Μέρος Β Το τέλος της Μεταπολίτευσης (;). Εισηγητής: Θανάσης Τσακίρης

Παρουσίαση με θέμα: "Μέρος Β Το τέλος της Μεταπολίτευσης (;). Εισηγητής: Θανάσης Τσακίρης"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Μέρος Β Το τέλος της Μεταπολίτευσης (;). Εισηγητής: Θανάσης Τσακίρης
Μέρος Β   Το τέλος της Μεταπολίτευσης (;). Εισηγητής: Θανάσης Τσακίρης   ΑΘΗΝΑ, ΜΑΪΟΣ 2010

2 Θυμάστε; Τι είναι πολιτική;
Πολιτική είναι η δραστηριότητα με την οποία οι ομάδες καταλήγουν σε δεσμευτικές συλλογικές αποφάσεις μέσα από προσπάθειες συμβιβασμού των διαφορών μεταξύ των μελών τους.

3 Διευκρινίσεις Η πολιτική είναι συλλογική δραστηριότητα και αφορά ανθρώπους που αποδέχονται την ένταξή τους σε μια ομάδα ως μέλη της ή, τουλάχιστον, αναγνωρίζουν την κοινή τους μοίρα. Η πολιτική προϋποθέτει ότι αρχικά θα υπάρχει ποικιλία διαφορετικών απόψεων αναφορικά με τους στόχους ή/και τα μέσα επίτευξής τους. Αν πάντοτε συμφωνούμε όλοι με όλους δεν υπάρχει πολιτική. Η πολιτική αφορά την (συν)διαλλαγή και τον συμβιβασμό αυτών των διαφορών με τη συζήτηση και την πειθώ. Άρα, η επικοινωνία είναι κρίσιμης σημασίας στοιχείο της πολιτικής.

4 Διευκρινίσεις Οι πολιτικές αποφάσεις καθίστανται επιτακτική πολιτική (authoritative policy) για μια ομάδα και δεσμεύει τα μέλη σε συμφωνίες που εφαρμόζονται και με τον εξαναγκασμό, αν χρειαστεί. Η πολιτική σπανίζει ως είδος αν οι αποφάσεις παίρνονται αποκλειστικά δια της βίας, αλλά ο εξαναγκασμός ή η απειλή του στηρίζει την εφαρμογή μιας πολιτικής (policy). «Ο άνθρωπος είναι εκ φύσεως πολιτικό ον» (Αριστοτέλης, Πολιτικά, 1253a1-3). Δηλαδή, η πολιτική δεν είναι μόνο αναπόφευκτη αλλά πρόκειται για την πιο ουσιαστική ανθρώπινη δραστηριότητα, ιδιότητα που κάνει τους ανθρώπους να ξεχωρίζουν από τα λοιπά έμβια είδη.

5 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΑΝΤΟΥ (ΟΠΟΥ ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΠΑΙΡΝΕΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ)
ΑΡΑ…. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΑΝΤΟΥ (ΟΠΟΥ ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΠΑΙΡΝΕΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ)

6 Θυμηθείτε επίσης ότι… Τα πολιτικά κόμματα είναι τα βασικά συστατικά στοιχεία της σύγχρονης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, καθώς: α) συναρθρώνουν τη μάζα των συμφερόντων στην κοινωνία, χωρίς την οποία η πολιτική θα κυριαρχούνταν από τα ιδιαίτερα συμφέροντα. β) στρατολογούν και κοινωνικοποιούν μελλοντικούς πολιτικούς ηγέτες. γ) τα κομματικά μέλη παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην επικοινωνία μεταξύ ηγετών και ψηφοφόρων. δ) συμβάλλουν στη διαμόρφωση πολιτικής, εξασφαλίζοντας την εγγραφή νέων ιδεών στην πολιτική ημερήσια διάταξη. ε) κινητοποιούν τους ψηφοφόρους κατά τη διάρκεια των εκλογικών εκστρατειών.

7 Οργανώσεις είναι… … σύνολα ατόμων που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, ενώ είναι τα πλέον πολυπληθή σύνολα σε κοινωνικό επίπεδο, που διαθέτουν σύστημα συντονισμού ανάλογο του κεντρικού συστήματος των ανώτερων βιολογικών οργανισμών (αναγωγή στη βιολογία).

8 Ρόλος και Δομή οργάνωσης
Ρόλοι εντός οργανώσεων = σύνθετοι, παγιωμένοι (ως ένα βαθμό) και σαφώς οριοθετημένοι (με βάση ρητούς ή/και γραπτούς όρους) =» περιβάλλον προβλέψιμο + σταθερό. Ρόλοι από κοινού με τα δομικά χαρακτηριστικά =» η οργάνωση αντιμετωπίζει συντονισμένα το περιβάλλον της

9 Κοινωνικά κινήματα Τα κοινωνικά κινήματα είναι συλλογικές αμφισβητήσεις/διεκδικήσεις (challenges) από ανθρώπους που έχουν κοινούς σκοπούς και αλληλεγγύη μεταξύ τους και βρίσκονται σε κατάσταση παρατεταμένης αλληλεπίδρασης με το κράτος, τις δημόσιες και ιδιωτικές αρχές και τις σχετικές ελίτ

10 Κοινωνικά κινήματα Κάθε κίνημα βιώνει τους δικούς του «κύκλους διαμαρτυρίας» που σημαίνει ότι η δράση του ακολουθεί μια κυκλική πορεία από την ένταση και την αύξηση της μαζικότητας ως την εσωστρέφεια Τα κινήματα έχουν την τάση να εξαπολύουν νέα κύματα συλλογικών αγώνων και σε άλλες περιόδους να εκφράζουν μια σιωπηλή, λανθάνουσα διαμαρτυρία και τη μείωση της μαζικότητας ανάλογα με τη συγκυρία και τις υποκειμενικές δυνατότητές του.

11 Κοινωνικά κινήματα Τα τελευταία σαράντα χρόνια η «κινηματική δράση» γίνεται ένα ολοένα και συχνότερα εκδηλούμενο κοινωνικο-πολιτικό φαινόμενο σε παγκόσμιο επίπεδο. Όμως, συχνά δεν πρόκειται για «θεσμοποίηση» της συλλογικής κινηματικής δράσης (π.χ. η ΓΣΕΕ ως μέλος του «κοινωνικού διαλόγου) αλλά, αντιθέτως, για «κινηματοποίηση» της πολιτικής (π.χ. ο βουλευτής Πάνος Παναγιωτόπουλος είπε ότι ο Αντώνης Σαμαράς εξελέγη αρχηγός της ΝΔ «κινηματικά»

12 Παλιά και νέα κοινωνικά κινήματα
Διακυβεύματα Οικονομική ανάπτυξη και διανομή, στρατιωτική και κοινωνική ασφάλεια, κοινωνικός έλεγχος Διατήρηση του περιβάλλοντος, ανθρώπινα δικαιώματα, ειρήνη και μη αποξενωτικές/αλλοτριωτικές μορφές εργασίας Αξίες Ελευθερία και ασφάλεια της ιδιωτικής κατανάλωσης και της υλικής προόδου Προσωπική αυτονομία και ταυτότητα σε αντίθεση με το συγκεντρωτικό έλεγχο Τρόποι δράσης Εξωτερικοί: Πλουραλιστική ή κορπορατιστική διαμεσολάβηση συμφερόντων, ανταγωνισμός πολιτικών κομμάτων, πλειοψηφία Εξωτερικοί: η πολιτική διαμαρτυρία βασίζεται σε αιτήματα που διαμορφώνονται ως επί το πλείστον με αρνητικούς όρους Δρώντες Κοινωνικο-οικονομικές ομάδες που δρουν ομαδικά (για το συμφέρον της ομάδας) και εμπλέκονται σε συγκρούσεις για την αναδιανομή Κοινωνικο-οικονομικές ομάδες που δεν λειτουργούν ως τέτοιες αλλά για λογαριασμό συλλογικοτήτων βασισμένων σε πάγια και εκ γενετής χαρακτηριστικά (ταυτότητες)

13 Φεμινιστικό Κίνημα

14 Φεμινιστικό Κίνημα 8 Μαρτίου 1887 κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο της «Εφημερίδος των Κυριών» από την πρώτη ελληνίδα φεμινίστρια Καλιρρόη Σιγανού Παρρέν, που ταυτόχρονα υπήρξε και η πρώτη Ελληνίδα δημοσιογράφος. Διδάσκει και στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο στην Αδριανούπολη της Θράκης, απ’ όπου ξεκινούν διάφορα φεμινιστικά κινήματα, που αργότερα έρχονται στην Αθήνα. Λειτουργούν γνωστά παρθεναγωγεία που στόχο έχουν τη μόρφωση των Ελληνίδων. Εκεί σπουδάζουν μόνο τα πιο εύπορα κορίτσια των καλών οικογενειών.

15 Φεμινιστικό κίνημα – Οι θέσεις της Κ. Παρρέν
Διεκδίκηση της πλήρους ένταξης των γυναικών στην έννοια άνθρωπος Καταγγελία της ανισότητας των φύλων ως μέρος ενός κοινωνικού συστήματος που διαπερνάει όλες τις τάξεις Η ανισότητα των φύλων είναι το αρχέτυπο όλων των παραβιάσεων των ηθικών και φυσικών νόμων Η άρση της ανισότητας, η γυναικεία χειραφέτηση θα έφερνε τη σωτηρία του έθνους και τηςανθρωπότητας Αποδοχή της ετερότητας και διεκδίκηση της καταξίωσής της ή και της αντιστροφής της κλασικής ιεράρχησης

16 Φεμινιστικό κίνημα εκατομμύριο Mικρασιάτες πρόσφυγες θα αναζητήσουν καταφύγιο στην Ελλάδα , κουβαλώντας εκτός των λίγων υπαρχόντων τους και καινούριες, πιο προοδευτικές ιδέες. Η Ελλάδα χειμάζεται από τον πόλεμο, τη δυσπραγία και την ανέχεια και οι γυναίκες αναγκάζονται να μπουν στην παραγωγή, αναζητώντας μεροκάματο για επιβίωση και διεκδικώντας  ίσα δικαιώματα με τους άντρες στην εργασία και την κοινωνία.

17 Φεμινιστικό κίνημα 1920. Ιδρύεται ο «Συνδέσμος για τα δικαιώματα της γυναικός» μέλος της οργάνωσης υπέρ της γυναικείας ψήφου «International Woman Suffrage Alliance». Πρόεδρος ήταν η Μαρία Νεγρεπόντη και αντιπρόεδρος η Αύρα Θεοδωροπούλου. Κάθε Δευτέρα συγκεντρώνονταν, έκαναν συζητήσεις και ομιλίες στις οποίες δεν συμμετείχαν μόνο γυναίκες, αλλά και άντρες φεμινιστές.

18 Φεμινιστικό κίνημα Ο Σύνδεσμος διέκοψε τις δραστηριότητές του μόνο κατά τη μεταξική δικτατορία και κατά τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Σύμφωνα με το Καταστατικό του ο Σύνδεσμος είναι μια μη κομματική οργάνωση της οποίας τα μέλη μπορούν να ανήκουν σε οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα που πιστεύει στο δημοκρατικό πολίτευμα και αποκρούει κάθε καθεστώς βίας.

19 Φεμινιστικό κίνημα Πρώτη μικρή του κινήματος όταν το 1930 , όταν επί κυβερνήσεως Ελ. Βενιζέλου, αναγνωρίστηκε το δικαίωμα ψήφου. Πολλοί περιοριστικοί όροι κάνουν το δώρον άδωρον! Το δικαίωμα ψήφου ίσχυε μόνο για τις δημοτικές εκλογές, αφορούσε μόνο το δικαίωμα του εκλέγειν και όχι του εκλέγεσθαι, ίσχυε μόνο για τις εγγράμματες Ελληνίδες και οπωσδήποτε άνω των 30 ετών.

20 Φεμινιστικό κίνημα Το 1934, οι γυναίκες καλούνται να ψηφίσουν στις δημοτικές εκλογές για πρώτη φορά. Το 70% ήταν αναλφάβητες και μαζί τις παραδοσιακές πιέσεις που ασκούσαν οι άνδρες στις γυναίκες ιδίως της επαρχίας είχαν ως αποτέλεσμα εκείνες που ψήφισαν σε ολόκληρη τη χώρα δεν ξεπερνούσαν τις 240!

21 Φεμινιστικό Κίνημα Το 1945 ιδρύεται η Πανελλήνια ΄Ενωση Γυναικών (Π.Ε.Γ.) που εκδίδει το περιοδικό "Ελληνίδες" και που ιδρύει παραρτήματα και στην Επαρχία, με αποτέλσμα να αποκτήσει και λαϊκή βάση σε αντίθεση με τις προηγούμενες οργανώσεις που αποτελούνταν κυρίως από μερικές μόνο προοδευτικές γυναίκες της εποχής.

22 Φεμινιστικό Κίνημα Το 1946 γίνεται στην Αθήνα μεγάλη συγκέντρωση γυναικών, με πρωτοβουλία της Π.Ε.Γ. και αποφασίζεται η μόνιμη συνεργασία των Γυναικείων Οργανώσεων και το αποτέλεσμα ήταν η ίδρυση της Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Γυναικών. Μετά τον εμφύλιο πόλεμο επέζησαν μόνο το Λύκειο Ελληνίδων, ο Σύνδεσμος για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, η Χ.Ε.Ν., ο Σύλλογος Ελληνίδων Επιστημόνων κ.ά

23 Φεμινιστικό κίνημα Το δικαίωμα της γυναικείας ψήφου κατοχυρώνεται τελικά στο Σύνταγμα του 1952 και για πρώτη φορά ο θηλυκός πληθυσμός θα προσέλθει στις κάλπες στις βουλευτικές εκλογές της 19ης Φεβρουαρίου 1956. 1964 ιδρύεται η Πανελλήνια Ένωση Γυναικών (Π.Ε.Γ.) που εκδίδει το περιοδικό «Δελτίο». Οι κύριοι στόχοι της είναι : ίση αμοιβή για ίση εργασία, προστασία της μητρότητας και του παιδιού και άλλοι στόχοι που ακόμη δεν έχουν επιτευχθεί

24 Φεμινιστικό Κίνημα

25 Φεμινιστικό Κίνημα 1974: Ιδρύονται νέες Γυναικείες Οργανώσεις :
Κίνηση Δημοκρατικών Γυναικών Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας (ΟΓΕ) Ένωση Γυναικών Ελλάδας (ΕΓΕ) Κίνηση για την απελευθέρωση των Γυναικών (ΚΑΓ) Γυναίκες στην Αντίσταση Προοδευτική Ένωση Μητέρων Σύλλογος Ελληνίδας Νοικοκυράς κ.ά

26 Φεμινιστικό Κίνημα Κίνηση Δημοκρατικών Γυναικών 1976 αποχώρηση γυναικών μελών του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ και ίδρυσαν την ΕΓΕ και ΟΓΕ αντίστοιχα ‘Έμειναν οι γυναίκες μέλη του ΚΚΕ (εσωτερικού) και νέες γυναίκες που δεν είχαν σχέση με κάποιο κόμμα και ήθελαν μόνο να αγωνιστούν για τα δικαιώματα των γυναικών και για την απελευθέρωση των δύο φύλων από τους καθιερωμένους ρόλους. Συγκρούσεις μεταξύ των δύο αυτών τάσεων

27 Φεμινιστικό κίνημα Οι πρώτες και όσες συμμετείχαν παλιότερα στην Πανελλαδική Ένωση Γυναικών αγωνίζονταν και μέσα από αριστερά κόμματα για ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη αλλά και για τα γυναικεία δικαιώματα, εργασιακά και πολιτικά (ανάδειξη γυναικών σε θέσεις εξουσίας). Επίσης στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 διεκδίκησαν αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου και έγιναν σημαντικές μεταρρυθμίσεις του οικογενειακού δικαίου.

28 Φεμινιστικό κίνημα "Κατάλαβα, έπειτα από τις εμπειρίες της τελευταίας εικοσαετίας, ότι ο ταξικός αγώνας και ο αγώνας των γυναικών είναι δύο πράγματα διαφορετικά. Γι` αυτό έγινα στρατευμένη φεμινίστρια. Υπάρχει μια πάλη καθαρά γυναικεία εναντίον των πατριαρχικών αξιών, που διαιωνίζονται σε όλα τα σημερινά κοινωνικά συστήματα. Και η πάλη αυτή δεν μπορεί παρά να διεξαχθεί μόνο από τις γυναίκες. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που θεωρώ το Κίνημα για την Απελευθέρωση των Γυναικών απαραίτητο στη σημερινή κοινωνία". (Σιμόν ντε Μπουβουάρ)

29 Φεμινιστικό κίνημα Το 1975 ιδρύθηκε η Κίνηση για την Απελευθέρωση των Γυναικών , που αποτελείτο από γυναίκες που είτε για λόγους σπουδών είτε για λόγους αριστερών φρονημάτων και αντιδικτατορικής δράσης βρέθηκαν στην Ευρώπη και μυήθηκαν στη νέα φεμινιστική αντίληψη του δεύτερου κύματος. Οι γυναίκες αυτοοργανώνονταν, μιλούσαν, έγραφαν, διαμαρτύρονταν και διεκδικούσαν. Αυτόνομες γυναικείες ομάδες ξεφύτρωναν σε κάθε πόλη και κάθε γειτονιά, σε κάθε ΑΕΙ και ΤΕΙ. Ομάδες αυτοσυνείδησης (consciousness raising) κι αγώνα ταυτόχρονα, ομάδες καταγγελίας αλλά και διεκδίκησης. Κάποιες απ' αυτές τις ομάδες στεγάζονταν στο Σπίτι Γυναικών Αθήνας και στο Σπίτι Γυναικών Θεσσαλονίκης αντίστοιχα, για τις δύο πόλεις και αργότερα, στο Στέκι Γυναικών Κουκακίου. Χώρος συγκέντρωσης, επικοινωνίας κι αναψυχής των γυναικών αποτελούσε εκείνη την εποχή το Καφενείο των Γυναικών της Κίνησης Δημοκρατικών Γυναικών.

30 Φεμινιστικό κίνημα «Κανένα από τα κόμματα και οργανώσεις δε μπορεί να εκφράσει το γυναικείο κίνημα, όχι μόνο γιατί μέσα στα ανδροκρατούμενα κόμματα το γυναικείο ζήτημα δεν πήρε ποτέ την πραγματική του διάσταση αλλά και γιατί αναπαράγεται και μέσα στον αγώνα η διαίρεση των καθηκόντων ανάμεσα στα δυο φύλα» Από τη Διακήρυξη της Κίνησης για την Απελευθέρωση των Γυναικών

31 Φεμινιστικό Κίνημα Θεωρητική και ιδεολογική βάση του κινήματος, τα περιοδικά που κυκλοφόρησαν όλο αυτό το διάστημα μέχρι και την δεκαετία του `90, Σκούπα Σφίγγα Γαία Λάβρυς Δελτίο της Κίνησης Δημοκρατικών Γυναικών, Υπατία, Δίνη, Κατίνα, Πόλη των Γυναικών κλπ.

32 Φεμινιστικό κίνημα Κείμενα και άρθρα διανοούμενων αλλά και άλλων φεμινιστριών. Φυλλάδια και τα έντυπα των συλλογικοτήτων Ημερολόγια των συλλογικοτήτων και τα δύο γυναικεία βιβλιοπωλεία, «το βιβλίο-το παιδί» κι αργότερα, Σελάνα, της Ελένης Παμπούκη και το Βιβλιοπωλείο των Γυναικών.

33 Φεμινιστικό κίνημα – Ομάδες αφύπνισης συνειδήσεων (αυτογνωσίας)
Εντάσσονται κυρίως στο δεύτερο κύμα του φεμινισμού (Σιμόν ντε Μπωβουάρ) Οι γυναίκες μιλούσαν για τον εαυτό τους, για τις σχέσεις τους, για τα συναισθήματα και τους προβληματισμούς τους.  Βοήθησαν τις γυναίκες της εποχής εκείνης να αφυπνιστούν, να αποκτήσουν συνείδηση φύλου και να αποτινάξουν προκαταλήψεις και ταμπού αιώνων, από τα οποία ήταν δέσμιες (φεμινισμός εσωτερικής απελευθέρωσης) Οι ομάδες αυτοεξέτασης ήταν κατά βάση κλειστές ομάδες, μέσα από τις οποίες, οι γυναίκες γνώριζαν το σώμα τους και τις λειτουργίες του, μιλούσαν για την σεξουαλικότητά τους, ενημερώνονταν για μεθόδους αντισύλληψης και για θέματα γυναικολογικής υγείας.  Συχνά, μια ομάδα αυτογνωσίας λειτουργούσε και ως ομάδα αυτοεξέτασης.

34 Φεμινιστικό κίνημα δεκαετιών 1990 και 2000
Τα δίκτυα αυτά (που είναι οριζόντια και μη ιεραρχική οργανωτική δομή) συγκέντρωσαν στους κόλπους τους άτομα και συλλογικότητες, έθεσαν στόχους που αφορούσαν κυρίως την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών, της φτώχιας των γυναικών, την καταγγελία του σεξισμού και των διακρίσεων και πραγματοποίησαν κινητοποιήσεις και διάφορες εκδηλώσεις. 1997. Δημιουργία και δράση της ομάδας «Φεμινίστριες κατά των Αβάτων»

35 Φεμινιστικό κίνημα δεκαετιών 1990 και 2000
Διακίνηση (trafficking) και σεξουαλική εκμετάλλευση γυναικών από τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ. Νομοθετικά κενά για το πρόβλημα της βίας κατά των γυναικών [παγκόσμιο πρόβλημα] Δίκτυο για την καταπολέμηση της ανδρικής βίας κατά των γυναικών Φεμινιστικό Κέντρο Αθήνας και οι ομάδες του Παγκόσμια Πορεία Γυναικών Ελληνικό τμήμα του Ευρωπαϊκού Λόμπι Γυναικών, Ελληνικό τμήμα του Δικτύου Γυναικών Ευρώπης και το Δίκτυο Γυναικών Θεσσαλονίκης Επίσης, να σημειώσουμε και την ύπαρξη κάποιων γυναικείων ομάδων στον αντιεξουσιαστικό χώρο.

36 Φεμινιστικό κίνημα δεκαετιών 1990 και 2000
Ακαδημαϊκός φεμινισμός Αρχή με καθηγήτρια Βούλα Λαμπροπούλου - πρώτη Ελληνίδα με δίπλωμα γυναικείων σπουδών - με την διδασκαλία των γυναικείων σπουδών στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ομάδα Γυναικείων Σπουδών ΑΠΘ και Παντείου Πανεπιστημίου Κέντρα γυναικείων σπουδών και μελετών. Ομάδες τελειοφοίτων κοινωνικών λειτουργών ΤΕΙ Πάτρας Περιοδικά «Ο αγώνας της γυναίκας» και «Τελέσιλλα».

37 Φεμινιστικό κίνημα

38 Φεμινιστικό κίνημα δεκαετιών 1990 και 2000
Φεμινιστικό κίνημα δεκαετιών και 2000 Χαρακτηριστικό της εποχής είναι οι γυναικείοι σύλλογοι των μεταναστριών στην Ελλάδα (βλ. υπόθεση Κωνσταντίνας Κούνεβα) - πολυπολιτισμική κοινωνία και η οργάνωση γυναικών στα πλαίσια του κινήματος κατά της παγκοσμιοποίησης, σε μια εποχή που απειλούνται τα κεκτημένα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, γυναίκες βρίσκονται στις πρώτες γραμμές των αγώνων, μιας και θίγονται πρώτα και κύρια τα δικά τους δικαιώματα.

39 Οικολογικό κίνημα

40 Οικολογικό Κίνημα Οι πρώτες μοναχικές φωνές που προειδοποιούσαν για τις συνέπειες της αλόγιστης οικονομικής και οικοδομικής ανάπτυξης χρονολογούνται ήδη από τη δεκαετία του Ήταν μεμονωμένοι επιστήμονες και πολίτες που εθεωρούντο τότε αντιδραστικοί, ουτοπιστές έως και συμφεροντολόγοι. Μόνο στις αρχές της δεκαετίας του 1970 αρχίζουν να ακούγονται δυνατά οι οικολογικοί προβληματισμοί και να γίνονται αξιόλογες κινητοποιήσεις πολιτών. Από το 1973 ως και το 1979 καταγράφονται επτά κινητοποιήσεις με οικολογικές διεκδικήσεις στην περιφέρεια. Τα βασικά τους χαρακτηριστικά, όπως και των αντίστοιχών πρώτων κινητοποιήσεις της δεκαετίας του 1980, ήταν η μεγάλη προσέλευση πολιτών σε διαδηλώσεις ενάντια στην εγκατάσταση νέων βιομηχανιών ή την μεταφορά εργοστασίων.

41 Οικολογικό Κίνημα Στην αρχή της δεκαετίας του ’80, μαζικές κινητοποιήσεις πολιτών δε γίνονταν μόνο για τα μισθολογικά και εκπαιδευτικά θέματα αλλά και για τη σωτηρία του πλανήτη από την οικολογική καταστροφή. Το οικολογικό κίνημα αρχίζει να μαζικοποιείται και στην Ελλάδα, καθίσταται, με διαφορετικούς τρόπους και ρυθμούς σε σχέση με τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, ένα υπολογίσιμο μέγεθος. Η αργή ανάπτυξή του οφείλεται σε ιστορικούς και κοινωνικούς παράγοντες (μικρό μέγεθος βιομηχανικών μονάδων, πρόσφατη ανάπτυξη μεγάλων πόλεων, προτεραιότητα της διεκδίκησης δημοκρατικών και μισθολογικών αιτημάτων ενάντια στο αυταρχικό αστυνομικό κράτος, πελατειακό σύστημα πολιτικής εκπροσώπησης, κ.α.) που εμπόδισαν τη συνειδητοποίηση του οικολογικού ζητήματος από την μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών και των πολιτικών τους εκπροσώπων.

42 Οικολογικό Κίνημα Οι κινητοποιήσεις αυτές εναντιώνονται στους σχεδιασμούς πολυεθνικών, εθνικών ακόμα και κρατικών βιομηχανιών στους οποίους η μέριμνα της περιβαλλοντικής προστασίας απουσίαζε εντελώς. Πρότειναν όμως επίσης εναλλακτικά πρότυπα γεωργικής εκμετάλλευσης και ήπιας τουριστικής ανάπτυξης. Η συμμετοχή σε αυτές τις κινητοποιήσεις ήταν σε μεγάλο βαθμό διαταξική, οργανωμένη από ομάδες πρωτοβουλίας ή συντονιστικές επιτροπές. Η ίδια η κινητοποίηση ξεκινούσε σε τοπικό επίπεδο και έτεινε να μεταφέρεται στην Αθήνα συχνά υποστηριζόμενη από υπερτοπικές οργανώσεις προστασίας του περιβάλλοντος. Να σημειωθεί ότι η αρχική αντιμετώπιση των κινητοποιήσεων από τα κόμματα γινόταν με καχυποψία και ενίοτε με εχθρότητα. και, τέλος, η άμεση ή έμμεση αποτελεσματικότητα στις περισσότερες.

43 Οικολογικό Κίνημα Το «νέφος» του Λεκανοπεδίου της Αθήνας που δημιουργείται από τις εκπομπές αερίων των εργοστασίων και των αυτοκινήτων και προκαλεί μαζικές διαδηλώσεις και πορείες (άνω των ατόμων) καθώς και πικετοφορίες και σατιρικά θεατρικά δρώμενα. Οι θάλασσες κυρίως αυτές γύρω από λιμάνια, μεγάλα αστικά κέντρα και βιομηχανικές περιοχές επιβαρύνονται υπέρμετρα από τα λύματα˙ τα περιαστικά δάση για πολλούς λόγους αποτεφρώνονται χωρίς αντίστοιχη κρατική φροντίδα αποκατάστασής τους˙ αυθαίρετες κατοικίες στις παρυφές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης (παρά την ύπαρξη του 24ου άρθρου του Συντάγματος του 1975) και η επικείμενη χάραξη περιφερειακών λεωφόρων στις δύο αυτές μεγάλες πόλεις που θυσιάζουν τα πευκοδάση. Τόσο το κράτος όσο και η πλειονότητα των ιδιωτικών επιχειρήσεων κάθε μεγέθους αδιαφορούν για τις εξωτερικές συνέπειες της επιχειρηματικής τους δραστηριότητάς.

44 Οικολογικό Κίνημα Ανανέωση του ρεπερτορίου μορφών δράσης και η πρωτοτυπία των κινητοποιήσεων. Εκτός από τις κλασικές μορφές της μαζικής συγκέντρωσης, διαδήλωσης και της πορείας και της συγκέντρωσης υπογραφών σε αιτήσεις και υπομνήματα, χρησιμοποιήθηκαν παρελάσεις δικύκλων οχημάτων, το θέατρο του δρόμου, οι καταλήψεις χώρων (κλειστών και υπαίθριων), η συγκρότηση και λειτουργία εθελοντικών ομάδων δασοπροστασίας και δασοπυρόσβεσης εκεί όπου η παρουσία κρατικών και δημοτικών υπηρεσιών ήταν ελάχιστη έως ανύπαρκτη, και άλλοι τύποι παρεμβάσεων.

45 Οικολογικό Κίνημα Στη δεκαετία του ’80 οι τοπικές οικολογικές ομάδες και κινήσεις πολιτών σε Αθήνα και περιφέρεια εδραιώθηκαν, οι ποικίλες εκδόσεις θεωρητικών έργων ελληνικών και ξένων πολλαπλασιάζονται, τα έντυπα της οικολογίας («Νέα Οικολογία» και «Οικολογική Εφημερίδα κ.α.) αυξάνουν την κυκλοφορία τους απευθυνόμενα σε ευρύτερο πλέον κοινό. Επίσης στα τέλη της δεκαετίας θα κάνει την πρώτη του εμφάνιση το Ελληνικό γραφείο της Greenpeace. Δημιουργούνται επίσης αντιπροσωπείες του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση (WWF), της οργάνωσης «Φίλοι της Γης» κ.α. Επιπλέον δημιουργούνται ελληνικές επιστημονικές εταιρείες και σύλλογοι με γενικές αλλά και ειδικές οικολογικές θεματικές, όπως η Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, η Ελληνική Εταιρεία, η Ορνιθολογική Εταιρεία κ.α. Στον αγώνα αυτό πρωτοστατούν πολίτες όπως ο Μ. Μοδινός, ο Π. Τότσικας, η Ε. Πορτάλιου, ο Η. Ευθυμιόπουλος, ο Γ. Καραμπελιάς, ο Γ. Σχίζας και άλλοι/ες με προέλευση ως επί το πλείστον από την ανανεωτική και εξωκοινοβουλευτική αριστερά. Επί της ουσίας, θέτουν το ζήτημα της συγκρότησης ενός προγράμματος για ένα «εναλλακτικό τρόπο ζωής» κόντρα στη λογική του κράτους και της αγοράς.

46 Οικολογικό Κίνημα Η έλλειψη κατάλληλων δημοσίων συγκοινωνιών ωθεί στην υπέρμετρη ανάπτυξη της αγοράς ιδιωτικής χρήσεως αυτοκινήτων. Στην επαρχία, η ύπαρξη αυθαίρετων χωματερών, η μόλυνση ποταμιών και λιμνών, αποτελούν σημαντικά προβλήματα που προκαλούν την κινητοποίηση των κατοίκων. Παραδείγματος χάριν, στα τέλη της δεκαετίας υπήρξε το πρόβλημα του ποταμού Καλαμά στην Ήπειρο που δεχόταν καθημερινά βιομηχανικά και αστικά απόβλητα με αποτέλεσμα τη διάχυση των μολυσματικών ουσιών στο Ιόνιο πέλαγος. Τόσο σε αγροτικές όσο και σε τουριστικές περιοχές που επηρεάζονταν (π.χ. Ηγουμενίτσα, Κέρκυρα) έγιναν ιδιαίτερα μαζικές κινητοποιήσεις πολιτών. Άλλο σημαντικό πρόβλημα ήταν η υπεράντληση υδάτων από τις φημισμένες πηγές της Αραβησσού για την ύδρευση της Θεσσαλονίκης με σημαντικούς περιβαλλοντικούς, γεωλογικούς και άλλους κινδύνους για την περιοχή. Η κινητοποίηση των κατοίκων είχε έντονο χαρακτήρα και μεταφέρθηκε στην ίδια τη Θεσσαλονίκη με πορείες, συγκεντρώσεις και άλλες ενέργειες.

47 Οικολογικό Κίνημα Σημαντικές κινητοποιήσεις ήταν η σύγκρουση για την κατεδάφιση ή όχι των στρατώνων Καποδίστρια στο Άργος, οι αγώνες για τη διάσωση των Δελφών ενάντια στην εγκατάσταση του εργοστασίου αλουμίνας στην Ιτέα, η μάχη στο Νιοχώρι της Αιτωλοακαρνανίας για την αποτροπή της ίδρυσης εργοστασίου Πετροχημικών, ο αγώνας ενάντια στις επιπτώσεις στη θάλασσα με τους ρύπους της βιομηχανικής ζώνης της Πάτρας. Επίσης υπήρξαν κινητοποιήσεις, όπως ο αγώνας κατοίκων του Ζωγράφου για την μη διάνοιξη λεωφόρου ταχείας κυκλοφορίας, της Πρωτοβουλίας Πολιτών για την Προστασία του Υμηττού από τις πυρκαγιές και την επιφανειακή χάραξη της Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου, οι κινητοποιήσεις εναντίον της δημιουργίας χαβούζων στο Μαρούσι, στην Ηλιούπολη κ.α. Παράλληλα, σημειώνεται μια αύξηση των ενασχολούμενων με την οργανική γεωργία για τη βιολογική καλλιέργεια και παραγωγή προϊόντων υγιεινής διατροφής και αντίστοιχο κίνημα καταναλωτών-υγιεινιστών. Το πρώτο εξαγώγιμο προϊόν βιολογικής καλλιέργειας ήταν η σουλτανίνα της Αιγιαλείας.

48 Οικολογικό κίνημα Κριτική στο «συγκεντρωτικό αθηνοκεντρικό κράτος»
Αντιπρόταση για θεσμική και οικονομική ενίσχυση της τοπικής και νομαρχιακής αυτοδιοίκησης Άμεση δημοκρατία Λαϊκές συνελεύσεις Ήπια βιώσιμη ανάπτυξη και με οικολογική βάση

49 Οικολογικό Κίνημα Τίθεται, συνεπώς, το αίτημα μιας πολύπλευρης κριτικής της κοινωνικής και πολιτικής ανάδειξης ενός νέου πολιτικού λόγου που να θέτει σε κυκλοφορία τις ιδέες της οικολογίας. Το αίτημα για πολιτική συγκρότηση ενός συντονιστικού φορέα ή ομοσπονδίας που να εκφράζει σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο τις πολύμορφες τοπικές και περιφερειακές παρεμβάσεις τυγχάνει πλέον γενικής αποδοχής στο βαθμό που το υπάρχοντα κόμματα δεν προσαρμόζουν τα προγράμματα και τις δομές τους με τη μερική εξαίρεση της ανανεωτικής και της ευρύτερης εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς που, έτσι κι αλλιώς, υπερβαίνει τις παραδοσιακές διαιρέσεις. Εκτός από τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, σημαντικές ευθύνες για την έλλειψη περιβαλλοντικής συνείδησης στο πολιτικό σύστημα είχε και το ΚΚΕ που όλη αυτή την περίοδο έθετε διλήμματα του τύπου «αγώνας κατά της ανεργίας ή της περιβαλλοντικής μόλυνσης».

50 Οικολογικό Κίνημα – Συμμετοχή σε εκλογές
Η κάθοδος του ψηφοδελτίου «Οικολόγοι-Εναλλακτικοί» στις Ευρωεκλογές του Ιουνίου 1989 και η σχετική, για τα δεδομένα της Ελλάδας αλλά και της ελάχιστης προετοιμασίας, επιτυχία τους σε πανελλαδικό αλλά κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, έδωσε το έναυσμα για τη δημιουργία της Ομοσπονδίας Οικολογικών και Εναλλακτικών Οργανώσεων τον Οκτώβριο του 1989, και την κάθοδο στις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου 1989 και Απριλίου 1990 με την εκλογή και στις δυο εκλογές των πρώτων οικολόγων βουλευτών στην ιστορία του Ελληνικού κοινοβουλίου.

51 Οικολογικό Κίνημα Αυξάνονται οι οικολογικές ομάδες πολιτών σε τοπικό επίπεδο (π.χ. Πρωτοβουλία Πολιτών για την Προστασία του Υμηττού) όπου οι πολίτες-μέλη είναι πρωταγωνιστές/τριες. Κυρίαρχος ρόλος στις δεκαετίες αυτές των παραρτημάτων διεθνών μη κυβερνητικών περιβαλλοντικών οργανώσεων στις οποίες πρωταγωνιστικό ρόλο παίζουν οι διευθυντικές και τεχνοκρατικές ομάδες ενώ τα μέλη δεν παίζουν παρά το ρόλο του συνδρομητή

52 Οικολογικό κίνημα Στροφή προς τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ιδίως διεθνείς) σε βάρος της πολιτικής δράσης. Παράλληλα το διογκούμενο αίτημα για προστασία του περιβάλλοντος ενεργοποίησε πολίτες και από άλλους πολιτικούς χώρους, κυρίως της αριστεράς, η οποία όμως εξακολουθούσε να αντιλαμβάνεται την οικολογία ως απλό θεματικό κίνημα. Οι περισσότερες περιβαλλοντικές οργανώσεις, διαπιστώνοντας τα περιορισμένα τους όρια να επηρεάζουν και να κινητοποιούν την κοινωνία, διαμορφώθηκαν ως ομάδες πίεσης με έντονη προσφυγή στον τύπο, σε νομικά μέτρα (κυρίως ΣτΕ ή και Ευρ. Ένωση) και σε τοπικές συμμαχίες. Τέτοιες πρακτικές συχνά αποδείχτηκαν αποτελεσματικές και επανασύνδεσαν έμμεσα το περιβάλλον με την πολιτική, χωρίς πάντως να επηρεάζουν τις προτεραιότητες των πολιτικών σχηματισμών. (άποψη πρ. Οικολογικής Κίνησης Κοζάνης)

53 Οικολογικό κίνημα 1990-2010 Οικολογικό κίνημα και εκλογές
Οικολόγοι-Πράσινοι, 2004 Ευρωεκλογές - ψήφοι , 0,67% 2007 Εθνικές εκλογές , 1,05% 2009 Ευρωεκλογές ,49% (1 έδρα) 2009 Εθνικές εκλογές , 2,53%

54 Οικολογικό κίνημα Στη διάρκεια της 1ης δεκαετίας του 21ου αιώνα τα μεγάλα έργα των Ολυμπιακών Αγώνων και οι υπερβάσεις τους στοίχισαν στην Αττική (καταστροφές Σχοινιά, κόψιμο και κάψιμο εκατοντάδων χιλιάδων δέντρων χωρίς αντικατάσταση, άναρχη επέκταση της Αθήνας κ.ά) οι επεκτάσεις των ανά την επικράτεια περιοχών αυθαίρετης δόμησης έδωσαν κίνητρα σε πάσης φύσεως κερδοσκόπους να προβούν σε εμπρησμούς δασών οι διανοίξεις μεγάλων αυτοκινητόδρομων και η κατασκευή μεγάλων ξενοδοχειακών συγκροτημάτων που χρειάζονται τεράστιες εκτάσεις (π.χ. γήπεδα γκολφ, πισίνες μπάνγκαλουζ κ.ά) συνέχισαν να καταστρέφουν το περιβάλλον, όπως και οι πετρελαϊκές διαρροές από πλοία (ναυάγιο Σαντορίνης)

55 Φοιτητικό Κίνημα

56 Φοιτητικό Κίνημα Απόσπασμα από το βιβλίο του Γιώργου Καραµπελιά «Κράτος και Κοινωνία στη Μεταπολίτευση ( )>> Εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα 1989 Μέρος 3 Κεφάλαιο Ε', «Η έκρηξη της διανόησης και του σπουδαστικού πληθυσµού» σελ 152-4: <<Στη γενική απογραφή του πληθυσμού του 1981, που πραγματοποιήθηκε την ίδια ακριβώς στιγµή που η «Αλλαγή» κέρδιζε τις εκλογές, καταγράφονταν απόφοιτοι ανωτάτων σχολών και απόφοιτοι ανωτέρων σχολών, δηλαδή απόφοιτοι του συνόλου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης άτοµα. Απ' αυτούς οι είχαν ηλικία µέχρι 34 χρόνων, δηλαδή το 48,2% των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ήταν κάτω των 35 ετών! Αυτό το στοιχείο δίνει το µέγεθος της ταχύτητας του µετασχηµατισµού του εκπαιδευτικού επιπέδου του πληθυσµού στη σύγχρονη Ελλάδα. Και αν φτάσουµε µέχρι την ηλικία των 44 χρόνων, τότε το ποσοστό ανεβαίνει στα 70%. Δηλαδή, ουσιαστικά, το 50% των πτυχιούχων της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης είχε αποφοιτήσει από τις σχολές µετά το πάντως µετά την άνοδο της δικτατορίας - και το υπόλοιπο 20% (µέχρι το 70%) µετά το 1959.

57 Φοιτητικό Κίνημα Μια σηµαντική «στρατηγική» κατηγορία του πληθυσμού, που στην Ελλάδα του µετεµφυλιακού κράτους αντιπροσώπευε ένα µικρό ποσοστό του ενεργού πληθυσµού, το 1981 έφτασε το 11% ενεργού πληθυσμού και η συντριπτική πλειοψηφία αποτελείτο από νέους. Η είσοδος αυτής της µεγάλης µάζας τωv «διανοουµένων» (µε την ευρύτερη κοινωνική έwοια του όρου) στην αγορά εργασίας και στην πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα αποτέλεσε µιά «εισβολή» τεράστιας σηµασίας. Επιπλέον αν σ' αυτόν τον σχετικά νεανικό πληθυσµό προσθέσουµε τους φοιτητές που την ίδια στιγµή έδινε η απογραφή, που αποτελούν τη βάση της αναπαραγωγής και την πολιτική και κοινωνική πρωτοπορία των διανοουμένων στρωµάτων, βρισκόµαστε µπροστά σε µια µάζα περίπου ανθρώπων κάτω από 35 χρόνων, που κατείχαν στρατηγικές θέσεις της κοινωνικής και πολιτιστικής αναπαραγωγής και διεκδικούσαν - τι άλλο βέβαια - την εξουσία.>>

58 Φοιτητικό Κίνημα Πρώτες μεταδικτατορικές κινητοποιήσεις για «αποχουντοποίηση» των πανεπιστημίων και εκδίωξη των χουντικών καθηγητών. Καλοκαίρι του 1975: Το Υπουργείο Παιδείας κατέθεσε αιφνιδιαστικά στο θερινό τμήμα της Βουλής νομοσχέδιο με το οποίο οι φοιτητικοί σύλλογοι μετατρέπονταν σε νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου, ιδιότητα που θα επέτρεπε δικαστικές επεμβάσεις στην εσωτερική τους λειτουργία. Αντιδρά η ΕΦΕΕ και φοιτητές/τριες διαδηλώνουν πετυχαίνοντας την απόσυρση του νομοσχεδίου.

59 Φοιτητικό Κίνημα Υπερπολιτικοποίηση και παραταξιοποίηση σε συνδυασμό με την γραφειοκρατικοποίηση του φοιτητικού κινήματος με την κυριαρχία των Δ.Σ. σε βάρος των γενικών συνελεύσεων επιφέρουν κάμψη των αγώνων. Παρ’ όλα αυτά κυριαρχεί η αριστερά, παραδείγματος χάριν στις φοιτητικές εκλογές του 1977 πήραν: ΠΣΚ (ΚΚΕ) 27% των ψήφων, ΠΑΣΠ (ΠΑΣΟΚ) 21,4%, Δημοκρατικός Αγώνας (ΚΚΕ εσωτ) 20,9%, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ 13,2%. ΠΠΣΠ (ΚΚΕ μ-λ) 4,9%, ΑΑΣΠΕ (ΕΚΚΕ) 4%

60 Φοιτητικό Κίνημα 22 Αυγούστου Ο υπουργός Παιδείας Γ. Βαρβιτσιώτης κατέθεσε τον νόμο 815 για τα ΑΕΙ. Στα πλαίσια του «εξευρωπαϊσμού» και του «εκσυγχρονισμού» ψηφίστηκαν οι εξής ρυθμίσεις: περιορισμός των εξεταστικών περιόδων από 3 σε 2, κατάργηση της δυνατότητας μεταφοράς μαθημάτων και κυρίως η επιβολή ανώτατου χρονικού ορίου σπουδών (το περίφημο «ν + ν/2»), με το κλασικό επιχείρημα ότι έτσι «τίθεται τέρμα στην αδιανόητη κατάσταση των αιώνιων ή των κατ' επάγγελμα φοιτητών» («Αρχείο Καραμανλή», τ. 11ος, σελ. 360)

61 Φοιτητικό Κίνημα Οι διατάξεις του Ν. 815 για το «επικουρικό» διδακτικό προσωπικό των ΑΕΙ ήταν εξίσου αυταρχικές και οι επιστημονικές δραστηριότητες του οποίου επιτρέπονταν μονάχα «εφόσον τούτο δεν παραβλάπτει» τα «υποβοηθητικά» τους καθήκοντα προς τους κατόχους των καθηγητικών εδρών. Οι καθηγητές κάτοχοι των εδρών έπρεπε να ζητούν υπουργική έγκριση για κάθε αλλαγή στο πρόγραμμα σπουδών, για την πρόσληψη βοηθών, ακόμη και τη χορήγηση διδακτορικών διπλωμάτων. Οι σκέψεις για την οριοθέτηση του πανεπιστημιακού ασύλου και τους φοιτητικούς συλλόγους δεν τέθηκαν σε συζήτηση ώστε να επανέλθουν σε πιο καλή συγκυρία (δηλαδή με συσχετισμό δυνάμεων εις βάρος των φοιτητών που τώρα έπρεπε να «πειθαρχηθούν» μέσω της εντατικοποίησης των σπουδών και των εξετάσεων.

62 Φοιτητικό Κίνημα Αντιδράσεις:
ΔΑΠ-ΝΔΦΚ: «Θέλουμε σπουδές και όχι αποχές» Δ.Α. «Όχι στην κατάργηση της γ' περιόδου - ναι στις θεσμικές αλλαγές» Πανσπουδαστική ΠΣΚ/ΝΕ: Γραμμή «πολεμάμε το ν/δ αυτό από τα μέσα», όχι καταλήψεις ΠΑΣΠ/Νεολαία ΠΑΣΟΚ: Γραμμή:«όχι στο ν/δ το Κυβερνητικό», όμως η προοπτική είναι «η κυβερνητική αλλαγή για να έχουμε ένα δημοκρατικό πανεπιστήμιο σε μια δημοκρατική - σοσιαλιστική Ελλάδα». Συσπειρώσεις Φοιτητών (Β΄ Πανελλαδική, διαγραμμένοι από το ΚΚΕεσωτ. Ανένταχτοι, αυτόνομοι), ΠΠΣΠ και ΑΑΣΠΕ κερδίζουν αποφάσεις γενικών συνελεύσεων και ξεκινά το κίνημα των πανεπιστημιακών καταλήψεων με σύνθημα «τέρμα πια στις εκτονώσεις-εμπρός για καταλήψεις και διαδηλώσεις»

63 Φοιτητικό Κίνημα Όταν οι καταλήψεις αυτές με κύρια αιχμή αυτή της Νομικής Αθήνας εδραιώθηκαν, έγιναν τα επεισόδια μεταξύ καταληψιών και ΠΣΚ/ΚΝΕ στη ΦΜΣ κλπ. Με αποτέλεσμα να γίνουν οι καταλήψεις μέσο αγώνα του φοιτητικού κινήματος, ακολουθεί το ΚΣ της ΕΦΕΕ αποφασίζοντας καταλήψεις. Πρόσχημα των καταλήψεων της ΕΦΕΕ:θα υπήρχε στις σχολές μπλακ-άουτ από την ίδια την Κυβέρνηση της ΝΔ. Γι' αυτό και μέσα στις καταλήψεις προσπαθούσε να διαφοροποιηθεί από την κατάληψη των υπόλοιπων δυνάμεων του κινήματος που αναπτυσσόταν, στη λογική «εμείς από το μπλακ-άουτ προτιμάμε την κατάληψη» δηλαδή κατάληψη για την κατάληψη. Αυτές οι διαφορετικές τακτικές για την αντιμετώπιση από το κράτος και τα κόμματα του κοινοβουλευτικού τόξου του κινήματος των καταλήψεων αλληλοδιαδέχονταν η μία την άλλη ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε φορά κυρίαρχου κόμματος εξουσίας.

64 Φοιτητικό Κίνημα Η κυβερνητική αλλαγή του Οκτώβρη του 1981 και η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία εγκαινίασαν μια διαφορετική τακτική αντιμετώπισης του φοιτητικού κινήματος. Οι καταλήψεις είχαν σταματήσει, ο νόμος 816/78 αποσύρθηκε και οι διάφορες διάσπαρτες σπίθες έσβησαν. Ωριμο τέκνο των καιρών, αίτημα του ΕΔΠ με τον αγώνα των 100 ημερών αλλά και των κυρίαρχων παρατάξεων στο φοιτητικό κίνημα, ψηφίζεται από την Κυβερνητική πλειοψηφία ο νόμος ­πλαίσιο 1268/82 με «πολύ φιλόδοξες προθέσεις». Ο τότε πανεπιστημιακός Ευαγ. Βενιζέλος σημείωνε ότι ο εν λόγω νόμος θέλει να ρυθμίσει συνολικά την οργάνωση και τη λειτουργία των ΑΕΙ. θέλει η ρύθμισή του αυτή να είναι κωδικοποιημένη σε αντίθεση με τη διάσπαρτη προγενέστερη Πανεπιστημιακή νομοθεσία που έχει κάνει διάτρητο τον περίφημο βασικό πανεπιστημιακό νόμο 5343/32. θέλει να ρυθμίσει με κάθε λεπτομέρεια τη μετάβαση από το προϋφιστάμενο στο νέο νομικό καθεστώς

65 Φοιτητικό Κίνημα Η λειτουργία της ανώτατης παιδείας ως µείζον πρόβλημα ήταν και είναι πεδίο έντασης και τριβής για τις διάφορες πανεπιστημιακές οµάδες πίεσης (παλαιό - νέο καθηγητικό «κατεστημένο», βοηθοί και επιστημονικοί συνεργάτες/επιµελητές, φοιτητές, διοικητικό και τεχνικό προσωπικό) και για τις άλλες πολιτικές δυνάµεις του τόπου. «Άρα ο νοµοθέτης έπρεπε να τυποποιήσει νοµικά ένα ολόκληρο πεδίο» (Ευαγ. Βενιζέλος). Οι διατάξεις δημιουργούν νέες συνθήκες σπουδών κυρίως στο προπτυχιακό, αλλά και στο µεταπτυχιακό, επίπεδο σπουδών (εξάµηνα µαθήµατα, προαπαιτούµενα µαθήµατα, υποχρεωτική επανάληψη µαθήµατος σε περίπτωση αποτυχίας, αύξηση αριθμού εξετάσεων, παρουσία φοιτητών σε υποχρεωτικές ώρες διδασκαλίας σε θεωρητικές σχολές κλπ.). Το κράτος ευνοεί την δημιουργία μεταπτυχιακών τµηµάτων που θα παρέχουν Master και Διδακτορικά Διπλώματα. Ρυθµίζεται το πανεπιστημιακό άσυλο και καθώς τυποποιείται νοµικά ανυψώνεται σε έγκληµα η παραβίασή του.

66 Φοιτητικό Κίνημα 2 πολύ βασικές μεταρρυθμίσεις είναι η αντικατάσταση της «έδρας» από τον «τομέα» και η ίδρυση δυο σημαντικών οργάνων: της Εθνικής Ακαδημίας Γραμμάτων και Επιστημών (ΕΑΓΕ) και του Εθνικού Συμβουλίου Ανωτάτης Παιδείας (ΕΣΑΠ) στο οποίο συμμετέχουν 5 εκπρόσωπoι της ΕΦΕΕ και άλλων κοινωνικών φορέων.

67 Φοιτητικό Κίνημα Το φοιτητικό κίνημα από την πλευρά του παρέμεινε παθητικός θεατής των εξελίξεων στο βαθμό που μέρος των προτάσεων των .κυρίαρχων κομματικών παρατάξεων (κυρίως της ΠΑΣΠ και του Δ.Α. αλλά και της ΠΣΚ/ΚΝΕ ως ένα βαθμό) υιοθετήθηκε από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με το νόμο-πλαίσιο. Η από τα δεξιά αντίδραση προς την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στο χώρο της ανώτατης Παιδείας δεν εντάθηκε από την πλευρά της φοιτητικής ΔΑΠ (που απλώς αύξαινε τον αριθμό των ψηφοφόρων της εκμεταλλευόμενη την αδράνεια των κομματικών παρατάξεων της αριστεράς) αλλά από την πλευρά του «παλαιού καθηγητικού κατεστημένου» που έχανε μέρος των εξουσιών του στα πλαίσια των διαρθρωτικών αλλαγών στο χώρο των διδασκόντων. Ο χώρος των αυτόνομων κινήσεων και συσπειρώσεων που προέκυψε από το κίνημα των καταλήψεων έλαβε μια νέα μορφή: κατά σχολές δρούσαν οι αυτόνομες αριστερές συσπειρώσεις και ομάδες φοιτητών, στέκια και πολιτιστικοί όμιλοι, ενώ έγιναν προσπάθειες γενικότερου πολιτικού συντονισμού και καθιερώθηκε ο «θεσμός» των Πανελλαδικών Συναντήσεων που ήταν ανοιχτές στους φοιτητές καθ’ όλη τη διάρκεια των εργασιών.

68 Φοιτητικό Κίνημα Στη διάρκεια της δεύτερης θητείας της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ απειλήθηκαν περικοπές δαπανών για τις βασικές ανάγκες διαβίωσης (σίτηση, στέγαση κλπ.) λόγω της πολιτικής οικονοµικής λιτότητας επί υπουργίας Κ. Σηµίτη στο Υπουργείο Εθνικής Οικονοµίας. : Αναπτύχθηκε ένα κίνηµα που δηµιούργησε ξανά τους όρους αυτονοµίας. Οι αυτόνομες συσπειρώσεις βρέθηκαν σε σχέση πολιτικής καθοδήγησης του κινήματος και δεν ξαφνιάστηκαν, καθώς μέρος της ατζέντας τους υιοθετείτο από τις γενικές συνελεύσεις (αντίθεση σε προγράμματα της ΕΟΚ, αντίσταση στην επιχειρηματικοποίηση του πανεπιστήμιου κ.α.)

69 Φοιτητικό Κίνημα Συνέπειες για τις παρατάξεις:
Η πάλαι ποτέ κραταιά ΠΣΚ/ΚΝΕ διαλύεται (ιδιαίτερα όταν η πλειοψηφία των μελών της ΚΝΕ διαφώνησε με τη συμμετοχή στην κυβέρνηση Τζαννετάκη και στην οικουμενική κυβέρνηση) και το µεγαλύτερο τµήµα της αυτο-ορίζεται ως µέρος του αυτόνοµου χώρου, ενώ ένα άλλο μικρότερο ενώνεται με τις «εκσυγχρονιστικές ομάδες του Δ.Α. Η ΔΑΠ συμπεριφέρεται ως νέα κυβερνητική παράταξη συνδυάζοντας το (νεοφιλελεύθερο προφίλ µε τον υπέρ της «Ενωµένης Ευρώπης» λόγο και θέτει ως αίτηµα αιχµής τη δηµιουργία ιδιωτικών ΑΕΙ, Η ΠΑΣΠ αγωνίζεται, παρά την πτώση της, να συγκρατηθεί ενωµένη παρά τις διαµάχες ανάµεσα σε «εκσυγχρονιστές» και «λαϊκιστές». Ο Δημοκρατικός Αγώνας έχει διασπαστεί και σχεδόν εκμηδενίζεται η επιρροή του ενώ στελέχη του περνούν στο χώρο των Συσπειρώσεων.

70 Κίνημα πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων
1984 (4 Δεκ.). Επίσκεψη στην Ελλάδα του Γάλλου ακροδεξιού ηγέτη και ιδρυτή του Εθνικού Μετώπου (FN) Ζαν-Μαρί Λεπέν. Σύγκρουση διαδηλωτών με την αστυνομία στο Ξενοδοχείο Κάραβελ όπου γινόταν συνέδριο της "Ευρωπαϊκής Δεξιάς" (FN, MSI, ΕΠΕΝ) Δεν συμμετείχε στη διαδήλωση κανένα ελληνικό πολιτικό κόμμα της εθνικής βουλής και της ευρωβουλής (ΠΑΣΟΚ για λόγους «κρατικής πολιτικής», ΝΔ λόγω της σκληρής δεξιάς πτέρυγάς της, ΚΚΕ λόγω «προβοκατόρων», ΚΚΕ εσωτερικού μέσω της εφημερίδας "Αυγή" ισχυρίστηκε «πως οι αντιφασίστες στην πραγματικότητα ήταν "φασίστες του ΕΝΕΚ που μισούν θανάσιμα τους φασίστες της ΕΠΕΝ"!» (

71 Κίνημα πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων
Αυτή η σύγκρουση σηματοδότησε την ανασύνθεση ενός πολιτικού χώρου που προωθούσε την πολιτική της υπεράσπισης των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων εναντίον: της λογικής του κοινωνικού αποκλεισμού, της περιθωριοποίησης του «διαφορετικού», και του «πολιτισμικού/διαφοριστικού ρατσισμού» (με βάση την κουλτούρα αντίθετα με τον βιολογικό ρατσισμό του Χίτλερ ή της αμερικανικής Κου-Κλουξ-Κλαν).

72 Κίνημα πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων
Αυτό το νέο κοινωνικό κίνημα υπεράσπισης των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων εμπνεόταν από τις συγκρουσιακές παραδόσεις των κοινωνικών κινημάτων με κύρια αυτή του «Γαλλικού Μάη» του 1968 και των διεθνιστικών οργανώσεων της αριστεράς αλλά, ταυτόχρονα, αναζητούσε στα νέα κοινωνικά υποκείμενα, που έρχονταν στο προσκήνιο λόγω της εντεινόμενης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης του «οργανωμένου καπιταλισμού» (φορντισμός, κράτος πρόνοιας), την πηγή της αναζωογόνησης της αριστεράς και της συγκρότησης νέων ταυτοτήτων σε μια ολοένα και πιο «πολυπολιτισμική» κοινωνία. Αυτά τα κινήματα εκφράζουν την ένταση ανάμεσα στις αδιάκοπα διευρυνόμενες σφαίρες της ανθρώπινης αυτονομίας και της αυξανόμενης ρύθμισης που είναι εγγεγραμμένη στη λογική της «μεταβιομηχανικής» ανάπτυξης.

73 Κίνημα πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων
Οι αντιθέσεις αυτές εκφράζουν νέες κοινωνικές συγκρούσεις που δεν προκύπτουν μόνο από τις περιοχές της υλικής αναπαραγωγής, δεν χειραγωγούνται από τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα και οργανώσεις, αλλά προκύπτουν από τις περιοχές της «πολιτισμικής αναπαραγωγής, της κοινωνικής ολοκλήρωσης και της κοινωνικοποίησης». Η κύρια αντίληψη που διακατέχει αυτά τα νέα κοινωνικά κινήματα είναι ο «αντικρατισμός» και η «δράση κατά των μηχανισμών».

74 Κίνημα πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων
Δίνεται έμφαση στην ομαδική ή συλλογική ταυτότητα, στις αξίες και στον τρόπο ζωής και η κοινωνική τους βάση είναι η «μεσαία τάξη». Οι συνέπειες είναι: η άνοδος των «συμμετοχικών διαθέσεων και ιδεολογιών», η αύξηση της χρήσης μη θεσμικών και μη συμβατικών μορφών πολιτικής συμμετοχής (π.χ. πορείες, διαδηλώσεις, ανεπίσημες απεργίες), τα πολιτικά αιτήματα και οι συγκρούσεις για θέματα που χαρακτηρίζονται ηθικά, κοινωνικά και οικονομικά και που δεν μπορούν να διευθετηθούν με τις κλασικές κρατικιστικές λύσεις, με την κλασική «πολιτική ρύθμιση».

75 Κίνημα πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων
Η οργανωτική μορφή που κυριαρχεί στα κινήματα αυτά είναι αυτή του «δικτύου» που χαρακτηρίζεται από την ισότιμη συμμετοχή των διαφόρων ομάδων που απαρτίζουν το δίκτυο τόσο οριζοντίως (γεωγραφικές περιοχές) όσο και θεματικώς. Παράδειγμα μιας τέτοιας οργανωτικής μορφής αποτέλεσε στην Ελλάδα η «Κίνηση για την Υπεράσπιση των Πολιτικών και Κοινωνικών Δικαιωμάτων» (1985) που στη δεκαετία πήρε τη μορφή του «Δικτύου Κινήσεων για τα Πολιτικά και Δικαιώματα» και συνέβαλε στη δημιουργία του «Δικτύου Κοινωνικής Υποστήριξης Μεταναστών» κ.α.

76 Εργατικό κίνημα Νέες μορφές αντίστασης εργαζομένων: από την κλασική απεργία στις φορντιστικές επιχειρήσεις ως τις μικροαντιστάσεις στις χαμηλές ιεραρχίες, αύξηση απουσιών, αυτοοργάνωση σε σωματεία, επιτροπές αγώνα και καταλήψεις με εναλλακτικές μορφές παραγωγής (Αργεντινή 2002). Από το 1970 έως σήμερα στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε κυρίως η στάση εργασίας και η απεργία. Κατάληψη χώρων εργασίας χωρίς άμεση εναλλακτική λύση σε φθίνουσες ή υπό εκκαθάριση επιχειρήσεις.

77 Εργατικό κίνημα Κυρίαρχος ορισμός: παγκοσμιοποίηση είναι μια διαδικασία που ενθαρρύνεται από (αλλά και που καταλήγει σε) αύξηση των διασυνοριακών ροών αγαθών, υπηρεσιών, χρημάτων, ανθρώπων, πληροφοριών και πολιτιστικών στοιχείων. «Συμπύκνωση του χωροχρόνου» με αποτέλεσμα τη «σμίκρυνση του κόσμου» (Manuel Castels) Καλύπτεται η ανάγκη υπέρβασης των χωρικών συνόρων, του ανοίγματος και της δημιουργίας νέων αγορών, επιτάχυνσης των κύκλων παραγωγής και μείωσης του χρόνου ανακύκλυσης (turn-over) του κεφαλαίου (David Harvey)

78 Εργατικό κίνημα Δεκαετία 1990 Ένταση καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης
H παγκοσμιοποίηση επιδρά ιδιαίτερα έντονα στο κράτος, στους θεσμούς, στις λειτουργίες και τους λειτουργούς του. Όσον αφορά την προστασία και την προώθηση των φτωχών και μη προνομιούχων στρωμάτων το κράτος χάνει την αποκλειστική αρμοδιότητα και εξουσία του σε αυτό τον τομέα Tμήμα των αρμοδιοτήτων και λειτουργιών του κράτους παραχωρείται σε άλλους κοινωνικούς, πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς όσο πιο ενσωματωμένο οικονομικά είναι ένα κράτος τόσο ανοιχτό είναι στη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης.

79 Εργατικό κίνημα Το ίδιο ισχύει και όσον αφορά την εκχώρηση εξουσιών και αρμοδιοτήτων σε διεθνή όργανα λήψης αποφάσεων (π.χ. Ε.Ε., ΔΝΤ, ΟΟΣΑ κλπ). Αυτά τα κράτη αντιμετωπίζουν βραχυπρόθεσμα προβλήματα, όπως απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας λόγω της εξόδου των επιχειρήσεων ή της μείωσης των εισοδημάτων ορισμένων ομάδων εργαζομένων καθώς ξένα προϊόντα και υπηρεσίες είναι πιο ανταγωνιστικά από υψηλού κόστους εγχώρια προϊόντα και υπηρεσίες.

80 Εργατικό Κίνημα Τι αντικαθιστά τον Φορντισμό;
Ποικιλομορφία καταναλωτικής ζήτησης και ειδικευμένες αγορές Επιτάχυνση κύκλου ζωής προϊόντων και ευμεταβλησία παγκόσμιας ζήτησης Αποκέντρωση παραγωγής εντάσεως εργασίας και ρουτίνας Αύξηση συνεργασιών και συντονισμού μεταξύ επιχειρήσεων Αποκεντρωμένη λήψη αποφάσεων Πολυ-ειδίκευση και κύκλοι ποιότητας Αριθμητικώς ελεγχόμενα και ολοκληρωμένα συστήματα εργοστασιακής κατασκευής με Η/Υ Εθνικά ρυθμιστικά συστήματα, έκβαση πολιτικής στρατηγικής και στρατηγημάτων Έμφαση στην αισθητική της σχεδίασης και στο μάρκετιγκ

81 Εργατικό κίνημα Οικονομίες σκοπού και μικρότερες περίοδοι παραγωγής
Παραγωγή σε μικρές παρτίδες Κατατμημένες αγορές Νέα χρηματοοικονομικά συστήματα Παγκόσμιος φορντισμός Άμεσος (just-in-time) έλεγχος αποθεμάτων Επίπεδες ιεραρχίες Ευέλικτες ομάδες εργασίας Ευέλικτα μεταποιητικά συστήματα Πλουραλιστικοί τρόποι ζωής

82 Εργατικό κίνημα Αυξανόμενη ζήτηση για υπηρεσίες σε σύγκριση με τη ζήτηση για εμπορεύματα Μεταϋλικές ανάγκες Παραγωγή γνώσης στις ανεπτυγμένες οικονομίες, βιομηχανική μαζική παραγωγή στην περιφέρεια Πόλωση του εργασιακού δυναμικού Ιεραρχίες τεχνικής εργασίας Γραφειοκρατικοποίηση της επιστημονικής και της διοικητικής εργασίας Επαγγελματικοποίηση της εργασίας Πληροφορία ως προϊόν και ως διαδικασία Πληροφοριακά δίκτυα και «καλωδιωμένες» κοινωνίες

83 Εργατικό κίνημα Συγκεντροποιημένος έλεγχος και αποκεντρωμένες μονάδες παραγωγής        Υπηρεσίες        Νέα κοινωνικά κινήματα        Άνιση παγκόσμια ανάπτυξη        Νέα τάξη «υπηρετών»        Γνωσιακές ελίτ        «Στοχαστική» εργασία        Επαγγέλματα πληροφορικής        Πληροφοριακός τρόπος ανάπτυξης        Πληροφοριακές τεχνολογίες Πολυεθνικές μεγάλες επιχειρήσεις (MNCs)

84 Εργατικό κίνημα Τα τελευταία 20χρόνια, γενικότερα η μισθωτή απασχόληση έχει απορυθμιστεί σε τεράστιο βαθμό. Ενώ παλιότερα με την ύπαρξη εργασιακής σταθερότητας (δημόσιο, ΔΕΚΟ, μεγάλες βιομηχανικές επιχειρήσεις, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση κ.α.) οι εργαζόμενοι δεν αισθάνονταν το φόβο της ανεργίας και της απόλυσης, σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Εκεί όπου υπήρχαν απλώς πολλαπλές ταχύτητες όσον αφορά τα μισθολογικά και βαθμολογικά επίπεδα και τις συνταξιοδοτικές παροχές και την υγειονομική κάλυψη, σήμερα οι ανισότητες και διαφορές επεκτείνονται στο πεδίο των ευρύτερων δικαιωμάτων και συνθηκών εργασίας και διαβίωσης.

85 Εργατικό κίνημα Έτσι, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι ζουν δίχως πολλά περιθώρια αντίστασης, συχνά έξω από τα συνδικάτα, ένα πλήθος κατακερματισμένο, διασκορπισμένο και απομονωμένο. Ανάλογα με τις επιδιώξεις της επιχείρησης, «το κεντρικό προσωπικό μπορεί να υποστηρίζεται από μεγάλο αριθμό “ευέλικτων” εργαζομένων (που κατά εποχές θα αυξομειώνεται, χωρίς όμως κόστος αποζημιώσεων και ακριβά ασφάλιστρα), οι οποίοι εμφανίζονται είτε με σύμβαση μικρής διάρκειας, είτε με μερική απασχόληση, είτε ως εποχικό προσωπικό (πολύ συχνά εισαγόμενο), είτε ως παρέχοντες ‘‘ανεξάρτητες υπηρεσίες’’ (ΔΠΥ), είτε με το σύστημα φασόν κ.λπ. ...

86 Εργατικό κίνημα Ευελιξία αμοιβών εργασίας
εξωτερική (σε σχέση με την επιχείρηση) ποσοτική εργασιακή ευελιξία (δηλαδή, οι εργοδότες αποφασίζουν τον αριθμό των εργαζομένων που επιθυμούν να απασχολούν σε οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή) ανάθεση διαφόρων εργασιών και υπηρεσιών σε τρίτους εσωτερική ποσοτική ευελιξία της εργασίας (ευελικτοποίηση και αναδιοργάνωση του χρόνου εργασίας και των βαρδιών) ποιοτική ή λειτουργική ευελιξία της εργασίας (ανάθεση εργασίας και εκ περιτροπής εργασία – rotation ανάλογα με τις ανάγκες των εργοδοτών)

87 Εργατικό κίνημα Γραφειοκρατία στα συνδικάτα
Επαγγελματικοποίηση των συνδικαλιστών Χρήση συνδικαλιστικών αξιωμάτων για άλμα προς βουλευτική και υπουργική καριέρα Αποκλεισμός εργαζομένων με ευέλικτες μορφές απασχόλησης από τα συνδικάτα Αναποτελεσματικότητα αντεπίθεσης στις πολιτικές των εργοδοτών υπό συνθήκες παγκοσμιοποίησης και άλλοι παράγοντες ώθησαν τους εργαζομένους να δημιουργήσουν νέου τύπου σωματεία

88 Εργατικό κίνημα Σωματεία σε τράπεζες (Εθνοdata, Κλαδικό Χρηματοπιστωτικού κ.α) Τηλεπικοινωνίες (Wind, Vodafone) Ντελιβεράδες, κούριερ, μάγειροι/σερβιτόροι Stage Επαναδραστηριοποίηση σωματείων Βιβλίου-Χάρτου και Καθηγητών Φροντιστηρίων ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Άμεση δημοκρατία / όλη η εξουσία στις γενικές συνελεύσεις / ΔΣ συντονιστικά και όχι αποφασιστικά (εκτελούν αποφάσεις των ΓΣ / ανακλητότητα εκλεγμένων εκπροσώπων στα όργανα Ριζοσπαστικές μορφές πάλης (κατάληψη χώρων εργασίας, μπλοκάρισμα εισόδων και αναζήτηση συμπαράστασης και αλληλεγγύης από το κοινό) Χαρακτηριστική η κατάληψη της ΓΣΕΕ κατά την εξέγερση του Δεκεμβρίου 2008, που έβαλε με κραυγαλέο, έστω, τρόπο, το θέμα των ελαστικών επισφαλών σχέσεων εργασίας επί τάπητος.

89 Το τέλος του/της……… ….ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ
1960: ένας άνθρωπος μπορεί πλέον «να είναι σοσιαλιστής στα οικονομικά, φιλελεύθερος πολιτικά και συντηρητικός κοινωνικά (Daniel Bell, The End of Ideology, Harvard University Press) Εξαντλήθηκαν οι παλιότερες μεγάλες ουμανιστικές ιδεολογίες 19-20ού αιώνα Θα επικρατήσουν πιο «στενές» και πιο «τοπικές ιδεολογίες»

90 Το Τέλος του/της….. …ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ
Ιδεολογίες όλο και πιο άσχετες με την πραγματικότητα του «λογικού ανθρώπου» Μελλοντικό πολιτικό σύστημα: θα έχει κινητήρια δύναμη τις μικρής εμβέλειας τεχνολογικές βαθμιαίες αναπροσαρμογές (piecemeal) του Κριτική Υπεράσπιση του στάτους-κβο της μετά τον Β΄ΠΠ εποχής (ψυχρός πόλεμος) Υποβάθμιση αυθεντικού πολιτικού διαλόγου υπέρ της τεχνοκρατικής ηγεμονίας των κοινωνικών και πολιτιστικών ελίτ

91 Το Τέλος του/της….. …ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ Κριτική
Υποκατάσταση της συναίνεσης με την ηθικολογία Διάψευση με την άνοδο των νέων κοινωνικών κινημάτων των δεκαετιών που ακολούθησαν.

92 Το Τέλος του/της.…. …ΙΣΤΟΡΙΑΣ
30 χρόνια αργότερα ο ιαπωνικής καταγωγής ανώτερος υπάλληλος του ΥΠ.ΕΞ των ΗΠΑ, Φράνσις Φουκουγιάμα μιλούσε για το…«τέλος της ιστορίας» και τον ερχομό της «Δυτικής Φιλελεύθερης Δημοκρατίας» με την πτώση του τείχους του Βερολίνο και την κατάρρευση των καθεστώτων του αυτοαποκαλούμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού».

93 Το Τέλος του/της….. …ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Η πτώση του τείχους σηματοδοτεί το Τέλος της κοινωνικο-πολιτισμικής εξέλιξης και την επικράτηση του φιλελευθερισμού ως τελικής μορφής της ανθρώπινης κυβέρνησης και διάδοσή της σε όλη τη γη. Τα όποια γεγονότα δεν μπορούν να διαταράξουν τη δημοκρατία γιατί μόνο αυτή μπορεί να εμποδίσει τη επικίνδυνες συμπεριφορές λόγω και της κατίσχυσης του ορθολογισμού στην σκέψη.

94 Το Τέλος του/της….. …ΙΣΤΟΡΙΑΣ Κριτική
Εσχατολογία: όλα έχουν ένα «τέλος» Η απρόσκοπτη οικονομική ανάπτυξη του καπιταλισμού συγκρούεται με την πραγματικότητα της εξάντλησης των πόρωνν της Γης Σύγκρουση πολιτισμών: θέση Σάμιουελ Χάντιγκτον Καπιταλισμός συμβιβάζεται και με μη-δημοκρατικά καθεστώτα (Χιλή, Κίνα, Ρωσία) Πείνα, φτώχεια, ανεργία, εθνικισμός, ρατσισμός αυξάνονται

95 Κρίση, παθαίνω κρίση… ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ

96 Τέλος και της μεταπολίτευσης;!;!;!
Βαγγέλης Βενιζέλος: «…στην κρίση αντιπροσώπευσης των πολιτών, στην κρίση νομιμοποίησης και αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος, στα τείχη που έχουν υψωθεί ανάμεσα στην πολιτική και την κοινωνία. Το φαινόμενο της κραυγάζουσας αποχής στις ευρωεκλογές είμαι βέβαιος ότι δεν θα επαναληφθεί στις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου

97 Τέλος και της μεταπολίτευσης;!;!;!
Νίκος Δεμερτζής (καθ. ΕΜΜΕ): Κυνική δημοκρατία: η μεταξίωση του πολιτικού συστήματος Μόνιμο έλλειμμα εμπιστοσύνης στους πολιτικο-διοικητικούς θεσμούς, το πολιτικό προσωπικό και τα μέσα ενημέρωσης Απαισιοδοξία ως προς τις προοπτικές της ζωής των πολιτών και από μια εκ μέρους τους δυσφορία για τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας (Αιτίες) Αδυναμία εφαρμογής μακρόπνοων δημοσιονομικών πολιτικών, το αναποτελεσματικό κοινωνικό κράτος, η διαφθορά στο δημόσιο βίο και το περιορισμένο κοινωνικό κεφάλαιο Ο πολιτικός κυνισμός οδηγεί σε κρίση αντιπροσώπευσης, σε κρίση νομιμοποίησης καθώς και σε ανομικές κοινωνικές συμπεριφορές, συνεπώς δε και στην υπονόμευση των δημοκρατικών λειτουργιών και του εν γένει πολιτικού συστήματος? ΕΊΝΑΙ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΟ?????

98 Τέλος και της μεταπολίτευσης;!;!;!
Η μετοχοποίηση της δημοκρατίας Χρηματοπιστωτικός κοινοβουλευτισμός (Κυρ. Ελευθεροτυπία (Ιος, 8/5/2010) Το πολιτικό σύστημα της χώρας βρίσκεται σε καθολική κρίση νομιμοποίησης. Η μονομερής ανατροπή του κοινωνικού συμβολαίου των τελευταίων δεκαετιών σε βάρος της μισθωτής εργασίας, των συνταξιούχων κι ενός τμήματος των μικροαστικών στρωμάτων, και μάλιστα από μια κυβέρνηση που εξελέγη υποσχόμενη κεϊνσιανές πολιτικές τόνωσης της ζήτησης και φιλολαϊκής αναδιανομής των εισοδημάτων, έχει δημιουργήσει μια πραγματικά εκρηκτική κατάσταση.

99 Τέλος και της μεταπολίτευσης;!;!;!
Μ. Σπουρδαλάκης (εφ. Αυγή, 2/5/20120) Μεταπολίτευση = ο έλεγχος της κοινωνίας από το κομματικό και το πολιτικό σύστημα (…) ακύρωσε κάθε αυθόρμητη κοινωνική διεκδίκηση, (αυτό)ρύθμιση ή θέσπιση. -Κρίση προτύπου κοινωνικής οργάνωσης, κρίση αξιών, κρίση καπιταλιστικού πολιτισμού και κυρίως είναι παγκόσμια. Η κοινωνία να διεκδικήσει μια δικαιότερη οργάνωση της παραγωγής και διανομής του πλούτου, κάτι που ο κυβερνητισμός του συναινετικού διακομματισμού δεν μπορεί καν να σκεφτεί.

100 Τέλος και της μεταπολίτευσης;!;!;!
Η Αριστερά να γίνει η έκφραση της κοινωνικής κίνησης, του αγώνα για τη συνεχή δημοκρατική διεύρυνση των θεσμών και την αλλαγή των κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών, που αποτελούν την προϋπόθεση για τη πραγμάτωση της κοινωνίας των δικών μας αξιών.

101 Ο «ναρκισσισμός των μικρών διαφορών»;
Oι ουτοπίες είναι κινητήριες δυνάμεις και οι κοινωνίες που δεν ονειρεύονται είναι κοινωνίες που πεθαίνουν Δείγμα της κρίσης: η φυγόκεντρη κίνηση των παραγόντων και ομάδων της πολιτικής αριστεράς σε αντίθεση με την κοινωνική κινητοποίηση