Παιδαγωγοί - Εισαγωγή.

Παρουσίαση με θέμα: "Παιδαγωγοί - Εισαγωγή."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Παιδαγωγοί - Εισαγωγή

2 Παιδαγωγική Παιδαγωγική ως τέχνη: εμπειροπρακτική γνώση – διδακτικό συνταγολόγιο Παιδαγωγική ως προ-επιστήμη: διατύπωση ενός συστήματος αρχών για την εκπαιδευτική διαδικασία χωρίς όμως διαδικασίες ελέγχου εγκυρότητας της γνώσης

3 Durkheim « Η Παιδαγωγική δεν μελετάει επιστημονικά τα εκπαιδευτικά συστήματα αλλά τα εξετάζει με στόχο να προσφέρει στη δραστηριότητα του εκπαιδευτικού κάποιες κατευθυντήριες ιδέες. Η Παιδαγωγική είναι μια «πρακτική θεωρία» της αγωγής. Δανείζεται τις θεμελιώδεις έννοιές της από την ψυχολογία και την κοινωνιολογία»

4 Επιστημονική προσέγγιση εκπαίδευσης
«Οι παιδαγωγικές θεωρίες που άλλοτε προέκυπταν είτε από μεταφυσικές υποθέσεις, είτε από λογοτεχνικά μυθιστορήματα, είτε από πολιτικούς σχεδιασμούς σήμερα παρουσιάζονται ως φυσικές συνέπειες των νόμων της ψυχολογίας και της κοινωνιολογίας» Paul Lapie

5 Παιδαγωγική ως επιστήμη ή διεπιστημονικό πεδίο
Αυτόνομη επιστήμη ή διακλαδικό διεπιστημονικό πεδίο, που προκύπτει από τη συνεργασία πολλών επιστημών; Πολυαναφορικός – πλουραλιστικός χαρακτήρας Η διεπιστημονική διακλαδική έρευνα υπερίσχυσε έναντι της αυτάρεσκης περιχαράκωσης

6 Ρόλος Επιστημών της Αγωγής
Απάντηση με διεπιστημονικό τρόπο στα αιτήματα της εκπαίδευσης και της έρευνας Αναγκαιότητα μιας εμπεριστατωμένης παιδαγωγικής κατάρτισης των εκπαιδευτικών σε όλα τα επίπεδα Διεύρυνση της πολιτικής συζήτησης για την εκπαίδευση και το ρόλο της

7 Θεωρία …………………… Πράξη Rousseau Cousinet Dewey-Montessori-Freinet
Decroly Neil Θεωρητικοί της εκπαίδευσης …………………Οι άνθρωποι της πράξης που έμειναν στην ανωνυμία

8 J.J.Rousseau ( ) Συγκροτημένο παιδαγωγικό σύστημα με πλήρη ανάλυση της φύσης και του ρόλου της εκπαίδευσης Οι αντιλήψεις του Rousseau για την αγωγή εκφράστηκαν στο έργο του Αιμίλιος ή Περί Αγωγής: Η αγωγή που αναμένει ή ελπίζει ότι θα προσφέρεται στο παιδί, στον υποτιθέμενο τρόφιμο Αιμίλιο Ορίζει τους σκοπούς της εκπαίδευσης με βάση τη φύση του παιδιού και όχι με βάση πολιτικά ή θρησκευτικά κριτήρια (Comenius)

9 Εμπειρία/πράξη - θεωρία
«Μην παραδίδετε στο μαθητή σας κανενός είδους προφορικό μάθημα ˙ μονάχα από την εμπειρία οφείλει να παίρνει μάθημα». «Δεν μου αρέσουν καθόλου οι εξηγήσεις με λόγια, γιατί οι νέοι λίγο τα προσέχουν και ελάχιστα τα συγκρατούν. Σημασία έχουν τα πράγματα! Τα πράγματα! Όσες φορές και να το επαναλάβω, ποτέ δεν θα είναι αρκετές, δηλαδή ότι δεν θα δίνουμε υπερβολικά μεγάλη σημασία στα λόγια. Με την φλύαρη αγωγή μας δημιουργούμε φλύαρους ενήλικες». Δίνει μεγάλη σημασία στην εμπειρία, η οποία όμως αποκτά τη σημασία της μονάχα μέσα σε ένα εκπαιδευτικό σχέδιο, το οποίο είναι θεωρητικό ή ουτοπικό.

10 Johan Heinrich Pestalozzi (1746-1827)
«Ο Αιμίλιος συνεπήρε από ενθουσιασμό την σε ύψιστο βαθμό μη πρακτική ονειρική μου σκέψη, αυτό το επίσης σε ύψιστο βαθμό μη πρακτικό ονειρικό βιβλίο. Συνέκρινα την αγωγή που δέχθηκα στο σπίτι και στο σχολείο με αυτήν που πρότεινε ο Rousseau για τον Αιμίλιό του. Τόσο η αγωγή στο σπίτι όσο και η αγωγή στο σχολείο σε όλον τον κόσμο και σε όλες τις κοινωνικές τάξεις μου φάνταζε το δίχως άλλο ωσάν μια αλλοιωμένη μορφή, η οποία θα μπορούσε να αναζητήσει και να βρει στις υψηλές ιδέες του Rousseau ένα αποτελεσματικό φάρμακο για την αθλιότητά της».

11 Μέθοδος Pestalozzi Παιδαγωγική της ευφυΐας (κεφάλι → γνωρίζω)
Παιδαγωγική της καρδιάς (ηθική-ψυχαγωγική παιδαγωγική) (καρδιά → θέλω). Πρακτική παιδαγωγική (γυμναστική και επαγγελματική παιδαγωγική) (χέρι → μπορώ)

12 Νέα Αγωγή 20ος αι. Παιδοκεντρική προσέγγιση: το παιδί ως αναπτυσσόμενο πρόσωπο ⇒ το σχολείο στα μέτρα του παιδιού vs Δασκαλοκεντρική- γνωσιοκεντρική και μεθοδοκεντρική Αυταρχικότητα, νοησιαρχία, παθητική μάθηση παραδοσιακού σχολείου δημοκρατικότητα, εμπειρία, αυτενέργεια νέου σχολείου

13 Νέα vs Παλιά αγωγή Παλιά αγωγή: ο ενήλικος αποφασίζει – το παιδί υπακούει και υποτάσσεται (πάλη). Νέα αγωγή: Ο ενήλικος ετοιμάζει ένα περιβάλλον που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ζωής και της ανάπτυξης του παιδιού και θέτει στη διάθεσή του σε κάθε στάδιο της ανάπτυξής του τα μέσα που χρειάζονται για να ανταποκριθεί στις ανάγκες του.

14 Νέα Αγωγή Προοδευτική Αγωγή Dewey & Kilpartric (HΠA)
Σχολείο Εργασίας Kerschensteiner (Γερμανία) & Σχολείο δράσης Claparede, Ferriere, Freinet, Cousinet (Γαλλία) Κίνημα M.Montessori (Ιταλία) Κίνημα Σοσιαλιστικής Αγωγής Makarenko (Ρωσία) Κίνημα Αντιαυταρχικού σχολείου Froebel, Neil.

15 «Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της παλιάς εκπαίδευσης: η παθητική της στάση, η μηχανιστική μαζικοποίηση των παιδιών, η μονολιθικότητα στην ύλη και στις μεθόδους. Με δυο λόγια στην παραδοσιακή εκπαίδευση το κέντρο βάρους βρίσκεται έξω από το παιδί: στο δάσκαλο, στο σχολικό εγχειρίδιο, όπου αλλού θέλετε, αλλά όχι στα πρωταρχικά ένστικτα και στις δραστηριότητες του ίδιου του παιδιού. Κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις, δεν έχουμε να πούμε πολλά πράγματα γύρω από τη ζωή του παιδιού. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για τη μελέτη της προσωπικότητας του παιδιού, αλλά το σχολείο δεν είναι ο τόπος όπου ζει το παιδί. Τώρα η αλλαγή που έρχεται στην παιδεία μας είναι η μετατόπιση του κέντρου βάρους. Είναι μια αλλαγή, μια επανάσταση, όμοια με εκείνη που έφερε ο Κοπέρνικος, όταν μετέθεσε το κέντρο του σύμπαντος από τη γη στον ήλιο. Και εδώ, το παιδί γίνεται ο ήλιος γύρω από τον οποίο περιστρέφονται τα μέσα της εκπαίδευσης, το κέντρο γύρω από το οποίο οργανώνονται».

16 John Dewey ( )

17 University Elementary School – Dewey School – Laboratory School
Μια δημοκρατία σε μικρογραφία: Συζήτηση του curriculum σε εβδομαδιαίες συναντήσεις. Ελεύθερα διαστήματα στο πρόγραμμα για να συγκεντρώνονται και να συζητούν οι εκπαιδευτικοί. Τα μαθήματα αφορμώνταν από συζητήσεις ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και μαθητές για ό,τι είχε γίνει ή ό,τι επρόκειτο να γίνει. Έμφαση στην εκμάθηση της δημοκρατικής συμμετοχής

18 Εκπαίδευση ως κοινωνική διαδικασία
Η εκπαίδευση είναι μια διαδικασία ζωής και όχι μια προετοιμασία για τη μελλοντική ζωή. Το σχολείο πρέπει να αναπαριστά τη σύγχρονη και πραγματική ζωή του παιδιού (σχολείο ως κοινότητα) Τα περιεχόμενα πρέπει να έχουν σχέση με την εμπειρία του παιδιού ⇒ απορρίπτονται τα παραδοσιακά περιεχόμενα που απορρέουν από τη γνώση των ενηλίκων. Το εκπαιδευτικό περιβάλλον πρέπει να εγείρει ερωτήματα και να κατευθύνει το μαθητή.

19 «Θα ήταν ολέθριο να άφηνε η παιδαγωγική να πιστέψει ο κόσμος πως το παιδί σε μια ορισμένη ηλικία έχει ορισμένες ορμές και ενδιαφέροντα, που πρέπει να καλλιεργηθούν απαράλλαχτα όπως είναι. Γιατί τα ενδιαφέροντα των παιδιών δεν είναι κάτι τελειωτικό, δεν έφτασαν σε πληρότητα, παρά μας δείχνουν τι στάση μπορεί να πάρει το παιδί κάθε φορά σε ό,τι θα του παρουσιάσει η πείρα του. Μοιάζουν με μοχλό και η αξία τους είναι, σαν του μοχλού, προωθητική. […] Όποιος λογαριάζει την όποια ικανότητα είτε του ενηλίκου είτε του παιδιού σαν να ήταν κάτι στατικό και ακίνητο, δεν μπορεί παρά να διαστρεβλώσει τη διαπαιδαγώγησή της. Γιατί η αληθινή της σημασία είναι ίσα ίσα η προωθητική της λειτουργία, ο δυναμικός της ρόλος».

20 Μέσα «Εάν όμως ανατρέφουμε τα παιδιά μας να δέχονται απλώς διαταγές και να κάνουν πράγματα μόνο γιατί έτσι διατάζονται, εάν δεν τους δείξουμε εμπιστοσύνη και δεν τους δώσουμε την ευκαιρία να εργαστούν και να σκέπτονται μόνα τους και ανεξάρτητα από εμάς, τότε υψώνουμε ανυπέρβλητα εμπόδια στην πορεία προς την εγκαθίδρυση του δημοκρατικού ιδεώδους».

21 Η Νέα Αγωγή στην Ευρώπη Τα καινοτόμα ρεύματα της εκπαίδευσης μιλούσαν για την ανάγκη επαναπροσα-νατολισμού του σχολείου στο παιδί και στρέφονταν ενάντια στην κανονιστικού τύπου οργάνωση του σχολείου, η οποία βασιζόταν στη μετάδοση βασικών εργαλειακών γνώσεων και μια ελεγχόμενη κοινωνικοποίηση. Μετάβαση από τον ενήλικο στο παιδί.

22 Celestin Freinet ( ) Αρθρογραφούσε στο Ecole Emancipee (παιδαγωγικό όργανο της Ομοσπονδίας της Εκπαίδευσης) Έργα του: L’ education du travail, Naissance d’ une pedagogie populaire Ίδρυσε σχολεία: Saint Paul, Vence Ίδρυσε κίνημα: L’ Ecole Moderne και οι οπαδοί του ίδρυσαν το Institut de l’ Ecole Moderne Française.

23 Παιδαγωγική Freinet: αρχές
Παιδαγωγικός ματεριαλισμός: Το τυπογραφείο μέσα στην τάξη (εφαρμογή ανάγνωσης πάνω σε κείμενα κοντινά προς τα ενδιαφέροντα των παιδιών, ανταλλαγή κειμένων με άλλη τάξη, έκδοση εφημερίδας με κοινωνικό στόχο), η φωτογραφική μηχανή, βιβλιοθήκη ανάγνωσης, αυτοδιορθωτικά δελτία ατομικής εργασίας, ενυδρείο και κάδος για τα φυτά... Συνεταιριστική ζωή: Συμβούλιο συνεταιρισμού στην τάξη με συγκεκριμένες αρμοδιότητες Εξατομίκευση της μαθησιακής διαδικασίας: πλάνο ατομικής εργασίας, κασέτες αυτοεκπαίδευσης, αρχή της έρευνας πάνω σε ντοκουμέντα-έγγραφα.

24 Roger Cousinet ( ) Ίδρυσε περιοδικά (Nouvelle Education, Ecole Nouvelle Française, Education et Development) Ίδρυσε Νέο σχολείο, την Πηγή Δημοσίευσε το έργο: Une methode libre de travail en groupes.

25 «Δε μαθαίνει κανείς επειδή είναι σε θέση διδασκόμενου, ούτε επειδή τον διδάσκουν. Και θα μπορούσαμε να πούμε ότι όσο πιο λίγο διδασκόμαστε τόσο περισσότερο μαθαίνουμε, διότι το ότι διδασκόμαστε σημαίνει ότι λαμβάνουμε πληροφορίες και το ότι μαθαίνουμε σημαίνει το ότι τις ψάχνουμε»

26 Maria Montessori: “Δεν ανακάλυψα καμία εκπαιδευτική μέθοδο

27 «Εμείς με το σύστημά μας έχουμε προφανώς διαφορετική αντίληψη για την πειθαρχία. Επιδιώκουμε μια πειθαρχία ενεργή. Δεν πιστεύουμε πως είναι πειθαρχημένο το παιδί που το αναγκάζουμε να μένει μουγκό και ακίνητο σαν παράλυτο. Ένα τέτοιο παιδί δεν είναι πειθαρχημένο μα εκμηδενισμένο. Πιστεύουμε πως ένα παιδί είναι πειθαρχημένο όταν είναι κύριος του εαυτού του κι όταν, κατά συνέπεια, μπορεί να επιβληθεί στον εαυτό του κάθε φορά που πρέπει ν’ ακολουθήσει ένα κανόνα ζωής. Δεν είναι εύκολο να καταλάβει κανείς ούτε να πετύχει μια τέτοια μορφή ενεργής πειθαρχίας. Αλλά σίγουρα περιέχει μια υψηλή εκπαιδευτική αρχή, εντελώς διαφορετική από τον απόλυτο εξαναγκασμό που δημιουργεί την ακινησία.»

28

29 Alexander Sutherland Neil
Ευχαριστιέμαι να γίνονται ευτυχισμένα και να περπατάνε με ψηλά το κεφάλι παιδιά που τα γνώρισα δυστυχισμένα, γεμάτα μίσος και φόβο. Το αν θα γίνουν καθηγητές πανεπιστημίου ή υδραυλικοί, δε με νοιάζει” Ο Neil στο Summerhill

30

31

32 Ο Λόγος ύπαρξης του Summerhill
Σκοπός του Neill ήταν να κάνει ένα σχολείο κατάλληλο για τα παιδιά και όχι τα παιδιά κατάλληλα για το σχολείο. «Η βασική αρχή που θα πρέπει να διέπει όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα πρέπει να είναι η προϋπόθεση της ευτυχίας του παιδιού. Ένα σχολείο θα πρέπει να κρίνεται από τα πρόσωπα των μαθητών του και όχι από τις ακαδημαϊκές επιτυχίες του.» A.S. Neill

33 «Αν εκπαιδεύετε τα παιδιά σας με ελευθερία, θα αποκτήσουν συνείδηση του εαυτού τους, γιατί η ελευθερία επιτρέπει στο υποσυνείδητο να γίνει συνειδητό. Να γιατί τα πιο πολλά παιδιά του Summerhill έχουν πολύ λίγες αμφιβολίες σχετικά με τη ζωή. Ξέρουν τι θέλουν. Και πιστεύουν σταθερά ότι θα το πετύχουν.» Α.S. Neill