστημα ενός έτους. Το πραγματικό επιτόκιο (real interest rate) μετράει την απόδοση ενός δανείου με τη μεταβολή των αγαθών που μπορούν να αγορασθούν παρά με την αύξηση της ονομαστικής (χρηματικής) αξίας του δανειακού κεφαλαίου. 18

Ονομαστικό και πραγματικό επιτόκιο (2 από 2) Πραγματικό επιτόκιο = Ονομαστικό επιτόκιο – πληθωρισμός. Ονομαστικό επιτόκιο: θετικό, Πραγματικό επιτόκιο: θετικό ή αρνητικό. 19

Προσδιορισμός του πραγματικού επιτοκίου (1 από 2) Η καμπύλη AA' είναι η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων μεταξύ τωρινής και μελλοντικής κατανάλωσης: αφιερώνοντας πόρους σε επενδύσεις, η μελλοντική κατανάλωση μπορεί να αυξηθεί. Η κλίση της καμπύλης ισούται με –(1+i), όπου i είναι το ποσοστό απόδοσης της επένδυσης. 20

Προσδιορισμός του πραγματικού επιτοκίου (2 από 2) Με δεδομένες τις προτιμήσεις της κοινωνίας μεταξύ τωρινής και μελλοντικής κατανάλωσης ο άριστος συνδυασμός είναι ο Ε όπου η UU εφάπτεται με την καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων. Η κλίση των δύο καμπυλών στο Ε είναι –(1+r), όπου r είναι το πραγματικό επιτόκιο που εξισώνει την αποδοτικότητα των επενδύσεων με την τάση για φειδώ των καταναλωτών. 21

Μάθημα: Μικροοικονομική Ι, Ενότητα # 8: Αγορές κεφαλαίου και γης Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου, Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Ζήτηση και προσφορά υπηρεσιών κεφαλαίου

Ζήτηση υπηρεσιών κεφαλαίου (1 από 2) Η ανάλυση για την (παράγωγη) καμπύλη ζήτησης των υπηρεσιών του συντελεστή κεφάλαιο είναι παρόμοια με αυτήν για την καμπύλη ζήτησης εργασίας τόσο σε επίπεδο επιχείρησης όσο και σε επίπεδο κλάδου παραγωγής. 23

Ζήτηση υπηρεσιών κεφαλαίου (2 από 2) Κανόνας: MCK = MRPK και r = MVPK (στην απλούστερη, ανταγωνιστική, περίπτωση). 24

Προσφορά υπηρεσιών κεφαλαίου (1 από 2) Βραχυχρόνια περίοδος. Προσφορά υπηρεσιών κεφαλαίου σταθερή, προσδιορισμένη από το υπάρχον απόθεμα κεφαλαίου. Μακροχρόνια περίοδος. Απαιτούμενο μίσθωμα κεφαλαίου: Το μίσθωμα που καλύπτει ακριβώς το κόστος ευκαιρίας της κατοχής ενός κεφαλαιουχικού αγαθού. 25

Προσφορά υπηρεσιών κεφαλαίου (2 από 2) Βραχυχρόνια: προσφορά σταθερή. Μακροχρόνια: θετική κλίση. Αύξηση επιτοκίων ή ποσοστού απόσβεσης, μετάβαση από SS σε S’S’. 26

Καμπύλη προσφοράς κλάδου παραγωγής (1 από 2) Μακροχρόνια καμπύλη προφοράς μικρού κλάδου παραγωγής: οριζόντια. Κλάδος παραγωγής με σημαντική χρήση κεφαλαίου: καμπύλη προσφοράς θετικής κλίσης. Ρόλος διεθνών αγορών κεφαλαίου. 27

Καμπύλη προσφοράς κλάδου παραγωγής (2 από 2) 28

Ισορροπία στην αγορά υπηρεσιών κεφαλαίου (1 από 2) Βραχυχρόνια και μακροχρόνια αποτελέσματα αύξησης μισθών σε μικρό κλάδο παραγωγής. Αρχικό σημείο ισορροπίας Ε. Αύξηση μισθών, μείωση παραγωγής, μετατόπιση DD σε D’D’. Βραχυχρόνια ισορροπία στο E’. Μακροχρόνια ισορροπία στο E’’. 29

Ισορροπία στην αγορά υπηρεσιών κεφαλαίου (2 από 2) 30

Μάθημα: Μικροοικονομική Ι, Ενότητα # 8: Αγορές κεφαλαίου και γης Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου, Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Γη και πρόσοδος

Γη και πρόσοδος (1 από 2) Γη: Παραγωγικός συντελεστής σταθερός τόσο βραχυχρόνια όσο και μακροχρόνια. 32

Γη και πρόσοδος (2 από 2) Χρήση γης ανάλογα με την επικρατούσα πρόσοδο. Ζήτηση για αγροτική χρήση D F D F. Ζήτηση για οικιστική χρήση D H D H. Αρχικά, L F, L H, R 0 (L F +L H =L). Αύξηση ζήτησης γης για οικιστική χρήση D’ H D’ H. Τελικά, L’ F, L’ H, R 2 (L’ F +L’ H =L). 33

Μάθημα: Μικροοικονομική Ι, Ενότητα # 8: Αγορές κεφαλαίου και γης Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου, Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Λειτουργική διανομή εισοδήματος

Η λειτουργική διανομή του εισοδήματος δείχνει πως κατανέμεται το εθνικό εισόδημα μεταξύ των διαφόρων συντελεστών της παραγωγής. Οι συνολικές αμοιβές ή το εισόδημα ενός συντελεστή παραγωγής είναι η τιμή του πολλαπλασιασμένη επί τη συνολική απασχολούμενη ποσότητα του. 35

Μάθημα: Μικροοικονομική Ι, Ενότητα # 8: Αγορές κεφαλαίου και γης Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου, Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Προσωπική διανομή εισοδήματος

Προσωπική διανομή εισοδήματος (1 από 2) Η προσωπική διανομή του εισοδήματος δείχνει πως κατανέμεται το εθνικό εισόδημα μεταξύ των διαφόρων ατόμων, ανεξάρτητα από τις υπηρεσίες συντελεστών από τις οποίες τα άτομα αυτά λαμβάνουν το εισόδημά τους. Σχετίζεται με θέματα ανισότητας και φτώχειας. 37

Προσωπική διανομή εισοδήματος (2 από 2) Σημαντικός παράγοντας ανισοκατανομής προσωπικού εισοδήματος: ιδιοκτησία πλούτου (εισοδήματα από κέρδη και μισθώματα). Ρόλος ανθρωπίνου κεφαλαίου (εισοδήματα) και συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων (πλούτος). 38

Τέλος Ενότητας # 8 Μάθημα: Μικροοικονομική Ι, Ενότητα # 8: Αγορές κεφαλαίου και γης Διδάσκων: Πάνος Τσακλόγλου, Τμήμα: Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών