Ορολογία: Πηγές & Αρχές Σεμινάριο για Υποψήφιους Διδάκτορες Σχολών Πολιτικών Μηχανικών, που ετοιμάστηκε στο πλαίσιο των εργασιών του Θεματικού Δικτύου.

Παρουσίαση με θέμα: "Ορολογία: Πηγές & Αρχές Σεμινάριο για Υποψήφιους Διδάκτορες Σχολών Πολιτικών Μηχανικών, που ετοιμάστηκε στο πλαίσιο των εργασιών του Θεματικού Δικτύου."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ορολογία: Πηγές & Αρχές Σεμινάριο για Υποψήφιους Διδάκτορες Σχολών Πολιτικών Μηχανικών, που ετοιμάστηκε στο πλαίσιο των εργασιών του Θεματικού Δικτύου “European University Civil Engineering Education and Training” (EUCEET) Τελική έκδοση: 22 Μαρτίου, 2010

2 2 Ορολογία: διεπαφή μεταξύ γνώσης και γλώσσας αδιάλειπτα η γνώση μέσω των όρων αναπτύσσει και εμπλουτίζει τη γλώσσα αδιάλειπτα η γλώσσα μέσω των όρων περιγράφει και μεταδίδει τη γνώση γνώση γλώσσα ορολογία Η “αέναη” διαδρομή

3 3 Ορολογία: Ορισμοί •ορολογία ( και ορολόγιο < γλωσσάρι) –σύνολο κατασημάνσεων που ανήκει σε μια ειδική γλώσσα ( = γλώσσα ειδικού θεματικού πεδίου) ISO 1087-1, 2000 (ΕΛΟΤ 561-1) •Ορολογία (επιστήμη των όρων) –επιστημονικός κλάδος που πραγματεύεται τις έννοιες και την παράστασή τους σε ειδικές γλώσσες Schmitz, 2006, Encyclopedia of Language and Linguistics

4 4 Οι στόχοι του σεμινάριου •Σκοπός: οι συμμετέχοντες –να μπορούν να επιλέγουν τεκμηριωμένα τεχνικούς όρους •εξοικειώνονται με τις αρχές της Ορολογίας •μαθαίνουν να χρησιμοποιούν πηγές/οργανωμένα γλωσσάρια •Αποτελέσματα: μετά το σεμινάριο, οι συμμετέχοντες –ξέρουν για τον Ελληνικό Οργανισμό Τυποποίησης (ΕΛΟΤ = πηγή προτύπων), την επιτροπή για τις Αρχές της Ορολογίας ΕΛΟΤ-ΤΕΕ/ΤΕ21, την Ελληνική Εταιρεία Ορολογίας (ΕΛΕΤΟ) –μπορούν να βρουν πρότυπα ορολογίας και ορολόγια ή γλωσσάρια στη θεματική περιοχή τους –μπορούν να χρησιμοποιήσουν πολυγλωσσικούς ορολογικούς πόρους διαθέσιμους στο Διαδίκτυο –είναι εξοικειωμένοι με τις καλές πρακτικές διατύπωσης ορισμών και απόδοσης όρων –είναι ικανοί να αξιολογούν τεχνικούς όρους βάσει ορολογικών αρχών

5 5 Δομή & Περιεχόμενο •Δίωρη παρουσίαση (ημέρα 1) –Οι κύριοι πρωταγωνιστές της ορολογίας: έννοια, ορισμός, όρος –Ανάγκες ορολογίας στην έρευνα (στα ελληνικά) •ένας άγνωστος όρος •πώς να το πούμε αυτό; •ανακάλυψη καινούριας έννοιας –Έννοιες, σχέσεις μεταξύ εννοιών, συστήματα εννοιών –4 κανόνες για ορισμούς, 7 αρχές για όρους –Αξιολόγηση όρων επιλεγμένων από τεχνικά κείμενα –Πηγές –Εργασία: αξιολόγηση όρων (παράδοση: ημέρα 15) •Ωριαία συζήτηση (ημέρα 22) –Συζήτηση εργασιών

6 6 Εισαγωγή στα βασικά στοιχεία

7 7 Τα “προσεχώς”: πού το πάμε; •Τεκμηριωμένες επιλογές όρων κάνουμε όταν: –προσδιορίζουμε πλήρως τις αντίστοιχες έννοιες •μια έννοια προσδιορίζεται πλήρως από έναν ορισμό και από τη θέση της σε ένα σύστημα εννοιών –συμβουλευόμαστε τα υπάρχοντα γλωσσάρια –σεβόμαστε τις αρχές απόδοσης όρων

8 8 Το τρίγωνο της ορολογίας 1. αντικείμενο 2. έννοια 3. όρος οτιδήποτε αντιληπτό ή συλληπτό * ο άνθρωπος, αναγνωρίζοντας τα κοινά χαρακτηριστικά που παρατηρούνται στην πλειοψηφία διαφορετικών αντικειμένων του ίδιου τύπου, χρησιμοποιεί τις έννοιες ως “γνωσιακούς αντιπροσώπους” αυτών των αντικειμένων Μονάδα γνώσης* που δημιουργείται από μοναδικό συνδυασμό χαρακτηριστικών λεκτική κατασήμανση μιας γενικής έννοιας σε ειδικό θεματικό πεδίο γενική: αναφέρεται σε ομάδα αντικειμένων (καλωδιωτή γέφυρα) ατομική: αναφέρεται σε ένα αντικείμενο (Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου)

9 9 Kύριοι πρωταγωνιστές ορολογίας 1. αντικείμενο 2. έννοια 3. όρος οτιδήποτε αντιληπτό ή συλληπτό μονάδα γνώσης που δημιουργείται από μοναδικό συνδυασμό χαρακτηριστικών λεκτική κατασήμανση μιας γενικής έννοιας σε ειδικό θεματικό πεδίο ο νους μας πραγματικότητα επικοινωνία  ορισμός χαρακτηριστικά

10 10 Πότε/πώς ανακύπτουν ανάγκες ορολογίας;

11 Ανάγκη ορολογίας: ένας άγνωστος όρος Συνηθισμένη ανάγκη: κατασήμανση (όρος)  ορισμός*  έννοια – Τι θα πει Χ; ή Τι σημαίνει Χ; – Χ είναι … (ορισμός που μέσω των χαρακτηριστικών κάνει γνωστή την έννοια) αντικείμενα συγκείμενο (θεματικό πεδίο) ορισμός χαρακτηριστικά έννοια κατασήμανση (όρος) Χ γλωσσικό/νοητικό επίπεδο αρχικώς γνωστό σε μένα *πηγή ορισμών; 11

12 12 Παραδείγματα άγνωστων όρων (1/3) •μεταγωγή •καισόν (caisson = κιβώτιο) •αεροδιασκορπισμός

13 13 Παραδείγματα άγνωστων όρων (2/3) •μεταγωγή –θεματικό πεδίο: ροή ρευστών, μεταφορά ρύπων •καισόν –θεματικό πεδίο: γεωτεχνική μηχανική •αεροδιασκορπισμός –θεματικό πεδίο: γεωπεριβαλλοντική μηχανική

14 14 Παραδείγματα άγνωστων όρων (3/3) •μεταγωγή (φυσικό φαινόμενο) –θεματικό πεδίο: ροή ρευστών, μεταφορά ρύπων •καισόν (κατασκευή) –θεματικό πεδίο: γεωτεχνική μηχανική •αεροδιασκορπισμός (μέθοδος εξυγίανσης ρυπασμένου υπόγειου νερού) –θεματικό πεδίο: γεωπεριβαλλοντική μηχανική θα οριστούν αργότερα…

15 Ανάγκη ορολογίας: πώς να το πούμε αυτό; (1) Ανάγκη επιλογής μεταξύ όρων: αντικείμενα  χαρακτηριστικά  έννοια  ορισμός  κατασήμανση – Παρόμοιοι όροι που δεν με πολυαπασχολούν όταν επιλέγονται από άλλους – Αν η επιλογή είναι δική μου, πρέπει (1) να αναζητήσω ορισμούς (χρησιμοποιώ πηγές, ακολουθώ οδηγίες διατύπωσης ορισμών) και (2) να διαμορφώσω σύστημα εννοιών, για να κάνω τεκμηριωμένη επιλογή όρου αντικείμενα συγκείμενο (θεματικό πεδίο) ορισμός χαρακτηριστικά έννοια κατασήμανση (όρος) Χ γλωσσικό/νοητικό επίπεδο αρχικώς γνωστό σε όλους

16 16 Επιλογή μεταξύ “παρόμοιων” όρων •Επιλογή μεταξύ κοινών όρων που χρησιμοποιούν συχνά οι μηχανικοί (κατά αλφαβητική σειρά): –δείκτης –παράγοντας –παράμετρος –σταθερά –συντελεστής •Πόσο “παρόμοιες” είναι οι αντίστοιχες έννοιες; Μήπως κάποια από αυτές αποτελεί την υπερ- κατηγορία (υπερτασσόμενη έννοια) στην οποία ανήκουν όλες οι άλλες ή μερικές άλλες; •Πιθανώς συχνό πρόβλημα σε θεματικά πεδία όπου πολλά μεγέθη προσδιορίζονται πειραματικά ανοιχτό ερώτημα για τους συμμετέχοντες στο σεμινάριο!

17 Ανάγκη ορολογίας: πώς να το πούμε αυτό; (2) Ανάγκη για “κωδική ονομασία ” : αντικείμενα  χαρακτηριστικά  έννοια  ορισμός  κατασήμανση – Χρειάζεται να αναφέρομαι συχνά σε μια έννοια (π.χ. για να διευκολυνθεί η επικοινωνία στην ερευνητική ομάδα μου) – Επιλέγω ορισμό (χρησιμοποιώ πηγές, ακολουθώ οδηγίες διατύπωσης ορισμών) και συμφωνούμε να την ονομάζουμε Χ αντικείμενα συγκείμενο (θεματικό πεδίο) ορισμός χαρακτηριστικά έννοια κατασήμανση (όρος) Χ γλωσσικό/νοητικό επίπεδο αρχικώς γνωστό σε όλους 17

18 18 Περίπτωση δημιουργίας όρων •Ολίγα εισαγωγικά: –Σε έναν ΧΥΤΑ, το υγρό που διηθείται διαμέσου των απορριμμάτων συλλέγεται στον πυθμένα, απομακρύνεται και υφίσταται επεξεργασία –Το επεξεργασμένο υγρό απορρίπτεται (ΧΥΤΑ τύπου 1) ή ξαναγυρνάει στη μάζα των απορριμμάτων για να αυξηθεί η υγρασία τους και να επιταχυνθεί η αποσύνθεσή τους (ΧΥΤΑ τύπου 2) •Σε ένα μάθημα Περιβαλλοντικής Μηχανικής, ο ΧΥΤΑ τύπου 1 αποκαλείται “ξηρός ΧΥΤΑ” σε αντιδιαστολή με τον τύπο 2 που αναφέρεται ως “υγρός ΧΥΤΑ” (αντί του πιο περιγραφικού όρου “ΧΥΤΑ με επανακυκλοφορία”)

19 Ανάγκη ορολογίας: Ανακάλυψη Σύλληψη:–Νέα γνώση συλλαμβάνεται στο μυαλό του πρώτου νονού ή της πρώτης νονάς (στη γλώσσα του νονού ή της νονάς = Γλώσσα Πηγής) – Εύρηκα! Να μια νέα έννοια! (που δημιουργείται από συγκεκριμένο συνδυασμό χαρακτηριστικών) Πώς ορίζεται; Πώς θα την κατασημάνω (ονομάσω/συμβολίσω); – Είναι … (ο πρωτότυπος ορισμός). Θα την ονομάσω Χ. αντικείμενα συγκείμενο (θεματικό πεδίο) ορισμός χαρακτηριστικά έννοια κατασήμανση (όρος) Χ γλωσσικό/νοητικό επίπεδο Γλώσσα Πηγής ανακαλύπτονται δημιουργούνται 19 μελετώνται

20 20 Παράδειγμα ανακάλυψης έννοιας (1) •Η νέα έννοια μπορεί να είναι μόνο πιο πλατειά ή στενή από μια άλλη. Όμως, είναι ανάγκη να διακριθεί με ξεχωριστό όρο. –ΧΥΤΑ με επανακυκλοφορία •προσθήκη νερού –ΧΥΤΑ-βιοαντιδραστήρας •προσθήκη νερού και/ή θρεπτικών ουσιών

21 21 Παράδειγμα ανακάλυψης έννοιας (2) •Φοιτητής στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, κατά την εκπόνηση της διπλωματικής του εργασίας στο θεματικό πεδίο Θεωρία των Γράφων: –επινοεί μαθηματική ποσότητα που δεν απαιτεί υπολογισμό παραγοντικών μεγεθών (factorials), δίνοντας έτσι αποδοτική λύση στο πρόβλημα του περιοδεύοντος πωλητή (Traveling Salesman Problem) –δημιουργεί όρους στα ελληνικά γι’ αυτήν την ποσότητα και σχετικές έννοιες –προσεγγίζει την Ελληνική Εταιρεία Ορολογίας (ΕΛΕΤΟ) ζητώντας συμβουλές για τους αντίστοιχους όρους στα αγγλικά –Η ΕΛΕΤΟ προτείνει ένα συνώνυμο για έναν από τους ελληνικούς όρους και τροποποιεί τους αγγλικούς όρους εφαρμόζοντας καλές πρακτικές οροδοσίας

22 Ανάγκη: απόδοση όρου από Γλώσσα Πηγής χαρακτηριστικά αντικείμενο/-α συγκείμενο (θεματικό πεδίο) ορισμός χαρακτηριστικά έννοια ορισμός έννοια κατασήμανση: Υ Γλώσσα Στόχου Γλώσσα Πηγής κατασήμανση: Χ Νοητική διαγλωσσική διεπαφή του ονοματοθέτη της Γλώσσας Στόχου Ο ορισμός διατυπώνεται στη Γλώσσα Στόχου με τη χρησιμοποίηση εννοιών και όρων ήδη γνωστών Αρχές και κανόνες κατασήμανσης Γλωσσικό/νοητικό επίπεδο του ονοματοθέτη της γλώσσας στόχου για τη γλώσσα πηγής Τα χαρακτηρι- στικά και η έννοια έχουν διαγλωσσικό χαρακτήρα κσι δεν χρειάζεται να μεταφερ- θούν Γλωσσικό/νοητικό επίπεδο του ονοματοθέτη της Γλώσσας Στόχου για τη Γλώσσα Στόχου ΕΛΑΧΙΣΤΗ απαραίτητη πληροφορία! Λαμβάνουμε υπόψη καλές πρακτικές οροδοσίας 22

23 23 Επιστροφή στα βασικά

24 24 Οι έννοιες •Οι έννοιες είναι γνωσιακοί αντιπρόσωποι αντικειμένων που προκύπτουν με βάση τα κοινά χαρακτηριστικά των αντικειμένων –τα χαρακτηριστικά ορίζουν και διακρίνουν τις έννοιες •Οι έννοιες σχετίζονται η μια με την άλλη με βάση τα κοινά τους χαρακτηριστικά •Οι σχέσεις μεταξύ εννοιών μπορεί να είναι ιεραρχικές (ειδογονικές ή μεριστικές) ή μη

25 25 Σχέσεις μεταξύ εννοιών •Ειδογονική σχέση (γένους-είδους) υπάρχει μεταξύ μιας ευρύτερης (υπερτασσόμενης) έννοιας και μιας στενότερης (υποτασσόμενης) έννοιας •Διαφορετικά κριτήρια είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία ειδογονικών σχέσεων. Παράδειγμα: Γέφυρα –Πεζογέφυρα –Κρεμαστή γέφυρα (γέφυρα με κατάστρωμα στηριζόμενο από καλώδια που κρέμονται από πυλώνες και αγκυρώνονται στα δυο άκρα) Κριτήριο: δομοστατικός σχεδιασμός (καλωδιωτή γέφυρα, τοξωτή γέφυρα, …) Κριτήριο: χρήση (οδική γέφυρα, σιδηροδρομική γέφυρα, …)

26 26 Σχέσεις μεταξύ εννοιών (συν.) •Μεριστική σχέση (όλου-μέρους) υπάρχει μεταξύ μιας έννοιας και των επί μέρους συστατικών της –Γέφυρα (θεμελίωση, πυλώνας, κατάστρωμα, …) •Μη ιεραρχικές (συσχετικές) σχέσεις αναφέρονται σε κάθε είδους συσχέτιση (π.χ., σχέση αλληλουχίας, χωρική σχέση, σχέση αιτίας-αποτελέσματος, ύπαρξη κοινών χαρακτηριστικών)

27 27 Συστήματα εννοιών •Ένα σύστημα εννοιών απεικονίζει σχέσεις μεταξύ εννοιών και τη θέση τους στο σύστημα •Η θέση μιας έννοιας σε ένα σύστημα εννοιών μαζί με τον ορισμό της αγκυρώνουν την έννοια στο υπό εξέταση θεματικό πεδίο –η απεικόνιση των σχέσεων στο σύστημα εννοιών μπορεί να βοηθήσει στη διατύπωση του ορισμού μιας έννοιας ή στη βελτίωσή του

28 28 Παράδειγμα συστήματος εννοιών: γεωπεριβαλλοντική μηχανική ρόφηση: συγκράτηση διαλυμένης ουσίας από τα εδαφικά συστατικά προσρόφηση: ρόφηση στην επιφάνεια των εδαφικών κόκκων

29 29 Παράδειγμα συστήματος εννοιών: γέφυρες (Νο 1) Τα συστήματα εννοιών δεν είναι μοναδικά, άρα επιδέχονται βελτιώσεις. Προτάσεις;

30 Παράδειγμα συστήματος εννοιών: γέφυρες (Νο 2) γέφυρα (χρήση) (υλικό)(μηχανισμός μεταφοράς φορτίων) πεζογέφυραoδική γέφυρα σιδηροδρομική γέφυρα ξύλινη γέφυρα σχοίνινη γέφυρα μεταλλική γέφυρα γέφυρα από σκυρόδεμα συμβατική γέφυρα (με οριζόντιες κύριες δοκούς) κρεμαστή γέφυρα τοξωτή γέφυρα καλωδιωτή γέφυρα γέφυρα αναρτημένη από ευθύγραμμα καλώδια Σημείωση: ειδογονικές σχέσεις (σχέσεις γένους-είδους) παριστάνονται με δενδροειδή δομή δικτυωτή γέφυρα γέφυρα κάτω διάβασης γέφυρα άνω διάβασης λίθινη γέφυρα σύμμικτη γέφυρα από χάλυβα και oπλισμένο σκυρόδεμα γέφυρα από ινοπλισμένα πολυμερή 30

31 31 Διατύπωση ορισμών: τι να προσέξουμε  Ένας ορισμός είναι έγκυρος αν μπορεί να αντικαταστήσει έναν όρο σε ένα κείμενο χωρίς να επιφέρει απώλεια ή μεταβολή σημασίας  Προτιμάται η περιγραφή μιας έννοιας με τη χρήση τής υπερτασσόμενης έννοιας και των διακριτικών χαρακτηριστικών της Καλές πρακτικές (γνωστές και ως “4 κανόνες της λογικής”) - Οι ορισμοί πρέπει να είναι λακωνικοί - Δεν ορίζουμε έννοια με άγνωστη έννοια, δεν παραφράζουμε -Ο όρος που κατασημαίνει την έννοια δεν μπορεί να εμφανίζεται στον ορισμό (κυκλικός ορισμός) - Ο όρος που κατασημαίνει την έννοια και ο ορισμός της έννοιας πρέπει να είναι εξ ίσου ευρείς Ελλατωματικοί ορισμοί - Ελλιπείς (στενότεροι ή ευρύτεροι του δέοντος): διευκρινίσεις μπορούν να δοθούν σε σημείωση που συνοδεύει τον ορισμό - Ακατάλληλοι αρνητικοί ορισμοί ISO 704, 2000 (ΕΛΟΤ 402)

32 32 Ορισμοί: πηγές, ορισμοί (1) •πιο εύκολο να αναζητάμε ορισμούς στα αγγλικά –μεταγωγή (advection) •advection: πηγές ορισμών –εντολή Google “define: advection” • the horizontal transfer of heat or other atmospheric properties wordnet.princeton.edu/perl/webwn –βοηθήματα (“Groundwater” by Freeze & Cherry, 1979) •process by which solutes are transported by the bulk motion of the flowing groundwater •μεταγωγή: προτεινόμενος ορισμός • μηχανικό φαινόμενο μεταφοράς διαλυμένης ουσίας που οφείλεται στην κίνηση του υπόγειου νερού διαφορετική σημασία σε διαφορετικά θεματικά πεδία!

33 33 Ορισμοί: πηγές, ορισμοί (2) •αεροδιασκορπισμός (air sparging): πηγές ορισμών –www.iso.org: αναζήτηση προτύπων με λέξεις-κλειδιά “terms”, “vocabulary”, “definitions” ή ανά τεχνική επιτροπή •introduction of air under pressure in groundwater ISO 11074 (2005) Soil quality – Vocabulary (prepared by ISO/TC 190) –εντολή Google “define: air sparging” •in air sparging, air is injected into the ground below a contaminated area, forming bubbles that rise and carry trapped and dissolved contaminants to the surface http://www.brownfieldstsc.org/glossary.cfm?q=1 •αεροδιασκορπισμός: προτεινόμενος ορισμός •εισαγωγή αέρα υπό πίεση στο υπόγειο νερό και παροχή κατάλληλη για την απομάκρυνση των πτητικών ρύπων με εξάτμιση ΣΗΜΕΙΩΣΗ Με τον αεροδιασκορπισμό επιτυγχάνεται σε μικρότερο βαθμό και ενίσχυση αερόβιων βιολογικών δράσεων για τη διάσπαση των ρύπων.

34 34 7 αρχές σχηματισμού όρων •Διαφάνεια –για να γίνει ο όρος διαφανής, χρησιμοποιείται στο σχηματισμό του κάποιο διακριτικό χαρακτηριστικό (θερμικός θόρυβος αντί θόρυβος Johnson) • Συνέπεια –στο σύστημα εννοιών του πεδίου (φαρυγγίτιδα, ηπατίτιδα) •Γλωσσική καταλληλότητα –ακολουθούνται καθιερωμένα σχήματα, αποφεύγεται σύγχυση (ατομική ενέργεια αντί πυρηνική ενέργεια) •Γλωσσική οικονομία –κινητή τηλεφωνία αντί τηλεφωνία με κινητά τηλέφωνα •Παραγωγικότητα και συνθετικότητα –πλινθίο (chip) αντί πλακάκι (πλινθιακή συχνότητα, πολυπλυνθίο) •Γλωσσική ορθότητα –γεώπλεγμα αντί γεωπλέγμα (<geogrid EN) •Γλωσσική εντοπιότητα –λογισμικό EL (<logiciel FR) αντί software EN ISO 704, 2000 (ΕΛΟΤ 402)

35 35 Εφαρμογή των αρχών

36 36 Συζήτηση όρων και ορισμών BBC: Sept. 9, 2007 9/11 Demolition theory challenged kathimerini.gr - Καθημερινή: 11 Σεπτ. 2007 Ανατρέπεται η θεωρία κατάρρευσης των Δίδυμων Πύργων Μια νέα ανάλυση της κατάρρευσης των κτιρίων του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου έρχεται να αμφισβητήσει τις θεωρίες συνωμοσίας των επιθέσεων της 11 ης Σεπτεμβρίου. Η μελέτη ενός μηχανικού του πανεπιστημίου του Κέμπριτζ [...] Ο Δρ. Σέφεν, χρησιμοποιώντας μαθηματικούς υπολογισμούς κατάφερε να υπολογίσει την κατάλοιπη ικανότητα του υπόλοιπου κτιρίου. Δηλαδή, την ικανότητα του ανέπαφου από τη ζημιά κτιρίου να αντέξει την πλήρη κατάρρευση.

37 37 Συζήτηση απόδοσης όρων από γλώσσα πηγής (αγγλικά) στα ελληνικά BBC: Sept. 9, 2007 9/11 Demolition theory challenged kathimerini.gr - Καθημερινή: 11 Σεπτ. 2007 Ανατρέπεται η θεωρία κατάρρευσης των Δίδυμων Πύργων Ο Δρ. Σέφεν, χρησιμοποιώντας μαθηματικούς υπολογισμούς κατάφερε να υπολογίσει την «κατάλοιπη ικανότητα» του υπόλοιπου κτιρίου. Δηλαδή, την ικανότητα του ανέπαφου από τη ζημιά κτιρίου να αντέξει την πλήρη κατάρρευση. Dr Seffen was able to calculate the "residual capacity" of the undamaged building: that is, simply speaking, the ability of the undamaged structure to resist or comply with collapse.

38 38 Πηγές (1) •Ορολογία –Σεμινάριο Ορολογίας της βάσης ορολογικών δεδομένων Termium Plus της Κυβέρνησης του Καναδά •http://www.btb.termiumplus.gc.ca/didacticiel_tutorial/englis h/lesson1/index_e.html –Επιτροπή Ορολογίας TC 37 του ISO & σχετικά πρότυπα –Επιτροπή Ορολογίας E02 της ASTM & σχετικά πρότυπα –Επιτροπή Ορολογίας ΕΛΟΤ-ΤΕΕ/ΤΕ 21 http://portal.tee.gr/portal/page/portal/SCIENTIFIC_WOR K/scient_typopoiisi/epitropes/ELOT-TE21/aim –Πλάτωνας, Κρατύλος (Διάλογος για το αν οι λέξεις επιλέγονται αυθαίρετα ή μεταφέρουν νόημα)

39 39 Πηγές (2) •Τεχνικοί όροι –Γλωσσάρια τεχνικών επιτροπών •Τεχνικές επιτροπές ISO –http://www.iso.org/iso/standards_development/technical_committ ees/list_of_iso_technical_committees.htm •Επιτροπές του Ελληνικού Οργανισμού Τυποποίησης (ΕΛΟΤ) –http://www.elot.gr/committee.htm •Λεξικά Επιτροπών Τυποποίησης ΤΕΕ –http://portal.tee.gr/portal/page/portal/SCIENTIFIC_WORK/scient_ typopoiisi/lexika –Πολυγλωσσικές βάσεις όρων •IATE (InterActive Terminology for Europe) –iate.europa.eu •Termium Plus (αγγλικά και γαλλικά, περιλαμβάνει ορισμούς) –http://btb.termiumplus.gc.ca/tpv2alpha/alpha-eng.html?lang=eng •Για ειδικά θεματικά πεδία, π.χ. περιβάλλον – www.eionet.europa.eu/gemet/

40 40 Περίληψη •Τεκμηριωμένες επιλογές όρων κάνουμε όταν: –προσδιορίζουμε πλήρως τις αντίστοιχες έννοιες •μια έννοια προσδιορίζεται πλήρως από έναν ορισμό και από τη θέση της σε ένα σύστημα εννοιών –συμβουλευόμαστε τα υπάρχοντα γλωσσάρια –σεβόμαστε τις αρχές απόδοσης όρων

41 41 Εργασία •Εξετάστε όρους από δύο αποσπάσματα τεχνικών κειμένων (το ένα δίδεται, το άλλο το εντοπίζετε σε περιοχή που σας ενδιαφέρει) •Σας ζητείται: –να αναζητήσετε και να αξιολογήσετε ορισμούς των όρων –να αξιολογήσετε τους ελληνικούς όρους ΣΗΜΕΙΩΣΗ: χρησιμοποιήστε προταθείσες πηγές, αναζητήστε κι άλλες

42 42 Εργασία: Απόσπασμα Νο 1 NYTimes: April 13, 2009 Earthquakes’ Many Mysteries Stymie Efforts to Predict Them Καθημερινή: 18 Απρ. 2009 Πρόγνωση σεισμών, ραδόνιο και ανθρώπινες «παρεμβάσεις» This gap in knowledge makes earthquake prediction a frustrating and chancy exercise, and complicates the effort to calculate the risk that a human construction like a water reservoir or a geothermal power plant could inadvertently set off a deadly quake. Το γνωστικό αυτό κενό καθιστά την πρόγνωση σεισμού μια δύσκολη και επίπονη άσκηση. Επιπλέον, δυσχεραίνει την προσπάθεια υπολογισμού του ρίσκου που έχει μια ανθρώπινη κατασκευή, η οποία είτε ως υδροταμιευτήρας είτε ως γεωθερμικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορούσε -λόγω παραλείψεων- να προκαλέσει έναν σεισμό.

43 43 Ευχαριστίες •Η Μαρίνα Πανταζίδου (mpanta@central.ntua.gr), Επίκουρη Καθηγήτρια στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ετοίμασε αυτό το σεμινάριο που βασίζεται σε υλικό του Κώστα Βαλεοντή (valeonti@otenet.gr), Προέδρου της Ελληνικής Εταιρείας Ορολογίας (ΕΛΕΤΟ) •Και οι δυο είναι μέλη της επιτροπής για τις Αρχές Ορολογίας ΕΛΟΤ-ΤΕΕ/ΤΕ 21, η οποία εκπροσωπείται στην Επιτροπή Ορολογίας TC37 του ISO •Και οι δυο δέχονται με χαρά σχόλια και ερωτήσεις