Η Συμβολή του Λιανεμπορίου Τροφίμων στην Εθνική Οικονομία: Μύθοι και πραγματικότητα 1 Καθ. Γεώργιος Ι. Δουκίδης

Περιεχόμενα Κλάδος με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και οικονομικά μεγέθη Σημαντική συνεισφορά στην εθνική οικονομία Διεθνώς συγκρίσιμοι χρηματοοικονομικοί δείκτες Θετική επίδραση στο καλάθι της νοικοκυράς Προοπτικές ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας του κλάδου 2

Περιεχόμενα Κλάδος με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και οικονομικά μεγέθη Σημαντική συνεισφορά στην εθνική οικονομία Διεθνώς συγκρίσιμοι χρηματοοικονομικοί δείκτες Θετική επίδραση στο καλάθι της νοικοκυράς Προοπτικές ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας του κλάδου 3

Επίπεδα καταγραφής του κλάδου λιανεμπορίου τροφίμων 4 Γ. ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ (+Λαϊκές Αγορές, Περίπτερα, Κάβες, Αρτοποιία κλπ) Β. ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ (+Παντοπωλεία, Μίνι Μάρκετ) Α. ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ (Αλυσίδες Σουπερμάρκετ και συνεταιρισμοί)

Το πιο διαδεδομένο πανελλήνιο δίκτυο καταστημάτων Αριθμόςς Καταστημάτων Σουπερμάρκετ (Α) Σουπερμάρκετ και παντοπωλεία (Β) Καταστήματα Λιανεμπόριο τροφίμων (Γ) Σουπερμάρκετ (400+ m2) Μικρά Σουπερμάρκετ ( m2) Σύνολο Σουπερμάρκετ (Α) Παντοπωλεία(< 100 m2) Σύνολο Καταστημάτων Τροφίμων (Β) Φούρνοι Γαλακτοπωλεία - Dairy Κάβες Περίπτερα Ψιλικατζίδικα Σύνολο Λιανεμπορίου τροφίμων (Γ) Πηγή: Nielsen Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ, Πανόραμα 2010 & εκτιμήσεις

Ευρεία πανελλαδική κάλυψη με πυκνά δίκτυα των Σ/Μ Σύνολο Καταστη μάτων Σ/Μ Καταστήματα Σ/Μ προς Καταστήματα Λιανεμπορίου Κάτοικοι ανά Κατ. Σ/Μ Ιόνια Νησιά1953,69%1.187 Νότιο Αιγαίο3163,64%972 Δυτική Μακεδονία1663,49%1.766 Βόρειο Αιγαίο1103,20%1.821 Ηπειρός1663,05%2.119 Πελοπόννησος3022,99%2.027 Στερεά Ελλάδα2312,55%2.400 Δυτική Ελλάδα3082,50%2.409 Θεσσαλία2922,18%2.520 Σύνολο Κεν. Μακεδονίας7702,11%2.591 Σύνολο Αττικής11061,79%3.697 Αν. Μακεδονία και Θράκη1881,79%3.227 Κρήτη2201,74%2.767 Σύνολο43702,25% Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων Πανοράματος 2010 και ΕΛ.ΣΤΑΤ. Κάτοικοι ανά Κατ. Σ/Μ Η.Π.Α Η.Β Γαλλία5.100 Ισπανία5.300 Ελλάδα2.586 Σύγκριση με το εξωτερικό

Υψηλός κύκλος εργασιών με περιορισμένη συμμετοχή του οργανωμένου λιανεμπορίου 7 Γ. ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ (+Λαϊκές Αγορές, Περίπτερα, Κάβες, Αρτοποιία κλπ) Β. ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ (+Παντοπωλεία, Μίνι Μάρκετ) Α. ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ (Αλυσίδες Σουπερμάρκετ και συνεταιρισμοί) 40% 11,5-12,5 δις € 50% δις € 100% δις €

Ευρωπαϊκή σύγκριση: ανεπτυγμένη αγορά με τη μεγαλύτερη όμως συγκέντρωση ειδικευμένων καταστημάτων 8 Πηγή: IGD, 2008 Πηγή: EUROSTAT Σ/Μ

Υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης την δεκαετία Πηγή: Nielsen Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ.

Αύξηση της εργασίας σε Πανελλήνια βάση * Σύνολο Αλυσίδων Σ/Μ Λοιπό Λιανεμπόριο Τροφίμων Σύνολο Λιανεμπορίου Τροφίμων (Γ) *Εκτίμηση Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. και Πανόραμα Σ/Μ 2010 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. Εργαζόμενοι στον κλάδο

Συνεχείς επενδύσεις για καινοτομία, ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη Έτος Λιανεμπόριο Τροφίμων Σ/Μ 2010* * * Σύνολο *Εκτίμηση Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. και Πανόραμα Σ/Μ 2010 Τα 2/3 για παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα Επενδύσεις σε εκ. €

Περιεχόμενα Κλάδος με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και οικονομικά μεγέθη Σημαντική συνεισφορά στην εθνική οικονομία Διεθνώς συγκρίσιμοι χρηματοοικονομικοί δείκτες Θετική επίδραση στο καλάθι της νοικοκυράς Προοπτικές ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας του κλάδου 12

Το οικονομικό περιβάλλον του λιανεμπορίου τροφίμων (Μοντέλο εισροών-εκροών) 13 Οικονομικό Σύστημα Λιανεμπορίου Τροφίμων Ευρύτερος Οικονομικός Χώρος Εκτός Λιανεμπορίου Τροφίμων Γεωργία, θήρα και δασοκομία, Αλιεία, Ορυχεία και λατομεία, Μεταποίηση, Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου και νερού, Κατασκευές, Λοιπό Χονδρικό και λιανικό εμπόριο: επισκευές οχημάτων και ειδών νοικοκυριού, Ξενοδοχεία και εστιατόρια, Μεταφορές, αποθηκεύσεις, και επικοινωνίες, Ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, Διαχείριση ακίνητης, περιουσίας, εκμισθώσεις και επιχειρηματικές δραστηριότητες, Δημόσια διοίκηση και άμυνα, υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, Εκπαίδευση, Υγεία και κοινωνική μέριμνα, Άλλες υπηρεσίες υπέρ του κοινωνικού συνόλου, Ιδιωτικά νοικοκυριά που απασχολούν οικιακό προσωπικό Λιανεμπόριο Τροφίμων Χονδρεμπόριο τροφίμων, ποτών και λοιπών αγαθών οικιακής χρήσης για εγχώρια κατανάλωση Παραγωγή τροφίμων, ποτών και λοιπών αγαθών οικιακής χρήσης για εγχώρια κατανάλωση Προμηθευτές Λιανεμπορίου Τροφίμων

Μέθοδος υπολογισμού συνολικών οικονομικών επιδράσεων (άμεσες, έμμεσες, πολλαπλασιαστικές) 14 Αποτελέσματα Άμεσων επιδράσεων Αποτελέσματα Πολλαπλασιαστικά (Άμεσων) Αποτελέσματα Έμμεσων επιδράσεων Αποτελέσματα Πολλαπλασιαστικά (Έμμεσων) Συνολικά αποτελέσματα Λιανεμπόριο τροφίμων Προμηθευτές: Παραγωγή τροφίμων και χονδρεμπόριο τροφίμων ++ Παραγωγή τροφίμων και χονδρεμπόριο προς εγχώρια κατανάλωση +

Σημαντική συνολική επίδραση στην εθνική οικονομία (2007, σε χιλ. €) Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία Απασχόληση Μισθοί και Αμοιβές Άμεσες οικονομικές επιδράσεις Έμμεσες οικονομικές επιδράσεις Πολλαπλασιαστικές επιδράσεις άμεσων αποτελεσμάτων Πολλαπλασιαστικές επιδράσεις έμμεσων αποτελεσμάτων Συνολικές επιδράσεις Σύνολο Ελλάδας % Λιανεμπορίου Τροφίμων επί της συνολικής οικονομίας 7,01%10,89%13,88% 15

Περιεχόμενα Κλάδος με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και οικονομικά μεγέθη Σημαντική συνεισφορά στην εθνική οικονομία Διεθνώς συγκρίσιμοι χρηματοοικονομικοί δείκτες Θετική επίδραση στο καλάθι της νοικοκυράς Προοπτικές ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας του κλάδου 16

Κερδοφορία & Αποδοτικότητα (2007, 2008, 2009) 17 Πηγή: Πανόραμα Σ/Μ 2010 (78 Αλυσίδες Σ/Μ)

Υγιής πιστοληπτική ικανότητα και συναλλακτική συμπεριφορά (2009) 18 Πηγή: ICAP, 2010, 92 επιχειρήσεις του οργανωμένου λιανεμπορίου

Δείκτες και επιδόσεις που συμβαδίζουν με τυπικά σ/μ του εξωτερικού (best-practice) Σε ποσοστά επί των πωλήσεων (%) Τυπικές Αλυσίδες Σουπερμάρκετ παγκοσμίως * Τυπικές Αλυσίδες Σουπερμάρκετ Ελλάδας ** κέρδος προ φόρων 20092,9%1,47% κέρδος προ φόρων 20083,17%1,94% κέρδος προ φόρων 20073,4%2,00% Μικτό κέρδος ,23%21,06% Μικτό κέρδος %21,05% Κόστος Λειτουργίας ,13%21,09% Κόστος Λειτουργίας ,80%20,13% Κόστος λειτουργίας ,21%19,93% 19 *AHOLD (NED), Carrefour (FR), Casino (FR), COLRUYT (BEL), METRO (GER), Wal-Mart (USA), AUCHAN Group (FR), G. Delhaize (BEL), KESKO (FIN) **Carrefour-Marinopoulos, AB Βασιλόπουλος, Σκλαβενίτης, Αφοί Βερόπουλοι, ΜΕΤΡΟ, Ατλαντικ, Μασούτης Διαμαντής, Πέντε, Αρβανιτίδης

Δείκτες και επιδόσεις που συμβαδίζουν με τυπικά σ/μ του εξωτερικού (best-practice) 20

Περιεχόμενα Κλάδος με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και οικονομικά μεγέθη Σημαντική συνεισφορά στην εθνική οικονομία Διεθνώς συγκρίσιμοι χρηματοοικονομικοί δείκτες Θετική επίδραση στο καλάθι της νοικοκυράς Προοπτικές ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας του κλάδου 21

Πραγματική μείωση τιμών το 2010 (Προμηθευτές και λιανεμπόριο) 22

Διατήρηση σταθερών τιμών την περίοδο Μέσοι υποδείκτες ΔΤΚ Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΛ.ΣΤΑΤ. (1) (Γ.Δ.) (8)

Πλειοψηφία των κωδικών και των κατηγοριών μείωσε τις τιμές το 2010 (Χωρίς τις αυξήσεις ΦΠΑ) 24

Χαμηλότερη η τιμή του τυπικού καλαθιού συγκρινόμενη με το εξωτερικό (Απρίλιος 2011) 25

Η συγκράτηση τιμών συνεχίζεται το Α’ τετράμηνο

Η συγκράτηση τιμών συνεχίζεται το Α’ τετράμηνο

Περιεχόμενα Κλάδος με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και οικονομικά μεγέθη Σημαντική συνεισφορά στην εθνική οικονομία Διεθνώς συγκρίσιμοι χρηματοοικονομικοί δείκτες Θετική επίδραση στο καλάθι της νοικοκυράς Προοπτικές ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας του κλάδου 28

Προοπτικές ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας του λιανεμπορίου τροφίμων Αγοραστικές τάσεις των Ελλήνων καταναλωτών – Η σημασία των καινοτόμων επώνυμων προϊόντων ευρείας κατανάλωσης – Ενίσχυση των πωλήσεων των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας – Αναδυόμενες καταναλωτικές και αγοραστικές τάσεις Προκλήσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας του μέλλοντος – Βιώσιμη ανάπτυξη και επιχειρηματικότητα – Συνεργατική εφοδιαστική αλυσίδα – Τεχνολογικά ενεργοί καταναλωτές – Υγεία και ευεξία των καταναλωτών, ποιότητα ζωής Αναμόρφωση θεσμικού πλαισίου και αναβάθμιση υποδομών στην Ελλάδα – Επιβάρυνση του κόστους των προϊόντων από τις ιδιαιτερότητες των οδικών μεταφορών – Ρυθμιστικοί κανονισμοί για ανέγερση και λειτουργία αποθηκών και καταστημάτων Σ/Μ – Απλοποίηση του Κ.Β.Σ. και ηλεκτρονικές συναλλαγές 29

Οικονομικές: Μετασχηματισμός των κορυφαίων οικονομιών Αυξανόμενο χάσμα ανάμεσα στις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες Οικονομικές: Μετασχηματισμός των κορυφαίων οικονομιών Αυξανόμενο χάσμα ανάμεσα στις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες Θεσμικές: Νομοθεσία για την υγεία και την ευεξία Αρχές ιδιωτικότητας Θεσμικές: Νομοθεσία για την υγεία και την ευεξία Αρχές ιδιωτικότητας Δυνάμεις και τάσεις στην αλυσίδα αξίας του μέλλοντος 30 Η αλυσίδα αξίας του μέλλοντος Συμπεριφορά καταναλωτή Ροή αγαθών Ροή πληροφορίας Τεχνολογικές: Εικονική πραγματικότητα Πληροφοριακά δίκτυα Τεχνολογικές: Εικονική πραγματικότητα Πληροφοριακά δίκτυα Δημογραφικές: Μετακινήσεις πληθυσμών Αστικοποίηση Δημογραφικές: Μετακινήσεις πληθυσμών Αστικοποίηση Οικολογικές: Έλλειψη και αποδοτικότητα ενέργειας Βιωσιμότητα και διαχείριση αποβλήτων Οικολογικές: Έλλειψη και αποδοτικότητα ενέργειας Βιωσιμότητα και διαχείριση αποβλήτων Ο έξυπνος καταναλωτής σας συνεργάτης Διαφοροποίηση των καναλιών αγοράς και πώλησης Αλλαγή από το προϊόν στην υπηρεσία Εμπορευματοποίηση της ποιότητας «Άμεση» Εφ. αλυσίδα Κανόνες «ανοικτού δικτύου» Σύγκλιση στατικού, δυναμικού και πλούσιου περιεχομένου Τα πάντα είναι υπηρεσία

Κόστη επιβάρυνσης από τις ιδιαιτερότητες των οδικών μεταφορών ανά τεμάχιο Περιορισμός Μικτών Μεταφορών σε ΙΧ Σύνολο (σε €) Επίπτωση Ειδικού Φόρου καυσίμων / τεμάχιο Επίπτωση διοδίων / τεμάχιο Χρηματοοικο νομικό Κόστος over stock 2 ημερών Επιμερισμός λόγω μη πληρότητας φορτηγού Συνολική επίπτωση οδικών μεταφορών / τεμάχιο Δυτική Ελλάδα 0,01110,01130,0140,120,1565 Θράκη0,02990,01770,0140,120,1815 Αττική0,00300,00120,0140,120,

Επικοινωνία-Πληροφόρηση 32 Δρ. Λευτέρης Κιοσές Λ. Κηφισίας 62, Μαρούσι, τηλ.: website: