Έκθεση Β’ λυκείου Θεματικές ενότητες Επιμέλεια :Άγγελος Χάλτσιος

Ελεύθερος χρόνος ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ Εξυπηρετεί την ανάπαυση, την αναπλήρωση δυνάμενων Αποτελεί διάστημα απαγκίστρωσης από τα προβλήματα της καθημερινότητας Επιτρέπει την πνευματική καλλιέργεια Επικουρεί την ανάπτυξη έμφυτων κλίσεων και δεξιοτήτων Ευνοεί τις κοινωνικές συναναστροφές Συμβάλλει στην ψυχολογική ισορροπία του ατόμου

Ελεύθερος χρόνος Μορφές ορθής αξιοποίησης Ανάγνωση αξιόλογων βιβλίων Ενασχόληση με αθλητικές δραστηριότητες Συναναστροφή με άλλους ανθρώπους, δημιουργία διαπροσωπικών σχέσεων Παρακολούθηση ποιοτικών, αισθητικά αξιόλογων θεαμάτων Η επαφή με τη φύση Μορφές μη ορθής αξιοποίησης Παθητική θέαση των προγραμμάτων της τηλεόρασης Εμμονή σε εκτονωτικές μορφές διασκέδασης Πλήρης αδράνεια στον ελεύθερο χρόνο

Ελεύθερος χρόνος ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΠΟΣΤΕΡΗΣΗΣ Ο άκρατος καταναλωτισμός Το αστυφιλικό ρεύμα Το ανταγωνιστικό πνεύμα της εποχής

ΜΜΕ Θετικός ρόλος πληροφορούν σε θέματα εθνικού και παγκόσμιου ενδιαφέροντος κοινωνικοποιούν το άτομο, με την προώθηση του διαλόγου, της προβολής των κοινωνικών προβλημάτων. Εδραιώνουν την εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος αποτελούν οικονομικό μέσο ψυχαγωγίας των ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων Συμβάλλουν στη γλωσσική καλλιέργεια Αρνητικός ρόλος Παραπληροφορούν, χειραγωγούν το δέκτη καθίστανται όργανα προπαγάνδας, υπηρετώντας τυφλά ιδεολογίες και κόμματα αμβλύνουν την ηθική του σύγχρονου ανθρώπου, με την προβολή στρεβλών προτύπων προβάλλουν προγράμματα χαμηλής ποιότητας και υποβαθμίζουν την καλαισθησία

ΜΜΕ Προϋποθέσεις ορθής λειτουργίας Ύπαρξη δημοκρατίας, για την εξασφάλιση της ελευθεροτυπίας, απρόσκοπτη άσκηση κριτικής προς την εξουσία, πλουραλισμό και πολυφωνία Τήρηση της δημοσιογραφικής δεοντολογίας Αποδέσμευση από κάθε είδους πολιτικές και οικονομικές εξαρτήσεις. αντικειμενική πληροφόρηση, αποφυγή εξυπηρέτησης συγκεκριμένων συμφερόντων Επαγγελματική ακεραιότητα, ηθική αρτιότητα Τήρηση επιφυλακτικής στάσης έναντι των μέσων, διαρκής έλεγχος τους

Εργασία -Επάγγελμα Προσφορά της εργασίας Εξαλείφει την ένδεια και την ανέχεια Η αίσθηση της δημιουργίας προκαλεί ηθική ικανοποίηση Διαμορφώνει ολοκληρωμένες προσωπικότητες, καθώς καλλιεργεί γνώσεις και δεξιότητες Συμβάλλει καταλυτικά στη συνειδητοποίηση της κοινωνικής φύσης του ατόμου Ο άνθρωπος ηρεμεί, με την αποβολή του άγχους και της αβεβαιότητας

Εξειδίκευση ΘΕΤΙΚΑ Δημιουργούνται νέα επαγγέλματα, τα οποία διευρύνουν τις δυνατότητες απασχόλησης συμβάλλουν στη μείωση της ανεργίας Το άτομο εντρυφεί δημιουργικά σ' έναν τομέα, με αποτέλεσμα να: αποκτά ουσιαστική και όχι επιπόλαιη γνώση, αναδεικνύει και να αναπτύσσει τις ιδιαίτερες ικανότητες, τις δεξιότητες και τις κλίσεις του, ελαττώνει τους κινδύνους και τις δυσκολίες μιας εργασίας. Η εργασία καθίσταται πιο αποτελεσματική: αυξάνεται η ποσότητα, βελτιώνεται η ποιότητα ενός έργου, μειώνεται ο παραγωγικός χρόνος. ΑΡΝΗΤΙΚΑ Η εξειδίκευση είναι δυνατό να οδηγήσει στην πνευματική μονομέρεια Επιδρά αρνητικά στην κοινωνικότητα του ατόμου: Η διαρκής ενασχόληση με έναν τομέα του επιστητού: καθηλώνει το άτομο στον περιορισμένο εργασιακό χώρο, συνεπιφέρει την έλλειψη χρόνου και την αδιαφορία για ενασχόληση με εξωεπαγγελματικά ενδιαφέροντα Η εξειδίκευση οδηγεί, συχνά, σε χρησιμοθηρική αντιμετώπιση της εργασίας

Ανεργία ΑΙΤΙΑ Η οξεία οικονομική κρίση που ταλανίζει την εποχή έχει ως συνέπεια τον αφανισμό πληθώρας επιχειρήσεων Η αστυφιλική τάση που επιφέρει υπερπληθώρα εργατικού δυναμικού στα αστικά κέντρα Η απαξίωση χειρωνακτικών επαγγελμάτων Ο ελλιπής επαγγελματικός προσανατολισμός στρέφει τους νέους σε κορεσμένα επαγγέλματα Η αναντιστοιχία του εκπαιδευτικού συστήματος και των αναγκών της αγοράς εργασίας

Ανεργία ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΣΤΟ ΑΤΟΜΟ Στέρηση οικονομικών πόρων για την ικανοποίηση των αναγκών, χαμηλό βιοτικό επίπεδο, ανέχεια Άρση ηθικών αναστολών, καταφυγή σε έκνομες πράξεις Ανασφάλεια, άγχος για το μέλλον, ψυχική εξουθένωση από την αγωνιώδη προσπάθεια για επιβίωση, που οδηγούν το άτομο σε αδιέξοδο και σε αντικοινωνικές εκδηλώσεις Δεν ικανοποιείται η έμφυτη τάση του ατόμου για δημιουργία, ενώ παρεμποδίζεται η ανάπτυξη των πνευματικών του ικανοτήτων και η, εν γένει, ολοκλήρωση της προσωπικότητας του. ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Ενισχύονται τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, βία, εγκληματικότητα, ρατσισμός, τρομοκρατία, αναρχία. Η στέρηση του δικαιώματος της εργασίας είναι δείγμα δυσλειτουργίας της δημοκρατίας και υποθάλπει την αδιαφορία για τα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα. Ενισχύεται το φαινόμενο της μετανάστευσης, που αποδυναμώνει τη χώρα από τους νέους, το πιο δημιουργικό ανθρώπινο δυναμικό.

ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Αντιστοιχία εκπαίδευσης με τις κοινωνικό-οικονομικές ανάγκες της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και ο ορθός επαγγελματικός προσανατολισμός των νέων, ώστε να κατευθύνονται σε κλάδους σπουδών που θα τους εξασφαλίζουν εργασία - σε επαγγέλματα, δηλαδή, που δεν έχουν κορεστεί. Σωστός οικονομικός σχεδιασμός για την τόνωση της επιχειρηματικότητας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας Αναδιάρθρωση της γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής, όπου η απασχόληση συνεχώς φθίνει, εξαιτίας της αστυφιλίας και της ερήμωσης της υπαίθρου. αποκέντρωση και περιφερειακή ανάπτυξη, για να εκμηδενιστεί το αστυφιλικό ρεύμα. Κίνητρα στους νέους για μετεγκατάσταση στην επαρχία Ανεργία

ΑΙΤΙΑ η έλλειψη κατάλληλης αγωγής και παιδείας, που προωθεί τη συναδέλφωση των ανθρώπων και των λαών και διδάσκει την ισότητα, την αξία της ειρήνης και το σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, Υιοθέτηση ρατσιστικών αντιλήψεων στα πλαίσια της κοινωνικοποίησης, μέσω των πρωτογενών και δευτερογενών κοινωνικών ομάδων Ο οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ κοινωνικών ομάδων στη διεκδίκηση περιορισμένων θέσεων εργασίας, οικονομικού οφέλους και αγαθών Φιλόδοξοι ηγέτες, προκειμένου να ικανοποιήσουν τα σχέδια τους, μαζοποιούν και παρασύρουν το λαό σε επικίνδυνες ρατσιστικές αντιλήψεις. Ο ρατσισμός χρησιμοποιείται ως άλλοθι, για να αποπροσανατολιστεί ο λαός από σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Ρατσισμός

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Οικονομικές: εκμετάλλευση των αδυνάτων από τους δυνατούς, ο αποκλεισμός ατόμων ή ομάδων στερεί τη συνεισφορά τους από τους υπόλοιπους. Κοινωνική ανισότητα και δυσλειτουργία: διογκώνονται τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα, υποσκάπτεται η κοινωνική συνοχή και διαχωρίζονται οι άνθρωποι σε προνομιούχους και μη, με ανάλογες συνέπειες στη μόρφωση, και στην επαγγελματική σταδιοδρομία. καλλιέργεια ανταγωνιστικού πνεύματος και εμφάνιση κοινωνικών προβλημάτων (βία, τρομοκρατία, εγκληματικότητα, πόλεμοι) Πολιτική αποσταθεροποίηση: από την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έλλειψη αξιοκρατίας Ψυχολογικά προβλήματα: απαισιοδοξία και απογοήτευση όσων αντιμετωπίζονται ρατσιστικά, αβεβαιότητα και ανασφάλεια, που οδηγούν στο άγχος και στην απαισιοδοξία

Ρατσισμός ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Παροχή κατάλληλης παιδείας για: ανάπτυξη αισθημάτων αλληλοσεβασμού, με την ανθρωπιστική παιδεία, ανάπτυξη κριτικής σκέψης, ώστε ο άνθρωπος να διαμορφώνει προσωπική γνώμη και να μην ετεροκαθορίζεται Ενεργοποίηση των πνευματικών ανθρώπων για την καλλιέργεια του ανθρωπιστικού πνεύματος και της ιδέας της ισότητας των λαών. Οι διεθνείς οργανισμοί να: μεριμνούν για την εφαρμογή των ανθρώπινων δικαιωμάτων, επιβάλλουν αυστηρές ποινές σε όσους τα παραβιάζουν

Γλώσσα ΣΗΜΑΣΙΑ Αποτελεί βασικό παράγοντα της πνευματικής ανάπτυξης του ανθρώπου, της ανάπτυξης των διανοητικών δυνατοτήτων του. με τη γλώσσα διακινούνται ιδέες, γνώσεις, πληροφορίες και έτσι διευρύνονται οι γνωστικοί ορίζοντες του ατόμου και εμπλουτίζεται το πνεύμα του. Αποτελεί καθοριστικό παράγοντα της κοινωνικοποίησης του ανθρώπου, εφόσον ενισχύει την έμφυτη τάση του για επικοινωνία, επιτρέπει το διάλογο ως μέσο πληροφόρησης, συνεννόησης, επίλυσης διαφορών, καλλιεργεί πνεύμα ομαδικότητας και συνεργασίας, οπότε συμβάλλει στην αρμονική ένταξη του ατόμου στο κοινωνικό σύνολο. Οδηγεί στην πολιτικοποίηση του ατόμου και συμβάλλει στην εδραίωση της δημοκρατίας. Με τη γλώσσα οι πολίτες εκφράζουν τις ιδέες και τις απόψεις τους, διεκδικούν τα δικαιώματα τους, συνειδητοποιούν τον πολιτικό τους ρόλο, ασκούν κριτική και ελέγχουν την εκάστοτε εξουσία, προωθούν το διάλογο που αποτελεί βασική αρχή του δημοκρατικού πολιτεύματος Αποτελεί βασικό στοιχείο της ταυτότητας ενός λαού, εφόσον η γλώσσα ενώνει τα μέλη μιας εθνικής ομάδας και ταυτόχρονα τα διαφοροποιεί από αυτά που ανήκουν σε άλλες εθνικές ομάδες, διασώζει και μεταδίδει από γενιά σε γενιά την πολιτιστική κληρονομιά ενός λαού

Γλώσσα ΑΙΤΙΑ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ Η ανεπαρκής και τυπική διδασκαλία της γλώσσας στο σχολείο, συχνά με ξεπερασμένες μεθόδους που δημιουργούν απέχθεια στους μαθητές και οδηγούν στον παπαγαλισμό και στην αδρανοποίηση της σκέψης τους. Ο σύγχρονος τεχνοκρατισμός και η εξειδίκευση στη γνώση που προωθούνται σήμερα σε βάρος της ολόπλευρης πνευματικής καλλιέργειας του ατόμου. Η αρνητική επίδραση των ΜΜΕ και κυρίως της τηλεόρασης, όπου κυριαρχεί η εικόνα σε βάρος του λόγου και συχνά παρατηρείται κακή χρήση ή υποβάθμιση του με συνέπεια την αλλοίωση του γλωσσικού αισθητήριου του τηλεθεατή Τα διάφορα «ηθικά» προβλήματα της σύγχρονης εποχής, όπως η αποξένωση των ανθρώπων στα μεγάλα αστικά κέντρα, οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής, ο άμετρος καταναλωτισμός και η αποθέωση των υλικών αγαθών, που έχουν μετατρέψει την ανθρώπινη επικοινωνία σε τυπική και απρόσωπη συνδιαλλαγή που επηρεάζει αρνητικά και τη γλώσσα.

Γλώσσα ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Η οικογένεια -κατά βάση οι γονείς- οφείλει να παρέχει στα νεαρά μέλη της -τα παιδιά- όλα εκείνα τα ερεθίσματα που είναι αναγκαία για τη γλωσσική ανάπτυξη τους. Πρώτα απ' όλα, λοιπόν, πρέπει οι ίδιοι οι γονείς να αποτελούν ένα υγιές γλωσσικό πρότυπο και στη συνέχεια να τα ωθούν σε τρόπους και ενασχολήσεις, όπως το διάβασμα λογοτεχνικών κ.ά. βιβλίων, που καλλιεργούν τις γλωσσικές τους δεξιότητες. Το σχολείο διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη γλωσσική καλλιέργεια του ατόμου. Από τη στιγμή που η ορθή χρήση της γλώσσας δεν είναι ικανότητα έμφυτη αλλά καλλιεργήσιμη, η διδασκαλία της γλώσσας δεν πρέπει να γίνεται μηχανιστικά και αποσπασματικά, χωρίς σκοπό και μέθοδο, και μέσω μιας ακατάσχετης θεωρητικολογίας εκ μέρους των διδασκόντων, αλλά να επιδιώκει: τη βιωματική επαφή του μαθητή και την εξοικείωση του με όλα τα κειμενικά είδη, κλασικά και σύγχρονα, την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της ελεύθερης έκφρασης του μαθητή μέσω του γνήσιου διαλόγου με το διδάσκοντα, την ορθή εκμάθηση και χρήση της γραμματικής, του συντακτικού, του λεξιλογίου μέσω κατάλληλων εγχειριδίων με σωστά οργανωμένες ασκήσεις και δραστηριότητες πολλαπλών μορφών. Τα ΜΜΕ οφείλουν να συμβάλλουν θετικά στη γλωσσική καλλιέργεια του κοινού με την κατάλληλη εκπαίδευση και επιλογή των προσώπων που ασκούν το δημοσιογραφικό λειτούργημα, με την αναβάθμιση των υπαρχόντων προγραμμάτων και τη δημιουργία εκπαιδευτικών εκπομπών σχετικών με τη γλώσσα. Κάθε πολίτης προσωπικά, συνειδητοποιώντας την ανάγκη της γλωσσικής καλλιέργειας του, οφείλει να ενδιαφερθεί έμπρακτα για γλωσσικά ζητήματα, να αποκαταστήσει μια καλή σχέση με το βιβλίο και την έντυπη πληροφόρηση ώστε να καλλιεργήσει το πνεύμα και το ήθος του, να αντισταθεί συνειδητά στον υλισμό και στον τεχνοκρατισμό της σύγχρονης εποχής που υποβαθμίζουν τη γλώσσα και, κατ' επέκταση, τη σκέψη και να επιδιώξει την ουσιαστική επικοινωνία με τους άλλους μέσω του γραπτού και προφορικού λόγου

Τέχνη ΣΗΜΑΣΙΑ Λειτουργεί ως μέσο απόδρασης από την καθημερινότητα και τα προβλήματα της εποχής, συμβάλλοντας στην υπέρβαση καταστάσεων άγχους και ψυχολογικής φθοράς Διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες του ατόμου. Οξύνει την αντίληψη, τη φαντασία, την κριτική και την αφαιρετική ικανότητα, μέσω της διαδικασίας αποκωδικοποίησης του μηνύματος Αποτελεί φορέα πολιτισμού και πηγή ιστορίας για έναν λαό. Αναδεικνύει τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του Παρουσιάζει τα τρωτά του συλλογικού βίου ευαισθητοποιώντας και ενεργοποιώντας την κοινή γνώμη για την αντιμετώπιση τους. Έτσι, ο άνθρωπος ξεφεύγει από το στενό πλαίσιο της ατομικής του ζωής και προβληματίζεται

Παράδοση ΣΗΜΑΣΙΑ Μεταβιβάζει κάθε είδους γνώσεις, την πείρα των αιώνων, συμβάλλει στην αποφυγή των σφαλμάτων, αποτελεί πηγή έμπνευσης και δημιουργίας, διευρύνει τα πνευματικά ενδιαφέροντα. Αποτελεί συνδετικό κρίκο των γενεών, διασφαλίζει την εθνική συνείδηση και συντελεί στη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας και οδηγεί στην εθνική αυτογνωσία. Αποτρέπει την εθνική αλλοτρίωση. Εμπνέει σεβασμό στα μεγάλα ιδανικά και κληροδοτεί ηθικές αξίες