ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΡΙΣΜΟΙ

Κοινωνική εργασία : Εφαρμοσμένη κοινωνική επιστήμη  « Οι κοινωνικές επιστήμες ασχολούνται με τη δράση του ανθρώπου στο κοινωνικό περιβάλλον και την αλληλεπίδρασή του με αυτό » ( Καλλινικάκη,2011 :22). Κοινωνική : Εστιάζει στη μελέτη της αλληλεπίδρασης ατόμων – ομάδων - κοινοτήτων ως προς τις κοινωνικές και πολιτισμικές πλευρές. Εφαρμοσμένη : « Η πρακτική αξιοποίηση των θεωρητικών δεδομένων » ( Μπαμπινιώτης, 1998 στο Καλλινικάκη, 2011 :22).

Η κοινωνική εργασία δεν θέτει μόνο ερωτήματα αλλά δρα - παρεμβαίνει σε μίκρο και μάκρο επίπεδο  Έχει άμεση σχέση με την κοινωνική πολιτική.  Έχει διεπιστημονική θεωρητική βάση ( ψυχολογία, κοινωνιολογία, πολιτικές και οικονομικές επιστήμες, κοινωνική πρόνοια, ψυχιατρική )  Είναι ενήμερη για τις κοινωνικές και οικονομικές πολιτικές, πολιτικές ιδεολογίες, οικονομική κατάσταση, εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.  Γνωρίζει τις εξελίξεις της θεωρίας, της έρευνας και πρακτικής, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Πέντε βασικά στοιχεία στην σφαίρα του « κοινωνικού ρόλου » της κοινωνικής εργασίας 1. Κοινωνική θέση ( ατομικά στο κοινωνικό σύστημα ) 2. Κοινωνική ένταξη ( από την πλευρά του ατόμου - ομάδας και της κοινωνίας - πώς η κοινωνία αποδέχεται ή μη μια κοινωνική ομάδα ) 3. Κοινωνική αλλαγή ( διαφορές ως προς προγενέστερες καταστάσεις κοινωνικής διάρθρωσης, δομών, θεσμών ) 4. Κοινωνική ανάγκη ( η πίεση που δημιουργεί η έλλειψη απαραίτητου στοιχείου για την ζωή ) 5. Κοινωνικό πρόβλημα ( μια υφιστάμενη κατάσταση που « παρεκκλίνει » από εκείνη που προτιμάται με βάση συγκεκριμένες αρχές ( Καλλινικάκη, 2011 :27)

Με την διττή της ιδιότητα η κοινωνική εργασία προϋποθέτει την κατανόηση του « άλλου » σε συνάρτηση με την δυναμική και εξελισσόμενη αλληλεπίδραση με το περιβάλλον ( κοινωνίες διαρκώς μεταβάλλονται ) για :  Εξασφάλιση ευημερίας ( ατόμων – ομάδων – κοινοτήτων - κοινωνίας )  Κοινωνικών δικαιωμάτων  Συνηγορία για την επίτευξη αλλαγών στις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες ( φτώχεια, περιθωριοποίηση, κοινωνικός αποκλεισμός, στίγμα, κοινωνική ανισότητα )

 Βασικό στοιχείο : η διερεύνηση των προσωπικών αντιλήψεων, στάσεων και συναισθημάτων των κοινωνικών λειτουργών.

Άσκηση ( ατομική ) διερεύνησης προσωπικών αντιλήψεων  Καταγράψτε τις φράσεις – κλισέ που κυριαρχούν για τους : Φτωχούς - Μετανάστες / Πρόσφυγες - Ρομά Ποιες από αυτές χρησιμοποιείτε στην καθημερινότητά σας ; Ποια τα συναισθήματά σας για τις ομάδες αυτές ; Παρατηρείτε να έχετε επηρεαστεί από τις κυρίαρχες αντιλήψεις των media - κοινωνίας σε σχέση με αυτές τις ομάδες πληθυσμού ; Τι πραγματικά γνωρίζουμε για τις συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες ; Ποια τα κοινωνικά / πολιτικά αίτια των προβλημάτων τους ;

Ορισμοί κοινωνικής εργασίας : Διαχρονική συνέχεια και κοινωνικό πλαίσιο  Η κοινωνική εργασία ανταποκρίνεται στις ειδικές κοινωνικές συνθήκες και ανάγκες.  Ανασχηματίζεται και διαφοροποιείται ανάλογα με το χώρο και το χρόνο και τις εκάστοτε κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές και πολιτιστικές διαστάσεις της κοινωνίας που ασκείται.  Διαφοροποιείται : σύμφωνα με τις χρονικές περιόδους, και ανάλογα με τα στάδια του κρατικού παρεμβατισμού ( Ιατρίδης, 1981).

Εξελικτικές φάσεις του Κοινωνικού Κράτους 1 ο στάδιο Πειραματισμού ( ) 2 ο στάδιο Σταθεροποίησης ( έως το 1950) ……………………………………………… 3 ο στάδιο Επέκτασης ( έως τα μέσα του 70). Γνωστή και ως χρυσή εποχή του Κράτους Πρόνοιας ……………………………………………. 4 ο στάδιο Επικράτηση Νεοφιλευθερισμού / Κοινωνική και Οικονομική Κρίση ( έως και σήμερα )

Πρώτη περίοδος εξέλιξης του Κράτους Πρόνοιας  Εκτείνεται περίπου από το 1870 έως το 1925, και εντοπίζεται κυρίως στην Αγγλία και την Γερμανία.  Σε αυτήν την περίοδο στόχος του νομοθέτη είναι : η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, εκπαίδευσης και υγείας, και η καθιέρωση της κοινωνικής ασφάλισης.  Οικονομική κρίση - Παγκόσμιοι πόλεμοι

Δεύτερη περίοδος εξέλιξης του Κράτους Πρόνοιας  Εκτείνεται από 1950 έως το τέλος της δεκαετίας του ’70. Η « χρυσή εποχή του κράτους πρόνοιας ».  Η οικονομική άνθιση επέτρεψε την αύξηση των κοινωνικών δαπανών, οι οποίες επέτρεψαν την επέκταση των κοινωνικών προγραμμάτων. Χρυσή εποχή του κράτους πρόνοιας ( πλήρης απασχόληση, αύξηση και γενίκευση των κοινωνικών παροχών, κοινωνική συναίνεση και θετικός ρόλος των συνδικάτων ).

Τρίτη περίοδος εξέλιξης του Κράτους Πρόνοιας  Η « περίοδος της κρίσης του κράτους πρόνοιας » από τα μέσα της δεκαετίας του ’70 ως τις αρχές ’90. Αμφισβητώντας τις πολιτικές, τις πηγές χρηματοδότησης, τους θεσμούς και τους στόχους της κοινωνικής πολιτικής.  Επιβάλλει την περικοπή των δαπανών, την μείωση του κόστους των κοινωνικλων προγραμμάτων και την συρρίκνωση των παροχών, επιτάσσοντας « πιο ρεαλιστικές » λύσεις.

Τέταρτη περίοδος εξέλιξης του Κράτους Πρόνοιας  Φτάνει έως τις ημέρες μας. Χαρακτηρίζεται από την ριζικής αναδόμησης του « κράτους πρόνοιας » προς αποφυγή ή όχι της εξαφάνισής του.  Ο φιλελευθερισμός επιβάλλει σαρωτικές αλλαγές και περικοπές σε όλο το φάσμα των κοινωνικών παροχών, ασφαλίσεων και προστασίας.  Η μαζική μετανάστευση, η αυξανόμενη μακροχρόνια ανεργία, οι νέες μορφές βίας και οι εκδηλώσεις τρομοκρατίας οδηγούν σε έναν υπερεθνικό σχεδιασμό κοινωνικής πολιτικής και στην λήψη νέων μέτρων κατασταλτικού και περιοριστικού χαρακτήρα.

Κοινωνική Εργασία : Ορισμός  Από το βιβλίο : Δημοπούλου - Λαγωνίκα, Μ. (2011) Μεθοδολογία Κοινωνικής Εργασίας, Εκδόσεις Τόπος, Αθήνα

Στάδια μορφοποίησης της κοινωνικής εργασίας 1. Φιλανθρωπικό στάδιο (1900 – 1920) 2. Στάδιο ανάπτυξης ψυχοκοινωνικών λειτουργιών του ατόμου ( ) 3. Στάδιο της επέμβασης για κοινωνική αλλαγή και κρατικού παρεμβατισμού ( ) 4. Στάδιο σχετικής αποσύνδεσης της Κ. Ε. από τον κοινωνικό και πολιτικό χώρο ( ) 5. Το μεταμοντέρνο στάδιο της κοινωνικής εργασίας (1990- σήμερα )

Φιλανθρωπικό στάδιο (1900 – 1920)  Από το και μετά εμφανίζονται οι πρώτοι ορισμοί της κοινωνικής εργασίας που ταυτίζονται με την κοινωνική εργασία με άτομα.  Η κοινωνική εργασία κατά τον de Schweinitz ( Goldstein, 1974 ) αποκαλείται « η τέχνη της βοήθειας ».  « Η κοινωνική εργασία με άτομα είναι η τέχνη μέσω της οποίας επιτυγχάνεται καλύτερη προσαρμογή στις σχέσεις αντρών, γυναικών και παιδιών » ( Richmond, 1917 ).

Στάδιο ανάπτυξης ψυχοκοινωνικών λειτουργιών του ατόμου ( )  H κοινωνική εργασία διαμορφώνεται σταδιακά.  Εγκαταλείπεται η Κ. Ε. ως « τέχνη », αντικαθίσταται με την « διεργασία και την μέθοδο ».  Δίνεται έμφαση στην ατομική αλλαγή, στην διατήρηση της κοινωνικής λειτουργικότητας ατόμων και ομάδων στο ισχύον κοινωνικό σύστημα.  Διαμορφώνεται η μεθοδολογία και διατυπώνονται οι 3 βασικές μέθοδοι ( Κοινωνική εργασία με άτομα - Κοινωνική εργασία με ομάδες - Κοινωνική εργασία με κοινότητα )

 Από την δεκαετία ‘40 μέχρι 1960 αναπτύσσεται η θεωρητική βάση της Κ. Ε. με άτομα, ομάδες και κοινότητα.  Κ. Ε. Α.: Χρησιμοποιήθηκαν ψυχοκοινωνικές έννοιες για την κατανόηση της συμπεριφοράς του ατόμου στις ομάδες.  Κ. Ε. Ο. και Κ. Ε. Κ.: Βασίσθηκαν σε κοινωνιολογικές θεωρίες.  Στους ορισμούς αυτής της περιόδου δίνεται έμφαση στην κατεύθυνση της ανάπτυξης των ψυχοκοινωνικών λειτουργιών.

 « Η κοινωνική εργασία με άτομα είναι διεργασία που χρησιμοποιείται από οργανώσεις για να βοηθήσει άτομα να αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά τα προβλήματά τους σε σχέση με την κοινωνικής τους λειτουργικότητα » ( Perlman, 1957 ).  « Η κοινωνική εργασία με ομάδες στοχεύει στη χρησιμοποίηση της ομάδας ως μέσου υποβοήθησης των ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα στους κοινωνικούς ρόλους » ( Ryland, 1949 ).  « Η κοινωνική εργασία με κοινότητα αποσκοπεί στην επαύξηση της ικανότητας της κοινότητας για την επίλυση των προβλημάτων της και την επίτευξη στόχων της » ( CCONASW, 1962 ).

Στάδιο της επέμβασης για κοινωνική αλλαγή και κρατικού παρεμβατισμού ( )  Η κοινωνική εργασία στοχεύει συγχρόνως σε αλλαγές και στο μίκρο και στο μάκρο επίπεδο και ταυτίζεται ιδεολογικά με διεργασίες της αναπτυξιακής κοινωνικής πρόνοιας ( Kendall, 1978 ).  Το κράτος πρόνοιας θεωρείται βασικός θεσμός της κοινωνίας. Καθολικές δημόσιες υπηρεσίες με βάση τις ανάγκες και της ισότητας των ευκαιριών στην πρόσβαση στην εκπαίδευση, υγεία, κ. α.  Η μεθοδολογία της κοινωνικής εργασίας είναι πλούσια, πολυδιάστατη και δημιουργική.

 Η κοινοτική εργασία χρησιμοποιείται με αναπτυξιακούς σκοπούς ( αντιμετώπιση κοινοτικών προβλημάτων, κινητοποίηση κατοίκων που είναι και χρήστες των προγραμμάτων, συνεργασία οργανώσεων πρόνοιας / τοπικών φορέων δράσης ).  Παράλληλα διαμορφώνεται η μεθοδολογία της κλινικής ή μικροκοινωνικής εργασίας ( άτομα, οικογένεια, ομάδες ). Σταδιακά διαμορφώνεται το ψυχοδυναμικό / ψυχοκοινωνικό μοντέλο, σε καταστάσεις κρίσης, επικεντρωμένης σε στόχους κοινωνικής εργασίας, το γνωσιακό / συμπεριφερικό μοντέλο, εργασίας με οικογένειες ).

 Αναδεικνύεται σε αυτή τη περίοδο (‘60 - ’80) των ποικίλων κοινωνικών κινημάτων, παράλληλα, και η πολιτική διάσταση της κοινωνικής εργασίας.  Αναπτύχθηκαν μέσα στο θεωρητικό της πλαίσιο : ριζοσπαστικά ρεύματα, μαρξιστικά ιδεολογικά ρεύματα, και κινήσεις αλλαγής των θεσμών που προκαλούν τα κοινωνικά προβλήματα και αντανακλούν σε ατομικές δυσλειτουργίες.

 « Οι κοινωνικοί λειτουργοί είναι εφοδιασμένοι με επιστημονική γνώση, εμπειρία, και συναίσθημα για να πραγματοποιήσουν την κοινωνική αλλαγή » ( Kendall, 1978 ).  Η κοινωνική εργασία διευρύνθηκε ως επάγγελμα αναπτυξιακών παρεμβάσεων για επιδιωκόμενη αλλαγή με στόχο και πεδίο εφαρμογής εξυπηρέτησης ατόμων, μικρών ομάδων, κοινοτήτων, οργανώσεων και θεσμών » ( Ιατρίδης, 1990).

 « Ο κλινικός κοινωνικός λειτουργός σύμφωνα με την εκπαίδευση και την εμπειρία του είναι επαγγελματίας εφοδιασμένος να παρέχει άμεσες διαγνωστικές, προληπτικές και θεραπευτικές υπηρεσίες σε άτομα, οικογένειες και ομάδες, όταν η λειτουργικότητά τους απειλείται από κοινωνικούς ή ψυχολογικούς σρεσογόνους παράγοντες » ( Meyer, 1976 ).

Στάδιο σχετικής αποσύνδεσης της Κ. Ε. από τον κοινωνικό και πολιτικό χώρο ( )  Συμπίπτει με την κρίση του κράτους πρόνοιας και την εμφάνιση του νεοφιλελευθερισμού. Τάση ιδιωτικοποίηση υπηρεσιών σε συμπληρωματική συνεργασία με ομάδες αυτοβοήθειας και Μ. Κ. Ο.  Συνεχίζει να εμβαθύνει, αποπολιτικοποιημένη, με έμφαση στο διαμεθοδικό ολιστικό μοντέλο με τη θεωρητική στήριξη οικολογικής προσέγγισης.  Στα νέα πολύπλοκα προβλήματα αναπτύσσονται προγράμματα προσέγγισης νεόφτωχων, νέων ανέργων, υπερηλίκων, μεταναστών, μειονοτήτων, φορέων AIDS, κακοποιημένες, άστεγους, κ. α.

 Οι ορισμοί επιδιώκουν να ξεπεράσουν το δίλλημα « αλλαγή στο άτομο ή στο περιβάλλον » με έμφαση στις συναλλαγές και στα εμπόδια στις συναλλαγές μεταξύ ατόμου και περιβάλλοντος.  « Οι παρεμβάσεις της Κ. Ε. κατευθύνονται στην αλληλεπίδραση του ατόμου με το περιβάλλον ή σε προβλήματα που απορρέουν από αυτή την αλληλεπίδραση » ( Compton and Galaway, 1984 ).

Το μεταμοντέρνο στάδιο της κοινωνικής εργασίας (1990- σήμερα )  Συμπίπτει με την αυξανόμενη κρίση του κράτους πρόνοιας, την κατάρρευση της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, την ανάδειξη της νέας δεξιάς, την οικονομική και κοινωνική παγκοσμιοποίηση.  Έμφαση δίνεται στην ενδυνάμωση των ατόμων - συστημάτων σύμφωνα με το οικολογικό - συστημικό διαμεθοδικό μοντέλο. Η Κ. Ε. αποσκοπεί σε αλλαγές στο κοινωνικό περιβάλλον, παράλληλα ενδυναμώνοντας τα άτομα - συστήματα για να επιτύχουν προσωπικές και περιβαλλοντικές αλλαγές Απασχολούν : Αντικαταπίεση, συνειδητοποίηση, ανθρώπινα δικαιώματα, κοινωνική δικαιοσύνη.

 « Ο ρόλος και στόχος της κοινωνικής εργασίας στην μεταμοντέρνα κοινωνία, στην οποία κυριαρχούν η κοινωνική αδικία, η έλλειψη εμπιστοσύνης, ο κίνδυνος, η πόλωση, ο κατακερματισμός και η αποξένωση, είναι η ενδυνάμωση των ατόμων, ομάδων και κοινοτήτων ώστε να αναλάβουν δράση και η επαναδραστηριοποίηση της κοινωνίας για διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ίσης μεταχείρ i σης που αξίζουν » ( Powell, 2002 ).

 Κύριες τάσεις : 1. Ενδυνάμωση των ανθρώπων για αλλαγές 2. Παρεμβάσεις στο άτομο σε σχέση με το περιβάλλον του 3. Θεωρίες ανθρώπινης συμπεριφοράς και κοινωνικών συστημάτων 4. Ισχύς στους ίδιους τους χρήστες για δράση και συνηγορία 5. Διασφάλιση κοινωνικών δικαιωμάτων 6. Μορφή της Κ. Ε. ως διεκδικητικό κίνημα

Κοινωνική Εργασία IFSW: Ορισμός 1/2  « Η Κοινωνική Εργασία είναι : εφαρμοσμένο επάγγελμα, αλλά και ακαδημαϊκό πεδίο, που προωθεί την κοινωνική αλλαγή και ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή, και την ενδυνάμωση και απελευθέρωση των ανθρώπων.  Οι αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της συλλογικής ευθύνης και του σεβασμού της διαφορετικότητας είναι κεντρικές στην κοινωνική εργασία ».

Κοινωνική Εργασία IFSW: Ορισμός 2/2  « Θεμελιώνεται από τις θεωρίες της κοινωνικής εργασίας, των κοινωνικών επιστημών, των ανθρωπιστικών επιστημών και τη γηγενή γνώση.  Συνδέει ανθρώπους και δομές για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ζωής αλλά και να ενισχύσει την ευημερία τους.  Ο παραπάνω ορισμός μπορεί να διευρυνθεί σε εθνικό ή / και σε περιφερειακό επίπεδο ».

ΚΥΡΙΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ IFSW  Ως κύριοι άξονες δράσης και παρέμβασης της κοινωνικής εργασίας καθορίζονται : 1. η ενδυνάμωση και απελευθέρωση ατόμων και ομάδων, 2. η κοινωνική συνοχή, 3. η προαγωγή της κοινωνικής αλλαγής, και 4. η κοινωνική εξέλιξη και ανάπτυξη.

1 ος Άξονας : Η ενδυνάμωση και απελευθέρωση ατόμων και ομάδων  Αφορά σε πρακτικές χειραφέτησης με στόχο την ενδυνάμωση και απελευθέρωση του ανθρώπου.  Αφορά στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης : μέσα από τον αναστοχασμό των δομικών πηγών καταπίεσης ή / και προνομίων, βάσει κριτηρίων όπως η φυλή, η κοινωνική τάξη, η γλώσσα, η θρησκεία, το φύλο, οι ειδικές ανάγκες, ο πολιτισμικός και σεξουαλικός προσανατολισμός, και μέσα από την ανάπτυξη στρατηγικών δράσης απευθυνόμενων στα δομικά και προσωπικά εμπόδια.

2 ος Άξονας : Κοινωνική ένταξη και συνοχή  Το επάγγελμα του Κοινωνικού Λειτουργού αγωνίζεται σε αλληλεγγύη με εκείνους οι οποίοι βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, ώστε : να ανακουφίσει από την φτώχεια, να ενδυναμώσει ευάλωτες και καταπιεζόμενες ομάδες, και να προάγει την κοινωνική ένταξη και συνοχή.

3 ος Άξονας : Κοινωνική αλλαγή  Βασίζεται στην προϋπόθεση ότι η παρέμβαση της κοινωνικής εργασίας πραγματοποιείται όταν η κατάσταση, σε επίπεδο ατομικό, οικογένειας ή μικρής ομάδας, κοινότητας ή της ευρύτερης κοινωνίας, κρίνεται ότι χρειάζεται αλλαγή και εξέλιξη.  Καθοδηγείται από την ανάγκη για αλλαγή των δομικών συνθηκών που λειτουργούν συσσωρευτικά στην περιθωριοποίηση, τον κοινωνικό αποκλεισμό και την καταπίεση.

4 ος Άξονας : Κοινωνική ανάπτυξη  Είναι στρατηγικές παρέμβασης, απώτεροι επιθυμητοί στόχοι και πλαίσιο πολιτικών μέτρων.  Βασίζεται σε ολιστικές βιο - ψυχο - κοινωνικές εκτιμήσεις και παρεμβάσεις, ενσωματώνοντας πολλαπλά συστημικά επίπεδα, καθώς και διεπιστημονική συνεργασία, η οποία στοχεύει σε βιώσιμη εξέλιξη.  Θέτει σε προτεραιότητα την κοινωνική, δομική και οικονομική ανάπτυξη.

ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΑΞΙΕΣ  Συνιστούν το πλαίσιο το οποίο καθορίζει τα αποδεκτά όρια, στα οποία συντελούνται οι επαγγελματικές δραστηριότητες.  Οι αξίες είναι σύνολο κανόνων που υποστηρίζονται από ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού και αντανακλούν σε θεσμοθετημένες συμπεριφορές.  Οι γενικές αξίες και αρχές της κοινωνικής εργασίας εμπεριέχονται σε διεθνείς και εθνικούς κώδικες δεοντολογίας του επαγγέλματος.

 Οι βασικές αρχές και αξίες της κοινωνικής εργασίας είναι : ο σεβασμός για την εγγενή αξία και την αξιοπρέπεια των ανθρώπων, η αποφυγή πρόκλησης βλάβης, ο σεβασμός της διαφορετικότητας, και η προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της κοινωνικής δικαιοσύνης

Η Κ. Ε. περιλαμβάνει τα δικαιώματα πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς Τα πρώτης γενιάς : ατομικά και πολιτικά δικαιώματα ( η ελευθερία του λόγου και της συνείδησης και η ελευθερία από βασανιστήρια και αυθαίρετη κράτηση ). Τα δεύτερης γενιάς : κοινωνικο - οικονομικά και πολιτιστικά δικαιώματα ( τα δικαιώματα στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη, τη στέγαση και των μειονοτικών γλωσσών ). Τα δικαιώματα τρίτης γενιάς : επικεντρώνονται στο φυσικό κόσμο και το δικαίωμα της βιοποικιλότητας των ειδών και μεταξύ των γενεών.

 Τα δικαιώματα αυτά αλληλοενισχύονται και αλληλοεξαρτώνται και μπορούν να συνενώσουν τα ατομικά και τα συλλογικά δικαιώματα.  Σε ορισμένες περιπτώσεις αυτές είναι αξίες αλληλοσυγκρουόμενες ή ανταγωνιστικές, για παράδειγμα, στο όνομα του πολιτισμικού υπόβαθρου, καταπατώνται δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στη ζωή μειονοτήτων, όπως γυναίκες και ομοφυλόφιλοι.

Ανθρώπινα δικαιώματα και ανθρώπινη αξιοπρέπεια  α ) Σεβασμό στο δικαίωμα για αυτοδιάθεση - Οι κοινωνικοί λειτουργοί σέβονται και προάγουν το δικαίωμα των ατόμων να επιλέγουν σύμφωνα με τις αξίες τους, με την προϋπόθεση βέβαια ότι αυτές οι επιλογές δεν απειλούν τα δικαιώματα των υπολοίπων.  β ) Δικαίωμα για ισότιμη συμμετοχή - Οι κοινωνικοί λειτουργοί οφείλουν να προάγουν την κοινωνική συμετοχή των εξυπηρετουμένων.  γ ) Αντιμετώπιση του κάθε ατόμου ως μια ολότητα - Οι κοινωνικοί λειτουργοί θεωρούν το κάθε άτομο ως μέρος της οικογένειας και του περιβάλλοντός του και επικεντρώνουν την πρακτική σε όλες τις παραμέτρους.  δ ) Αναγνώριση και ανάπτυξη των δυνατοτήτων - Οι κοινωνικοί λειτουργοί οφείλουν να εστιάζουν στα δυνατά σημεία των ατόμων, των ομάδων και των κοινοτήτων, με στόχο τη διαρκή ενδυνάμωσή τους.

Κοινωνική δικαιοσύνη 1/2  α ) Καταπολέμηση των κοινωνικών διακρίσεων ( που σχετίζονται με τη σωματική επάρκεια, την υγεία, το φύλο, τις πολιτικές απόψεις, το χρώμα του δέρματος, τα φυλετικά χαρακτηριστικά, το σεξουαλικό προσανατολισμό ή τη θρησκεία ).  β ) Αναγνώριση της διαφορετικότητας - Οι κοινωνικοί λειτουργοί οφείλουν να σέβονται την εθνική και πολιτισμική διαφορετικότητα των κοινωνιών στις οποίες εργάζονται και να συνεκτιμούν τις ατομικές, οικογενειακές, ομαδικές και κοινοτικές διαφορές.  γ ) Δίκαιος διαμοιρασμός των πόρων - Οι κοινωνικοί λειτουργοί εξασφαλίζουν ότι οι πόροι διατίθενται δίκαια, βάση των αναγκών. 

Κοινωνική δικαιοσύνη 2/2  δ ) Καταπολέμηση των άδικων πολιτικών και πρακτικών - Οι κοινωνικοί λειτουργοί αναφέρουν τις συνθήκες ανεπάρκειας πόρων ή τον ανισομερή διαμοιρασμό, και τις άδικες πολιτικές και πρακτικές.  ε ) Εργασία με αλληλεγγύη - Οι κοινωνικοί λειτουργοί έχουν την υποχρέωση να καταπολεμούν τις κοινωνικές συνθήκες οι οποίες οδηγούν στον κοινωνικό αποκλεισμό, εργάζονται για " εμπεριέχουσα " κοινωνία.

ΓΝΩΣΗ  Οι θεμελιώδεις γνώσεις της κοινωνικής εργασίας συνιστούν ένα περιεκτικό σύνολο που περιλαμβάνει γεγονότα και θεωρίες και δεξιότητες και στάσεις που είναι απαραίτητες για την επαρκή εφαρμογή της στην πράξη.  Αφορούν σε : Γνώσεις επιβεβαιωμένες από εμπειρική δοκιμή και παρατήρηση, και Υποθετικές γνώσεις που γίνονται αποδεκτές αλλά δεν έχουν ακόμα επιβεβαιωθεί.

Η θεωρητική βάση της κοινωνικής εργασίας είναι περίπλοκη και εξελισσόμενη  Εμπεριέχει συσσωρευμένη γνώση από : τις πρακτικές εφαρμογές, τις ερευνητικές μελέτες, την κλινική πράξη, την κοινοτική εμπειρία, την κοινωνική πολιτική.  Ο διπολισμός θεωρίας - πράξης στην Κ. Ε. είναι παραπλανητικός διότι η θεωρία προέρχεται από την πράξη και βρίσκεται σε αλληλεπίδραση με αυτή.

Τομείς γνώσεων στη θεωρία και τη πράξη της κοινωνικής εργασίας Γενικές γνώσεις κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών ( ψυχολογία, κοινωνιολογία, ανθρωπολογία, κοινωνική διοίκηση, νομική ). Ειδικές γνώσεις κατανόησης της συμπεριφοράς και της προσωπικότητας σε σχέση με αναπτυξιακά στάδια και αποκλίσεις, κοινωνικών και επικοινωνιακών αλληλεπιδράσεων, διαπροσωπικών - οικογενειακών - ομαδικών - οργανωτικών δυναμικών. Ειδικές γνώσεις δομής κοινωνικής πρόνοιας και κοινωνικής πολιτικής. Γνώσεις μεθοδολογίας της κοινωνικής εργασίας.

 Αυτό που κάνει τις θεωρίες και την έρευνα στην κοινωνική εργασία να ξεχωρίζουν είναι ότι είναι εφαρμοσμένες και χειραφετούν.  Ένα μεγάλο μέρος της έρευνας και της θεωρίας στην κοινωνική εργασία είναι κατασκευασμένο : σε συνεργασία με τους εξυπηρετούμενους, μέσα από μια διαδικασία αλληλεπίδρασης και διαλόγου, και ως εκ τούτου είναι επηρεασμένο από συγκεκριμένα εργασιακά περιβάλλοντα.

Η σημασία της γηγενούς γνώσης  Ο νέος ορισμός της IFSW αναγνωρίζει ότι η κοινωνική εργασία είναι επηρεασμένη όχι μόνο από συγκεκριμένα εργασιακά περιβάλλοντα και θεωρίες των Δυτικών πολιτισμών, αλλά και από τις γνώσεις που απορρέουν από τον γηγενή πληθυσμό.  Κληρονομιά της αποικιοκρατίας είναι ότι : οι Δυτικές θεωρίες και γνώσεις έχουν αξιοποιηθεί και επικρατήσει αποκλειστικά, ενώ οι γνώσεις του γηγενή πληθυσμού έχουν υποτιμηθεί και χάσει την αξία τους.

 Η κοινωνική εργασία επιζητά να επανορθώσει σε ιστορικό επίπεδο την Δυτική επιστημονική αποικιοκρατία και ηγεμονία με το να ακούσει και να μάθει μέσα από τον γηγενή πληθυσμό από όλο τον κόσμο.  Με αυτό τον τρόπο οι γνώσεις που αφορούν στην κοινωνική εργασία : δημιουργούνται σε συνεργασία με τον γηγενή πληθυσμό, και είναι ακόμη περισσότερο πρακτικά εφαρμόσιμες, όχι μόνο σε τοπικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο.

 Η Διεθνής Ομοσπονδία Κοινωνικής Εργασίας (IFSW) ορίζει τον γηγενή πληθυσμό ως όσους : Ζουν μέσα σε διακριτά γεωγραφικά εδάφη. Συνηθίζουν να διατηρούν διακριτούς κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς στα εδάφη τους. Επιδιώκουν να παραμείνουν διαφοροποιημένοι πολιτισμικά, γεωγραφικά και θεσμικά, από το να αφομοιωθούν ολοκληρωτικά μέσα στην κοινωνία. Αυτοπροσδιορίζονται ως αυτόχθονες ή της ίδιας φυλής.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ  Το πεδίο δικαιοδοσίας της κοινωνικής εργασίας εδράζεται στην παρέμβαση στα σημεία όπου οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους.  Το περιβάλλον περιλαμβάνει τα διάφορα κοινωνικά συστήματα στα οποία οι άνθρωποι είναι ενσωματωμένοι, καθώς και το φυσικό περιβάλλον, το οποίο ασκεί βαθιά επίδραση στη ζωή.  Στο μέτρο του δυνατού, η κοινωνική εργασία υποστηρίζει περισσότερο το « εργάζεσθαι με » παρά το « εργάζεσθαι για » τους ανθρώπους.

 Η εφαρμογή της κοινωνικής εργασίας καλύπτει ένα φάσμα δραστηριοτήτων, που περιλαμβάνει : διάφορες μορφές θεραπείας και συμβουλευτικής, εργασία με ομάδες, εργασία με την κοινότητα, χάραξη πολιτικής και πολιτική ανάλυση, συνηγορία και πολιτικές παρεμβάσεις.

Προβλήματα που διαχειρίζεται η κοινωνική εργασία Φτώχεια - κοινωνική ανέχεια - κοινωνικός αποκλεισμός Κοινοτικό περιβάλλον Προβλήματα που απορρέουν από τις οικονομικές - κοινωνικές συνθήκες Προβλήματα υγείας - ψυχικής υγείας Κάλυψη ή μη αναγκών από κρατικές παροχές, ΕΣΥ, πολιτικές υγείας, παιδείας ( Άμεση συνάρτηση με τις πολιτικές χώρας / Ε. Ε. και των επιπτώσεών τους στους ανθρώπους που ζητούν την βοήθεια της Κ. Ε.)

Δεξιότητες των κοινωνικών λειτουργών Δημιουργία σχέσης αμοιβαίου σεβασμού, αποδοχής και εμπιστοσύνης. Συγκέντρωση και ερμηνεία των ατομικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών πληροφοριών. Συμφωνία με τον εξυπηρετούμενο στον προγραμματισμό εφικτών ( θεραπευτικών ) στόχων. Κινητοποίηση γνωστικών και συμπεριφορικών αλλαγών σε αντιστοιχία με τους ( θεραπευτικούς ) στόχους. Εκτίμηση της αποτελεσματικότητας της παρέμβασης ( θεραπείας ). Διεπιστημονική εργασία.

Δεξιότητες των κοινωνικών λειτουργών  Γνώση των παρεχόμενων υπηρεσιών της κοινότητας. Για την παροχή βέλτιστων ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών ο Κ. Λ. προσπαθεί να συνεργαστεί και να συντονίσει τα κατάλληλα κοινοτικά προγράμματα, για την παροχή απαιτούμενων υπηρεσιών ώστε να εξασφαλίσει τη συνέχιση της φροντίδας.

Δεξιότητες των κοινωνικών λειτουργών  Η εμπιστευτικότητα. Διαβεβαιώνει εξαρχής τον εξυπηρετούμενο πως όσα μοιράζεται είναι απόρρητα. Εκτός αν υπάρχει νομική εξαίρεση ή λόγοι επαγγελματικών αρχών ( όπως αν το άτομο γίνει επικίνδυνο για τον εαυτό του ή μπορεί να προκαλέσει βλάβη σε τρίτους ).