Η Προσέγγιση Εκμάθησης Γλώσσας και Περιεχομένου (CLIL) στη Διδασκαλία της Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας στις Η.Π.Α. Σταυρούλα Τσούτσα & Θάλεια Χατζηγιάννογλου

Τι είναι το CLIL; Η προσέγγιση CLIL (Content & Language Integrated Learning) ή, στα ελληνικά, Ολοκληρωμένη Εκμάθηση Περιεχομένου και Γλώσσας αφορά στη διδασκαλία ενός γνωστικού αντικειμένου (π.χ. Ιστορίας) μέσω μιας γλώσσας διαφορετικής από τη μητρική των μαθητών. Τα μαθήματα που διδάσκονται μέσω της προσέγγισης CLIL έχουν διττό στόχο: αφενός την ανάπτυξη δεξιοτήτων και γνώσεων στο εκάστοτε σχολικό μάθημα και αφετέρου την κατάκτηση γλωσσικών δεξιοτήτων.

Tα 4 C για το σχεδιασμό μαθήματος CLIL «Περιεχόμενο του γνωστικού αντικειμένου» (content), δηλαδή η γνώση που απαιτείται για την κατανόηση του συγκεκριμένου μαθήματος. «Επικοινωνία» (communication), δηλαδή η γλώσσα που χρειάζεται να γνωρίζει ο μαθητής για να κατανοήσει το περιεχόμενο του γνωστικού αντικειμένου. «Γνωστικές δεξιότητες» (cognitive), δηλαδή οι δεξιότητες σκέψης που απαιτούνται, ώστε να επιτύχει η μαθησιακή διαδικασία. «Κοινότητα-Κουλτούρα» (community ή culture), δηλαδή η συνειδητοποίηση του εαυτού και των άλλων, η σχέση που έχουν αυτά που μαθαίνουν οι μαθητές με τον κόσμο γύρω τους.

Η Διδακτική Πρόταση Διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας σε μαθητές επιπέδου Β1 στην Ελληνική γλώσσα με μητρική την Αγγλική. Η τάξη αποτελούνταν από 12 μαθητές ηλικίας 13 ετών. Δύο από τους μαθητές ήταν επιπέδου Α1. Η διδασκαλία ολοκληρώθηκε σε 3 διδακτικές ώρες.

Στόχοι σύμφωνα με τα 4 Cs Στόχοι σύμφωνα με τα 4C’s Περιεχόμενο (content) Να γνωρίσουν οι μαθητές το μυκηναϊκό πολιτισμό, το πότε και πού αναπτύχθηκε καθώς και τα πιο χαρακτηριστικά δημιουργήματά του. Γλώσσα (communication) Να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους. Να κατανοήσουν τη διαφορά αόριστου και παρατατικού και να χρησιμοποιούν τους χρόνους σωστά.

Στόχοι σύμφωνα με τα 4 Cs Γνωστικές ικανότητες (cognitive) Να μπορούν να καταλάβουν το νόημα άγνωστων λέξεων ή φράσεων από τα συμφραζόμενα. Να μπορούν συσχετίζουν μία έννοια με άλλες σχετικές με αυτήν. Να χρησιμοποιούν κριτική σκέψη για να απαντήσουν σε ερωτήσεις. Να μπορούν να συγκρίνουν ιστορικά στοιχεία και να εντοπίζουν ομοιότητες και διαφορές. Πολιτισμός (culture) Να κατανοήσουν ότι η αλληλεπίδραση των λαών επιτρέπει τη μεταφορά στοιχείων πολιτισμού.

Στάδια Μαθήματος (1 ο στάδιο) Έλεγχος της προϋπάρχουσας γνώσης (φύλλο με ιστορικούς όρους-υπογράμμιση των άγνωστων όρων). Προσέλκυση ενδιαφέροντος (Φωτογραφία με την Πύλη των Λεόντων-Αναγνώριση τοποθεσίας). Ανακοίνωση του θέματος του μαθήματος και καταγραφή στόχων στον πίνακα. Φύλλο εργασίας (Χάρτης-σημείωση των περιοχών Κυκλαδικού-Μυκηναϊκού Πολιτισμού).

2 ο στάδιο Στο 2 ο στάδιο επιχειρήθηκε η εισαγωγή της νέας γνώσης (περιεχόμενο), η εισαγωγή του γραμματικού φαινομένου και η εισαγωγή του νέου λεξιλογίου. Οι μαθητές εξασκήθηκαν στην κατανόηση γραπτού και προφορικού λόγου. Powepoint για το Μυκηναϊκό Πολιτισμό και vocaroo για την αφήγηση στην Αγγλική Γλώσσα. Δραστηριότητα συμπλήρωσης κενών, βάσει αφήγησης στην Ελληνική γλώσσα (vocaroo). Παρουσίαση και εμπέδωση του γραμματικού φαινομένου (παρατατικός/αόριστος).

3 ο στάδιο Εισαγωγή και εμπέδωση λεξιλογίου (φύλλο εργασίας με λεξιλόγιο και ερμηνεία λέξεων στα ελληνικά). Συμπλήρωση κενών σε κείμενο για την εμπέδωση του λεξιλογίου. Συγγραφή παραγράφου.

4 ο Στάδιο Παρατήρηση-σύγκριση-καταγραφή συμπερασμάτων Φωτοτυπίες με εικόνες από τοιχογραφίες των Μυκηναίων και των Μινωιτών. Καταγραφή ομοιοτήτων και διαφορών. Ανάπτυξη κριτικής ικανότητας Αιτιολόγηση ομοιοτήτων στην τέχνη των Μυκηναίων και των Μινωιτών.

5 ο Στάδιο Ανακεφαλαίωση και αποτίμηση της επίτευξης διδακτικών στόχων. Φύλλο εργασίας με τις ερωτήσεις πάνω στο περιεχόμενο και λεξιλογικές ασκήσεις. Παραγωγή γραπτού λόγου Η εκπαιδευτικός έδωσε γραπτή εργασία για το σπίτι και διευκρινήσεις για την ολοκλήρωσή της. Σύντομη ποιοτική αποτίμηση του μαθήματος από τους μαθητές (τεχνική “exit ticket”) Οι μαθητές σημείωσαν σε χαρτάκια post it τις εντυπώσεις τους από το μάθημα και τα κόλλησαν στον πίνακα.

Αξιολόγηση Στο τεστ αξιολόγησης όλοι οι μαθητές επιπέδου Β1 απάντησαν σωστά σε όλες σχεδόν τις ερωτήσεις που αφορούσαν στο περιεχόμενο. Στις ερωτήσεις που αφορούσαν στη γλώσσα οι μαθητές επιπέδου Β1 απάντησαν στις περισσότερες σωστά, ενώ τρεις από τους δέκα έκαναν ένα ή δύο ορθογραφικά λάθη. Ικανοποιητική ήταν και η επίδοση των μαθητών επιπέδου Α1. Στη συζήτηση στο τέλος του μαθήματος τόνισαν ότι τους βοήθησε πολύ η παρουσίαση, γιατί άκουσαν ένα μέρος από το περιεχόμενο του μαθήματος στα αγγλικά.

Συμπερασματικά Οι μαθητές μαθαίνουν τη ξένη γλώσσα μέσα από τη διδασκαλία γνωστικών αντικειμένων. Οι μαθητές μαθαίνουν να κατανοούν και να παράγουν γραπτό και προφορικό λόγο στη ξένη γλώσσα μέσα από αυθεντικά κείμενα και ποικίλες δραστηριότητες, με τη βοήθεια των ΤΠΕ και αλλά και με τη βοήθεια διαφόρων διδακτικών στρατηγικών. Η διδακτική διαδικασία γίνεται ελκυστικότερη, οι μαθητές αποκτούν κίνητρο για μάθηση και τα μαθησιακά αποτελέσματα είναι συχνά εντυπωσιακά.

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας