Ο Εγγραμματισμός στα Μέσα και οι Επιμορφωτικές ανάγκες των Εκπαιδευτικών στην Κύπρο Μαίρη Κουτσελίνη Πανεπιστήμιο Κύπρου

Τι είναι ο εγγραμματισμός στα ΜΜΕ; «Ένα σύνολο ικανοτήτων: πρόσβασης,ανάλυσης,αξιολόγησης επεξεργασίας και δημιουργίας μηνυμάτων σε ποικιλία μορφών και σε διάφορα μέσα/πλατφόρμες» (π.χ Livingstone, 2004; Livingstone & Helsper, 2010).

 Ποιες εμπειρίες κατασκευάζονται από τα ΜΜΕ  Πώς το λένε και πώς επηρεάζουν το συναίσθημα  Τι σημαίνει αυτό που λένε  Ποιος κατασκευάζει την πραγματικότητα των Μέσων και πού αποσκοπεί 

 «Ο γραμματισμός στα μέσα επικοινωνίας (παιδεία για τα Μέσα) θα δώσει τη δυνατότητα στους ευρωπαίους πολίτες να κατανοούν και να αναλύουν καλύτερα τα μηνύματα και το περιεχόμενο των μέσων επικοινωνίας που συναντούν και να αποκτήσουν τις δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να ανταποκριθούν πλήρως στο ρόλο του πολίτη»

 ΕΕ- Προτεινόμενη δράση η διοργάνωση εκστρατειών ευαισθητοποίησης σχετικά με τις χρησιμοποιούμενες τεχνικές εμπορικής επικοινωνίας (τοποθέτηση προϊόντων και επιγραμμική διαφήμιση)  Πρώτα βλέπετε κάτι που σας αρέσει και μετά το προϊόν. Μεταβιβάζετε το θετικό συναίσθημα στο προϊόν.  Μια όμορφη γυναίκα “πουλάει” σαπούνι, άρωμα, αυτοκίνητο. Η ομορφιά συνδέεται στο μυαλό μας με τη χρήση του συγκεκριμένου σαπουνιού ή αρώματος.

Πώς γίνονται αποδοτικότερες οι διαφημίσεις;  ΄Oταν αξιοποιούνται οι διάφοροι ήρωες που πρωταγωνιστούν σε τηλεοπτικά παιδικά ή άλλα προγράμματα  Όταν η ενασχόληση συνδέεται με τη χαρά, την αποδοχή, τον θαυμασμό, θετικά γενικά συναισθήματα

 Η τηλεόραση προβάλλει τα ήδη υπάρχοντα στερεότυπα και ταυτόχρονα τα κατασκευάζει ξανά, τα επικυρώνει,  Ιδιαίτερα οι κωμικές σειρές είναι ένας αποτελεσματικός ιδεολογικός μηχανισμός, καθώς τα μηνύματα περνούν απευθείας στο υποσυνείδητο των θεατών χωρίς αντίσταση - εσωτερικεύονται εύκολα

 Η τηλεόραση προβάλλει προγράμματα για άτομα όλων των ηλικιών στην οικογενειακή ζώνη  Τα αγαπημένα προγράμματα των παιδιών είναι αυτά που απευθύνονται σε ενήλικες με αποτέλεσμα να υιοθετούν αυτά τις κακές συνήθειες των μεγάλων (βία, εκδικητικότητα, δόλος, εγκληματικότητα).  Πρότυπα γίνονται οι τηλεπερσόνες με την υπερβολική έκθεση στο γυαλί και όχι οι συγγραφείς, οι ποιητές, οι επαγγελματίες εκτός οθόνης

ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ Πυκνότητα Προβολής Βίας κατά Είδος Προγράμματος

ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ Πυκνότητα Προβολής Βίας κατά Ωριαία Ζώνη

ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ Πυκνότητα Προβολής Βίας κατά Μέρα της Εβδομάδας

 Πολύ πιο σημαντική από την ποσοτική αποτίμηση είναι η ποιοτική αποτίμηση της τηλεοπτικής βίας. Η Αμερικανική διαπανεπιστημιακή έρευνα του Ντανιέλ Λιντς έδειξε ότι  Οι κακοί ήρωες στο 40% των προγραμμάτων, όχι μόνον δεν τιμωρούνται, αλλά παρουσιάζονται ως ήρωες, έτσι ώστε τα παιδιά, να ταυτίζονται πιο εύκολα μαζί τους.  Στα τρία από τα τέσσερα προγράμματα που αναλύθηκαν ο κακός κάνει ο,τι κάνει χωρίς το ελάχιστο ίχνος τύψης η μετάνοιας.  Η βία γένεται αποδεκτή στον παιδικό ψυχισμό σαν κάτι το φυσικό, ‘’φυσικοποιείται με τρόπο που να θεωρείται φυσική αντίδραση.

 Παιδαγωγική προσέγγιση- αποφυγή άμεσης διδασκαλίας- κατήχησης  Προβληματισμός για αμφισβήτηση  Ομαδική διύλιση πληροφοριών- ποια είναι η πληροφορία και ποιο το περιτύλιγμα, ποιο το μήνυμα της πληροφορίας και ποιο το μήνυμα στο συγκείμενο  Διερεύνηση αξιοπιστίας  Διαμεσολάβηση εκπαιδευτικού και γονέων στο μήνυμα για την παραγωγή κριτηρίων αξιολόγησης και αμφισβήτησης

 Η εμβάθυνση και αποκρυπτογράφηση της αξίας που μεταδίδεται μέσα από την πληροφορία, το μήνυμα και το συγκείμενο

 Ο Gerbner, περιγράφει μέσα από μακροχρόνιες έρευνες τους «καθέξιν θεατές» ως πάσχοντες από το σύνδρομο ενός μοχθηρού κόσμου (Mean world syndrome).  Πρόκειται για ένα κόσμο όπου κυριαρχούν ο φόβος του εγκλήματος, η επιφύλαξη, η δυσπιστία, η αναζήτηση της κατασταλτικής λειτουργίας του κράτους ως σωτηρίας.  Οι συστηματικοί χρήστες της μικρής οθόνης, ανησυχούν πολύ περισσότερο από τους άλλους και ζουν υπό τη σκιά και την απειλή ενός συνεχώς διογκωμένου φόβου.

 Και έχει βρεθεί ότι αν έχεις έτσι από μικρός ζήσει κι εκπαιδευθεί, όταν μεγαλώσεις, το σύνδρομο ενός μοχθηρού κόσμου καθορίζει τον ψυχισμό σου και σε μεταμορφώνει σε έναν φοβισμένο ενήλικα.  Ο φοβισμένος ενήλικας δεν λειτουργεί ως ελεύθερος πολίτης, γίνεται ο “αυταρχικός τύπος προσωπικότητας” (Adorno), αναπτύσσει ρατσιστική και φοβική στάση, φοβάται τις αλλαγές, θέλει τη σιγουριά μιας ανώτατης εποπτικής αρχής

 ΕΠΙΓΝΩΣΗ Της ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΣΕ ΑΔΥΝΑΤΕΣ ΟΜΑΔΕΣ  Η φτώχεια, η ενδοοικογενειακή βία, η συναισθηματική στέρηση είναι παράγοντες που μεγεθύνουν την επίδραση της τηλεόρασης.  Γιατί; Η μίμηση αρνητικής συμπεριφοράς απελευθερώνει από τις αρνητικές εις βάρος τους συμπεριφορές  Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας επηρεάζονται περισσότερο, όπως επίσης τα αγόρια ανεξαρτήτως ηλικίας στην από- ευαισθητοποίηση απέναντι στη βία.

 ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Ολλανδία, εντάχθηκε σε εκπαιδευτικά προγράμματα από τη δεκαετία του 70  Στην Αγγλία είχε ενταχθεί στο μάθημα της Γλώσσας, τόσο για την αποκωδικοποίηση των γλωσσικών αλλά και εικονικών μηνυμάτων  Αρχές 90 εντάχθηκε στην επίσημη εκπαίδευση από την προσχολική ηλικία

 Ο Γραμματισμός για τα ΜΜΕ είναι ανάγκη να επεκτείνεται και στους γονείς…  Δεν υπάρχουν «παιδικές εκπομπές»- οι αγαπημένοι ήρωες των παιδιών επιδεικνύουν συμπεριφορά ενήλικα με τα ίδια προβλήματα και συμπεριφορά

 Η αποδόμηση των προγραμμάτων υψηλής τηλεθέασης γίνεται, με κατάλληλες ερωτήσεις και εργασίες, από τα ίδια τα παιδιά:  Πώς αναμένετε να αντιδράσει ο /η…Γιατί; Τι άλλο θα μπορούσε να γίνει; Γιατί δεν γίνεται…Τι τον επηρεάζει

 Ο μαθητής στις ηλικίες της προδημοτικής και δημοτικής εκπαίδευσης επηρεάζεται πολύ περισσότερο από τα ΜΜΕ και ιδιαίτερα την τηλεόραση, αφού με βάση τις έρευνες:  Παρακολουθεί μόνος τις πιο πολλές ώρες της ημέρας και κατά κανόνα όλες τις δημοφιλείς σειρές, ιδιαίτερα τις κωμικές, μαζί με τους ενήλικες  Αποκτά πρότυπα, αξίες και στάσεις ανεξάρτητα από το πρόγραμμα του σχολείου-

 Είναι αίτημα ευθύνης της επίσημης εκπαίδευσης  Χωρίς πρόγραμμα δεν μπορεί να φέρει αποτελέσματα  Χωρίς επιμόρφωση των διδασκόντων μπορεί να φέρει αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα