Project μέθοδος – εργαλεία - αξιοποίηση Εισηγήτρια Σχολική Σύμβουλος 3 ης περιφέρειας ν. Ροδόπης Σάπες- Κομοτηνή 4 και 8 Σεπτεμβρίου 2014

Γινόμαστε ομάδες Ας αρχίσει η μουσική

Δημιουργία διδακτικού συμβολαίου- συμβολαίου τάξης Κανείς -ούτε οι ενήλικες, ούτε τα παιδιά- δεν επιθυμεί να διατάσσεται. Σε κανένα δεν αρέσει η υποταγή, διότι το να υποτάσσεσαι σημαίνει πως υποκύπτεις σε μία εξωτερική διαταγή. Φρενέ

Εννοιολογική προσέγγιση Ορίζουμε ως σχέδιο εργασίας κάθε οργανωμένη μαθησιακή δραστηριότητα, συλλογικής συνήθως μορφής, που αναπτύσσεται με βάση προκαθορισμένο σχέδιο και αποβλέπει στη διερεύνηση, οργάνωση και διαχείριση γνώσεων, αξιών και δράσεων, οι οποίες αφορούν ολιστικές καταστάσεις της πραγματικότητας και ενδιαφέρουν άμεσα τους εμπλεκόμενους.

Σήμερα τα Σχέδια Εργασίας θεωρούνται από πολλούς μελετητές και παιδαγωγούς ως συμπληρωματική προσέγγιση του συστηματικού αναλυτικού προγράμματος αλλά και ουσιώδες μέρος των «ανεπίσημων» εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Ο στόχος είναι να μάθει κανείς περισσότερα για ένα θέμα, παρά να βρει τις σωστές απαντήσεις σε ερωτήσεις που τέθηκαν από το δάσκαλο.

Ιστορία της μεθόδου Οι απαρχές της µεθόδου βρίσκονται στην εµφάνιση του φιλοσοφικού ρεύµατος του Πραγµατισµού ( είναι αληθές μόνο ό,τι ωφελεί πρακτικά τη ζωή, η πράξη έχει προτεραιότητα έναντι της θεωρίας) που αναπτύχθηκε στα µέσα του 19ου αιώνα, στο κίνηµα της µεταρρυθµιστικής κίνησης των αρχών του 20ου αιώνα. Τον χρησιμοποίησε αρχικά ο Richards ως διδασκαλία της χειρωνακτικής εργασίας και μετά ο Kilpatrick ως προγραμματισμένη δράση σε ένα κοινωνικό περιβάλλον). στη µέθοδο διδασκαλίας µε βάση την επίλυση προβληµάτων που πρότεινε ο J. Dewey.

Τι αναπτύσσουμε μέσα από τα σχέδια εργασίας Τα σχέδια εργασίας (projects) είναι πεδία όπου μπορεί να αναπτυχθεί η δημιουργικότητα των μαθητών όπως, επίσης, και αυτή των εκπαιδευτικών (Χρυσαφίδης, 1996) επιτυγχάνεται η ευαισθητοποίηση των μαθητών σε ζητήματα που άπτονται της οικολογικής θεώρησης προβλημάτων, της πολιτιστικής αναβάθμισης ή της γνωριμίας με θέματα αγωγής υγείας Γίνεται σύνδεση των γνώσεων μεταξύ τους, όπως επίσης και με την κοινωνική πραγματικότητα στην οποία ζουν οι μαθητές (Morin, 1999).

Μια πρώτη σύγκριση Στη συστηματική διδασκαλία Βοηθά τα παιδιά να αποκτήσουν δεξιότητες Απευθύνεται στις μαθησιακές ελλείψεις των παιδιών Δίνει έμφαση στα εξωτερικά κίνητρα Επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να κατευθύνει τη δουλειά των παιδιών, να χρησιμοποιεί την επιδεξιότητά τους και να προσδιορίζει τις εργασίες που εκτελούν Στην εφαρμογή σχεδίων εργασίας Δίνει στα παιδιά ευκαιρίες να εφαρμόσουν δεξιότητες Απευθύνεται στις ικανότητες των παιδιών Δίνει έμφαση στην εσωτερική παρώθηση Ενθαρρύνει τα παιδιά να καθορίσουν το αντικείμενο της εργασίας τους και τα δέχεται ως ειδικούς σε κάθε τι που αφορά τις ανάγκες τους

Πλαίσιο επιλογής θέματος Το θέμα πρέπει να ανταποκρίνεται: α) Στα ενδιαφέροντα στις ανησυχίες και στις εμπειρίες των μαθητών-τριών (συσχέτιση πραγματικών καταστάσεων που βιώνουν οι μαθητές με ενότητες των μαθημάτων που διδάσκονται) β) Στα ενδιαφέροντα και την εξειδίκευση των εκπαιδευτικών. γ) Να προωθεί τη σύνδεση του σχολείου με την τοπική κοινωνία (θέμα σχετικό με την τρέχουσα επικαιρότητα)

Πλαίσιο επιλογής θέματος (συνέχεια) δ) Να συνδέεται με τα ευρύτερα ενδιαφέροντα και προβλήματα της κοινωνίας, της επιστήμης, του πολιτισμού και της τεχνολογίας. ε) Να ευνοεί τη διεπιστημονική προσέγγιση. στ) Να αποτελούν πρόταση ζωής και να εμπεριέχουν κοινωνικό όραμα.

Καινοτομίες που εισάγει η μέθοδος project Ελευθερία επιλογών, αυτονομία, αυτοδιαχείριση, χειραφέτηση μαθητών Ώριμη συμπεριφορά, αλλαγή στάσεων σε κοινωνικά θέματα Ικανοποίηση προσωπικών ενδιαφερόντων Ανάδειξη ταλέντων Ουσιαστική συνεργασία και ομαδοκεντρική αντίληψη Ερευνητικό ενδιαφέρον Χρήση των ΤΠΕ στην αναζήτηση, επεξεργασία των πληροφοριών και την επικοινωνία. Επαφή με ιδρύματα και κοινωνικούς θεσμούς

Γενικές αρχές για τα στάδια υλοποίησης σχεδίου εργασίας Ο εκπαιδευτικός πρέπει να έχει ήδη μια γενική εικόνα της τάξης σε ό, τι αφορά τις δεξιότητες, τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών του Να έχει σκεφτεί το θέμα πάνω στο οποίο θα εργαστούν οι μαθητές και να έχει ήδη κάποιες προτάσεις για τον τρόπο πραγματοποίησής του Να ενθαρρύνει τους μαθητές να εκφράσουν τη γνώμη τους και να λάβουν ενεργό μέρος στη διαδικασία της προετοιμασίας και της οργάνωσης του σχεδίου εργασίας με τη μέθοδο του brainstorming.

Διάγραμμα Φάσεων ενός Σχεδίου Εργασίας Πρώτη Φάση : Κοινός προγραμματισμός 1. Καθορισμός θέματος και εννοιολογικής οπτικής 2. Ανάλυση θέματος σε επιμέρους διαστάσεις 3.Στόχοι και δραστηριότητες 4. Επιμερισμός διαστάσεων σε ομάδες 5. Καθορισμός κριτηρίων αξιολόγησης Δεύτερη Φάση: Ενδο-ομαδικός 1. Καθορισμός διαδικασιών 2. Ενδο-ομαδικός επιμερισμός θέματος

Χώρος: Παροχή του κατάλληλου χώρου για τις διάφορες εργασίες. Διευθέτηση επίπλωσης: ευέλικτη, για ομαδική αλλά και για ατομική εργασία. Χρήση του Χώρου της Τάξης όταν δουλεύουμε ένα Σχέδιο Εργασίας

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού Στη μέθοδο project ο εκπαιδευτικός αλλάζει άρδην τον ρόλο του, αφού οι μαθητές διαμορφώνουν, κατά κύριο λόγο, τη διαδικασία, την παραγωγή και διάχυση του προϊόντος. Ο νέος ρόλος του εμψυχωτή εκπαιδευτικού χαρακτηρίζεται από: - Συντονισμός, τουλάχιστον κατά τα πρώτα βήματα - Δράση από το παρασκήνιο - Παροχή βοήθειας μόνο όταν είναι απαραίτητη - Υπομονή, όχι παρέμβαση - Εμψύχωση και διακριτική υποστήριξη στα δύσκολα σημεία

1 ο στάδιο Ευαισθητοποίηση των μαθητών Μέθοδοι Brainstrorming Μελέτη μιας εικόνας – Πίνακα ζωγραφικής Ανάγνωση μιας ιστορίας Παρακολούθηση μιας ταινίας – παρουσίασης Ακρόαση μιας ομιλίας ή τραγουδιού στο youtube

2 ο στάδιο Ορισμός Εκπαιδευτικών Στόχων Γενικών Ειδικών Λειτουργικών (αναζήτηση στο διαδίκτυο και δημιουργία δικού τους αρχείου - αναβάθμιση του προσωπικού τους portfolio) 3 ο στάδιο Χωρισμός σε ομάδες Διερεύνηση και συλλογή του υλικού προτρέπουμε τους μαθητές να εργαστούν συλλογικά (ανά δύο ή σε ομάδες των τεσσάρων ατόμων) στην ανεύρεση υλικού (φωτογραφίες, αφίσες, εικόνες από βιβλία ή περιοδικά κ.λπ, σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή) σχετικά με το θέμα.

Σημεία – είδη έρευνας 1. Έρευνα σε βιβλιοθήκη και στο διαδίκτυο 2. Έρευνα πεδίου 3. Συνεντεύξεις με κατοίκους, εργαζομένους, ειδικούς 4. Γράψιμο επιστολών (προς ειδικούς, οργανώσεις, κυβερνητικές υπηρεσίες κλπ.) 5. Προετοιμασία και συμπλήρωση ερωτηματολογίου 6. Διεξαγωγή εργαστηριακών πειραμάτων

Για το δέσιμο της ευρύτερης ομάδας Με τα παιχνίδια γνωριμίας Οργάνωση δραστηριότητας στην αρχή κάθε συνάντησης, διαθέτοντας 10 – 15λ, που θα εδραιώσει τη γνωριμία των μελών της. π. χ ο κάθε μαθητής/τρια συστήνεται στην ομάδα με το μικρό του όνομα, λέγοντας ένα προσωπικό του χαρακτηριστικό (χόμπι, μελλοντικές του επιθυμίες, ενδιαφέροντα, τι του αρέσει κ.λπ.)

4 ο στάδιο 5 ο στάδιο Χρονοδιάγραμμα Σύνδεση με τα διάφορα μαθήματα (γλώσσα- μαθηματικά-μελέτη- γεωγραφία-φυσική – αγωγή του πολίτη κτλ) Παρουσίαση Οι ομάδες προτείνουν τον τρόπο της παρουσίασης Φωτογραφικό Άλμπουμ Βίντεο Ταινία μικρού μήκους / ντοκιμαντέρ Θεατρική παράσταση Δημιουργική Τέχνη ( ένα ποίημα, ένας πίνακας ζωγραφικής, κλπ.) Αφίσες Κατασκευές (π.χ. σαπούνι, μοντέλο αυτοκινήτου, ηλιακός φούρνος, κλπ.)

6 ο στάδιο 7 ο στάδιο Τελική παρουσίαση – Διάχυση των αποτελεσμάτων Οι μαθητές θα παρουσιάσουν τα αποτελέσματα της εργασίας τους δίνοντάς της μορφή κατανοητή και προσιτή για τους αναγνώστες ή τους ακροατές τους. Αξιολόγηση (διαμορφωτική – τελική) Τελικά στην αξιολόγηση του project αυτό που κυρίως μας ενδιαφέρει είναι το κατά πόσο οι γνώσεις και οι εμπειρίες που αποκτήθηκαν διαμόρφωσαν καινούργιες αξίες και συμπεριφορές που άλλαξαν παλιότερες αρνητικές στάσεις μαθητών και εκπαιδευτικών. Οι αλλαγές αυτές αποτελούν και την ουσία της πραγματικής μάθησης.

θέματα Ο κόσμος μέσα από τα μάτια του άλλου ( ο ξένος, το παιδί με ειδικές ανάγκες, Μετανάστευση Το ποδήλατο Μουσικές του κόσμου Παραμύθια του κόσμου Παιχνίδια του κόσμου Κινηματογράφος Αθλητισμός

Μουσειακή Αγωγή Γνωρίζω τα μουσεία της πόλης μου /του κόσμου (οικομουσεία, αγροτικής-πολιτιστικής ζωής κ.ά.). Τα εικονικά μουσεία. Εκπαιδευτικές εκδρομές και μουσεία: η εκδρομή ως δράση στο πλαίσιο του πολιτιστικού προγράμματος. Μουσείο: μάρτυρας ιστορικών και αρχαιολογικών μονοπατιών. Μουσεία: έργα τέχνης και σπάνιες συλλογές. Μουσείο και αρχαιολογικό ντοκιμαντέρ Με αφορμή τις Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς και τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων εντοπίζω και καταγράφω άγνωστα μνημεία, ιστορικά οικοδομήματα, αρχαιολογικά λείψανα της περιοχής μου κ.ά

Πολιτιστικό Πρόγραμμα (παράδειγμα) θέμα το ΚΟΥΚΛΟΘΕΑΤΡΟ Το σχολείο μας για τη σχολική χρονιά συμμετέχει στα Πολιτιστικά Προγράμματα με θέμα το κουκλοθέατρο. Η διάρκεια του προγράμματος : όλη τη σχολική χρονιά. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν και τα δύο τμήματα της Β΄τάξης Σύνολο παιδιών: 22 (10 αγόρια και 12 κορίτσια)

Γενικοί στόχοι Η ανάπτυξη της αισθητικής και καλλιτεχνικής φύσης των παιδιών Η εξωτερίκευση των συναισθημάτων τους Η ανάπτυξη προφορικού και γραπτού λόγου Η εξοικείωση με την παράσταση κουκλοθέατρου Η ανάπτυξη συνεργατικότητας και ομαδικής εργασίας Χρήση υπολογιστών

Ειδικοί στόχοι Η καλλιέργεια γραπτού και προφορικού λόγου Η παρουσίαση σε κοινό εργασιών των παιδιών Η αναζήτηση πληροφοριών σε άλλα μέσα

Στάδια υλοποίησης Τα παιδιά παρακολουθούν παραστάσεις κουκλοθεάτρου (ζωντανές ή αν αυτό δεν είναι πάντα δυνατόν σε βίντεο) Δοκιμάζουν να φτιάξουν κούκλες με διάφορες τεχνικές και υλικά Αυτοσχεδιάζουν παίζοντας με τις κούκλες γνωστά έργα ή δικά τους πρωτότυπα Ασχολούνται σε ομάδες για το γράψιμο ενός έργου (ή περισσοτέρων) Φτιάχνουν κούκλες, σκηνικά, μουσική και ό,τι άλλο χρειαστεί για τα έργα τους Οργανώνουν παραστάσεις με τα έργα τους

Συνεργασίες Στα πλαίσια του προγράμματος έχουμε ήδη συνεργαστεί ή σκοπεύουμε να συνεργαστούμε και με τους παρακάτω φορείς: Δανειστική Βιβλιοθήκη Υπεύθυνους Καλλιτεχνικών και Πολιτιστικών Προγραμμάτων Σερρών Πολιτιστικός Σύλλογος …. Σχολή Καλών Τεχνών Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Δημοτικό Σχολείο και Γυμνάσιο ………….

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Η αξιολόγηση του προγράμματος γίνεται από τα ίδια τα παιδιά, τις εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τους συμμετέχοντες φορείς. Η αξιολόγηση μέσα στην τάξη γίνεται κάθε φορά με το τελείωμα μιας επιμέρους εργασίας (π.χ. την κατασκευή ενός σκηνικού) με τα εξής ερωτήματα: Κάναμε αυτό που είχαμε αποφασίσει; Τι μας άρεσε στη δουλειά μας; Τι δε μας άρεσε; Πώς θα μπορούσαμε να το κάνουμε καλύτερα;

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ