Τα νέα προγράμματα και βιβλία Θρησκευτικών στο Γυμνάσιο

Παρουσίαση με θέμα: "Τα νέα προγράμματα και βιβλία Θρησκευτικών στο Γυμνάσιο"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Τα νέα προγράμματα και βιβλία Θρησκευτικών στο Γυμνάσιο
ΘΕΜΑΤΑ 1. ΔΕΠΠΣ (Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών) 2. ΑΠΣ (Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών γυμνασίου) 3. Νέο διδακτικό υλικό των θρησκευτικών του γυμνασίου (βιβλία μαθητή (βμ), βιβλία εκπαιδευτικού (βε), CD) Χαράλαμπος Ατματζίδης Λέκτορας Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ πρώην Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων

2 ΥΛΙΚΟ ΣΕ CD ΓΙΑ ΤΟΥΣ/ΤΙΣ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥΣ
1. Ο Νόμος για το ΔΕΠΠΣ (ΦΕΚ 303/13 Μαρτίου 2003) 2. Το ΑΠΣ για τα Θρησκευτικά (Δημοτικού-Γυμνασίου) 3. Το διδακτικό υλικό για την Α, Β, Γ γυμνασίου (βμ και βε. To CD θα μοιρασθεί αργότερα) 4. Κείμενο της Ε. Μπότσαρη (Αντιπρόεδρος του Π.Ι.) 5. Κείμενα του Σ. Γιαγκάζογλου (Σύμβουλος του Π.Ι.) 6. Κείμενο του Γ. Στάθη (μ. Πάρεδρου του Π.Ι.)

3 Το ερώτημα: Πώς φτάσαμε στο ΔΕΠΠΣ;
ΔΕΠΠΣ & ΑΠΣ Το ερώτημα: Πώς φτάσαμε στο ΔΕΠΠΣ; Από την ανάγκη για τη δημιουργία ενιαίων ΑΠΣ, τα οποία βοηθούν: 1. Να προαχθεί η ικανότητα των μαθητών να δημιουργούν συνδέσεις μεταξύ και δια μέσου των επιμέρους επιστημονικών πεδίων 2. Να καλλιεργηθεί η κριτική ικανότητα, η δημιουργική σκέψη και ανάπτυξη δεξιοτήτων για την επίλυση προβλημάτων 3. Να προσαρμοστούν οι νέοι στις συνεχώς μεταβαλλόμενες κοινωνικές συνθήκες

4 Ι. Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΕΠΠΣ (α)
Η έρευνα για τη μάθηση και τα ΑΠΣ οδήγησε στις παρακάτω διαπιστώσεις Διαπίστωση πρώτη: Η γνώση έχει εξελιχθεί ταχύτατα και η επιστημονική σκέψη έχει διευρυνθεί εξαιρετικά. Αυτά πρέπει να δαμασθούν. Διαπίστωση δεύτερη: Το σημαντικό είναι να κατακτηθούν – αναπτυχθούν: 1) η πολύτιμη – κρίσιμη γνώση 2) οι δεξιότητες (π.χ. χρήση πηγών και της πληροφορίας) 3) νοητικές ικανότητες (δημιουργική σκέψη, λήψη αποφάσεων, λογική επεξεργασία )

5 Ι. Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΕΠΠΣ (β)
Διαπίστωση τρίτη: Το προηγούμενα στοιχεία (δηλ. η πολύτιμη – κρίσιμη γνώση, οι δεξιότητες και οι νοητικές ικανότητες) δεν ανήκουν αποκλειστικά σε κάποιο συγκεκριμένο διακριτό επιστημονικό πεδίο αλλά αναπτύσσονται αποτελεσματικότερα μέσω της διεπιστημονικής – διαθεματικής προσέγγισης. Διαπίστωση τέταρτη: Η μάθηση αποτελεί μια κοινωνικά προσδιορισμένη δραστηριότητα, στην οποία ο μαθητής πρέπει να ενθαρρύνεται να εμπλακεί σε διεργασίες σκέψης υψηλότερου επιπέδου, για την κατάκτηση προηγμένων εννοιών και δεξιοτήτων.

6 Ι. Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΕΠΠΣ (γ)
Διαπίστωση πέμπτη: Ο εκπαιδευτικός, με βάση το προηγούμενο, δεν πρέπει να παρέχει γνώση και πληροφορίες, αλλά να καθοδηγεί την επίδοση και την δόμηση της γνώσης και ο μαθητής να αντιμετωπίζεται ως ο ενεργός συντελεστής και υπεύθυνος για τη μάθησή του. Διαπίστωση έκτη: Ο ρυθμός εξέλιξης της γνώσης επιβάλλει την καλλιέργεια της ικανότητας για διαρκή αναδιοργάνωση και προσαρμογή της, καθώς και την άσκηση της συγκεκριμένης ικανότητας σε αυθεντικές καταστάσεις προβληματισμού που κινητοποιούν τον μαθητή.

7 Ι. Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΕΠΠΣ (δ)
Διαπίστωση έβδομη: Σε αντίθεση με την παραδοσιακή λογική των διακριτών γνωστικών αντικειμένων, η σύνθεση της νέας γνώσης πρέπει να επιχειρείται μέσω της ενιαιοποίησης της πληροφορίας από τα επιμέρους σχετικά γνωστικά αντικείμενα. Επίσης, μέσω της παραπάνω ενιαιοποίησης πρέπει να επιχειρείται η εφαρμογή της νέας αυτής γνώσης και των δεξιοτήτων. Και τα δύο καλλιεργούνται πλέον με τη μεταφορά και εφαρμογή του ενός γνωστικού αντικειμένου στο περιβάλλον μάθησης του άλλου γνωστικού αντικειμένου

8 Ι. Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΕΠΠΣ (ε)
Διαπίστωση όγδοη: Το αναλυτικό πρόγραμμα θα πρέπει να υλοποιείται σε δύο διακριτά επίπεδα: το επίπεδο του βασικού αναλυτικού προγράμματος (το οποίο αποτελείται από τις βασικές έννοιες και τα περιεχόμενα των επιμέρους επιστημονικών πεδίων) και Το επίπεδο του μετά-αναλυτικού προγράμματος, το οποίο αποτελείται από τις ομάδες των θεματικά οργανωμένων δεξιοτήτων και διδακτικών στρατηγικών, που επιλέγονται για την αφομοίωση του ΑΠ από τους μαθητές.

9 Ι. Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΕΠΠΣ (στ)
Με βάση τα παραπάνω ως ενιαίο διαθεματικό αναλυτικό πρόγραμμα ορίζεται «η εκπαιδευτική διαδικασία που οργανώνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να διαπερνά τις διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των περιεχομένων μάθησης των επιμέρους γνωστικών αντικειμένων, συσχετίζοντας έτσι ποικίλες διαστάσεις του αναλυτικού προγράμματος σε μια λογική σύνδεση, με σκοπό την εστίαση του ενδιαφέροντος σε ευρύτερους τομείς μελέτης. Συνεπώς, η μάθηση και η διδασκαλία προσεγγίζονται με έναν ολιστικό τρόπο που αντικατοπτρίζει τον πραγματικό κόσμο, ο οποίος είναι διαδραστικός».

10 Ι. Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΕΠΠΣ (ζ)
Τα χαρακτηριστικά της ενιαίας διαθεματικής διδασκαλίας Αυτά είναι: α) ο ευέλικτος προγραμματισμός του διδακτικού έργου, β) η διδασκαλία με ομάδες εργασίας, γ) ο συσχετισμός των εννοιών ή των θεμάτων, δ) ο συγκερασμός των γνωστικών αντικειμένων, ε) Η έμφαση στην μάθηση με βάση τα σχέδια εργασίας και τη χρήση θεματικών διεπιστημονικών ενοτήτων στην οργάνωση της διδασκαλίας.

11 Ι. Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΕΠΠΣ (η)
Αποτελέσματα της ενιαίας διαθεματικής διδασκαλίας Επειδή αυτή είναι εγκάρσια δομημένη, για αυτό: α) βοηθά τους εκπαιδευτικούς να προάγουν την κριτική μελέτη του κάθε θέματος, β) αξιοποιεί τις εμπειρίες των μαθητών και αναπτύσσει τις δεξιότητές τους με την άμεση εμπλοκή τους στη όλη διαδικασία, γ) ικανοποιεί τις εξατομικευμένες εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών και δ) προάγει τη συνεργασία των εμπλεκομένων (δ+μ).

12 Ι. Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΕΠΠΣ (θ)
Προϋποθέσεις επιτυχίας της ενιαίας διαθεματικής διδασκαλίας Αυτές είναι: α) η επιλογή του κατάλληλου θέματος, β) η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου για την οργάνωση της εργασίας, γ) η επιλογή του υλικού και των δραστηριοτήτων με βάση τις ανάγκες των μαθητών δ) η επιλογή των κατάλληλων στρατηγικών μάθησης για κάθε εκπαιδευτική περίσταση

13 Ι. Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΕΠΠΣ (ι)
Προσδοκώμενα αποτελέσματα της εφαρμογής της ενιαίας διαθεματικής διδασκαλίας α) η αποτελεσματική μάθηση για όλους τους μαθητές, β) η εξασφάλισης της γενίκευσης της γνώσης που αποκτήθηκε, γ) η μεταφορά της γνώσης σε άλλα περιβάλλοντα και περιστάσεις δ) η δημιουργία ενός ισχυρού εργαλείου για την δια βίου μάθηση

14 ΙΙ. ΔΕΠΠΣ & ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (α)
α) Έκδοση δύο νόμων (ΦΕΚ 303 & 304/τα. Β΄, 13/3/2003), β) συνύπαρξη στα διαθεματικά ΑΠΣ των παλαιών στοιχείων (= ανεξάρτητα γνωστικά αντικείμενα) με τα νέα ( =σχετική αυτονομία του εκπαιδευτικού για την εφαρμογή της διαθεματικότητας με όλα τα αποτελέσματά της) και γ) συνύπαρξη στα διαθεματικά ΑΠΣ της κάθετης διασύνδεσης της γνώσης ( = σπειροειδής διάταξη της ύλης από τάξη σε τάξη) & της οριζόντιας διασύνδεσης της γνώσης (= διασύνδεση και επεξεργασία θεμάτων διαθεματικά)

15 ΙΙ. ΔΕΠΠΣ & ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (β)
Δεξιότητες που πρέπει να καλλιεργηθούν στον μαθητή στο πλαίσιο της διαθεματικής προσέγγισης της ύλης α) η δεξιότητα της επικοινωνίας (ομιλία, ακρόαση, ανάγνωση, γραφή, επιχειρηματολογία, διάλογος) κτλ.), β) η δεξιότητα της αποτελεσματικής χρήσης των αριθμών και των μαθηματικών εννοιών στην καθημερινή ζωή,

16 ΙΙ. ΔΕΠΠΣ & ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (γ)
γ) η δεξιότητα-ικανότητα χρήσης ποικίλων πηγών και εργαλείων πληροφόρησης και επικοινωνίας με στόχο αφενός την εξεύρεση, ανάλυση, αξιολόγηση και παρουσίαση πληροφοριών και, αφετέρου, την προστασία από την πληροφοριακή ρύπανση, δ) η ικανότητα συνεργασίας με άλλα άτομα σε ομαδικές εργασίες, μέσα από το σεβασμό, την αναγνώριση και τη βέλτιστη κοινωνική αλληλεπίδραση,

17 ΙΙ. ΔΕΠΠΣ & ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (δ)
ε) η ικανότητα βελτίωσης της ατομικής επίδοσης και παρουσίας μέσα από τον αναστοχασμό, την εξεύρεση λύσεων, την κριτική αξιολόγηση της εργασίας τους με βάση εσωτερικά και εξωτερικά κριτήρια, στ) η ικανότητα της επίλυσης προβλημάτων μέσα από την καλλιέργεια των απαραίτητων δεξιοτήτων και στρατηγικών σχεδιασμού, ελέγχου, ανατροφοδότησης και διορθωτικής παρέμβασης,

18 ΙΙ. ΔΕΠΠΣ & ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (ε)
ζ) η ικανότητα ορθολογικών επιλογών (σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο), οι οποίες εξασφαλίζουν την προστασία του περιβάλλοντος, η) η ικανότητα διαχείρισης πόρων (φυσικών, οικονομικών, κοινωνικών κτλ.), θ) η ικανότητα αξιοποίησης γνώσεων και δεξιοτήτων για την προστασία της υγείας σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο, ι) η ικανότητα της δημιουργικής επινόησης,

19 ΙΙ. ΔΕΠΠΣ & ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (στ)
ια) η ικανότητα «ευαίσθητης αντίληψης της τέχνης», η θετική αποδοχή και η δημιουργία τέχνης, ιβ) η αξιοποίηση γνώσεων και η υιοθέτηση κατάλληλων αξιών για τη διαμόρφωση προσωπικής άποψης στη λήψη αποφάσεων, ιγ) η απόκτηση κοινωνικών δεξιοτήτων και ιδ) η ικανότητα για κριτική επεξεργασία πληροφοριών, αξιών και παραδοχών.

20 ΙΙΙ. ΤΟ Μ. τ. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ (α)
Γενικοί Στόχοι του μ. θ, μέσα από τις γνώσεις που παρέχει, οι οποίοι υπάρχουν και σε άλλα μαθήματα: α) η διαμόρφωση ελεύθερων και υπεύθυνων πολιτών, β) η κριτική ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης, γ) η καλλιέργεια του σεβασμού, της συνύπαρξης με τη θρησκευτική ετερότητα και της έμπρακτης αλληλεγγύης. γ) η ανάπτυξη του σεβασμού και της δραστηριότητας για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, της πολιτισμικής κληρονομιάς του τόπου μας και της ανθρωπότητας ολόκληρης.

21 ΙΙΙ. ΤΟ Μ. τ. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ (β)
Τα νέα βιβλία Διδακτικές ενότητες α) Μείωση των διδακτικών ενοτήτων: Α = 30 (48), Β = 34 (43), Γ = 35 (52), β) ταύτιση της διδακτέας με την πραγματικά διδασκόμενη ύλη,

22 ΙΙΙ. ΤΟ Μ. τ. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ (γ)
Ενσωμάτωση νέων ειδικών διδακτικών σκοπών 1. Υπάρχοντες («παλαιοί») σκοποί: 1) η ενημέρωση για την υφή του θρησκευτικού φαινομένου 2) η ανάπτυξη θρησκευτικής συνείδησης 3) η απόκτηση γνώσεων για την χριστιανική πίστη και ορθόδοξη παράδοση 4) η καλλιέργεια του ήθους και της προσωπικότητας (μέσα από την Αγία Γραφή, τους Πατέρες και την Παράδοση της Εκκλησίας)

23 ΙΙΙ. ΤΟ Μ. τ. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ (δ)
2. Νέοι διδακτικοί σκοποί: 1) η κριτική επεξεργασία των εν γένει θρησκευτικών αξιών και η ανάπτυξη ανεξάρτητης σκέψης, 2) η διερεύνηση του ρόλου του Χριστιανισμού στον πολιτισμό και την ιστορία, 3) η επίγνωση της ύπαρξης διαφορετικών θρησκευτικών εκφράσεων, 4) η συνειδητοποίηση ότι ο Χριστιανισμός είναι οικουμενικός, υπερφυλετικός κλπ. 5) η αναγνώριση του πολυπολιτισμικού χαρακτήρα των κοινωνιών και η ανάγκη διαθρησκειακής, διαχριστιανικής επικοινωνίας και αλληλογνωριμίας

24 ΙΙΙ. ΤΟ Μ. τ. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ (ε)
Περιεχόμενο των μαθημάτων της Α, Β, Γ τάξης Στην Α & Β τάξη μελετάται ο Χριστιανισμός ως βιβλική ιστορία και λόγος, ως ορθόδοξη παράδοση και ως πολιτισμική έκφραση. Τονίζεται η εκκλησιαστική αλλά και η οικουμενική διάστασης της Αγίας Γραφής (Η ΑΓ ως πυρήνας του δυτικού πολιτισμού). Στη Γ τάξη μελετάται θεματικά η ιστορική πορεία της Εκκλησίας (Ανατολή και Δύση) μέσα από πρόσωπα και γεγονότα και σε σχέση με τον πολιτισμό. Περιγράφει κατά τρόπο κριτικό την ιστορία της Εκκλησίας και δίνει έμφαση στην ευρωπαϊκή και σύγχρονη διάσταση του Χριστιανισμού.

25 ΙΙΙ. ΤΟ Μ. τ. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ (στ)
Διδακτική μέθοδος Είναι η σπουδή των κειμένων με ταυτόχρονη πρόκληση της αυτενέργειας του μαθητή, ανακάλυψης της γνώσης και σεβασμού της θρησκευτικής ετερότητας κάθε μαθητή. Και στα Θρησκευτικά δίνεται έμφαση στον ανοικτό διάλογο, στη συνεργατική μάθηση, στη διαθεματική –διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης και στο συσχετισμό με τα άλλα μαθήματα και καινοτόμα προγράμματα του σχολείου.

26 ΙΙΙ. ΤΟ Μ. τ. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ (στ)
Το CD α) Καλύπτει και τις τρεις τάξεις, β) διαθέτει, πολύτροπες, εναλλακτικές και διαθεματικές δυνατότητες αξιοποίησής του, γ) σε συνδυασμό με το διαδίκτυο πολλαπλασιάζει τις δυνατότητες μάθησης, δ) σκοπός του Υπ. Παιδ. είναι να μοιραστεί σε όλους τους μαθητές

27 ΙΙΙ. ΤΟ Μ. τ. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ (ζ)
Το βιβλίο του εκπαιδευτικού Αυτό περιλαμβάνει: α) προτάσεις για την διδακτική μεθοδολογία, β) ενέργειες τ. καθηγητή, μαθητικές δραστηριότητες, σχέδια εργασίας, γ) ανάλυση και σχέδια μαθημάτων, πρόσθετο διδακτικό υλικό, δ) πρόσθετες ερωτήσεις, απαντήσεις σε ερωτήσεις και διαθεματικές προτάσεις.