ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ Μάθημα 10ον

Δομή μαθήματος ΚΛΑΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΘΕΩΡΙΑ HEIDER-ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΑΠΛΟΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΕΠΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟ-ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΘΕΩΡΙΑ WEINER

Εισαγωγή Συχνά προσπαθούμε να κατανοήσουμε τα κίνητρα μιας κοινωνικής συμπεριφοράς (γιατί μου μιλά ψυχρά, γιατί είναι λυπημένος) Όπως προσπαθούμε να αναλύσουμε τα φυσικά φαινόμενα κοινωνική συμπεριφορά Διαδικασίες μέσω των οποίων προσπαθούμε να εξηγήσουμε τα κοινωνικά γεγονότα, να αποδώσουμε τα αίτια για τη συμπεριφορά των άλλων και στη δική μας. Αν ευθύνεται σε εξωτερικούς παράγοντες ή στο άτομο Σφάλματα

H θεωρία του Heider για την Κοινωνική Απόδοση Α΄προσπάθεια συστηματικής ανάλυσης της κοινωνικής απόδοσης (1944,1958) Θεωρία της Απλοϊκής Ψυχολογίας λειτουργούμε σαν «απλοϊκοί ψυχολόγοι» καθώς προσπαθούμε να βρούμε τα αίτια για την κοινωνική συμπεριφορά. Οι άνθρωποι προσπαθούν να βρουν τα αίτια για τη συμπεριφορά που παρατηρούν, για να την κατανοήσουν καλύτερα, να προβλέψουν αν θα επαναληφθεί και να την ελέγξουν.

Heider οι άνθρωποι αποδίδουν τη συμπεριφορά σ’ ένα μοναδικό αίτιο Δύο είδη απόδοσης: εσωτερική απόδοση (προσωπικότητα, ικανότητες), εξωτερική απόδοση (εξωτερικές πιέσεις, τύχη, περιστάσεις).

Aρνητική σχέση μεταξύ εσωτερικών και εξωτερικών αιτιών Tάση να συνδέουμε τις πράξεις με τον αυτουργό του υποτίμηση των άλλων παραγόντων Τάση να αποδίδουμε τη συμπεριφορά σε εσωτερικά αίτια(πρόσωπα) σφάλμα απόδοσης (παράδειγμα) Ανάγκη να προβλέπουμε και να ελέγχουμε τα φαινόμενα γύρω μας  σταθερά αίτια vs ασταθή αίτια

Αρχή της Συμμεταβολής Όταν ένας παράγοντας και μια συμπεριφορά μεταβάλλονται ταυτόχρονα, θεωρούμε ότι έχουν μεταξύ τους αιτιώδη σχέση Θεωρία Heider έθεσε θεμέλια στη μελέτη κοινωνικής απόδοσης

Το μοντέλο της Συμμεταβολής (Kelly, 1967) Η αρχή της συμμεταβολής θεωρείται ο πυρήνας της θεωρίας του Kelley Διάκριση μεταξύ εσωτερικών και εξωτερικών αιτιών Μια συμπεριφορά αποδίδεται σ’ ένα αίτιο όταν αυτό είναι παρόν κάθε φορά που εκδηλώνεται και απόν κάθε φορά που δεν εκδηλώνεται

Μια συμπεριφορά μπορεί να ευθύνεται σε : κάποιο ερέθισμα ή αντικείμενο πρόσωπο που την πραγματοποιεί περιστάσεις ή συνθήκες

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ

Προσπαθώντας να αποδώσουμε μια συγκεκριμένη συμπεριφορά ενός συγκεκριμένου προσώπου σε κάποιο από τα αίτια χρησιμοποιούμε 3 είδη πληροφοριών: Ομοφωνία Συνέπεια διακριτικότητα

Πληροφορίες σχετικές με την ομοφωνία: Κατά πόσο και άλλα άτομα συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο απέναντι στο συγκεκριμένο ερέθισμα (ερέθισμα) Πληροφορίες σχετικές με τη συνέπεια: Κατά πόσο το άτομο συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο σε διαφορετικές περιστάσεις και χρονικές στιγμές (πρόσωπο) Πληροφορίες σχετικές με τη διακριτικότητα: Κατά πόσο το άτομο συμπεριφέρεται με το ίδιο τρόπο απέναντι σε άλλα ερεθίσματα (συνθήκες).

Μοντέλο της συμμεταβολής (σελ. 66 – Πείραμα Mc Arthur, 1972). Εφαρμόζεται μόνο όταν έχουμε πολλές πληροφορίες. Στην πραγματικότητα δεν έχουμε  αιτιώδη σχήματα Σχήμα πολλαπλών ικανών αιτιών Σχήμα πολλαπλών αναγκαίων αιτιών

Σχήμα πολλαπλών ικανών αιτιών: υπάρχουν πολλά αίτια όπου το κάθε ένα ξεχωριστά και ανεξάρτητα μπορεί να προκαλέσει το συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Χρησιμοποιείται κυρίως για την ερμηνεία απλών συνηθισμένων συμπεριφορών (παράδειγμα – φοιτητής) Σχήμα πολλαπλών αναγκαίων αιτιών: Θα πρέπει να συνυπάρχουν ταυτόχρονα πολλά αίτια μαζί για να προκληθεί ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Χρησιμοποιείται κυρίως για την ερμηνεία ακραίων ασυνήθιστων γεγονότων. (παράδειγμα – δυστύχημα)

Συνοδεύονται από τις αρχές της απόδοσης Αρχή της υποτίμησης Αρχή της υπερτίμησης

Κριτική του μοντέλου Η εφαρμογή προϋποθέτει πολλές πληροφορίες Πείραμα McArthur συσκευασμένες πληροφορίες και δεν λειτουργούμε έτσι Συναισθήματα, θέσεις στις κοινωνικές ομάδες επηρεάζουν

Θεωρία των Επαγωγικών Αντιστοιχιών (θεωρία των Jones & Davis) Ασχολείται με το πως βγάζουμε συμπεράσματα για τη συμπεριφορά κάποιου αν οφείλεται σε κάποια εσωτερική τάση, προσωπικότητα κτλ. Κατά πόσον στην εκδήλωση μιας συμπεριφοράς υπάρχει πρόθεση του ατόμου

Θεωρούμε ότι κάποια συμπεριφορά οφείλεται κυρίως σε εσωτερικά αίτια όταν είναι ισχυρές οι πιο κάτω ενδείξεις: Αν η συμπεριφορά ήταν προϊόν ελεύθερης επιλογής Αν προκλήθηκε συγκεκριμένο αποτέλεσμα το οποίο δεν θα μπορούσε να προκληθεί από άλλα αίτια Αν απέκλινε από το κοινωνικά επιθυμητό Αν είχε πρόθεση να μας επηρεάσει προσωπικά

Θεωρία της Αυτο-αντίληψης Πώς καταλήγουμε σε αιτιώδη συμπεράσματα και πως ερμηνεύουμε τη δική μας συμπεριφορά. Επίδραση στα κίνητρα Όταν είναι αποτέλεσμα αμοιβών ή τιμωριών η συμπεριφορά αποδίδεται σε εξωτερικά αίτια και είναι δύσκολο να επαναληφθεί Όταν δεν υπάρχουν εξωτερικά αίτια τείνουμε να κάνουμε εσωτερικές αποδόσεις και η πιθανότητα να το επαναλάβουμε αυξάνεται.

Φαινόμενο της υπερδικαιολόγησης Τα κίνητρα των ατόμων μειώνονται ως προς το να επαναλάβουν μια συμπεριφορά, μειώνονται ως αποτέλεσμα της παρουσίας εξωτερικών αμοιβών

Θεωρία του Weiner για την κοινωνική απόδοση Πώς εξηγούμε την επίδοσή μας (επιτυχία ή αποτυχία) στην εκτέλεση κάποιου έργου και πώς η επίδοση αυτή επηρεάζει τα συναισθήματά μας και τα κίνητρά μας να την επαναλάβουμε.

Όταν εξηγούμε την αποτυχία/ επιτυχία μας συνδυάζουμε 3 είδη πληροφοριών: Την έδρα απόδοσης –άτομο, η επίδοση οφείλεται σε εσωτερικά ή εξωτερικά αίτια; Τη σταθερότητα – το εσωτερικό ή εξωτερικό αίτιο είναι σταθερό ή μεταβαλλόμενο; Δυνατότητα ελέγχου – σε ποιο βαθμό μπορώ να ελέγξω τη μελλοντική επίδοση, δηλαδή τα εσωτερικά ή εξωτερικά αίτια;

Σταθερότητα αιτιών-επηρεάζει προσδοκίες ατόμων για μελλοντική επίδοση Διαφορετικοί συνδυασμοί του σχήματος(έδρα απόδοσης-σταθερότητα-δυνατότητα ελέγχου) προκαλούν διαφορετικές αντιδράσεις Σταθερότητα αιτιών-επηρεάζει προσδοκίες ατόμων για μελλοντική επίδοση Έδρα απόδοσης και δυνατότητα ελέγχου επηρεάζουν τα συναισθήματα τους.

Απορίες – Συζήτηση Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας