ΕΡΓΟΔΟΤΙΚΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ και ΚΡΙΣΗ  Παράγοντες διαμόρφωσης της στρατηγικής των ε.ο.  Οι εργοδοτικές διεκδικήσεις και το μνημόνιο: Ικανότητα, στρατηγική.

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΡΓΟΔΟΤΙΚΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ και ΚΡΙΣΗ  Παράγοντες διαμόρφωσης της στρατηγικής των ε.ο.  Οι εργοδοτικές διεκδικήσεις και το μνημόνιο: Ικανότητα, στρατηγική."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΡΓΟΔΟΤΙΚΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ και ΚΡΙΣΗ  Παράγοντες διαμόρφωσης της στρατηγικής των ε.ο.  Οι εργοδοτικές διεκδικήσεις και το μνημόνιο: Ικανότητα, στρατηγική ή μεθόδευση;

2 Η μελέτη των ε.ο. Δυσανάλογη ερευνητική εστίαση, δύσκολο ερευνητικό πεδίο εκ φύσεως, ανάγκη για έρευνα διότι προκαλούνται καταστάσεις αντικρουόμενες δυναμικών Πραγματιστική πλουραλιστική προσέγγιση Πραγματιστική πλουραλιστική προσέγγιση Ε.Ο. ως πολιτικές οργανώσεις – οργανώσεις επιχειρηματικών συμφερόντων Όργανα συλλογικής εκπροσώπησης → κίνητρα για συλλογική δράση και συμμετοχή α) στην αγορά εργασίας β) στις αγορές προϊόντων Δομικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας και του πολιτικού συστήματος < VoC

3 ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ Ε.Ε. & ΟΝΕ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ & ΚΟΙΝΩΝΙΑ

4 Προβληματισμοί για την εξέλιξη των ε.ο. Τη στιγμή που οι εργοδότες συνεργάστηκαν ιστορικά για να μεταφέρουν το επίπεδο της διαπραγμάτευσης και της σύγκρουσης εκτός της επιχείρησης τι ανάγκη έχουν πλέον τις ε.ο. ή γιατί να παραμείνουν μέλη; Η αποκέντρωση των συστημάτων IR: α) έχει διαφοροποιήσει τα κίνητρα και την ανάγκη για συμμετοχή στα συλλογικά όργανα; β) έχει αλλάξει την βασική εστίαση των ε.ο. από το να προσφέρουν εκπροσώπηση και υπηρεσίες συλλογικά για τα μέλη τους στο να εξυπηρετούν μεμονωμένες τους ανάγκες πλέον;

5 Παράγοντες συλλογικής δράσης 3 αιτίες αρχικής αντίδρασηςΠόσο σημαντικές παραμένουν; Στα εργατικά συνδικάτα Στο κράτος Για να αποφύγουν τον μεταξύ τους πόλεμο ανταγωνισμού κόστους Ποια ανάγκη υπάρχει πια; Όταν τα χρειάζονται τα χρησιμοποιούν.. Το κράτος δεν το αντιμετωπίζουν αμυντικά πλέον αλλά το επηρεάζουν Αυτό είχε αποτέλεσμα σε προστατευμένες οικονομίες όπου ο αθέμιτος ανταγωνισμός κόστους μπορούσε να προέλθει μόνο από εγχώριους ανταγωνιστές. Στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία προέρχεται από άλλα ΕΕΣ

6

7 Συγκλίνουσες αποκλίσεις εργοδοτικών συμφερόντων Ασυμμετρία στο μέγεθος και τους πόρους, διαφορετικά συμφέροντα και προσδοκίες προς τις οργανώσεις Διαφορετικά χαρακτηριστικά κλάδου, θέση στην αλυσίδα παραγωγής, εξαγωγικός προσανατολισμός, ένταση κεφαλαίου Φρέντερικ Χάινε και Τόμας Σαμπλόβσκι «Ευρωπαϊκή πολιτική του γερμανικού συνασπισμού εξουσίας και οι αντιφάσεις του» efsyn.gr 5/1/14 ▫1. Η ομάδα των επιχειρήσεων με παγκόσμιο και επεκτατικό προσανατολισμό ▫2. Η ομάδα της σταθεροποίησης ▫3. Οι αντιδραστικές δυνάμεις

8 Ο ρόλος των μεγάλων επιχειρήσεων Οι ε.ο. έχουν περιορισμένο περιθώριο ανεξαρτησίας: ▫οι χρηματοοικονομικοί και ανθρώπινοι πόροι τους προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από τις επιχειρήσεις μέλη τους και συχνά από τις μεγαλύτερες οι οποίες ασκούν και τον έλεγχο ▫οι ισχυρότερες αυτές επιχειρήσεις είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για το αν οι ε.ο. αναπτύξουν σημαντικό ρόλο ως φορείς συλλογικών διαπραγματεύσεων ▫οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν συχνά διαφορετικά συμφέροντα από τις εθνικές οργανώσεις τους Η ανεξαρτησία τους χρονολογείται από τη δημιουργία της Groupe des Presidents (1967) που επέτρεπε στις ηγεσίες των εταιρειών να λαμβάνουν πληροφορίες αφιλτράριστες από τις εθνικές ενώσεις

9 Το οικονομικό περιβάλλον Οι αβεβαιότητες του μάνατζμεντ στη διαχείριση της αβεβαιότητας Διεθνοποίηση των αγορών κεφαλαίου και εργασίας ☞ μικρότερη εξάρτηση από εθνικές ε.ο. Ανταγωνισμός προϊόντων, αγορών άλλα και ΕΕΣ ▫Ανταγωνιστικότητα επιχειρησιακό / εθνικό / περιφερειακό (Ε.Ε.) / διεθνιές επίπεδο ▫Σε περιόδους κρίσης οι επιχειρήσεις προσπαθούν να αντιδράσουν σε περιβάλλον υψηλής αβεβαιότητας και οι αντιδράσεις τους αυτές διαφέρουν ακόμη περισσότερο μεταξύ τους με αποτέλεσμα η συνοχή που απαιτείται για συλλογική δράση διαρρηγνύεται Αφοσίωση του κράτους στην αναπαραγωγή των επιχειρήσεων και στη διασφάλιση ευνοϊκού περιβάλλοντος επιβίωσης για αυτές

10 Οργάνωση, οργανωσιμότητα και διακυβερνητική ισχύς των ε.ο. Σε ευνοϊκές περιόδους ▫Αυξάνει η ανάγκη για μετριασμό και έλεγχο των μισθολογικών απαιτήσεων που προέρχονται από τις πληθωριστικές πιέσεις. ▫Οι ε.ο. έχουν ανάγκη δυνατούς εταίρους με κοινούς στόχους για να καταπολεμήσουν τις κεντρόφυγες τάσεις τους Στην κρίση ▫Η πρωτοβουλία επιστρέφει στους εργοδότες που μπορούν να δράσουν είτε μόνοι τους είτε συλλογικά ▫Αυξάνει ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων, αποδυναμώνονται τα συνδικάτα και ευνοείται η κυβερνητική πολιτική υπέρ των εργοδοτών ▫Μεγιστοποιούν τον έλεγχο τους μέσα στις επιχειρήσεις τους Πώς επιδιώκονται τα εργοδοτικά συμφέροντα και σε ποιες περιπτώσεις και υπό ποιες προϋποθέσεις μετουσιώνονται σε ρυθμιστικές αλλαγές που διαμορφώνουν ή περιορίζουν τις αντιδράσεις των εργαζομένων και του κράτους

11 Το πρόταγμα για ευελιξία  Ανάγκη που προέκυψε από τις πολυδιαφοροποιημένες επιχειρήσεις και τις πολύπλοκες δομές παραγωγής Προκειμένου οι εργοδότες να επιτύχουν μεγαλύτερη ευελιξία έθεσαν στην ατζέντα την αλλαγή των βιομηχανικών σχέσεων Επιτυχία των εργοδοτών και των δεξιόστροφων think tanks που έπεισαν για τις αναγκαίες αλλαγές οι οποίες έλαβαν χώρα προς την ίδια κατεύθυνση με διαφορετικούς ρυθμούς Στρατηγική επιλογή των μεγάλων επιχειρήσεων για multi-employer bargaining όταν θέλουν έλεγχο μεγαλύτερο από το επίπεδο της επιχείρησης

12 Η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων Οι αλλαγές στην ευρεία εισαγωγή νέων εργοδοτικών πολιτικών και πρακτικών υποστηρίχθηκαν από την αυξανόμενη αβεβαιότητα στις αγορές προϊόντων και από την αλλαγή στο πολιτικό κλίμα με την αυξανόμενη σχετική ισχύ της εργοδοσίας στους χώρους εργασίας Η εργοδοτική ρητορική συνέδεσε ισχυρότερα τις βιομηχανικές σχέσεις, την οργανωσιακή συμπεριφορά και τα θέματα διοίκησης προσωπικού με τις επιχειρηματικές αποφάσεις στρατηγικής σημασίας ☞ σημαντικές ομάδες εργοδοτών από διάφορες χώρες αντιλήφθηκαν ότι το παραδοσιακό πλαίσιο των βιομηχανικών σχέσεων εμπόδιζε τις εταιρικές τους επιδιώξεις και η περιρρέουσα κουλτούρα των ΣΔ θεωρήθηκε ως αναχρονιστική Η πορεία αποκέντρωσης περιγράφεται στην αγγλοσαξονική βιβλιογραφία σαν τις βαθμιαίες μετατροπές και εναλλαγής της βαρύτητας: contract → status market → organisation industrial relations → employee relations η διαχειριστική φιλοσοφία του personnel management → μετατράπηκε σε πολύπλοκα συστήματα HRM

13 Η ελληνική περίπτωση Τα προγράμματα επιχορηγήσεων τα τέλη ’90 και 2000 που αποσκοπούσαν στη διάδοση των ευέλικτων μορφών εργασίας στον ιδιωτικό τομέα δεν έτυχαν αποδοχής από τις επιχειρήσεις Η εδώ και τρεις δεκαετίες αμφισβήτηση και διάβρωση του θεσμού των συλλογικών διαπραγματεύσεων αποκορυφώθηκε Η κυβέρνηση επέβαλε απορρύθμιση μεγαλύτερη των αξιώσεων της Τρόικας Πλέον η flexicurity, από κυρίαρχος όρος των προηγούμενων χρόνων βρίσκεται αχρείαστη στα αζήτητα...

14 Επιτυχίες της εργοδοτικής πλευράς; Διαχρονικά εργοδοτική στρατηγική Διαχρονικά αιτήματα και κίνητρα που καθορίζουν την εργοδοτική στρατηγική ευελιξία, πρόσχημα ανταγωνιστικότητας (ιδεολόγημα) απορρύθμιση, ανοργάνωτη αποκέντρωση (ανεξέλεγκτη) θεσμικά – συλλογικές διαπραγματεύσεις ωράριο - χρόνος εργασίας προστασία εργαζομένων, μορφές απασχόλησης απολύσεις / αποζημιώσεις μισθολογικό κόστος

15 Μνημόνιο Πριν τη κρίση: Πριν τη κρίση: 1876/90, 1892/90, 2639/98, 2874/00, 2956/01, 3174/03, ΠΔ 81/03,164/04,180/04, 2350/04, 3385/05, 3429/05 Περίοδος κρίσης, πριν το μνημόνιο: Περίοδος κρίσης, πριν το μνημόνιο: 3846/10, 3833/2010, 3844/10 2010: 2010: 3845/10, 3847/10, 3863/10, 3871/10, 3899/10 2011: 2011: 3920/11, 3979/11, 3986/11, 3996/11, 4024/11 2012: 2012: 4046/12, 4093/12, 2013 2013: 4144/13, 4172/2013 2014 2014: 4225/14 15

16 THE CASE OF GREECE REVISITED A. DEDOUSSOPOULOS JUNE 2013

17 Οι κύριες ε.ο. Παραδοσιακά στις εθνικές διαδικασίες διαπραγμάτευσης δεν υπήρχε σαφής διαχωρισμός μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων Οι θέσεις των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, εκπροσωπούμενες από τη ΓΣΕΒΕΕ και την EΣΣE έκλιναν προς τις απαιτήσεις των εργαζομένων σε θέματα μισθών ΣΕΒ και ΣΕΤΕ θα αποτελούν ένα κοινό μέτωπο «σκληρής εργοδοσίας» Προσδοκούν στη διαχείριση ευρωπαϊκών προγραμμάτων Άφησαν αναξιοποίητη τη θεσμική καθιέρωση που είχαν επιτύχει τα προηγούμενα χρόνια ως φορείς δημιουργίας εθνικών πολιτικών κατόπιν συναίνεσης

18 ε.ο. και κοινωνικός διάλογος  Oι κοινωνικοί εταίροι βρίσκονται σε σύγχυση και πρακτική ανικανότητα να συμβάλουν προς μια εναλλακτική στρατηγική για την οικονομική ανασυγκρότηση ή για τη διαχείριση από την επιβολή των αλλαγών στις ατομικές και συλλογικές εργασιακές σχέσεις  Αν και έχουν αντιταχθεί ανοιχτά στις μειώσεις μισθών και θεωρούν ότι είναι από τις ρυθμίσεις που έχουν αρνητικές επιπτώσεις για τις προοπτικές της οικονομικής ανάκαμψης, είναι απρόθυμες να απαιτήσουν την πλήρη αποκατάσταση των διαδικασιών κοινωνικού διαλόγου και των συλλογικών διαπραγματεύσεων σε εθνικό επίπεδο.  Βρίσκονται αντιμέτωπες με την πιθανότητα μιας μεγάλης κλίμακας αποχώρησης μελών εάν δεν αντιμετωπιστούν τα θέματα μισθών σύμφωνα με τις βραχυπρόθεσμες αντιλήψεις τους, δηλαδή, με μια παθητική στάση προς όφελος της επιβίωσης των επιχειρήσεων

19 Αναρρύθμιση υπέρ των εργοδοτικών συμφερόντων Οι ελληνικές βιομηχανικές σχέσεις έχουν υποστεί μία απότομη μετατόπιση προς την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του κεφαλαίου μέσω της ραγδαίας απορρύθμισης η οποία στην ουσία αναρρυθμίζει το σύστημα υπέρ της εργοδοτικής ισχύος Η απορρύθμιση που αναμενόταν να συμβεί μέσω λύσεων ευελιξίας, εξαιτίας των νέων επιχειρηματικών αναγκών και των νέων μορφών απασχόλησης, συνέβη στην Ελλάδα υπό την επιβληθείσα εφαρμογή νεοφιλελεύθερων πολιτικών για την πολιτική απασχόλησης. “ If it is true that the crisis hands employers a new opportunity for initiative and strategic choice, it hands it to entrepreneurs, not the politicians of industrial relations. New developments in industrial relations, if there will be any, will start in the individual firm and not as collective political projects” Wolfgang Streeck “The Uncertainties of Management in the Management of Uncertainty: Employers, Labor Relations and Industrial Adjustment in the 1980s” Work Employment Society 1987 1: 281, p.283

20 Αγορά εργασίας και πολιτική απασχόλησης  Η πολιτική του Μνημονίου αναπαράγει την συσχέτιση της ανταγωνιστικότητας με θέματα τιμών και κόστους παραγωγής και επικεντρώνεται κυρίως στο κόστος της εργασίας  Οι θεσμικές αναρρυθμίσεις, αντί να δημιουργήσουν μία σταθερή βάση και αναγκαίους συμβιβασμούς, έχουν προκαλέσει μια ζούγκλα στην αγορά εργασίας κατεδαφίζοντας την όποια πολιτική απασχόλησης είχε ακολουθηθεί στα πλαίσια της ΕΣΑ.  Οδηγεί σε εσκεμμένη «εσωτερική υποτίμηση»  Αλλαγή στη διάρθρωση της απασχόλησης, μετατροπή των αυτοαπασχολούμενων σε ανέργους και σε μελλοντικούς μισθωτούς ◦ ☞ σε ποιους και με τι όρους;

21 Ερευνητικά ερωτήματα. Υπάρχει ενιαία έκφραση της στρατηγικής της ελληνικής εργοδοσίας; Σε ποια θέματα και γιατί διαφοροποιείται η εργοδοτική στρατηγική που εκπροσωπείται από τα συλλογικά όργανα; Πόσο ταυτίζονται οι στόχοι και η εσωτερική ιεράρχηση τους και που οφείλονται οι διαφοροποιήσεις; Πως προωθείται διαχρονικά το δόγμα των επιχειρήσεων ανταγωνισμός –ανταγωνιστικότητα με βασικό άξονα την ευελιξία της εργασίας και ποιος ο ρόλος των ε.ο.; Ποιες είναι οι υπόγειες διασυνδέσεις της εργοδοσίας με τις κυβερνήσεις;

22 Ερευνητικά ερωτήματα.. Ποιοι είναι οι πραγματικοί λόγοι πίσω από την ανακήρυξη του ΣΕΤΕ ως ισότιμη εργοδοτική οργάνωση που υπογράφει την ΕΓΣΣΕ και παλαιότερα της ΕΣΕΕ; Ποιοι παράγοντες υπερίσχυσαν για τη διαμόρφωση των στάσεων και των θέσεων των ε.ο. την περίοδο του μνημονίου; Σε ποιο βαθμό συντέλεσαν οι ε.ο. για την προώθηση της βίαιης απορρύθμισης στις εργασιακές σχέσεις; Πόσο και με ποιο τρόπο συντέλεσαν τα εργοδοτικά συμφέροντα στη συγγραφή των πολιτικών της τριμερούς επιτήρησης;

23 Προβληματισμοί …  Ο ρόλος του κοινωνικού διαλόγου, των κοινωνικών εταίρων και η υποκατάσταση του  Γιατί αρκούσε το άλλοθι της κρίσης για την επίτευξη ενός στόχου που κάτω από άλλες συνθήκες θα αντιμετώπιζε πολλαπλάσιες δυσκολίες υλοποίησης  Τα κίνητρα πίσω από τη μεθόδευση της συλλογικής απορρύθμισης και ο ρόλος των οργανωμένων συμφερόντων  Υπάρχει η ικανότητα διαχείρισης των συνεπειών της απορρύθμισης και από ποιους;