Επιχειρηματικότητα και Οικονομικό Περιβάλλον Διάλεξη 1 η (2013 – 14) Κατανοώντας την Επιχειρηματικότητα Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Τηλ.: E-class μαθήματος:

Οι Απαραίτητες Συστάσεις… Αλέξανδρος Αποστολακης – Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων –  : –  : –  : Τρίτη (12.00 – 13.00) και Πέμπτη (12.00–13.00) – e-class: Επιχειρηματικότητα και Οικον. Περιβάλλον

Έννοια της Επιχειρηματικότητας Αποτελεί κατά κύριο λόγο νοοτροπία – Αναγνωρίζει τις ευκαιρίες – Εκμετάλλευση προκειμένου να επιτύχει προστιθεμένη αξία και οικονομικό όφελος Θέληση του ατόμου (επιχ/τια) Στάση απέναντι στο φαινόμενο της αποτυχίας – Από πού προέρχεται ο κίνδυνος της αποτυχίας?

Γιατί Επιχειρηματικότητα Συμβάλλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη Συμβάλλει στην οικονομική και κοινωνική συνοχή υποβαθμισμένων περιοχών Αποτελεί βασικό παράγοντα ανταγωνιστικότητας Απελευθερώνει το δυναμικό του ατόμου

Δυσκολία Προσδιορισμού Έλλειψη κοινής μονάδας μέτρησης Έλλειψη συλλογής αξιόπιστων και σχετικών στατιστικών στοιχείων Εμπειρική θεμελίωση ανάμεσα στην επιχειρηματικότητα και βασικά μεγέθη της οικ ανάπτυξης

Ο Επιχ/ας Γεννιέται η Γίνεται..…..

Ο Επιχ/ας Γεννιέται η Γίνεται Αν υποθέσουμε ότι γεννιέται: – Θα μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε τα βασικά του χαρακτηριστικά – Θα μπορούσαμε να τους εντοπίσουμε από τα νηπιαγωγεία – Θα μπορούσαμε να ενθαρρύνουμε /αποθαρρύνουμε άτομα να γίνουν επιχειρηματίες Αν υποθέσουμε ότι γίνεται: Η επιχειρηματικότητα θα μπορούσε να διδαχτεί Ο επιχειρηματίας θα ήταν επάγγελμα Οι επιχειρήσεις θα δημιουργούσαν θερμοκοιτίδες επιχειρηματιών

Βασικά Χαρακτηριστικά 1.Η δημιουργική επίλυση προβλημάτων 2.Η ικανότητα να ξεπερνά ‘εμπόδια αντίληψης’ καθώς και πολιτιστικά και κοινωνικά εμπόδια 3.Η αντιμετώπιση της αβεβαιότητας από την ανάληψη ρίσκων 4.Το αίσθημα της ανεξαρτησίας 5.Η ανάγκη για επίτευξη υψηλών στόχων

‘Εμπόδια Αντίληψης’ Τα εννοιολογικά εμπόδια, αποτελούν στην ουσία φράγματα, τα οποία στήνουν οι άνθρωποι στον τρόπο σκέψης τους και προέρχονται από επιρροές του κοινωνικού, εκπαιδευτικού και πολιτιστικού συστήματος Εμπόδια αντίληψης Πολιτιστικό και κοινωνικό περιβάλλον Συναισθηματικά εμπόδια Πνευματικά και εκφραστικά εμπόδια

Επιχειρηματικότητα–5 Σημεία Κλειδιά Το επιχειρηματικό περιβάλλον – Εξωτερικοί και εσωτερικοί παράγοντες Η επιχειρηματική Ευκαιρία – Είναι μια καλή ιδέα μια επιχειρηματική ευκαιρία? Ο σχεδιασμός της νέας επιχείρησης – Επιχειρηματικό σχέδιο Η εξασφάλιση των απαραιτήτων πόρων Η λειτουργία της επιχείρησης

Τι είναι η επιχειρηματικότητα; «Ένα άτομο που ξεκινάει μια επιχείρηση ή επιχειρήσεις, αναλαμβάνοντας μεγάλους χρηματοοικονομικούς κινδύνους.» New Oxford Dictionary of English

Ορισμοί της επιχειρηματικότητας «Η επιχειρηματικότητα, αν την ορίσουμε αυστηρά, αναφέρεται στη δημιουργία μιας νέας οικονομικής οντότητας επικεντρωμένης σ’ ένα καινούριο προϊόν ή υπηρεσία ή, τουλάχιστον, σ’ ένα που να διαφέρει σημαντικά από προϊόντα ή υπηρεσίες που προσφέρονται κάπου αλλού στην αγορά» Curran & Stanworth

Λόγοι εναρξης μια επιχείρηματικης δρασης Επιδράσεις έλξης Επιθυμία για ανεξαρτησία. Εκμετάλλευση μιας ευκαιρίας. Το να μετατρέψει κανείς το χόμπι του ή την προηγούμενη εργασιακή του εμπειρία σε επιχείρηση. Χρηματικό κίνητρο.

Λόγοι εναρξης μια επιχείρηματικης δρασης Επιδράσεις ώθησης Απόλυση. Ανεργία ή η απειλή της. Διαφωνία με τον εργοδότη.

Κίνητρα για δημιουργία επιχειρήσεων Το να είμαι αφεντικό του εαυτού μου/αγανάκτηση με τη δουλειά 25% Να έχω τον έλεγχο της ζωής μου/ανεξαρτησία 17% Καλύτερες οικονομικές προοπτικές 13% Εντοπισμός μιας ευκαιρίας στην αγορά 14% Για να βγάλω πολλά λεφτά 6% Για να έχω έναν πιο ισορροπημένο τρόπο ζωής 5% Έλλειψη εναλλακτικής λύσης 12% Για να κάνω αυτό που απολαμβάνω 5% Έρευνα της Barclays Bank, 1992

3 προσεγγίσεις της επιχειρηματικότητας Οικονομικές θεωρίες – Ο ρόλος του επιχειρηματία στην οικονομική ανάπτυξη. Η προσέγγιση των ψυχολογικών γνωρισμάτων – Χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του επιχειρηματία. Προσεγγίσεις συμπεριφοράς και κοινωνικών χαρακτηριστικών – Επίδραση του κοινωνικού περιβάλλοντος.

Οικονομικές θεωρίες Οργανωτής των συντελεστών παραγωγής – Say, Cantillon Ικανότητα να διακρίνει τις ευκαιρίες –Kirzner Καινοτόμος, παράγοντας αλλαγής –Schumpeter Αναλαμβάνει κινδύνους –Knight Οργανώνει τους πόρους –Casson Δημιουργικότητα –Shackle

Οικονομικές θεωρίες Kirzner Ο επιχειρηματίας είναι κάποιος που βρίσκεται σε επιφυλακή για να εντοπίσει επικερδείς ευκαιρίες συναλλαγής. Δρα ως μεσάζων που διευκολύνει τη συναλλαγή. Διαθέτει πρόσθετη γνώση που του επιτρέπει να αναγνωρίζει και να εκμεταλλεύεται μια ευκαιρία, κάτι που μπορεί να αποτελεί μια δημιουργική ανακάλυψη.

Συνέπειες των απόψεων του Kirzner Οποιοσδήποτε μπορεί να είναι επιχειρηματίας. Δεν υπάρχουν όρια στην αντίληψη, αυτό που έχει σημασία είναι ο εντοπισμός της ευκαιρίας. Μια ανταγωνιστική απειλή μπορεί να αναδυθεί από οπουδήποτε και οι «εκτός των τειχών» ίσως να είναι πιο γρήγοροι στην αναγνώριση των ευκαιριών. Ευκαιρίες εμφανίζονται σε κάθε επίπεδο, μια επιτυχημένη οικονομία χρειάζεται πολλούς επιχειρηματίες.

Οικονομικές θεωρίες Schumpeter Ο επιχειρηματίας είναι ένας ξεχωριστός άνθρωπος που φέρνει την αλλαγή. Είναι καινοτόμος – αλλά μπορεί να είναι δύσκολο να ιδρύσει μια νέα, καινοτόμο, μικρή επιχείρηση. Ασχολείται με την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και διαδικασιών (όχι με την προσαρμογή όπως στον Kirzner) – με τη δημιουργία και λειτουργία τους σε μεγάλη κλίμακα

Schumpeter Η επιχειρηματικότητα είναι προσωρινή, καθώς η τεχνολογική πρόοδος και αλλαγή μπορεί να πραγματοποιηθεί από ομάδες που εργάζονται σε μεγάλους οργανισμούς. Η μικρή επιχείρηση αντιμετωπίζει μειονεκτήματα στους τομείς έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α). Η Ε&Α είναι ακριβή και χρονοβόρα, ενώ οι εργαζόμενοι σε ομάδες σε μεγάλες επιχειρήσεις μπορούν να βοηθηθούν από ιδέες συναδέλφων τους. Ο επιχειρηματίας, ως φορέας αλλαγών, μπορεί να συναντάται στο εσωτερικό μεγάλων επιχειρήσεων ως ενδοεταιρικός επιχειρηματίας.

Schumpeter Επιχειρηματίες Είναι οι δημιουργοί της αλλαγής, επιφέρουν την αλλαγή (ο Kirzner δεν εξηγεί από που προέρχεται η αλλαγή στην οικονομία, αλλά την θεωρεί δεδομένη). Έχουν ένα «όραμα», την ανάγκη να αγωνιστούν για να αποδείξουν ποιοι είναι, τη χαρά της δημιουργίας και της διεκπεραίωσης.

Η προσέγγιση των ψυχολογικών γνωρισμάτων Ιδεατός τύπος Ανάγκη για επιτεύγματα –McClelland Αυτοπεποίθηση και υψηλός βαθμός εσωτερικού ελέγχου –Brockhaus Ανάληψη υπολογίσιμων κινδύνων –Meredith Ανάγκη αυτονομίας –Walker Ανοχή στην ασάφεια –Schere

Η προσέγγιση των ψυχολογικών γνωρισμάτων Δημιουργικός και καινοτόμος –McMullan και Long Οι επιχειρηματίες ως αποκλίνουσες προσωπικότητες –Kets de Vries

Βαθμός ελέγχου Βαθμός εσωτερικού ελέγχου – Άτομα που πιστεύουν ότι έχουν τον έλεγχο της μοίρας τους. Βαθμός εξωτερικού ελέγχου – Άτομα που πιστεύουν ότι οι ζωές τους κυριαρχούνται από τυχαία γεγονότα που βρίσκονται έξω από τον έλεγχό τους, π.χ. ότι η «μοίρα» καθορίζει το πεπρωμένο τους.

Η προσέγγιση των ψυχολογικών γνωρισμάτων Προσδιορίζει χαρακτηριστικά και γνωρίσματα της προσωπικότητας. Οι επιχειρηματίες διαθέτουν έμφυτες ικανότητες που τους διακρίνουν από τα υπόλοιπα άτομα. Θεωρεί ότι η προσφορά δυνητικών επιχειρηματιών είναι περιορισμένη, άρα άμεσες παρεμβάσεις που στοχεύουν στην ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας δεν μπορούν να έχουν μεγάλη επίδραση.

Προσεγγίσεις συμπεριφοράς & κοινωνικών χαρακτηριστικών Θεωρίες κοινωνικού αντικομφορμισμού, άτομα που μετατοπίζονται ή εκτοπίζονται –Shapero. Επιχειρηματικές τυπολογίες: χειροτέχνες εναντίον καιροσκόπων επιχειρηματιών –Smith. Οικογενειακό υπόβαθρο –Mancuso. Εκπαιδευτικό υπόβαθρο –Curran.

Προσεγγίσεις συμπεριφοράς και κοινωνικών χαρακτηριστικών Φύλο, γυναικεία επιχειρηματικότητα –Rosa et al., Shaw et al. Επιχειρηματικότητα εθνοτικών μειονοτήτων –Jones & McEvoy, Ram & Deakins. Υποδείγματα δικτύων και ρόλων –Aldrich & Zimmer.

Το υπόδειγμα του κοινωνικού αντικομφορμισμού Αυτοί οι οποίοι αντιλαμβάνονται μια αναντιστοιχία ανάμεσα στα προσωπικά τους χαρακτηριστικά και στην απασχόλησή τους, θα έχουν ένα ισχυρό κίνητρο να αλλάξουν ή να αναδιαρθρώσουν τις συνθήκες της απασχόλησής τους. Η αυτο-απασχόληση ίσως να οδηγήσει σε μία καλύτερη αντιστοιχία, π.χ. για άτομα τα οποία δυσκολεύονται να λειτουργήσουν στα πλαίσια ενός μεγάλου οργανισμού.

Το υπόδειγμα του κοινωνικού αντικομφορμισμού Παραδείγματα Πολιτικοί και θρησκευτικοί πρόσφυγες, π.χ. οι αιτούντες άσυλο. Εθνοτικές μειονότητες μεταναστών. Πλεονάζον εργατικό δυναμικό. Οικιακές μετατοπίσεις: γυναίκες που αφήνουν την εργασία τους για να κάνουν οικογένεια.

Βιβλιογραφία Storey D., Greene F., Χασσίδ Ι., Φαφαλιού Ε., (2011), «Επιχειρηματικότητα για Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις», Κεφ. 2, ‘Κατανοώντας την Επιχειρηματικότητα’, σσ. 58 – 79, Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική Γραφείο Ενθάρρυνσης & Υποστήριξης της Νεανικής Επιχειρηματικότητας, (2008), «Εγχειρίδιο Επιχειρηματικότητας για Υποψήφιους και Νέους Επιχειρηματίες», Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα