ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ - ΤΡΟΦΙΜΩΝ Εισήγηση 1 η Δρ. Δημήτριος Π. Πετρόπουλος Οικονομολόγος

1. Φυσικό περιβάλλον (φυσικοί πόροι) 2. Οικονομικό περιβάλλον (οικονομία) 3. Ανταγωνιστικό περιβάλλον (ανταγωνισμός) 4. Κοινωνικό περιβάλλον (κοινωνία) 5. Πολιτικό περιβάλλον (κυβέρνηση) 6. Νομικό περιβάλλον (νόμοι) 7. Πολιτιστικό περιβάλλον (πολιτισμός) 8. Επιστημονικό και τεχνολογικό περιβάλλον (επιστήμες και τεχνολογία)

Τα αγροτικά προϊόντα 1. Είδη αγροτικών προϊόντων 2. Ποιοτικά χαρακτηριστικά των αγροτικών προϊόντων 3. Φυσιολογικά χαρακτηριστικά των αγροτικών προϊόντων 4. Οικονομικά χαρακτηριστικά των αγροτικών προϊόντων 5. Το ολικό προϊόν 6. Ο κύκλος ζωής προϊόντος

1. Είδη αγροτικών προϊόντων 1. Ανάλογα με τη φύση τους: Α) Φυτικά προϊόντα Β) Ζωικά ή κτηνοτροφικά προϊόντα 2. Ανάλογα με την κατάσταση στην οποία διακινούνται: Α) πρωτογενή προϊόντα Β) Δευτερογενή προϊόντα 3. Ανάλογα με την κατάσταση με την οποία καταναλώνονται: Α) Νωπά προϊόντα Β) Μεταποιημένα προϊόντα

4. Ανάλογα με το βαθμό ανθεκτικότητας:  Ευπαθή  Διατηρήσιμα 5. Ανάλογα με το βαθμό συγγένειας  Ανταγωνιστικά ή υποκατάστατα  Συμπληρωματικά  Ουδέτερα 6. Ανάλογα με το βαθμό επεξεργασίας τους:  Πρώτες ύλες  Μισοεπεξεργασμένα ή ενδιάμεσα προϊόντα  Τελικά ή έτοιμα προϊόντα 7. Ανάλογα με τη σπουδαιότητα που έχουν τα προϊόντα:  Πρωτεύοντα ή κύρια προϊόντα  Δευτερεύοντα προϊόντα ή παραπροϊόντα

2. Ποιοτικά χαρακτηριστικά των αγροτικών προϊόντων  Το μέγεθος των αγροτικών προϊόντων  Το χρώμα των αγροτικών προϊόντων  Η γεύση των αγροτικών προϊόντων  Το άρωμα των αγροτικών προϊόντων  Η δομή των αγροτικών προϊόντων  Η σύσταση των αγροτικών προϊόντων

3. Φυσιολογικά χαρακτηριστικά των αγροτικών προϊόντων 1. Η ευπάθεια 2. Η ανταγωνιστικότητα 3. Η κορεσιμότητα 4. Η ανομοιομορφία 5. Το ογκώδες 6. Το ανώμαλο σχήμα 7. Τα αγροτικά προϊόντα ως πρώτη ύλη

4. Οικονομικά χαρακτηριστικά των αγροτικών προϊόντων 1. Η μικρή ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή 2. Η μεγάλη σταυροειδής ελαστικότητα 3. Η μικρή εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης 4. Η μικρή ελαστικότητα προσφοράς

5. Το ολικό προϊόν Το ολικό προϊόν είναι ένα σύνθετο προϊόν που απαρτίζεται τόσο από το φυσικό όσο και από το εμπορικό προϊόν  Φυσικό: μορφή, μέγεθος, χρώμα, γεύση, άρωμα, σύσταση  Εμπορικό: τυποποίηση, συσκευασία, ταυτότητα

6. Ο κύκλος ζωής προϊόντος Κύκλος ζωής προϊόντος ονομάζεται η χρονική περίοδος που παρεμβάλλεται από την πρώτη εμφάνιση του προϊόντος στηναγορά ως την τελική απομάκρυνσή του από αυτήν.

Στάδια κύκλου ζωής 1. Η εμφάνιση ή εισαγωγή 2. Η ανάπτυξη 3. Η ωριμότητα 4. Ο κορεσμός 5. Η παρακμή

Αγορά αγροτικών προϊόντων

Το πρόβλημα αποτελείται από δύο επιμέρους προβλήματα:  Την εξασφάλιση βέβαιης διάθεσης των προϊόντων τους  Την επίτευξη ικανοποιητικής τιμής πώλησης των προϊόντων τους

Τα αίτια του προβλήματος  Η εποχιακή παραγωγή των αγροτικών προϊόντων  Η αβεβαιότητα της αγροτικής παραγωγής  Η διασπορά της αγροτικής παραγωγής  Η ευπάθεια των αγροτικών προϊόντων  Η μεγάλη υποκατάσταση μεταξύ των αγροτικών προϊόντων  Ο κορεσιμότητα του ανθρώπινου οργανισμού σε τρόφιμα  Η ανομοιομορφία των αγροτικών προϊόντων (ποιότητας, κόστους)  Το ογκώδες των αγροτικών προϊόντων

Ειδικά αίτια δημιουργίας του προβλήματος διάθεσης των ελληνικών αγροτικών προϊόντων  Αναποτελεσματικό σύστημα εμπορίας  Απουσία οργανωμένων αγροτικών εμπορικών επιχειρήσεων  Ανυπαρξία εξειδικευμένων στελεχών  Ανεπαρκής σύγχρονη υποδομή εμπορίας  Πολλοί και μικροί παραγωγοί  Υψηλό κόστος παραγωγής  Μεγάλος αριθμός μικρών εξαγωγέων  Ανεπαρκής συμμετοχή του κράτους στην οργάνωση της διάθεσης των αγροτικών προϊόντων  Η μεγάλη απόσταση της Ελλάδας από τα διεθνή καταναλωτικά κέντρα  Περιορισμός εξαγωγών σε λίγες αγορές

Οι συνέπειες ύπαρξης του προβλήματος της διάθεσης των αγροτικών προϊόντων  Οικονομικές επιπτώσεις: - μειωμένο εισόδημα, - αχρηστεύονται οι μόνιμες επενδύσεις, - αυξάνεται η λιανική τιμή του προϊόντος - Αυξάνεται το κόστος μεταποίησης - Μειώνεται η εισροή ξένου συναλλάγματος  Κοινωνικές επιπτώσεις: - Αβεβαιότητα πώλησης - Αστυφιλία - Μετανάστευση  Πολιτικές συνέπειες

Οι λειτουργίες του μάρκετινγκ Οι κυριότερες λειτουργίες εμπορίας των αγροτικών προϊόντων είναι: 1. Τυποποίηση (διαχωρισμός των προϊόντων σε ποιότητες και η ανάλογη τιμολόγηση τους) 2. Συσκευασία (τοποθέτηση των προϊόντων σε ειδικά υλικά για την προστασία τους και την αποτελεσματική διακίνησή τους) 3. Ταυτοποίηση (δηλαδή ο προσδιορισμός της ταυτότητας των προϊόντων με τη βοήθεια των εμπορικών σημάτων) 4. Αποθήκευση (διατήρηση προϊόντων σε ειδικούς χώρους μέχρις ότου προωθηθούν στην αγορά) 5. Μεταποίηση (η επεξεργασία και ο μετασχηματισμός των πρωτογενών αγροτικών προϊόντων σε άλλα προϊόντα, που ικανοποιούν νέες ανάγκες)

7.Πληροφόρηση αγοράς (συλλογή, επεξεργασία, διάδοση στοιχείων σχετικά με την επιχείρηση) 8. Έρευνα αγοράς (συγκέντρωση στοιχείων, συνήθως εκτός επιχείρησης) 9. Διαφήμιση (μαζική, απρόσωπη, πληρωμένη ενημέρωση των αγοραστών για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των προϊόντων, με σκοπό να πειστούν να τα αγοράσουν) 10. Αγορά (απόκτηση από τους αγοραστές την κυριότητα ενός προϊόντος) 11. Πώληση (διαδικασία μεταβίβασης της κυριότητας ενός προϊόντος, από τους πωλητές του στους αγοραστές) 12. Τιμολόγηση (καθορισμός τιμών στα προϊόντα) 13. Ανάληψη κινδύνων εμπορίας (αποδοχή από τους φορείς εμπορίας, όλων των κινδύνων που διατρέχουν τα αγροτικά προϊόντα κατά τη διακίνηση τους από τους τόπους παραγωγής ως τους τόπους κατανάλωσης) 14. Χρηματοδότηση (χορήγηση των απαιτούμενων χρημάτων στους φορείς εμπορίας αγροτικών προϊόντων)

Ταξινόμηση των λειτουργιών εμπορίας Τρία κύρια στάδια: 1 ο Συγκέντρωση 2 ο Επεξεργασία 3 ο Διανομή Δευτερεύοντα στάδια:  Αγορά  Πώληση  Τιμολόγηση  Πληροφόρηση  Έρευνα αγοράς  Διαφήμιση  Ανάληψη κινδύνων εμπορίας

….άλλη ταξινόμηση Α. Οικονομικές λειτουργίες εμπορίας (αγορά, πώληση, χρηματοδότηση, ανάληψη κινδύνων εμπορίας Β. Τεχνικές ή φυσικές λειτουργίες εμπορίας (τυποποίηση, συσκευασία, μεταποίηση, μεταφορές)

… τρίτη ταξινόμηση (ολική εικόνα του έργου που επιτελεί η Εμπορία των Αγροτικών Προϊόντων 1. Προπαρασκευαστικές λειτουργίες α) Τυποποίηση β) Συσκευασία γ) Ταυτοποίηση 2. Λειτουργίες εφοδιασμού α) Μεταφορές β) Αποθήκευση γ) Μεταποίηση 3. Ενημερωτικές λειτουργίες α) Πληροφόρηση αγοράς β) Έρευνα αγοράς γ) Διαφήμιση 4. Διευκολυντικές λειτουργίες α) Ανάληψη κινδύνων εμπορίας β) Χρηματοδότηση εμπορίας 5. Ανταλλακτικές λειτουργίες α) Αγορά β) Πώληση γ) Τιμολόγηση

Οι σκοποί του Μάρκετινγκ Συμμετέχουν διάφοροι φορείς και αντανακλούν διάφορους σκοπούς: παραγωγοί, φορείς εμπορίας, καταναλωτές, κράτος

Οι σκοποί εμπορίας των παραγωγών  Βέβαιη διάθεση των αγροτικών προϊόντων  Πώληση των προϊόντων σε υψηλές γεωργικές τιμές  Άμεση διάθεση προϊόντων και πληρωμή των αγροτών

Οι σκοποί εμπορίας των φορέων εμπορίας  Μεγιστοποίηση της ποιότητας πώλησης των προϊόντων  Αύξηση των συνολικών καθαρών κερδών  Αύξηση του μεριδίου αγοράς

Οι σκοποί εμπορίας των καταναλωτών  Συνεχής ροή των ζητούμενων προϊόντων στους καταναλωτές  Διάθεση των προϊόντων σε χαμηλές λιανικές τιμές  Προσφορά ανόθευτων και υγιεινών προϊόντων

Οι σκοποί εμπορίας του κράτους  Προώθηση της απασχόλησης  Ορθολογικότερη χρησιμοποίηση των γεωργικών πόρων  Αύξηση των εξαγωγών

Η διάθεση των αγροτικών προϊόντων (το μεγαλύτερο πρόβλημα των αγροτών)  Η φύση της αγροτικής παραγωγής (βιολογικός χαρακτήρας των φυτών και των ζώων)  Μικρή (χρονική) διαδικασία συμμετοχής των ίδιων των αγροτών στις διαπραγματεύσεις πώλησης της παραγωγής του

Το περιβάλλον εμπορίας α) το εσωτερικό περιβάλλον εμπορίας, που ονομάζεται και μείγμα εμπορίας (mix marketing) β) το εξωτερικό περιβάλλον εμπορίας, που ονομάζεται περιβάλλον εμπορίας

Το εσωτερικό περιβάλλον εμπορίας, που ονομάζεται και μείγμα εμπορίας (mix marketing) Μείγμα εμπορίας (marketing mix) ονομάζεται ο συνδυασμός (η μίξη) των εμπορικών μεταβλητών ή παραγόντων που χρησιμοποιεί ο φορέας εμπορίας, προκειμένου να επιτύχει τους στόχους του.

Τέσσερις βασικές μεταβλητές εμπορίας (Μείγμα εμπορίας – mix marketing – 5P)  Το προϊόν – product  Η τιμή – price  Η διανομή – plate  Η προβολή – promotion  Ανθρώπινο δυναμικό – people

Προϊόν  Προϊόν – φυσικό προϊόν (όπως έχει παραχθεί από το χωράφι) και εμπορικό προϊόν (μετά την τυποποίηση, συσκευασία, την ταυτότητά του) Δηλαδή η ποιότητα του προϊόντος

Τιμή  Τιμή του αγροτικού προϊόντος  Διαμόρφωση τιμών  Εμπορικά περιθώρια  Όρους πώλησης  Εκπτώσεις  κλπ

Διανομή  Μεταφορές  Αποθήκευση  Χονδρεμπόριο  Λιανεμπόριο  Κανάλια εμπορίας

Προβολή Λειτουργίες ή μεθόδους εμπορίας:  Διαφήμιση  Πληροφόρηση αγοράς  Δημόσιες σχέσεις κ.α.

Ανθρώπινο δυναμικό

Κατευθύνσεις Μείγματος εμπορίας  Κατεύθυνση προς την Ποιότητα  Κατεύθυνση προς την τιμή

Περιβάλλον εμπορίας Όλες εκείνες τις μεταβλητές που βρίσκονται έξω από τον έλεγχο του φορέα εμπορίας, οι οποίες όμως επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα τον τρόπο και το κόστος εμπορίας των προϊόντων