ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Δρ. Ευριπιδου Πολυκαρπος C.D.A. College Limassol 2014/2015.

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Δρ. Ευριπιδου Πολυκαρπος C.D.A. College Limassol 2014/2015."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Δρ. Ευριπιδου Πολυκαρπος C.D.A. College Limassol 2014/2015

2 Οι επιδράσεις της εργασίας στην υγεία και της υγείας στην εργασία αποτελούν μία αμφίδρομη πολυπαραμετρική και μεταβαλλόμενη σχέση. Η σχέση εργασίας και υγείας που είναι φανερή στα εργατικά ατυχήματα παρουσιάζει και λιγότερο φανερές επιπτώσεις. Αυτές ποικιλουν από ασθένειες άμεσα συνδεδεμένες με το επάγγελμα όπως το μεσοθηλίωμα από έκθεση σε αμίαντο σε ασθένειες επιδεινούμενες από το επάγγελμα όπως η δερματίτιδα εξ ’ επαφής λόγω επαφής με ερεθιστικές ουσίες του δέρματος. Η επίδραση της εργασίας στην υγεία δεν είναι πάντα άμεση.

3 Η λανθάνουσα περίοδος μεταξύ της έκθεσης στον αμίαντο και της ανάπτυξης μεσοθηλιώματος μπορεί να φτάσει τα 30 ή 40 χρόνια. Η διάγνωση των επαγγελματικών παθήσεων δεν είναι πάντα εύκολη εξαιτίας του ότι οι παθήσεις είναι συχνά οξείας ή χρόνιας έκθεσης σε πολλούς επαγγελματικούς ή μη παράγοντες ( νοσήματα πολυπαραγοντικής αιτιολογίας ) και σε πολλές περιπτώσεις εμφανίζονται με μη ειδική συμπτωματολογία ( π. χ. ζάλη, κεφαλαλγία ).

4 Η διάδοση της τεχνολογίας, η αύξηση της παραγωγικότητας και φαινόμενα όπως η ανεργία, η ημιαπασχόληση και υποαπασχόληση, η τηλεργασία, η εξειδίκευση, η κατά αποκοπήν εργασία και οι υπεργολαβίες καταλαμβάνουν συνεχώς μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά εργασίας. Οι σύγχρονες προκλήσεις όπως : η οικονομική επιβράδυνση, η γήρανση του πληθυσμού, το χάσιμο μεταξύ των φύλων στην αγορά εργασίας η μεγάλη ανομοιογένεια σε υποστηρικτικές δομές και στο κοινωνικοασφαλιστικό πλαίσιο επιδρούν σε όλα τα επίπεδα στην πολιτική και άσκηση πρόληψης στην εργασία.

5 Αναδυόμενοι κίνδυνοι που σχετίζονται με τις αλλαγές στην αγορά εργασίας, στην οργάνωση της εργασίας και στο εργατικό δυναμικό επηρεάζουν τόσο τα εργασιακά χαρακτηριστικά όσο και τα ίδια τα άτομα. Αυτό εχει σαν αποτέλεσμα : νέες προκλήσεις τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους εργοδότες, εμφανίζονται και απαιτούν πολιτική, διοικητική και τεχνική προσέγγιση, προκειμένου να εξασφαλίσουν υψηλά επίπεδα ασφάλειας και υγείας στην εργασία.

6 Στην Ευρώπη αναγνωρίστηκε η ανάγκη πρόβλεψης των νέων και αναδυόμενων κινδύνων που αφορούν το εργασιακό περιβάλλον λόγω των τεχνολογικών, κοινωνικών ή άλλων αλλαγών. Η ανάγκη αυτή προϋποθέτει : συνεχή παρατήρηση των επαγγελματικών κινδύνων συστηματική συλλογή δεδομένων που αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της προληπτικής προσέγγισης στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία.

7 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οι καταγραφές και οι στατιστικές εκτιμήσεις των εργατικών ατυχημάτων και κυρίως των επαγγελματικών ασθενειών σε καμία περίπτωση δεν αντιπροσωπεύουν το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος. Αυτό γιατι δεν δηλώνονται όλα τα ατυχήματα και δύσκολα χαρακτηρίζεται μια πάθηση ως επαγγελματική ( λόγω των δυσκολιών που προαναφέρθηκαν αλλά και εξαιτίας της έλλειψης ευαισθητοποιημένων επαγγελματιών υγείας και εργαζομένων, νομοθετικών περιορισμών κ. ά ).

8 Ο αριθμός των ατόμων που καθίστανται ανικάνοι ή πεθαίνουν εξαιτίας εργατικών ατυχημάτων, Οι ημέρες εργασίας που χάνονται και το συνολικό κόστος των ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών Επιβάλλουν την ύπαρξη δομών όπως τα ιατρεία εργασίας ή οι περισσότερο διευρυμένες υπηρεσίες υγείας και ασφάλειας της εργασίας ( ΥΥ & ΑΕ ).

9 Η ΥΥ & ΑΕ παρακολουθεί την υγεία του εργαζόμενου με στόχους : 1) Την προστασία και προαγωγή της. 2) Την έκδοση γνωμάτευσης ιατρικής καταλληλότητας για τοποθέτηση ( ή επανατοποθέτηση ) του εργαζόμενου στη θέση εργασίας του. 3) Τη διάγνωση βλαβών υγείας του εργαζόμενου, που θα μπορούσαν να βλάψουν άλλους εργαζόμενους ή και το κοινό π. χ. επιληψία, σακχαρώδης διαβήτης, καρδιαγγειακά προβλήματα, ψυχική υγεία, αναπηρίες. 4) Την έγκαιρη αναζήτηση του βαθμού έκθεσης σε κάποιο βλαπτικό παράγοντα, πριν την εκδήλωση της βλάβης. 5) Την αξιολόγηση των γενικότερων επιδράσεων της εργασίας ( π. χ ψυχοκοινωνικές ) και την ένταξη και επανένταξη ατόμων με ειδικές ανάγκες.

10 Η ΥΥ & ΑΕ παρακολουθεί το περιβάλλον εργασίας με στόχους : 1) Την εντόπιση των επαγγελματικών κινδύνων και τη μείωση ή εξάλειψη τους. 2) Τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας. 3) Την πρόληψη των ατυχημάτων. 4) Την επίβλεψη της παροχής, χρήσης και αποτελεσματικότητας των μέσων ατομικής προστασίας και την αξιολόγηση των μέτρων προστασίας.

11 Η ΥΥ & ΑΕ έχει συμβουλευτικό ρόλο : σε θέματα οργάνωσης, λειτουργίας και εξοπλισμού της παραγωγικής διαδικασίας, χρήσης και αποτελεσματικότητας των μέσων προστασίας, φυσιολογίας, ψυχολογίας, εργονομίας και υγιεινής της εργασίας. Η ΥΥ & ΑΕ για τη πραγματοποίηση και αξιολόγηση των στόχων αναλαμβάνει : την εκπαίδευση των εργαζομένων, την οργάνωση, παροχή και εκπαίδευση στις Α΄βοήθειες, την υλοποίηση προγραμμάτων πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης, προγραμμάτων αγωγής και προαγωγής της υγείας.

12 Φροντίζει για την τήρηση ιατρικών φακέλων υγείας και στατιστικών στοιχείων και πραγματοποιεί επιδημιολογικές μελέτες. Η διεθνής εμπειρία έδειξε το μεγάλο όφελος από τη χρήση των ΥΥ & ΑΕ που εστιάζεται κυρίως : - στη μείωση των απουσιών, - στην προαγωγή της υγείας και των σχέσεων των εργαζομένων, - στη μείωση του κόστους από τις ασφαλιστικές αποζημιώσεις και τα επιδόματα ασθενείας, - στη μείωση των ατυχημάτων και στην αύξηση της παραγωγικότητας.

13 Επιπλέον αυξάνεται η υποκειμενική αντίληψη της αξίας της πρόληψης με πολλαπλασιαστικά οφέλη στον πληθυσμό και συγκεντρώνονται πολύτιμα στοιχεία για το επίπεδο υγείας του.

14 ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑ Η ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Ο ιατρός εργασίας ( ΙΕ ) καλείται να υπηρετήσει την υγεία και κοινωνική ευεξία των εργαζομένων ατομικά και συλλογικά. Ως απασχολούμενος στις επιχειρήσεις του ιδιωτικού ή δημόσιου τομέα ασκεί πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας ( ΠΦΥ ) και συνεισφέρει στην περιβαλλοντική και κοινοτική υγεία. Ο ΙΕ λειτουργεί σε τρία επίπεδα : - στο κλασσικό επίπεδο γιατρού - εξεταζόμενου ( συνηθέστερα μη ασθενούς ), - στο επίπεδο του συμβούλου εργοδοσίας και εργαζομένων για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας στην επιχείρηση και στο επίπεδο του ερευνητή.

15 Οι σύνθετες και μερικές φορές ανταγωνιστικές απαιτήσεις και ευθύνες προς τους εργαζόμενους τους εργοδότες, την πολιτεία και άλλους φορείς ( οργανώσεις εργαζομένων, κοινωνική ασφάλιση, δικαιοσύνη ) αποτελούν συνιστώσες του έργου του. Κατά την άσκηση των καθηκόντων του ο Ι. Ε. εκτιμά την καταλληλότητα ( ικανότητα ) των εργαζομένων για τη συγκεκριμένη εργασία, τηρεί ιατρικούς φακέλους υγείας, αξιολογεί και καταχωρεί αποτελέσματα εξετάσεων.

16 Αυτό λαμβάνει χώρα πριν την τοποθέτηση του εργαζομένου στη θέση εργασίας, περιοδικά και όταν επανέρχεται στην εργασία μετά από σοβαρή ασθένεια ή ατύχημα. Σε περίπτωση που η προσαρμογή της θέσης ή του περιβάλλοντος εργασίας στις ανάγκες η ικανότητες του εργαζομένου είναι δύσκολη, συμβουλεύει για την εκπαίδευση και επανατοποθέτηση του εργαζομένου σε άλλη θέση εργασίας.

17 Παρακολουθεί ιατρικά τους εργαζόμενους που βλάβη της υγείας τους συνεπάγεται κινδύνους για την υγεία ή τη σωματική ακεραιότητα άλλων εργαζομένων. Μεριμνά για τη διενέργεια ιατρικών εξετάσεων και μετρήσεων παραγόντων του εργασιακού περιβάλλοντος σε εφαρμογή των διατάξεων που ισχύουν κάθε φορά. Η κατάσταση υγείας του εργαζόμενου πρέπει να εκτιμηθεί από τον ιατρό εργασίας μετά από λεπτομερή λήψη του ιατρικού, περιβαλλοντικού και επαγγελματικού ιστορικού έκθεσης, της φυσικής εξέτασης των κατάλληλων τεστ ανάλογα με τους αναμενόμενους επαγγελματικούς κινδύνους.

18 Προϋπάρχουσες παθήσεις ή καταστάσεις που καταλήγουν σε αυξημένο κίνδυνο πρέπει να είναι αντικείμενο περαιτέρω προβληματισμού και λεπτομερέστερων εκτιμήσεων αν και με κανένα τρόπο δεν πρέπει να θεωρούνται απόλυτες αντενδείξεις για την τοποθέτηση στην εργασία. Για την περιοδικότητα των ιατρικών εκτιμήσεων αν και γενικά δεν υπάρχουν θεσμοθετημένα πρότυπα δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 3 με 5 χρόνια.

19 Ο ιατρός εργασίας οφείλει να εκδίδει βεβαίωση των παραπάνω εκτιμήσεων και την κοινοποιεί στον εργοδότη. Το περιεχόμενο της βεβαίωσης πρέπει να εξασφαλίζει το ιατρικό απόρρητο υπέρ του εργαζόμενου και μπορεί να ελεγχθεί από τους υγειονομικούς επιθεωρητές του Υπουργείου Εργασίας, για την κατοχύρωση του εργαζομένου και του εργοδότη. Παρακολουθεί το περιβάλλον εργασίας για την εντόπιση των επαγγελματικών κινδύνων και δίνει συμβουλές στην εργοδοσία και τους εργαζόμενους για τη μείωση ή την εξάλειψη τους.

20 Συμβάλλει στη διερεύνηση των αιτιών των εργατικών ατυχημάτων και των απουσιών από ασθένεια και σε συνεργασία με άλλους υπεύθυνους της επιχείρησης, προτείνει μέτρα για την πρόληψη τους. Ο γιατρός εργασίας σε συνεργασία με τον τεχνικό ασφαλείας επιβλέπει την εφαρμογή των μέτρων προστασίας της υγείας των εργαζομένων και πρόληψης των ατυχημάτων.

21 Επιθεωρεί τακτικά τις θέσεις εργασίας και αναφέρει οποιαδήποτε παράλειψη, Προτείνει μέτρα αντιμετώπισης των παραλείψεων και επιβλέπει την εφαρμογή τους, Επεξηγεί την αναγκαιότητα της σωστής χρήσης των μέσων ατομικής προστασίας, Ερευνά τις αιτίες των ασθενειών που οφείλονται στην εργασία, Αναλύει και αξιολογεί τα αποτελέσματα των ερευνών και προτείνει μέτρα για την πρόληψη των ασθενειών αυτών, Επιβλέπει τη συμμόρφωση των εργαζομένων στους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας, Ενημερώνει τους εργαζόμενους για τους κινδύνους που προέρχονται από την εργασία τους, καθώς και για τους τρόπους πρόληψης τους Παρέχει επείγουσα θεραπεία σε περίπτωση ατυχήματος ή αιφνίδιας νόσου.

22 Τηρεί στατιστικά στοιχεία σχετικά με τις συνθήκες εργασίας στην επιχείρηση Εκτελεί επιδημιολογικές μελέτες για τη διερεύνηση των επιπτώσεων της εργασίας στη σωματική και ψυχική υγεία των εργαζομένων. Κατά την άσκηση της ιατρικής της εργασίας πρέπει να συλλέγονται δεδομένα και πληροφορίες προκειμένου να τεκμηριώνονται τα συμπεράσματα.

23 Δεδομένα μπορεί να συλλεγούν από διάφορες πηγές : όπως ο χώρος εργασίας, ο οικογενειακός ή άλλος γιατρός, οι διάφορες κρατικές ή μη υπηρεσίες ( Υπουργείο Υγείας ΙΚΑ κ. λ. π.) και οι ιατρικές εξετάσεις που υποβάλλονται περιοδικά οι εργαζόμενοι. Το επαγγελματικό και ιατρικό ιστορικό είναι η σημαντικότερη πηγή πλήροφοριών ( ηλικία, φύλο, εθνικότητα, είδος της εργασίας, ημερομηνία της πρόσληψης, ημερομηνία εμφάνισης τυχόν συμπτωμάτων της νόσου, επαγγελματικό ιστορικό, ιατρικό ιστορικό, καπνιστικές συνήθειες ) σε συνδυασμό με ιατρικές εξετάσεις, όπως οι ακτινογραφ, η κλινική εξέταση, η σπιρομέτρηση, η ακοομέτρηση, η μέτρηση της Α. Π., το βάρος του σώματος το ΗΚΓ, οι αίματος και ούρων και άλλες.

24 Το σημαντικό κατά τη συλλογή των πληροφοριών είναι να διασφαλίσει ο γιατρός την εγκυρότητα των δεδομένων, θα πρέπει να αποφεύγεται η συλλογή περιττών στοιχείων και οι πληροφορίες θα πρέπει να καλύπτουν όλα ή σχεδόν όλα τα άτομα μιας επιχείρησης. Σήμερα η καταγραφή και αξιοποίηση των δεδομένων από προγράμματα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή διευκολύνει το έργο του ιατρού εργασίας.

25 Ο γιατρός εργασίας έχει υποχρέωση να τηρεί το ιατρικό και επιχειρησιακό απόρρητο και να αναγγέλλει μέσω της επιχείρησης στην επιθεώρηση εργασίας ασθένειες των εργαζομένων που οφείλονται στην εργασία. Τα οφέλη από την άσκηση της ΙΕ είναι πολλά και μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε οφέλη για τη υγεία, το περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία. Τα οφέλη για την υγεία περιλαμβάνουν την αύξηση του προσδόκιμου ζωής χωρίς ανικανότητα και την αύξηση της ικανότητας και δυνατότητας για εργασία.

26 Επισης περιλαμβάνουν : Τη μείωση των επαγγελματικών παθήσεων και ατυχημάτων, Την αύξηση του ενεργού πληθυσμού και των συνταξιούχων που δεν έχουν σοβαρή ανικανότητα από χρόνιες μη μεταδοτικές παθήσεις, Την αύξηση του ποσοστού των ανθρώπων που υιοθετούν υγιεινό τρόπο ζωής και Τη μείωση των ανισοτήτων στην υγεία μεταξύ διαφόρων επαγγελμάτων, οικονομικών τομέων ακόμη και χωρών.

27 Τα οφέλη στο περιβάλλον ( όταν ο ΙΕ συμμετέχει ενεργά στην περιβαλλοντική πολιτική της επιχείρησης ) περιλαμβάνουν την αύξηση της αποδοτικότητας από τη χρήση φυσικών πόρων και φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών και τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία. Στα οφέλη για την κοινωνία συγκαταλέγονται : η βελτίωση της εικόνας της επιχείρησης, της αυτοεκτίμησης των εργαζομένων, της ποιότητας της εργασίας και της ζωής, η συμμόρφωση στην νομοθεσία, η αύξηση των ευκαιριών των εργαζομένων με αναπηρία, η συμμετοχή και εγρήγορση των εργαζομένων για κοινωνικά, περιβαλλοντικά και επαγγελματικά θέματα, η αύξηση των δεξιοτήτων τους, της ικανότητας τους για διαχείριση προβλημάτων, των γνώσεων τους για την ΥΑΕ, η μείωση των ανισοτήτων καθώς και άλλα πολλαπλασιαστικά οφέλη σε επίπεδο κοινωνικών αξιών.

28 Τα οφέλη στην οικονομία περιλαμβάνουν : την αυξημένη παραγωγικότητα και σταθερότητα με υποστηρικτικούς όρους ανάπτυξης, τη μεγαλύτερη πιθανότητα για έσοδα από επενδύσεις, την ώθηση ( και ανατροφοδότηση ) των συστημάτων ασφάλισης στις προληπτικές δραστηριότητες, τη μείωση του κόστους των συστημάτων υγείας και την αποδοτικότερη χρήση γνώσεων και δεξιοτήτων που έχουν αποκτηθεί.

29 Ο ΙΕ για να φέρει σε πέρας τα καθήκοντα του εκτός από καλός κλινικός ιατρός πρέπει να έχει : γνώσεις επιδημιολογίας και στατιστικής, τοξικολογίας, χημείας και μηχανικής περιβάλλοντος, εργοφυσιολογίας και εργονομίας, ψυχολογίας και κοινωνιολογίας της εργασίας και αγωγής υγείας. Επιπλέον πρέπει να συνεργάζεται με την ομάδα Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας ( ΥΑΕ ), με εργαζόμενους που επιθυμούν να έχουν κάποια συμμετοχή και με άλλους ειδικούς γιατί ο όγκος δουλειάς απαιτεί καταμερισμό και σωστή διαχείριση.

30 Την ομάδα ΥΑΕ, εκτός από τον ΙΕ και τον τεχνικό ασφαλείας, μπορεί να στελεχώνουν και άλλοι επαγγελματίες όπως ο επισκέπτης υγείας, ο νοσηλευτής επαγγελματικής υγείας, ο επόπτης δημόσιας υγείας, ο υγιεινολόγος μηχανικός ή βιομηχανικός υγιεινολόγος, ο ψυχολόγος εργασίας κ. ά. Σήμερα σε διεθνές επίπεδο, ο αριθμός των ειδικευμένων επαγγελματιών που απασχολούνται στην υγεία και ασφάλεια στην εργασία είναι πολύ μικρότερος από τον απαιτούμενο και η πρόβλεψη για υπηρεσίες υγείας και ασφάλειας στο χώρο εργασίας δεν καλύπτει όλους τους εργαζόμενους.

31 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Ως επαγγελματική πάθηση μπορεί απλά να οριστεί η διαταραχή της υγείας, η οποία προκλήθηκε ή επιδεινώθηκε εξαιτίας της επαγγελματικής έκθεσης. Οι διεθνείς στατιστικές δείχνουν ότι η αναγνώριση και καταγραφή των επαγγελματικών παθήσεων εμφανίζει μεγάλη ανομοιογένεια και αυτό οφείλεται κυρίως στη δυσκολία τεκμηρίωσης τους ( έλλειψη στοιχείων ατομικής έκθεσης, πολυπαραγοντική φύση των παθήσεων, μεγάλη λανθάνουσα περίοδο εμφάνισης ) και σε νομικές και ασφαλιστικές παραμέτρους.

32 Η διάγνωση των επαγγελματικών παθήσεων είναι συχνά δύσκολη εξαιτίας του ότι οι παθήσεις είναι συχνά συνέπεια οξείας όπως και χρόνιας έκθεσης σε ποικιλία παραγόντων που μπορεί να συγχέονται με άλλους μη επαγγελματικούς παράγοντες. Πολλές εκδηλώσεις των σχετιζόμενων με έκθεση ασθενειών είναι μη ειδικές ( π. χ ζάλη, κεφαλαλγία ) ή παρούσες σε πολυπαραγοντικής αιτιολογίας παθήσεις ( π. χ. εμφραγμα μυοκαρδίου, νεοπλασίες ).

33 Ακόμη και ο νομικός όρος επαγγελματική νόσος είνια ιδιαίτερα δύσκολος. Οι νομοθεσίες των διάφορων χωρών μεταξύ των οποίων και η ελληνική, αποφεύγουν να δώσουν ορισμό και καταφεύγουν σε πίνακες, στους οποίους αναγράφονται ονομαστικώς οι θεωρούμενες από τον νόμο ως επαγγελματικές νόσοι. Οι πίνακες των επαγγελματικών νόσων διαφέρουν από χώρα σε χώρα, τόσο από την άποψη αριθμού και είδους εγγεγραμμένων νόσων, όσο και από τη μέθοδο εγγραφής.

34 Οι διαφορές αυτές οφείλονται κυρίως στις διαφορετικές φιλοσοφικές και κοινωνικές απόψεις, οι οποίες εξαρτώνται από τη νοοτροπία του τόπου και την κοινωνική ανάπτυξη των διαφόρων λαών. Στη Σουηδία και την Ελβετία π. χ. η εγγραφή των επαγγελματικών νόσων γίνεται με πολύ φιλελεύθερο τρόπο, σε άλλες χώρες, π. χ. στην Γαλλία και την Ελλάδα με περιορισμούς, ενώ στην Αγγλία ακολουθείται ο μέσος δρόμος.

35 Ο Ελβετικός νόμος, για τον καθορισμό των επαγγελματικών νόσων, δίνει ένα πίνακα τοξικών ουσιών και όταν διαπιστώνεται δηλητηρίαση από τις ουσίες αυτές, η οποία προέρχεται από την επαγγελματική απασχόληση του ατόμου, τότε θεωρείται ως επαγγελματική. Ο Γαλλικός νόμος, ο οποίος είναι περιοριστικός, καθορίζει με λεπτομέρειες τα αντίστοιχα επαγγέλματα και θέτει επί πλέον χρονικούς περιορισμούς.

36 Ο Βρετανικός νόμος περί εθνικής κοινωνικής ασφάλισης για τον επαγγελματικό κίνδυνο, καθορίζει τις προϋποθέσεις, τις οποίες θα πρέπει να έχει μία νόσος για να χαρακτηριστεί ως επαγγελματική. Ο εργαζόμενος που παρουσιάζει μία από τις καθορισμένες (prescribed) επαγγελματικές αρρώστιες που περιγράφονται από τους κανονισμούς, εγγράφεται στον κατάλογο των επαγγελματικών νοσημάτων με τον ίδιο τρόπο σαν να είχε συμβεί εργατικό ατύχημα.

37 Η λίστα των « καθορισμένων » νόσων επεκτείνεται κάθε τόσο εφόσον υπάρχουν αποδείξεις, που δικαιολογούν νέες ασθένειες. Οι Άγγλοι ξεχωρίζουν τις «Notifiable Diseases», δηλαδή τις αρρώστιες που πρέπει να αναγγελθούν στις επίσημες αρχές και τις «Prescribed Diseases», δηλαδή τις καθορισμένες ή επιβεβλημένες ασθένειες. Από τις προς αναγγελία ασθένειες υπάρχουν 16, τις οποίες οι γιατροί είναι υποχρεωμένοι να αναγγέλουν στο εκτελεστικό συμβούλιο υγείας και ασφάλειας, το οποίο δημοσιεύει περιοδικές αναλύσεις του αριθμού των περιπτώσεων κάθε χρόνο.

38 Οι Άγγλοι θεωρούν ότι πολλές περιπτώσεις περνούν απαρατήρητες. Είναι δύσκολο βέβαια να εκτιμηθεί το ποσοστό των περιπτώσεων αυτών, αλλά τις υπολογίζουν τουλάχιστον στο 50%. Στην Ελλάδα η νομοθεσία είναι περιοριστική. Η προτελευταία νομοθετική ρύθμιση των επαγγελματικών νοσημάτων έγινε το 1979 με την απόφαση του Υπουργείου Κοινωνικών Υπηρεσιών 416/1759/ 16.1.79 περί αντικατάστασης του άρθρου 40 του κανονισμού ασθενείας του ΙΚΑ.

39 Το άρθρο 40 περιελάμβανε 5 ομάδες επαγγελματικών νοσημάτων και σύνολο νόσων 52. Η ταξινόμηση γινόταν με την αναφορά του νοσήματος και στη συνέχεια σε τρεις στήλες υπήρχαν : 1) Η περιγραφή της νόσου. 2 Οι εργασίες ή τα επαγγέλματα που είναι δυνατό να παρατηρηθεί η νόσος και 3) Το ελάχιστο και το μέγιστο χρονικό διάστημα που θεωρείται από την πείρα αρκετό για να νοσήσει κάποιος.

40 Για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου απαιτείτο « η εξ οξείας ή χρόνιας δηλητηριάσεως εμφάνιση νόσου που περιλαμβάνεται στον πίνακα », εφόσον : - Ο ασφαλισμένος απασχολήθηκε ή απασχολείται στις επιχειρήσεις που αναφέρονται στον πίνακα ή σε εργασίες ή επαγγέλματα, για χρονικό διάστημα τουλάχιστον ίσο με τον ελάχιστο χρόνο που ο πίνακας ορίζει ανά ασθένεια.

41 - Η προσβολή του ασφαλισμένου από επαγγελματική νόσο διαπιστώθηκε ιατρικώς ή κατά τη διάρκεια της απασχόλησης του, πάντως μετά την πάροδο του χρόνου απαιτείται, ή αν έχει διακόψει την εργασία του, μέσα στον οριζόμενο μέγιστο χρόνο από της διακοπής της εργασίας. - Στις περιπτώσεις, όπου δεν ορίζεται στον πίνακα ελάχιστος και μέγιστος χρόνος, ο προσδιορισμός, γίνεται από υγειονομικές επιτροπές.

42 Οι επαγγελματικές ασθένειες στην Ελλάδα δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς παρά μόνο σε εμπειρική βάση, γιατί τα στατιστικά στοιχεία που υπάρχουν είναι ανεπαρκή. Το δε νομικό καθεστώς είναι αναχρονιστικό και δεν είναι δυνατό να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις. Ο εργαζόμενος που θα παρουσιάσει μια ασθένεια ύποπτη επαγγελματικής αιτιολογίας, παραπέμπεται στις Υγειονομικές Επιτροπές του ΙΚΑ, οι οποίες αποφαίνονται για το αν η νόσος είναι επαγγελματική ή όχι και τα ασφαλιστικά όργανα είναι υποχρεωμένα να χορηγήσουν σύνταξη αν η απόφαση είναι θετική.

43 Με τα σημερινά δεδομένα, οι συχνότερες επαγγελματικές παθήσεις δεν διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των αναπτυγμένων κρατών. Οι μυοσκελετικές παθήσεις, το στρες και οι απορρέουσες διαταραχές και οι δερματοπάθειες καταγράφουν αυξητικές τάσεις. Από τις επαγγελματικές πνευμονοπάθειες κυριαρχούν το επαγγελματικό άσθμα, οι πνευμονοκονιάσεις και οι πευμονίτιδες εξ ’ υπερευαισθησίας ( πνεύμονας αγρότη ).

44 Ο καρκίνος επαγγελματικής αιτιολογίας ( κυρίως του πνεύμονα και δέρματος ), οι καρδιαγγειακές παθήσεις, οι διαταραχές αναπαραγωγής, οι νευροτοξικές και ψυχιατρικές διαταραχές, η επαγγελματική κώφωση και οι λοιμώξεις ( ηπατίτιδες, λεπτοσπείρωση, φυματίωση κ. ά ) αποτελούν επίσης σοβαρότατα προβλήματα. Το ΙΚΑ ( Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων ) είναι από τους λίγους ασφαλιστικούς οργανισμούς, που διαθέτει στοιχεία για τις επαγγελματικές παθήσεις.

45 Οι εξεταζόμενοί από την υγειονομική επιτροπή επαγγελματικών νοσημάτων του ΙΚΑ δεν υπερβαίνουν τα 100 άτομα ετησίως και οι νέες αιτήσεις συνήθως κυμαίνονται στις 20 ετησίως. Οι συχνότερες παθήσεις αφορούν σε δερματολογικά προβλήματα και παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος ενώ ο αριθμός των αιτήσεων αναγνώρισης για παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος, της ακοής και παθήσεις εξαιτίας έκθεσης σε μέταλλα ( κυρίως το μόλυβδο ) είναι σταθερά μονοψήφιος.

46 Το έλλειμα καταγραφης στη χωρα μας υπολογιζεται σε τουλάχιστον 2500 περιπτώσεις επαγγελματικών παθήσεων ετησίως. Στη Σουηδία, οι επαγγελματικές παθήσεις για το 1999 ανήλθαν στις 19753 (43% άνδρες, 57% γυναίκες ) δηλαδή η μέση ετήσια επίπτωση ήταν 3.7 και 5.7 ανά 1000 άνδρες και γυναίκες εργαζόμενες, αντίστοιχα. Οι μυοσκελετικές διαταραχές αντιστοιχούσαν στο 64% του συνόλου.

47 Το 1994 ιδρύθηκε ο ευρωπαϊκός οργανισμός για την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία με καθήκοντα την παροχή, συλλογή και διάδοση στις κοινοτικές υπηρεσίες και στα κράτη μέλη, των τεχνικών, επιστημονικών και οικονομικών πληροφοριών που είναι αναγκαιές για τη χάραξη και την εφαρμογή πολιτικών προστασίας της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων. Το 2003 ( επίσημη εφημερίδα υπ ’ αριθμ. L 238- 25/09/2003) διατυπώθηκε η δεύτερη Σύσταση της Επιτροπής σχετικά με τον ευρωπαϊκό κατάλογο των επαγγελματικών ασθενειών.

48 Η σύσταση αυτή προς τα κράτη μέλη υπογραμμίζει των αναγκαιότητα νομοπαρασκευής για το δικαιώμα αποζημιώσης λόγω επαγγελματικών ασθενειών στους εργαζόμενους. Τη λήψη προληπτικών μέτρων. Τον καθορισμό ποσοτικών στόχων μείωσης τους. Την εξασφάλιση της δήλωσης όλων των περιστατικών επαγγελματικών ασθενειών. Την ενίσχυση της διάγνωσης με την ενεργό συμβολή των εθνικών συστημάτων υγείας. Τον καθορισμό των κριτηρίων αναγνώρισης κάθε επαγγελματικής ασθένειας σύμφωνα με την ισχύουσα εθνική νομοθεσία ή πρακτική.

49 Στον Ευρωπαϊκό κατάλογο των επαγγελματικών ασθενειών, οι οποίες πρέπει να συνδεόνται άμεσα με την ασκούμενη δραστηριότητα και για τις οποίες η Επιτροπή θα καθορίσει κριτήρια αναγνώρισης, υπάρχουν ασθένειες που διαφέρουν ως προς σημαντικά σημεία με τον αντίστοιχο κατάλογο του άρθρου 40 ( ΦΕΚ 132/ β /79) που ίσχυε στην Ελλάδα.

50 Στον ελληνικό κατάλογο, στις ασθένειες που προκαλούνται από χημικούς παράγοντες δεν αναφερόταν ο επαγγελματικός καρκίνος για επιβεβαιωμένα καρκινογόνα ( τύπου Ι κατά IARC) όπως για το αρσενικό, το βηρύλλιο, το κάδμιο, το χρώμιο κ. ά. Δεν αναφερόταν σημαντικοί χημικοί παράγοντες όπως το φωσγένιο, η φορμαλδεϋδη και πολλοί οργανικοί διαλύτες και οξέα.

51 Στις ασθένειες που προκαλούνται από την εισπνοή ουσιών και παραγόντων δεν αναφέρονταν οι εξωγενείς αλλεργικές κυψελιδίτιδες, οι νεοπλασματικές παθήσεις των ανώτερων αναπνευστικών οδών προκαλούμενες από σκόνη ξύλου, οι ρινίτιδες αλλεργικής φύσης. Τέλος στον ευρωπαϊκό κατάλογο δίνεται επιπλέον η δυνατότητα να αναγνωριστούν παθήσεις που προκαλούνται από ουσίες και παράγοντες εκτός καταλόγου που μπορεί να αποδειχτεί ότι συσχετίζονται με εργασιακές δραστηριότητες.

52 Στη νέα σύσταση υπογραμμίζεται η ανάγκη : Συμμετοχής όλων των συντελεστών ( δημόσιων αρχών και κοινωνικών εταίρων ). Ο καθορισμός μετρήσιμων στόχων μείωσης των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικων ασθενειών. Η ανάπτυξη και εφαρμογή συντονισμένων πολιτικών πρόληψης προσαρμοσμένων στις εθνικές πραγματικότητες.

53 Τα εθνικά συστήματα υγείας μπορούν να έχουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη των επαγγελματικών ασθενειών κυρίως με την αύξηση της ευαισθητοποίησης του ιατρικού προσωπικού για τη βελτίωση των γνώσεων και της διάγνωσης των εν λόγω ασθενειών.

54 Εκτίμηση Επαγγελματικού Κινδύνου – Παράγοντες Κινδύνου στο Εργασιακό Περιβάλλον Ο κίνδυνος είναι εγγενής σε κάθε εργασιακή κατάσταση και δραστηριότητα : Ενδεικτικά αναφέρονται ο κίνδυνος πυρκαγίας και έκρηξης από τον εξοπλισμό εργασίας ( π. χ. από δοχεία υπό πίεση ). Οι εργασίες με άβολες κινήσεις ή στάσεις του σώματος. Ο περιορισμένος χώρος, οι ολισθηρές επιφάνειες, οι κίνδυνοι από τη χρήση ηλεκτρισμού, τα ηλεκτρικά καλώδια, τον εξοπλισμό.

55 Κίνδυνοι από την έκθεση ( μέσω επαφής, εισπνοής, διαδερμικής απορρόφησης ) σε ουσίες ή παρασκευάσματα επικίνδυνα για την υγεία και την ασφάλεια, τη χρήση εύφλεκτων και εκρηκτικών υλικών, την έλλειψη οξυγόνου, την παρουσία διαβρωτικών ουσιών. Κίνδυνοι από την έκθεση σε φυσικούς παράγοντες όπως ο θόρυβος, οι υπέρηχοι, οι μηχανικές δονήσεις, το θερμικό περιβάλλον, η ακτινοβολία, ο φωτισμός.

56 Κίνδυνοι από την αλληλεπίδραση του ανθρώπινου παράγοντα με τη θέση εργασίας ( περιλαμβάνουν τις γνώσεις και ικανότητες, την επικοινωνία, την ύπαρξη οδηγιών και εκπαίδευσης, τους εργονομικούς παράγοντες ). Κίνδυνοι από τους ψυχολογικούς παράγοντες όπως η ένταση, η μονοτονία, η σύγχυση ή σύγκρουση ρόλων, η συμβολή στη λήψη αποφάσεων, οι υψηλές απαιτήσεις, ο χαμηλός έλεγχος της εργασίας, οι αντιδράσεις σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

57 Κίνδυνοι από την οργάνωση της εργασίας ( π. χ. συνεχής εργασία, βάρδιες, νυχτερινή εργασία ), τα διαχειριστικά συστήματα, τη συντήρηση του εξοπλισμού συμπεριλαμβανομένου του εξοπλισμού ασφαλείας και διάφοροι κίνδυνοι προκαλούμενοι από άλλα άτομα ( π. χ. η βία κατά του προσωπικού ).

58 Η εκτίμηση κινδύνων αποτελεί μία συστηματική εξέταση όλων των πλευρών κάθε διεξαγόμενης εργασίας με σκοπό να προσδιοριστούν και να αξιολογηθούν οι κίνδυνοι ώστε να αποφασισθεί τι μέτρα θα πρέπει να ληφθούν : για την προστασία της υγείας και ασφάλειας εργαζομένων, λαμβάνοντας υπόψη τις νομοθετικές απαιτήσεις, τις καλές πρακτικές, τα πρότυπα, τα συνιστώμενα όρια επαγγελματικής έκθεσης τις οδηγίες των κατασκευαστών.

59 Για τη διεξαγωγή της εκτίμησης των κινδύνων, είναι ζωτικής σημασίας να : Διατυπώνουν τη γνώμη τους και να συμμετέχουν εκείνοι που εργάζονται στο χώρο εργασίας ώστε οι πηγές κινδύνου να προσδιορίζονται όχι μόνο με βάση τις γενικές γνώσεις ( π. χ. ιδιότητες χημικών ουσιών, επικίνδυνα τμήματα μηχανημάτων ). Αλλά και με βάση τη γνώση των συνθηκών εργασίας και τις αρνητικές επιδράσεις στους εργαζομένους οι οποίες μπορεί να μην έχουν προβλεφθεί.

60 Σε μία αρχική εκτίμηση θα επισημανθούν οι κίνδυνοι για τους οποίους δεν απαιτείται να ληφθούν περαιτέρω μέτρα. Οι κίνδυνοι για τους οποίους τα μέτρα ελέγχου προσδιορίζονται εύκολα και είναι άμεσα διαθέσιμα και θα εντοπιστούν οι περιπτώσεις που απαιτείται πληρέστερη εκτίμηση. Θα ακολουθήσει η πληρέστερη εκτίμηση που περιλαμβάνει τη συστηματική διερεύνηση του τι πραγματικά συμβαίνει στο χώρο εργασίας ή κατά τη διάρκεια της εργασιακής δραστηριότητας. θα προσδιοριστούν εκείνες οι πλευρές της εργασίας που μπορούν να προκαλέσουν βλάβες ( πηγές κινδύνου ) και το πώς οι εργαζόμενοι αλληλεπιδούν με αυτές κατά τη διάρκεια της εργασίας τους διαμορφώνοντας έτσι το βαθμό κινδύνου.

61 Ακολουθεί ο προσδιορισμός των εργαζομένων που ενδέχεται να εκτεθούν σε πηγές κινδύνου. Πρέπει να προσδιορίζονται οι εργαζόμενοι που αλληλεπιδρούν με τις πηγές κινδύνου είτε άμεσα είτε έμμεσα και ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε ομάδες εργαζομένων που μπορεί να διατρέχουν ιδιαίτερο ή αυξημένο κίνδυνο.

62 Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη εργαζόμενοι, έγκυες γυναίκες και θηλάζουσες μητέρες. Ανειδίκευτο ή άπειρο προσωπικό ( π. χ νεο - προσληφθέντες, εποχιακοί και έκτακτοι εργαζόμενοι ). Προσωπικό συντήρησης και καθαρισμού. Ασκούμενοι, επισκέπτες, εργαζόμενοι με προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας ( π. χ. Βρογχίτιδα, καρδιακά νοσήματα ). Εργαζόμενοι που παίρνουν φάρμακα τα οποία μπορεί να αυξήσουν την ευπάθεια τους σε βλάβες.

63 Στη συνέχεια ο κίνδυνος πρέπει να αξιολοθεί δηλαδή να γίνει μία ποσοτική εκτίμηση του ώστε να ιεραρχηθούν οι παρεμβάσεις. Μπορεί για το σκοπό αυτό να χρησιμοποιηθούν η συχνότητα εκδήλωσης και η πιθανή έκταση της βλάβης. Στο τελικό στάδιο πρέπει να αποφασίζεται ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για την εξάλειψη ή την πρόληψη ή τη μείωση των κινδύνων με στόχο πάντα να εξασφαλίζεται στους εργαζόμενους΄η προστασία που απαιτείται τουλάχιστον από την νομοθεσία.

64 Για την εξέταση και την απόφαση για το ποια μέτρα θα ληφθούν πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι παρακάτω θεμελιώδεις γενικές αρχές για την πρόληψη των κινδύνων, κατά σειρά προτεραιότητας : - Αποφυγή των κινδύνων. - Αντικατάσταση του επικίνδυνου από το μη επικίνδυνο ή το λιγότερο επικίνδυνο.

65 - Καταπολέμηση των κινδύνων στην πηγή τους. - Λήψη κατά προτεραιότητα μέτρων ομαδικής προστασίας και μετά ατομικής. - Προσαρμογή της εργασίας στον άνθρωπο. - Επιδίωξη για συνεχή βελτίωση του επιπέδου προστασίας.

66 Ύστερα από τη εκτίμηση των κινδύνων πρέπει να εξασφαλίζεται : Ο σχεδιασμός. Η οργάνωση. Η παρακολούθηση των μέτρων προστασίας και πρόληψης έτσι ώστε να διατηρείται η αποτελεσματικότητα τους και να εξασφαλίζεται ο έλεγχος των κινδύνων. Οι πληροφορίες που προκύπτουν από την παρακολούθηση πρέπει να χρησιμοποιούνται για την επανεξέταση και αναθεώρηση της εκτίμησης κινδύνων.

67 Η εκτίμηση πρέπει να επανεξετάζεται και να αναθεωρείται, ανάλογα με τις ανάγκες, όπως αλλαγές της διαδικασίας εργασίας ( π. χ. υποκατάσταση ενός χημικού παράγοντα από έναν λιγότερο εύφλεκτο ). Όταν εισαχθούν οι αλλαγές θα πρέπει να εκτιμηθούν οι νέες συνθήκες εργασίας έτσι ώστε να επανεξεταστούν οι συνέπειες των αλλαγών στην πράξη.

68 Η εκτίμηση πρέπει να αναθεωρείται : Οταν τα στοιχεία ή οι πληροφορίες στις οποίες βασίστηκε δεν είναι πλέον έγκυρες. Οταν μπορεί να βελτιωθεί. Οταν τα μέτρα πρόληψης και προστασίας που είναι σε ισχύ είναι ανεπαρκή ή δεν είναι πλέον κατάλληλα. Οταν υπαγορεύεται από τη διερεύνηση των ατυχημάτων ή των ασθενειών. Οι εργαζόμενοι πρέπει να ενημερώνονται για τα συμπεράσματα των εκτιμήσεων και για τα προληπτικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν.

69 Ο ιατρός εργασίας παρακολουθεί και το περιβάλλον εργασίας για την εντόπιση και εκτίμηση των επαγγελματικών κινδύνων με σκοπό την πρόληψη των επαγγελματίκών παθήσεων. Συμπληρωματικά ο τεχνικός ασφαλείας εστιάζει στους κινδύνους για την ασφάλεια με σκοπό την πρόληψη των ατυχημάτων.

70 Οι κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία των εργαζομένων ( κίνδυνοι ) διακρίνονται σε : φυσικούς ( θόρυβος, δονήσεις, ιοντίζουσα και μη ιοντίζουσα ακτινοβολία, μικροκλίμα ), χημικούς ( καπνοί, αέρια, ατμοί, διαλύτες, μέταλλα ), βιολογικούς ( μύκητες, βακτηρίδια, ιοί ), εργονομικούς ( στάση - θέση σώματος, επαναληπτικές κινήσεις ), οργανωτικούς ( εντατική εργασία, νυκτερινή εργασία, κυλιόμενο ωράριο ), ψυχοκοινωνικούς ( βία, σχέσεις με συναδέλφους και προϊστάμενους, κινητοποίηση δεξιοτήτων, μονοτονία ).

71 Το κάπνισμα, η λήψη οινοπνεύματος, η κακή διατροφή μπορούν να θεωρηθούν περιβαλλοντικοί κίνδυνοι. Χαρακτηριστικά που τροποποιούν την επίδραση των παραγόντων κινδύνου στους εργαζόμενους περιλαμβάνουν ατομικά χαρακτηριστικά όπως : η ηλικία, το φύλο, προηγούμενη έκθεση, το ιστορικό αλλεργίας και η γενική υγεία.

72 Στα νοσοκομεία για παράδειγμα οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν τους : βιολογικούς παράγοντες ( π. χ. ιοί ηπατίτιδας, HIV), τα μυοσκελετικά φορτία, τις χημικές ουσίες ( π. χ. κυτταροστατικά, αναισθητικά αέρια ), την ακτινοβολία, το στρες και την επαγγελματική εξουθένωση, τη βία, το κυλιόμενο ωράριο, την ανισότητα στις ευκαιρίες, την έλλειψη συμμετοχής και πληροφόρησης και φυσικούς παράγοντες ( π. χ. θόρυβος, θερμικό περιβάλλον ).

73 Από τις 150 διαφορετικές χημικές ουσίες εκτός των φαρμάκων που διακινούνται στα νοσοκομεία, για λιγότερες από τις μισές υπάρχουν θεσμοθετημένα όρια έκθεσης. Η εκτίμηση της έκθεσης σε μία χημική ουσία ξεκινά με την αναγνώριση και την αξιολόγηση του κινδύνου, η οποία εξαρτάται από την πληροφορία που είναι διαθέσιμη για τη συγκεκριμένη χημική ουσία.

74 Είναι απαραίτητο όλες οι χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στα νοσοκομεία να έχουν καταγραφεί και να συνοδεύονται κατά την προμήθεια τους με τα δελτία ασφαλείας (MSDS). Πρέπει να υπάρχουν οδηγίες για τη διαχείρισή τους και να παρέχεται η κατάλληλη ενημέρωση του προσωπικού για τον τρόπο χρήσης και αποθήκευσης και τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία σε πιθανή έκθεση. Η έγκαιρη αναφορά σε περιπτώσεις ατυχήματος ( διασπορά, διάχυση ) είναι απαραίτητη για τον περιορισμό του κινδύνου και τη δέουσα αντιμετώπιση.

75 Η διαδικασία εκτίμησης των κινδύνων είναι απαιτητική. Η δυσκολία να εκτιμηθεί η επικινδυνότητα των παραγόντων συναρτάται από την ταχεία αύξηση των βιομηχανικών υλικών, των μεθόδων παραγωγής και των εμπορικών προϊόντων του 20 ο αιώνα – ιδιαίτερα μετά τον 2 ο παγκόσμιο πόλεμο – η οποία δεν συμβαδίζει με την εκτίμηση των επιδράσεων τους στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία.

76 Από τουλάχιστον 70.000 χημικά που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία λιγότερα από 10.000 έχουν εξεταστεί για τοξικότητα στα έμβρια όντα. Μεταβλητές που επηρεάζουν την επίδραση των παραγόντων κινδύνου στους εργαζόμενους όπως : η ηλικία, το φύλο, προηγούμενη έκθεση, το ιστορικό αλλεργίας, η κύηση και η γενική υγεία πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη κατά την εκτίμηση των επαγγελματικών κινδύνων.

77 Λόγω των : τεχνολογικών, κοινωνικών ή οργανωτικών αλλαγών η την τροποποίηση και επικράτηση νέων κοινωνικών αντιλήψεων ή επιστημονικών δεδομένων αναδύονται νέοι κίνδυνοι κοινωνικού χαρακτήρα που περιλαμβάνουν την ασταθή αγορά εργασίας, την εργασιακή ανασφάλεια, τις νέες μορφές απασχόλησης.

78 Η παγκοσμιοποίηση και άλλες τεχνολογικές και οργανωτικές αλλαγές επιτείνουν την εργασιακή αβεβαιότητα και τις ανησυχίες για μεγαλύτερη : εντατικοποίηση της εργασίας του πληθυσμού, ως αποτέλεσμα των δημογραφικών αλλαγών που επηρεάζουν την Ευρώπη.

79 Στους κυριότερους παράγοντες για την εμφάνιση των νέων εργασιακών κινδύνων αναφέρονται επίσης : η δημογραφική γήρανση του πληθυσμού, η αύξηση του φαινομένου της μετανάστευσης, η αλλαγή του κλίματος, η μείωση τω φυσικών πόρων, η τεχνολογική εξέλιξη, ο διεθνής οικονομικός ανταγωνισμός η φτώχεια κ. ά.