ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ Φελούκα Βασιλική, Γιαννόπουλος Κων/νος

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ Φελούκα Βασιλική, Γιαννόπουλος Κων/νος"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ Φελούκα Βασιλική, Γιαννόπουλος Κων/νος
ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ Φελούκα Βασιλική, Γιαννόπουλος Κων/νος Σχολικοί Σύμβουλοι 7ης & 8ης Περιφέρειας Π.Ε. Αχαΐας (αντίστοιχα)

2 ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ (Ε.Σ.)
ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ (Ε.Σ.) Διαδικασία αντιμετώπισης προβλημάτων, η οποία βασίζεται στη συνεργασία και βοηθά τα άτομα και τις ομάδες να ορίσουν τις επιδιώξεις τους και να βρουν λύσεις που θα ικανοποιούν τις επιδιώξεις αυτές (Association for Conflict Resolution, 2002). Βασική Αρχή Τα ίδια τα άτομα που βρίσκονται σε αντιπαράθεση, λύνουν το πρόβλημα μόνα τους. Η παρέμβαση τρίτων δεν βοηθά.

3 ΒΗΜΑΤΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ
Συμφωνία ως προς να τεθούν οι βασικοί κανόνες. Συλλογή πληροφοριών για τη σύγκρουση και τα συμφέροντα των ενδιαφερόμενων πλευρών. Καθορισμός του προβλήματος, του θέματος της διαμάχης. Εξεύρεση τρόπων – διατύπωση προτάσεων για την επίλυση του προβλήματος. Επιλογή των πιο κατάλληλων και εφαρμόσιμων προτάσεων. Επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των ενδιαφερομένων.

4 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ
Σχετίζεται με δεξιότητες: επικοινωνίας χειρισμού των συναισθημάτων αντιμετώπισης αγχογόνων καταστάσεων και προβλημάτων. Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του τρόπου αντίδρασης σε καταστάσεις σύγκρουσης παίζει η αυτοαντίληψη του ατόμου.

5 ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ
Χαρακτηριστικά αντίθεση – διαφωνία Περιγραφή: Εποικοδομητική εστιάζεται στο παρόν πρόβλημα και συνδέεται με στρατηγικές επίλυσης συγκρούσεων (διαπραγμάτευση, συμβιβασμός). Καταστροφική κλιμακώνεται πέρα από τα άμεσα ζητήματα, περιλαμβάνοντας εξαναγκασμό και απειλές.

6 ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ
Περιλαμβάνει: διαχείριση συναισθημάτων χρήση διαδικασίας διαπραγμάτευσης ή λύσης του προβλήματος για να επιτευχθεί μια αμοιβαία αποδεκτή λύση Για μη βίαιη & επιτυχή επίλυση απαραίτητο ένα ασφαλές και ουδέτερο περιβάλλον & οι εξής προϋποθέσεις:

7 Ικανότητα αναπλαισίωσης του προβλήματος σε ένα κοινό πρόβλημα που πρέπει να λυθεί συνεργατικά.
Επιθυμία επίτευξης μιας αμοιβαία ωφέλιμης λύσης. Αναγνώριση κινήτρων, αναγκών, επιθυμιών, τρόπου σκέψης & συναισθημάτων του άλλου. Σεβασμός στον άλλο & στα ενδιαφέροντά του. Ικανότητα να αντιλαμβάνεται ο ένας αυτό που λέει ο άλλος. Ικανότητα προσεκτικής παρακολούθησης & επικοινωνίας. Αναζήτηση πιθανών κοινών στόχων & ενδιαφερόντων. Ικανότητα διαχείρισης του θυμού.

8 ως ένα βαθμό, καθορίζει τη συμπεριφορά του σε μια δεδομένη στιγμή.
Ιδιαίτερα χρήσιμη για την κατανόηση της διαδικασίας επίλυσης συγκρούσεων αποδεικνύεται η οικολογική – συστημική προσέγγιση η αλληλεπίδραση μεταξύ του ατόμου και των συνθηκών που επικρατούν στο περιβάλλον είναι εκείνη, η οποία, ως ένα βαθμό, καθορίζει τη συμπεριφορά του σε μια δεδομένη στιγμή.

9 ΕΠΙΛΥΣΗ ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ
οι απαραίτητες δεξιότητες αρχίζουν να μαθαίνονται και να αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια των πρώτων παιδικών χρόνων & κατακτώνται κατά την εφηβική ηλικία. Εκμάθησή τους μέσω καθοδήγησης, ενίσχυσης, προβολής προτύπων από τους «σημαντικούς άλλους» στο περιβάλλον του παιδιού.

10 οφειλόμενα πρωταρχικά
ΣΗΜΕΡΙΝΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ Πιο αγχώδεις, «θυμωμένοι», παρορμητικοί λιγότερο υπεύθυνοι – ευαίσθητοι στις ανάγκες των άλλων χαμηλότερα κίνητρα – αυτοπεποίθηση χαμηλότερη ικανότητα αυτοελέγχου οφειλόμενα πρωταρχικά αλλαγές στις κοινωνικές δομές συνθήκες και σχέσεις ανθρώπων.

11 ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΒΙΑΙΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ
Σημαντικότεροι περιβαλλοντικοί παράγοντες αυτοί που συνδέονται με την οικογένεια. Αγχογόνες καταστάσεις, αρνητικό κλίμα, διαβίωση σε συνθήκες φτώχειας Κακομεταχείριση παιδιών έχει συνδεθεί άμεσα χρήση βίας από τα παιδιά σε καταστάσεις σύγκρουσης

12 ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ
Κυριότεροι παράγοντες: Φτώχεια – δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης (αίσθημα αδυναμίας & μειωμένων ευκαιριών) Ανάπτυξη του εφήβου (ναρκισσισμός) Φύλο (συχνότερη στα αγόρια) Κακομεταχείριση

13 ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ
Αποδίδονται: χρήση διαφορετικών «μηχανισμών αυτοσυγκράτησης», τους οποίους υιοθετούν τα άτομα ανάλογα με τους στόχους που επιδιώκουν (οι οποίοι προβάλλονται ως περισσότερο ή λιγότερο σημαντικοί από τις διάφορες κοινωνίες). Κυριότεροι μηχανισμοί: Ενδιαφέρον για σαφήνεια Ενδιαφέρον να μην πληγωθούν τα συναισθήματα του άλλου Ενδιαφέρον για αποφυγή επιβολής στους άλλους Ενδιαφέρον για αποφυγή αποδοκιμασίας από τους άλλους.

14 ΣΗΜΑΝΤΙΚΌΤΑΤΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ
Βαθμός συλλογικότητας ή ατομισμού των διαφόρων πολιτισμικών ομάδων. Ατομιστικές κοινωνίες έμφαση Ατομική προσπάθεια, αυτοπροσδιορισμό, ανάπτυξη προσωπικότητας Συλλογικές κοινωνίες προβάλλουν Προαγωγή συλλογικού συμφέροντος, επίτευξη κοινών στόχων, διατήρηση ομοιόστασης – αρμονίας συνόλου.

15 ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΑΤΟΜΙΚΙΣΤΙΚΩΝ – ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ
ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΑΤΟΜΙΚΙΣΤΙΚΩΝ – ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ Στις συλλογικές κοινωνίες: Πρωταρχική σημασία: επίτευξη κοινών στόχων, ενδιαφέρον για τους άλλους, διάθεση για στενή αλληλεπίδραση Μεγαλύτερη αξία: αποφάσεις σύμφωνες με απαιτήσεις – προσδοκίες ομάδας («εμείς» καθορίζει ταυτότητα ατόμου) Ελαχιστοποιούνται :διαφωνίες, ανταγωνισμός, αντιπαραθέσεις

16 Επιλογή έμμεσων τρόπων επίλυσης των συγκρούσεων.
Hofstede (1991): ΟΧΙ χρησιμοποιείται σπάνια, ΝΑΙ αποσκοπεί στη διατήρηση του επικοινωνιακού καναλιού. Απώτερος στόχος: ομοιόσταση (αποφυγή «κατά μέτωπο» αντιπαράθεσης & σύγκρουσης) Επιλογή έμμεσων τρόπων επίλυσης των συγκρούσεων. Διαφορές & μεταξύ συλλογικών κοινωνιών ως προς τον τρόπο επίλυσης συγκρούσεων

17 Ε. Σ. ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Πρόσφατες θεωρίες – έρευνες υποστηρίζουν
Οι συγκρούσεις με συνομηλίκους συμβάλλουν στην ανάπτυξη του παιδιού & αντιπροσωπεύουν μια σημαντική πτυχή της κοινωνικής του αλληλεπίδρασης. Εστιασμός ενδιαφέροντος ερευνητών Βοήθεια στα παιδιά να αναπτύξουν στρατηγικές Ε.Σ. χωρίς την παρέμβαση των ενηλίκων.

18 Σωματικές & λεκτικές τακτικές
ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ Έλεγχος φυσικού ή κοινωνικού περιβάλλοντος (έλεγχος αντικειμένων) ή φυσικού χώρου Θέματα ηθικής (σωματική βλάβη, ατομικά δικαιώματα) ή «έννομης» τάξης (κανόνες παιχνιδιών ή δραστηριότητες) Στρατηγικές επίλυσης Σωματικές & λεκτικές τακτικές (επιθετικές ή μη).

19 ΕΚΒΑΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ Ανεπίλυτη σύγκρουση: λύση προτείνεται από ενήλικα, υποταγή ενός παιδιού στο άλλο ή Αμοιβαία συμφωνία μέσω διαπραγματεύσεων, υποχωρήσεων ή εύρεσης εναλλακτικών λύσεων.

20 ΡΟΛΟΣ ΦΥΛΟΥ ΟΧΙ ΞΕΚΑΘΑΡΟΣ
ΡΟΛΟΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Μικρότερα παιδιά: Διαμάχες για αντικείμενα Χρήση σωματικών στρατηγικών Συχνότερη χρήση συμβιβαστικών στρατηγικών σε μη επιθετικές συγκρούσεις. Μεγαλύτερα παιδιά: Διαφωνίες για κοινωνικά ζητήματα Χρήση λεκτικών διαπραγματεύσεων & ορθολογικής διαδικασίας Εκδηλώνουν πιο έντονα πείσμα & επιμονή. ΡΟΛΟΣ ΦΥΛΟΥ ΟΧΙ ΞΕΚΑΘΑΡΟΣ

21 Ε.Σ. κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού
Επηρεάζεται από το περιβάλλον παρουσία ενηλίκων προηγούμενες εμπειρίες παιδιού Παρατηρούμενες συγκρούσεις στο πλαίσιο δυαδικού παιχνιδιού διαφέρουν από εκείνες στο πλαίσιο μιας ομάδας. Συχνότερη εκδήλωση συγκρούσεων σε κλειστούς χώρους με μια μόνο είσοδο.

22 ΣΤΑΘΕΡΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΥΡΗΜΑ
Τα παιδιά συνήθως καταφέρνουν να επιλύσουν τις διαφορές τους Διαφωνία αφορά αποφάσεις για το παιχνίδι και την κατανομή παιχνιδιών. Παρουσία ενήλικα αλλάζει συνθήκες σύγκρουσης Παρέμβαση ενηλίκων Επικέντρωση στην καθοδήγηση παιδιών προς διαδικασία επίλυσης διαφορών τους.

23 ΧΡΗΣΙΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Οι ενήλικες θα πρέπει να γνωρίζουν τις προθέσεις των παιδιών. Ικανότητα επίλυσης σύγκρουσης παιδιών αυξάνεται, καθώς αναπτύσσεται η ικανότητα λεκτικής έκφρασης και κατανόησης της οπτικής των άλλων. Παρέμβαση ενηλίκων, αφού κατανοήσουν αιτία σύγκρουσης παιδιών.

24 Ενθάρρυνση παιδιών για χρήση διαλόγου – διαπραγμάτευσης αντί σωματικής ή λεκτικής βίας και αντιπαράθεσης. Τα παιδιά που είχαν καλές σχέσεις πριν τη διαμάχη, έχουν περισσότερες πιθανότητες να βρουν μόνα τους μια λύση. Οι ενήλικες μπορούν να μειώσουν συχνότητα και ένταση συγκρούσεων, δημιουργώντας εύκολα προσβάσιμους χώρους παιχνιδιού & παρέχοντας άφθονο υλικό για παιχνίδι.

25 Προτιμότερο, να δίνεται χρόνος στα παιδιά να διαπραγματευθούν & να αναπτύξουν τις δικές τους εναλλακτικές λύσεις επιλέγοντας τελικά την πλέον κατάλληλη. Πολλές συγκρούσεις δεν περιλαμβάνουν επιθετικότητα. Οι ενήλικες θα πρέπει να παρέχουν την κατάλληλη καθοδήγηση, όμως να αφήνουν τα παιδιά να χειρίζονται μόνα τους τις συγκρούσεις τους και την επίλυσή τους.

26 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ
Στόχος ενίσχυση αναπτυξιακών τομέων Ταυτότητα του εαυτού & διαφοροποίηση από τους άλλους Αυτοέλεγχος, αυτοεκτίμηση Ικανότητα αναγνώρισης & έκφρασης συναισθημάτων Κοινωνικές δεξιότητες Επικοινωνία, συνεργασία Διεκδικητική συμπεριφορά Επίλυση προβλημάτων

27 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
Λαμβάνει υπόψη (3) τομείς: Γνώση (εκπαίδευση – παροχή) Δεξιότητες (εξάσκηση σε συγκεκριμένες) Συμπεριφορά (δυνατότητα εφαρμογής δεξιοτήτων σε αληθινές καταστάσεις). Πολλά προγράμματα Ε.Σ εκπαίδευση συνομηλίκων στο ρόλο διαμεσολαβητών: Εστιάζουν απευθείας στην επιθ. συμπερ. Εντοπίζουν πιο άμεσα τις συγκρούσεις Παρεμβαίνουν έγκαιρα.

28 για τη δημιουργία κοινωνικά επαρκών παιδιών.
ΙΔΑΙΤΕΡΗ ΕΜΦΑΣΗ Έχει δοθεί στην οικοδόμηση & διατήρηση μιας συνεργατικής σχέσης των εκπαιδευτικών με τους γονείς των μαθητών. Η συνεργασία εκπαιδευτικών & γονέων θεωρείται απαραίτητη για τη δημιουργία κοινωνικά επαρκών παιδιών.

29 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡ.Ε.Σ.
Εκπαίδευση γονέων μαζί με παιδιά & εκπαιδευτικούς στην επίλυση συγκρούσεων αποτέλεσμα βελτίωση δεξιοτήτων επίλυσης σύγκρουσης μείωση επιθετικότητας αυξημένη επίδειξη συνεργατικότητας καλύτερες κοινωνικές σχέσεις.

30 ΟΦΕΛΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ Ε.Σ. (Coleman & Lim, 2001)
Πρόληψη βίας & υπεύθυνη συμπεριφορά μαθητών. Κατανόηση δικαιωμάτων & υποχρεώσεων (ατομική – κοινωνική υπευθυνότητα). Ανάπτυξη κοινωνικών & συναισθηματικών δεξιοτήτων. Βελτίωση διαπροσωπικών & διομαδικών σχέσεων. Σχολική επίδοση.

31 ΤΑΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΧΡΟΝΩΝ
Σχεδιασμός και εφαρμογή παρεμβατικών προγραμμάτων Ε.Σ. ως μέρος ευρύτερων προγραμμάτων πρόληψης της ψυχικής υγείας. δυνατότητα μαθητών να αποκτήσουν ευρύτερο φάσμα δεξιοτήτων γεγονός που καθιστά τα ευρύτερα προγράμματα πιο αποτελεσματικά μέσω βελτίωσης της ψυχικής υγείας & προσαρμογής παιδιών σε όλους τους τομείς, αλλά και δημιουργίας σχολικού περιβάλλοντος, που ευνοεί & προάγει τη μάθηση και την ανάπτυξή τους.

32 (Αναγνώριση καταστάσεων σύγκρουσης στην καθημερινή ζωή).
ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ (7) στάδια: Ορισμός & κατανόηση έννοιας «σύγκρουση». (Αναγνώριση καταστάσεων σύγκρουσης στην καθημερινή ζωή). Βασικές ψυχολογικές ανάγκες που γίνονται η αιτία συγκρούσεων, όπως: ανάγκη να ανήκουμε ανάγκη να νιώθουμε ότι έχουμε τον έλεγχο ανάγκη να ακούγεται η άποψή μας.

33 Θυμός και επιθετικότητα.
(Αναγνώριση καταστάσεων με αυτή την κατάληξη και στοιχείων που προμηνύουν σύγκρουση). Συνέπειες θυμού και επιθετικότητας. Αναζήτηση θετικών τρόπων επίλυσης των συγκρούσεων. Διεκδίκηση δικαιωμάτων μέσω σύγκρουσης Βραχυπρόθεσμα Μακροπρόθεσμα Θετικά αποτελέσματα προβλήματα σε διαπροσωπικές σχέσεις – αισθήματα ενοχής

34 Τύποι αντίδρασης σε καταστάσεις συγκρούσεων:
παθητικά (επιτρέποντας καταπάτηση δικαιωμάτων μας, χωρίς διαμαρτυρία) επιθετικά (απαιτώντας δικαιώματά μας, χωρίς να λάβουμε υπόψη των άλλων) αυτοϋποστηρικτικά (διεκδικώντας τα, σεβόμενοι, παράλληλα, των άλλων). πλέον κατάλληλος αναδεικνύει δικαιώματα – υποχρεώσεις αντιμαχόμενων πλευρών μειώνει πιθανότητες επίλυσης σύγκρουσης με επιθετικό τρόπο.

35 Διαδικασία επίλυσης συγκρούσεων με βάση το αυτοϋποστηρικτικό μοντέλο αντίδρασης:
Έλεγχος του θυμού (συζήτηση τεχνικών που βοηθούν στην ηρεμία & αποφυγή επιθετικής αντίδρασης). Καθορισμός του προβλήματος (συζήτηση για αιτία σύγκρουσης – κατανόηση – αναγνώριση & αποδοχή οπτικής – τρόπου σκέψης – συναισθημάτων & αναγκών άλλου). Εξέταση εναλλακτικών λύσεων (και συνεπειών καθεμιάς). Επιλογή και εφαρμογή μιας λύσης (της προσφορότερης).

36 «Κλείσιμο» της ενότητας:
Ανασκόπηση και σύνδεση των γνώσεων και μηνυμάτων που συζητήθηκαν στο πλαίσιο της θεματικής ενότητας «Επίλυση Συγκρούσεων».

37 * Υπάρχει και το αντίστοιχο βιβλίο για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Χατζηχρήστου Χρυσή, (2004). Πρόγραμμα Προαγωγής της Ψυχικής Υγείας και της Μάθησης. Κοινωνική και Συναισθηματική Αγωγή στο Σχολείο. Βιβλίο για τον Εκπαιδευτικό Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης: Τάξεις Δ΄, Ε΄ & Στ΄. Εκδόσεις: Τυπωθήτω – Γιώργος Δαρδανός. * Υπάρχει και το αντίστοιχο βιβλίο για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

38 ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ Φελούκα Βασιλική, Γιαννόπουλος Κων/νος
ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ Φελούκα Βασιλική, Γιαννόπουλος Κων/νος Σχολικοί Σύμβουλοι 7ης & 8ης Περιφέρειας Π.Ε. Αχαΐας (αντίστοιχα)