Ανθρώπινο Σώμα, Αθλητισμός και Φυσική Αγωγή στις προοπτικές της Ψηφιακής Εποχής Νικόλαος Πατσαντάρας Αναπληρωτής Καθηγητής Αθλητικής Κοινωνιολογίας Τηλ

Το Ανθρώπινο Σώμα ως Φυσική Οντότητα  Η προσοχή μας στην ΦΑ και στον αθλητισμό στο σύνολό του  αλλά και διαφορετικά κατ’ άθλημα ή αθλητικό μοντέλο εστιάζεται στο σώμα και στα φυσιο-οργανικά χαρακτηριστικά του  όπως δύναμη, ευρωστία, ικανότητα αντοχής, ταχύτητας, πλαστικότητα- ευλυγισία, μορφή, στυλ κ.λπ.

Κυριαρχία μιας μηχανιστικής- υλιστικής κατανόησης και αντιμετώπισης του σώματος

 Μια μονοσήμαντη Μηχανιστική- Υλιστική προσέγγιση του Σώματος, αδυνατεί να κατανοήσει την δυναμική και αναπόφευκτη αλληλεπίδραση μεταξύ Φυσιολογικών- Νοητικών και Κοινωνικών παραμέτρων  τόσο αναφορικά με ζητήματα Υγείας όσο και με ζητήματα Σωματικών Επιδόσεων!  (Αθλητική Επιστήμη ως Πειραματική Επιστήμη)

 Στις προοπτικές αυτές ενδέχεται να εννοηθεί ότι το σώμα είναι ένας κοινωνικά-πολιτισμικά ουδέτερος τόπος  Σε μια τέτοια εκδοχή αναδεικνύεται η φύση μονοσήμαντα ως κυρίαρχος διαμορφωτικός και ρυθμιστικός παράγοντας της αθλητικής κοινωνικής πραγματικότητας

Το Ανθρώπινο Σώμα ως Κοινωνική Οντότητα  Στην Αθλητική-Κοινωνιολογική σκέψη όταν αναφερόμαστε στο σώμα, το κατανοούμε μεν ως φυσικό σώμα  αλλά ταυτόχρονα διερευνούμε τα κοινωνικά σημαινόμενα που του αποδίδονται και τα νοήματα που αντανακλά σε αντιστοιχία με τον πολιτισμικό-κοινωνικό χώρο και χρόνο.

 Αυτό μας βοηθάει να κατανοήσουμε ότι οι τρόποι που αντιλαμβανόμαστε και χρησιμοποιούμε το Φυσικό Σώμα  καθορίζονται σε υπέρμετρο βαθμό από τις κοινωνικές-πολιτισμικές εξελίξεις

 Για παράδειγμα το αθλητικό σώμα διαπλάθεται στο πλαίσιο μιας κοινωνικής-πολιτισμικής προοπτικής που καθορίζει  το πώς αυτό κατανοείται,  πως ελέγχεται,  πώς βρίσκει εφαρμογές,  και πώς βιώνεται (Πατσαντάρας, 2014) (Πατσαντάρας, 2014)

 Επομένως η συζήτηση στο πλαίσιο της Αθλητικής Επιστήμης  περί της φύσης του σώματος  της χρήσης,  του νοήματος και της σημασίας που αποδίδεται σε αυτό  οφείλεται να πραγματώνεται στις προοπτικές ενός δι-επιστημονικού παραδείγματος.

 Ως συνδετικός κρίκος συγκρότησης μιας δι-επιστημονικής προσέγγισης του Σώματος εμφανίζεται η έννοια, ο όρος Σωματοποίηση δια του οποίου υποδηλώνεται  το πώς το σώμα ως φύση βιώνεται σε χωρο-χρονικές αντιστοιχίες  μέσω της αλληλοδιείσδυσης βιολογικών και πολιτισμικών παραγόντων. (Μακρυνιώτη, 2004, Πατσαντάρας, 2014) (Μακρυνιώτη, 2004, Πατσαντάρας, 2014)

Σώμα και Τεχνολογική Εξέλιξη Σώμα και Τεχνολογική Εξέλιξη  Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, στις σύγχρονες κοινωνίες  οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι εφαρμογές τους κυρίως στα πεδία της βιο-ιατρικής και της βιο-τεχνολογίας, αλλά και της Αθλητικής Επιστήμης  προκαλούν μια μεταβολή των αντιλήψεων περί της φυσικότητας του σώματος

 Το ανθρώπινο σώμα στον αθλητισμό μέσα από βιοτεχνολογικές παρεμβάσεις ξεπερνάει τα φυσικά του όρια (εξελισσόμενες μέθοδοι προπόνησης, αθλητικά αξεσουάρ, φαρμακοδιέγερση κ.λπ.)  γίνεται αντιληπτό ως ένας χώρος εξερεύνησης,  ως ένας χώρος πειραματισμών και τεχνολογικών παρεμβάσεων.

 Στον αθλητισμό, περισσότερο από κάθε άλλη κοινωνική περιοχή, γίνεται έντονα διακριτό  το μεταβαλλόμενο νόημα του φυσικού σώματος,  καθώς επίσης και τα ασαφή οριζόμενα ως φυσιολογικά όρια του

 Πώς θα μπορούσαμε για παράδειγμα να χαρακτηρίσουμε σήμερα το αθλητικό σώμα,  ως φυσικό,  ως τεχνολογικό,  ως τεχνητό,  ως κοινωνικό !

 Σε αντιστοιχία με τις εξελίξεις αυτές διαμορφώνεται μια άλλη αντίληψη για τη φυσική ανθρώπινη οντότητα!  Μετα-ανθρωπισμός!

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ : Ψηφιακή Εποχή  Η σημερινή εποχή που χαρακτηρίζεται από την εκτεταμένη χρήση του Δια- δικτύου σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας είναι ένα παράδειγμα της Ψηφιακής Εποχής. (Digital Revolution)

 Σε έναν ολοένα αυξανόμενο αριθμό ερευνητικών δεδομένων επισημαίνεται  ότι η ανθρώπινη οντότητα δια μέσου της αναπόφευκτης επιρροής από την τεχνολογία οφείλει να προσεγγίζεται  σαν μετα-ανθρώπινο cyborg! (Haraway, 1991-Balsamo, 2000-Gray, 2001)

 Ταυτόχρονα η τεχνολογική πρόοδος και καινοτομία, αναφορικά με τη δημιουργία διαδικτυακών τόπων διά-δρασης και κοινωνικής επικοινωνίας  μετασχηματίζουν τους τρόπους που σχετιζόμαστε μεταξύ μας ως φυσικές παρουσίες, σ’ όλα τα επίπεδα της κοινωνικής μας ζωής

 Σήμερα, πάνω από δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι είναι συνδεδεμένοι με το διαδίκτυο (Internet World Stats, 2012)  και πάνω από τέσσερα δισεκατομμύρια άνθρωποι είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους μέσω κινητών τηλεφώνων (Chatfield, 2013).

 Η τεχνολογία οδηγεί σε ένα μεγάλο εύρος κοινωνικών, πολιτικών, ψυχολογικών αλλαγών  που επηρεάζουν καθοριστικά τους τρόπους μάθησης,  αλλά και τον τρόπο με τον οποίο τα υποκείμενα διαμορφώνουν ταυτότητα

 Σε ένα μεγάλο αριθμό αθλητικών ερευνών επανεξετάζεται ο τρόπος που κατανοούμε και προσεγγίζουμε  το αθλητικό σώμα  και τις αθλητικές ταυτότητες  μετά την παρεμβατική διείσδυση τεχνολογικών παραγόντων στην διαδικασία προπόνησης, σωματικής εξάσκησης, αποκατάστασης και προαγωγής της υγείας κ.λπ. (Batryn, 2003-Miah, 2004-Wesely, 2001) (Batryn, 2003-Miah, 2004-Wesely, 2001)

 Η τεχνολογία οδηγεί σε αλλαγές των αντιλήψεων μας περί  κοινωνίας και κοινωνικής διά- δρασης και επικοινωνίας,  περί χρόνου και χώρου,  περί Φυσικού Σώματος και φυσικής παρουσίας κ.λπ.

Ψηφιακή Γενιά  Με αυτόν τον όρο, αναφερόμαστε σε μια γενιά που αυτό-ορίζεται και αυτό- αναπαράγεται  μέσα από την εμπειρία της με την ψηφιακή τεχνολογία (Livingstone, 2003; Buckingham, 2006; Tapscott, 2009)

Ποια είναι τα Χαρακτηριστικά;  Η πλειονότητα των παιδιών παίζουν μόνα τους μπροστά σε μια οθόνη αντί να ασχολούνται με φυσικές δραστηριότητες !  Έχουμε μια Μαζική μετανάστευση- μετοίκιση των δραστηριοτήτων από το φυσικό χώρο στον κυβερνοχώρο!

 “Playstation Generation” (Blair, 2004)  “Net Generation” (Tapscott, 2009)  “Cyberkids”- “cyborg babies” (Buckingham, 2006)  “Always On Generation” (Livingstone/Bober, 2005)  “M Generation” ( Roberts, Foehr & Rideout (2005) ( Roberts, Foehr & Rideout (2005)

Σχετικές Έρευνες  Συνέπειες χρήσης του διαδικτύου από τα παιδιά και τους εφήβους στο σχολείο και το σπίτι (Baumgarten&Associates, 2003; Johnson, 2010; Lei, Zhou&Wang, 2009; Livingstone, 2003),  Πιθανοί κίνδυνοι και το ρίσκο της χρήσης από τα παιδιά (Lennings, Amon, Brummert&Lennings, 2010; Staksrud&Livingstone, 2009),  Ανησυχίες των γονιών για τη χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά τους (Sorbring, 2014), τον γονικό έλεγχο της χρήσης (Kirwil, 2009),  Εξάρτηση από το διαδίκτυο και επιπτώσεις (Czinch&Hechanova, 2009; Lenng&Lee, 2012; Liu, Liao&Smith, 2012; Young, 2004).  Χρήση από παιδιά και εφήβους των κινητών τηλεφώνων (Campbell& Russo, 2003; Ling, 2007; Svivastava, 2005).

 Η τεχνολογία οδηγεί την ψηφιακή γενιά σε αντικατάσταση αλλά και αμφισβήτηση των συνηθειών και των προτιμήσεων των προηγούμενων γενεών (Buckingham, 2006; Tapscott, 2009).  Δεν έχει καμία σχέση με την παθητική γένια της τηλεόρασης!

 Παίρνοντας ως σημείο αναφοράς την δικιά μας προγενέστερη εμπειρία όλα αυτά τα κατανοούμε  ως απόκλιση από αυτό που εμείς αντιλαμβανόμαστε ως φυσιολογικό, φυσικό, κανονικό, υγειές κ.λπ.

Τι είναι φυσιολογικό-φυσικό?  Τα όρια μεταξύ φυσικού και τεχνικού κόσμου στο πλαίσιο των εκρηκτικών, κυρίως, τεχνολογικών εξελίξεων είναι δυναμικά μεταβαλλόμενα και γίνονται ολοένα πιο ασαφή και ρευστά (Patsantaras/Kamperidou, 2005)  Αφού τα όρια είναι ρευστά σημαίνει ότι αλλάζει και η αντίληψή μας περί φυσικού σώματος στον αθλητισμό;

Τι είναι Υγειές?  Η κατάσταση πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας του ατόμου και όχι μόνο η απουσία νόσου, δισλειτουργίας ή αναπηρίας (Bradby, 2010; Nettleton, 2002; WHO, (Bradby, 2010; Nettleton, 2002; WHO, 1946). 1946).  Πως αντιλαμβανόμαστε την Υγεία στην Αθλητική Επιστήμη;

 Με την παρέμβαση της τεχνολογίας αλλάζουν οι απόψεις μας περί της φύσης και της φυσιολογικής λειτουργικότητας του σώματος  και ταυτόχρονα αλλάζουν οι αντιλήψεις μας περί υγείας και ασθένειας (Λαζάρου/Πατσαντάρας 2013).

Τεχνητά Σώματα: Avatars  Με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών δίνεται η δυνατότητα χειραγώγησης, τροποποίησης και παρουσίασης σε πολλαπλές διαστάσεις του σώματος.

 Το τεχνητό-δυνητικό Σώμα είναι μια προέκταση της φυσιολογίας μας.  Απλά τα σημαινόμενα του Σώματος στην ψηφιακή του εκδοχή απεμπλέκονται από την βιολογική του βιογραφία!

 Δια μέσου της δραστηριότητας σε εικονικούς τόπους διάδρασης και επικοινωνίας οι άνθρωποι  μπορούν να επηρεάσουν το εσωτερικό περιβάλλον της Υποκειμενικότητας  καθώς επίσης και τις φυσιολογικές τους διαδικασίες-Λειτουργίες! (Slouka,1995; McRae, 1997; Haraway,1991)

 Ωστόσο και στην εποχή του τεχνο- κοινωνικού Υποκειμένου η ζωή βιώνεται, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, (μετάγγιση των πληροφοριών του εγκεφάλου) δια του Φυσικού Σώματος (Stone 1991;Πατσαντάρας 2014) (Stone 1991;Πατσαντάρας 2014)  Επομένως ο κυβερνοχώρος συλλαμβάνεται ως ένας χώρος φυσικά Ασώματος  Αλλά όμως ως ένας χώρος κατασκευής ΝΕΑΣ Σωματοποίησης.

ΕΡΩΤΗΜΑ  Είναι προετοιμασμένοι οι ΚΦΑ για διδάξουν στην Ψηφιακή εποχή?  Να κατανοήσουν ότι η χρήση της τεχνολογίας δεν είναι απόκλιση αλλά πολιτισμική σύγκληση  Έρευνες σε προηγμένες τεχνολογικά κοινωνίες δείχνουν ότι δεν είναι προετοιμασμένοι κατάλληλα! (Liang/Walls 2006) (Liang/Walls 2006)

 Αυτό μας καταναγκάζει να προβούμε σε αναθεωρήσεις και σε αλλαγές αναφορικά με τους στόχους και τις μεθόδους εκπλήρωσης των στόχων  Της Φ.Α  Και του Αθλητισμού

 Καταναγκάζει σε μια αναθεώρηση της επαγγελματικής κατάρτισης του  Αθλητικού Επιστήμονα

 Όχι απλά μια τεχνο-γνωστική κατάρτιση (χρήση και εφαρμογή πολυμέσων και ηλεκτρονικών υπολογιστών στο μάθημα ή στην προπόνηση)  Αλλά κατανόηση του τρόπου που συγκροτείται σήμερα η κοινωνική- πολιτισμική πραγματικότητα!

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ