Ρατσισμός και Ξενοφοβία Ευάγγελος Αλμπανίδης

ΞΕΝΟΦΟΒΙΑ  Η ξενοφοβία είναι η αρνητική αντιμετώπιση οποιαδήποτε ξένου. Η τάση για αποφυγή του ξένου τρόπου ζωής, των ξένων παραδόσεων και εθίμων. Η πεποίθηση δηλ. πως ότι το ξένο, είναι στοιχείο μη γόνιμο, αρνητικό και επομένως μη υιοθετήσιμο.

ΟΡΙΣΜΟΙ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ  Παραδοσιακός ορισμός: Ρατσισμός είναι η θεωρία της διάκρισης των φυλών (λαών-εθνών) σε ανώτερες και κατώτερες.  Σύγχρονη προσέγγιση: Ρατσισμός είναι ένα πλέγμα αντιλήψεων, στάσεων συμπεριφορών και θεσμικών δομών που εξαναγκάζει ορισμένους ανθρώπους σε υποτελή διαβίωση, κι αυτό μόνο και μόνο επειδή ανήκουν σε μια διακριτή ομάδα ανθρώπων.

Πως εκδηλώνεται ο ρατσισμός;  Κατηγοριακή αντίληψη του άλλου  Στερεότυπο (=ετικέτα, παγιωμένη & τυποποιημένη ιδέα)  Προκατάληψη (=στάση, αρνητική προδιάθεση)  Διάκριση (=άδικη μεταχείριση)

ΜΟΡΦΕΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ  Ο ρατσισμός ως αποτέλεσμα ρατσιστικών αντιλήψεων  Ρατσισμός από ιδιοτέλεια  Ο ρατσισμός ως αποτέλεσμα μέτρων της πολιτείας

Παραδείγματα Ρατσισμού στην Παγκόσμιο Ιστορία Παραδείγματα Ρατσισμού στην Παγκόσμιο Ιστορία  Ρατσισμός στις χώρες του Νέου Κόσμου: (Μαύρος και Ιθαγενής ίσον δούλος, Ku-Klux- Klan).  Ναζισμός: υπηρετώντας το δόγμα της «φυλετικής καθαρότητας» εκατοντάδες χιλιάδες Eβραίοι, Τσιγγάνοι, άτομα με ειδικές ανάγκες, ομοφυλόφιλοι θανατώθηκαν.  Απαρτχάιντ: Πολιτική διακρίσεων στη Νότιο Αφρική

Η Φυσική Αγωγή ως μέσο καταπολέμησης ρατσισμού

Οι αλλοδαποί στην Ελληνική Εκπαίδευση  :  :  : ΜΕΤΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ  Σχολεία Παλιννοστούντων  Τάξεις Υποδοχής  Φροντιστηριακά Τμήματα

Ολυμπιακοί Αγώνες ως αντιρατσιστικό μέσο  Η μόνη κοινωνική δραστηριότητα η οποία από τη γέννησή της έδωσε τη δυνατότητα συμμετοχής σε όλους ανεξαρτήτως καταγωγής  Οι μαύροι και οι ιθαγενείς πρώτα κέρδισαν την καταξίωση μέσα στα στάδια και στη συνέχεια μέσα στην κοινωνία  Το ολυμπιακό κίνημα απέκλεισε χώρες λόγω της ρατσιστικής τους πρακτικής (π.χ. Νότιος Αφρική)

Η Φυσική Αγωγή ως αντιρατσιστικό μέσο  Είναι το μόνο γνωστικό αντικείμενο που απαιτεί από τους μαθητές μέσα από το παιχνίδι συνεργασία, ομαδικότητα, αλληλοσεβασμό ανεξάρτητα από φύλο και καταγωγή  Το πρόβλημα της γλώσσας δεν αποτελεί εμπόδιο και δεν επηρεάζει την απόδοση στο μάθημα  Η Φ.Α. χρησιμοποιεί ως μέσα τις αθλητικές δραστηριότητες που είναι παγκοσμίως γνωστές  Χρησιμοποιώντας παιχνίδια απ’ όλο τον κόσμο και χορούς η Φ.Α. λειτουργεί ως ισχυρό διαπολιτισμικό μέσον.

Το σχολείο και το παιχνίδι ως μοχλοί αλλαγής της κοινωνίας

Σκοποί της αντιρατσιστικής εκπαίδευσης  Να ευαισθητοποιηθούν τα παιδιά σε θέματα ρατσισμού και ξενοφοβίας.  Να καταπολεμήσουν στάσεις ξενοφοβίας στερεότυπα και προκαταλήψεις  Να κατανοήσουν ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι αλλά έχουν και διαφορές  Να γνωρίσουν συνθήκες διαβίωσης, κοινωνικού αποκλεισμού και φυλετικού ρατσισμού  Να πληροφορηθούν για κινήσεις, πρωτοβουλίες και διακηρύξεις Διεθνών Οργανισμών ενάντια στο ρατσισμό  Να μάθουν να ερευνούν (σε βιβλιοθήκες, εφημερίδες, περιοδικά), να αναπτύσσουν πρωτοβουλίες και να ερμηνεύουν γεγονότα και πράξεις με ρατσιστικό περιεχόμενο

Στρατηγικές καλλιέργειας φιλικού κλίματος στην τάξη  Αυτοπαρουσιάσεις-αλληλογνωριμία  Διάκοσμος της τάξης και του γυμναστηρίου  Θετική στάση του ΚΦΑ απέναντι στη γλωσσική και πολιτισμική ετερότητα

Αυτοπαρουσιάσεις - Αλληλογνωριμία  Αυτοπαρουσίαση των παιδιών και του εκπαιδευτικού  Όλοι και όλες να μπορούν να παρουσιάσουν τους συμμαθητές τους  Παιχνίδια γνωριμίας-ταυτότητας  Παιχνίδια συνεργασίας

Διάκοσμος του γυμναστηρίου  Παγκόσμιος πολιτικός χάρτης όπου θα είναι σημειωμένοι οι τόποι προέλευσης των μαθητών  Πίνακας με φωτογραφίες των παιδιών  Φωτογραφίες ολυμπιονικών ή μεγάλων αθλητών που προέρχονται από τις χώρες προέλευσης των μαθητών  Φωτογραφίες παραδοσιακών χορών ή παιχνιδιών άλλων χωρών

Θετική στάση του Κ.Φ.Α. στη γλωσσική και πολιτισμική ετερότητα  Να μάθει μερικές λέξεις ή εκφράσεις της καθημερινότητας στη γλώσσα των παιδιών  Να μην αποτρέπει τους αρχάριους να χρησιμοποιούν και τη μητρική τους γλώσσα  Να παροτρύνουμε τους γηγενείς μαθητές να μάθουν απλές λέξεις της γλώσσας των συμμαθητών τους (χαιρετισμοί, ονόματα αθλημάτων)  Να ενσωματώνει στο μάθημα στοιχεία διαπολιτισμικής εκπαίδευσης (Δίδαξε στους συμμαθητές σου ένα χορό ή ένα παιχνίδι της χώρας σου)

Μηχανισμός αποδόμησης στερεοτύπων & προκαταλήψεων  Αλληλεπίδραση σε περιστάσεις αντιστροφής του status. Ανάθεση ξεχωριστού ρόλου σε αλλοδαπούς (συντονιστής, υπεύθυνος, αρχηγός ομάδος)  Η συνεργασία σε συνθήκες αλληλεπίδρασης – Συνεργατική μάθηση

Αποδόμηση στερεοτύπων  Παραμύθια αμφισβήτησης στερεοτύπων (αμφισβήτηση στερεοτύπων που συναντάμε στα παραμύθια: πονηρή αλεπού, τεμπέλης τζίτζικας, εκδικητική γάτα κ.λ.π.) εκδικητική γάτα κ.λ.π.)  Παραλληλισμοί με τα κοινωνικά στερεότυπα με τα κοινωνικά στερεότυπα  Παιχνίδια αλλαγής στερεοτύπων στερεοτύπων

Κατανόηση της θέσης των περιθωριοποιημένων  Παιχνίδια αποκλεισμού  Παιχνίδι της εξουσίας  Παιχνίδια ρόλων (τα παιδιά υποδύονται ρόλους)

Επισήμανση «το να γίνεις ένας αντιρατσιστής δάσκαλος πρώτα σημαίνει να γίνεις ένας διαπολιτισμικός άνθρωπος, να μάθεις περισσότερα για την ποικιλία των πολιτισμών, να αντιμετωπίσεις τις δικές σου προκαταλήψεις και το ρατσισμό σου» (Νieto, 1992)

Θέματα προς διερεύνηση από τον Κ.Φ.Α.  Αντιρατσισμός και σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία  Δραστηριότητες του Παγκόσμιου Κινήματος για τον Αντιρατσισμό  Όταν οι Έλληνες ήταν μετανάστες  Έλληνες Πρόσφυγες από τη Μ.Ασία το 1922  Έλληνες πρόσφυγες από τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ σήμερα  Εκπαιδευτικός ρατσισμός στην Ελλάδα  Ρατσιστικά φαινόμενα στο σύγχρονο αθλητισμό

Προτεινόμενα Βιβλία  Τσιάκαλος Γ. (2000). Οδηγός Αντιρατσιστικής Εκπαίδευσης, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα.  Σχολείο χωρίς σύνορα- Βιβλίο Καθηγητή (2000). ΚΕΜΕΤΕ-ΟΛΜΕ.  Ευαγγέλου Ο., Κάντζου Ν. (2005). Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαιδευτικός Ρατσισμός, Αθήνα, Δίπτυχο.