Εργατικό Δίκαιο Λάρισα 2018.

Παρουσίαση με θέμα: "Εργατικό Δίκαιο Λάρισα 2018."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Εργατικό Δίκαιο Λάρισα 2018

2 Εργατικό Δίκαιο: Το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν κατά τρόπο υποχρεωτικό τη σχέση εξαρτημένης εργασίας. Σχέση εξαρτημένης εργασίας: Η εργασία που προσφέρει ο εργαζόμενος στον εργοδότη υπό συνθήκες εξάρτησης, υποβαλλόμενος στο διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη. Διευθυντικό δικαίωμα: Η εξουσία του εργοδότη να καθορίζει τον τόπο, τρόπο και χρόνο παροχής της εργασίας.

3 Πηγές του Εργατικού Δικαίου:
Οι όροι εργασίας καθορίζονται με διάφορα μέσα: Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Νόμος Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας/Διαιτητικές Αποφάσεις Κανονισμός Εργασίας Πρακτική της εκμετάλλευσης ή επιχειρησιακή συνήθεια Διευθυντικό Δικαίωμα

4 Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας και συγγενείς σχέσεις:
Σύμβαση ανεξαρτήτων υπηρεσιών: ο εργαζόμενος δεν δεσμεύεται από τις οδηγίες του λήπτη της εργασίας σχετικά με τον τόπο, τρόπο και χρόνο παροχής της εργασίας, δεν υποβάλλεται στο διευθυντικό δικαίωμα, οφείλει μόνο να προσφέρει την εργασία του σύμφωνα με τη σύμβαση. (π.χ. λογιστής, καθηγητής σωματικής αγωγής, δημοσιογράφος κ.α.) Σύμβαση έργου: Ο εργολάβος αναλαμβάνει την υποχρέωση να εκτελέσει ένα έργο και ο εργοδότης να καταβάλει τη συμφωνημένη αμοιβή. Αντικείμενο της σύμβασης είναι το έργο καθ’ εαυτό, το αποτέλεσμα της εργασίας (681 ΑΚ). Ο εργολάβος φέρει τον κίνδυνο του έργου μέχρι να γίνει η παράδοσή του στον εργοδότη.

5 Η σύμβαση έργου λύεται αυτοδικαίως με την ολοκλήρωση του έργου
Η σύμβαση έργου λύεται αυτοδικαίως με την ολοκλήρωση του έργου. Η εργασία δεν παρέχεται αποκλειστικά αυτοπροσώπως, ο εργολάβος μπορεί να χρησιμοποιεί και τρίτα πρόσωπα. Σύμβαση εταιρείας: Δύο ή περισσότεροι αναλαμβάνουν αμοιβαίως την υποχρέωση να επιδιώκουν με κοινές εισφορές κοινό σκοπό και ιδίως οικονομικό (741 ΑΚ).

6 Σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου:
Η διάρκειά της περιορίζεται κατά βούληση από τα μέρη. Με την εκπνοή του ορισμένου χρόνου η σύμβαση λύεται χωρίς να καταβάλλεται στον εργαζόμενο αποζημίωση. Είναι δυνατή η πρόωρη λύση της σύμβασης ορισμένου χρόνου όταν υπάρχει σπουδαίος λόγος (672 ΑΚ). Η σύναψη σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου πρέπει να δικαιολογείται από αντικειμενικά κριτήρια (π.χ. Από το σκοπό και τη φύση της εργασίας, από της ανάγκες της εκμετάλλευσης κ.α.). Εκ του νόμου τίθενται μαχητά τεκμήρια ύπαρξης σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου.

7 Σύμβαση εργασίας πλήρους και μερικής απασχόλησης
Σύμβαση εργασίας πλήρους απασχόλησης : Δεν είναι απαραίτητος ο έγγραφος τύπος Σύμβαση εργασίας μερικής απασχόλησης (Μειωμένη απασχόληση ή εκ περιτροπής εργασία): Απαραίτητος ο έγγραφος τύπος (συστατικός τύπος). Η μη τήρηση του εγγράφου τύπου συνεπάγεται την απόλυτη ακυρότητα του συγκεκριμένου όρου της σύμβασης (Μαχητό τεκμήριο υπέρ της πλήρους απασχόλησης)

8 Διάκριση: Υπάλληλοι και εργάτες
Η σημασία της διάκρισης εντοπίζεται στην καταγγελία της σύμβασης εργασίας. Η νόμιμη αποζημίωση των υπαλλήλων είναι σημαντικά υψηλότερη σε σύγκριση με τη νόμιμη αποζημίωση των εργατών. Εντονότερος ο δεσμός του υπαλλήλου προς την επιχείρηση. Οι εργάτες εμφανίζουν μεγαλύτερη κινητικότητα από εργοδότη σε εργοδότη, συνδέονται άμεσα με την παραγωγή και η θέση εργασίας τους επηρεάζεται άμεσα από την οικονομική εξέλιξη του κλάδου και της επιχείρησης.

9 Κριτήριο της διάκρισης:
Σωματική ή πνευματική εργασία; Προέχει το πνευματικό ή το σωματικό στοιχείο κατά την εκτέλεση της εργασίας; Συμπληρωματικά κριτήρια: εξιδιασμένη εμπειρία, θεωρητική μόρφωση, επίδειξη πρωτοβουλίας, ανάληψη ευθύνης κατά την εκτέλεση της εργασίας. Είναι άνευ σημασίας για το χαρακτηρισμό ενός εργαζομένου ως υπαλλήλου ή εργάτη ο τρόπος αμοιβής του, δηλ. αν αμείβεται με μισθό ή ημερομίσθιο.

10 Διευθύνοντες υπάλληλοι
Τυπικό κριτήριο ιδιότητας υπαλλήλου: Ο Νόμος ή η ΣΣΕ προσδίδουν σε κατηγορίες εργαζομένων την ιδιότητα του υπαλλήλου, συνδέοντάς την με την ύπαρξη κάποιων τυπικών προσόντων (π.χ. λήψη συγκεκριμένου πτυχίου ή άδειας). Διευθύνοντες υπάλληλοι Υπάλληλοι (μεγάλης) επιχείρησης στους οποίους, λόγω των εξαιρετικών τους προσόντων και της προς αυτούς εμπιστοσύνης, ανατίθενται καθήκοντα γενικότερης διεύθυνσης των υποθέσεων όλης της επιχείρησης ή σημαντικού τομέα αυτής και εποπτείας του προσωπικού.

11 Άσκηση καθηκόντων γενικότερης διεύθυνσης (εργοδοτικών εξουσιών)
Κριτήρια : Άσκηση καθηκόντων γενικότερης διεύθυνσης (εργοδοτικών εξουσιών) Καταβολή ιδιαίτερα υψηλών αποδοχών Δεν ισχύουν γι’ αυτούς τα χρονικά όρια εργασίας, κατά τη νομολογία δεν δικαιούνται αδείας αναψυχής Προστασία μητρότητας Απαγόρευση διακρίσεων κατά την πρόσληψη (άρθρο 20 παρ. 2 του Ν. 3896/2010) «Ο εργοδότης δεν μπορεί να αρνηθεί την πρόσληψη γυναίκας λόγω εγκυμοσύνης».

12 Καταγγελία σύμβασης εργασίας μητέρας:
Άρθρο 15 του Ν. 1483/1984 «απαγορεύεται και είναι απόλυτα άκυρη η καταγγελία της σύμβασης ή της σχέσης εργασίας εργαζομένης από τον εργοδότη της, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της όσο και για το χρονικό διάστημα δεκαοκτώ (18) μηνών μετά τον τοκετό...εκτός αν υπάρχει σπουδαίος λόγος για καταγγελία». Η προστασία ισχύει μόνο για τις συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου.

13 Υποχρέωση γνωστοποίησης ουσιωδών όρων εργασίας ΠΔ 156/1994
Σύμβαση εργασίας: Εργοδότης: Υποχρέωση γνωστοποίησης ουσιωδών όρων εργασίας ΠΔ 156/1994 Ενημέρωση του ψηφιακού συστήματος ΕΡΓΑΝΗ Ασφάλιση εργαζόμενου Εργαζόμενος Υποχρέωση παροχής εργασίας και υποχρέωση παροχής παρεμφερών ή συναφών εργασιών Έκτακτη πρόσθετη εργασία Πρόσθετη εργασία που παρέχεται τακτικά

14 Τόπος παροχής εργασίας
Μετάθεση: μεταβολή του τόπου εργασίας επιτρέπεται; Τι έχει συμφωνηθεί στην ατομική σύμβαση εργασίας Ο εργοδότης διατηρεί εκμεταλλεύσεις ή υποκαταστήματα σε άλλες πόλεις κατά την πρόσληψη του εργαζόμενου (διευθυντικό δικαίωμα) Καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος μετάθεσης: όταν η μετάθεση του μισθωτού δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα της επιχείρησης (μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας)

15 Τρόπος εκτέλεσης της εργασίας
Υποχρέωση συμμόρφωσης στις εντολές του εργοδότη Αυτοπρόσωπη εκπλήρωση της υποχρέωσης παροχής εργασίας Υποχρέωση καλόπιστης συμπεριφοράς (πίστεως) Υποχρέωση εχεμύθειας

16 Χρονικά όρια εργασίας Χρόνος εργασίας: Περίοδος κατά τη διάρκεια της οποίας ο εργαζόμενος ευρίσκεται στην εργασία, στη διάθεση του εργοδότη και ασκεί τα καθήκοντά του. Νόμιμο ωράριο: καθορίζεται με διάταξη νόμου ή κανονιστική διοικητική πράξη Συμβατικό ωράριο: καθορίζεται με συλλογικές ρυθμίσεις (ΣΣΕ/ΔΑ), με ατομικές συμβάσεις εργασίας, κανονισμούς εργασίας συμβατικής ισχύος ή επιχειρησιακή συνήθεια

17 Κατ’ εξαίρεση (παράνομη) Νυκτερινή απασχόληση (10:00μ.μ.-6:00π.μ.)
Υπερεργασία Υπερωρία Νόμιμη Κατ’ εξαίρεση (παράνομη) Νυκτερινή απασχόληση (10:00μ.μ.-6:00π.μ.) Απασχόληση κατά Κυριακές Διακοπές εργασίας: διάλειμμα 15΄ το οποίο επιβαρύνεται ο εργαζόμενος Άδεια αναψυχής

18 Μονομερής τροποποίηση των όρων της σύμβασης εργασίας
Ο εργοδότης μπορεί να μεταβάλλει μονομερώς τους όρους εργασίας, εφ’ όσον έχει επιφυλάξει για τον εαυτό του το δικαίωμα αυτό με την προσθήκη σχετικού όρου στην ατομική σύμβαση εργασίας. Δεν είναι δυνατόν να τροποποιούνται μονομερώς ουσιώδεις όροι εργασίας (όροι στους οποίους κατά κύριο λόγο απέβλεψαν τα μέρη κατά την κατάρτιση της σύμβασης) Π.χ. Μεταβολή ειδικότητας εργαζόμενου, μεταβολή συνολικού ύψους αποδοχών, μεταβολή ωραρίου από πλήρες σε μειωμένο και αντίστροφα κ.α.

19 Μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας
Ο εργοδότης δεν μπορεί να μεταβάλει μονομερώς τους όρους της σύμβασης εργασίας χωρίς να έχει δικαίωμα από το νόμο, τη ΣΣΕ, τον Κανονισμό Εργασίας ή την ατομική σύμβαση. Η μονομερής αυτή μεταβολή είναι βλαπτική, όταν έχει ως αποτέλεσμα την υλική ή (και) την ηθική βλάβη του εργαζόμενου. Δικαιώματα εργαζόμενου Να αποκρούσει τη βλαπτική μεταβολή Να θεωρήσει τη μεταβολή αυτή ως καταγγελία της σύμβασης σύμφωνα με το άρθρο 7 του ν. 2112/1920 Να αποδεχθεί τη μεταβολή

20 Μεταβίβαση επιχείρησης
Άρθρο 6 Ν. 2112/1920 «Η μεταβολή του προσώπου του εργοδότου, οπωσδήποτε επερχομένη, ουδαμώς επηρεάζει την εφαρμογή των υπέρ του υπαλλήλου διατάξεων του παρόντος νόμου». Έννοια μεταβίβασης: Η κάθε είδους ανάληψη και συνέχιση της επιχειρησιακής δραστηριότητας από τρίτο, εφ’ όσον δεν μεταβάλλεται η ταυτότητα της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης, εφ’ όσον συνεχίζεται η ίδια επιχείρηση/εκμετάλλευση. Δεν ενδιαφέρει ο τρόπος της μεταβίβασης, αρκεί το πραγματικό γεγονός της μεταβίβασης, η μεταβολή του φορέα της επιχείρησης/εκμετάλλευσης.

21 Όταν διατηρείται η ταυτότητας της μεταβιβαζόμενης μονάδας, ο διάδοχος εργοδότης αναλαμβάνει μία έτοιμη οργάνωση εργασίας, τότε αναλαμβάνει και όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του προκατόχου του. (Εξαίρεση τα δικαιώματα που προκύπτουν από τυχόν υφιστάμενα προγράμματα ομαδικής ασφάλισης) Οι εργαζόμενοι δεν έχουν δικαίωμα να εναντιωθούν στη μεταβίβαση στο ελληνικό δίκαιο. Ο μεταβιβάζων εργοδότης υποχρεούται να πληροφορήσει τους εργαζόμενους για την επικείμενη μεταβίβαση.

22 Λύση της συμβάσεως εργασίας
Επειδή η σχέση εργασίας έχει προσωπικό χαρακτήρα και ο εργαζόμενος υποχρεούται σε αυτοπρόσωπη παροχή της εργασίας του, η σύμβαση εργασίας λύεται με το θάνατο του εργαζόμενου. Με το θάνατο του εργοδότη η σύμβαση εργασίας λύεται μόνον όταν οι συμβαλλόμενοι απέβλεψαν στο πρόσωπο του εργοδότη (π.χ. Προσωπική νοσοκόμος, ιδιαίτερη γραμματέας συμβολαιογράφου κ.α.). Επειδή ο εργαζόμενος συνδέεται πλέον περισσότερο με την επιχείρηση σε περίπτωση θανάτου του εργοδότη κατά κανόνα επέρχεται μεταβολή του προσώπου του εργοδότη.

23 Καταγγελία μετά από προειδοποίηση. 2. Άτακτη καταγγελία:
3. Η διάλυση της επιχείρησης/εκμετάλλευσης, η πτώχευση του εργοδότη δεν επιφέρει τη λύση της σύμβασης εργασίας, αλλά απαιτείται καταγγελία. Η καταγγελία είναι μονομερής, απευθυντέα δικαιοπραξία, μία δήλωση βούλησης με την οποία το ένα μέρος δηλώνει προς το άλλο ότι η μεταξύ τους σύμβαση λύεται. Είδη καταγγελίας Τακτική καταγγελία: Καταγγελία μετά από προειδοποίηση. 2. Άτακτη καταγγελία: Καταγγελία χωρίς προειδοποίηση.

24 Προϋποθέσεις του κύρους της καταγγελίας
Η καταγγελία της συμβάσεως εργασίας υπαλλήλων είναι είτε τακτική είτε άτακτη (απρόθεσμη), ενώ η καταγγελία των εργατών είναι μόνο άτακτη (χωρίς προειδοποίηση). Προϋποθέσεις του κύρους της καταγγελίας Να τηρηθεί ο έγγραφος τύπος. Να καταβληθεί η οφειλόμενη αποζημίωση. Να έχει ασφαλισθεί ο απολυόμενος. Οι πρώτοι 12 μήνες απασχόλησης θεωρούνται κατά το νόμο δοκιμαστική περίοδος. Κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής αυτής περιόδου ο εργοδότης μπορεί να καταγγείλει τη σύμβαση εργασίας χωρίς προειδοποίηση και χωρίς αποζημίωση.

25 Έγγραφο Η καταγγελία της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου είναι αναιτιώδης δικαιοπραξία. Δηλ. το κύρος της δεν εξαρτάται από την ύπαρξη ή τη νομιμότητα της αιτίας. Στο έγγραφο της καταγγελίας δεν είναι ανάγκη να αναφέρεται ο λόγος (η αιτία) της καταγγελίας. Η καταγγελία ως μονομερής απευθυντέα δικαιοπραξία παράγει έννομα αποτελέσματα αφ’ ης στιγμής περιέλθει στον προς ον απευθύνεται (τον εργαζόμενο). Για να είναι νόμιμη η καταγγελία πρέπει η αποζημίωση να καταβληθεί κατά την ημέρα λύσεως της σύμβασης εργασίας.

26 Βάση υπολογισμού της αποζημίωσης είναι οι τακτικές αποδοχές.
Άρθρο 74 παρ. 3 του Ν. 3863/2010: «Όταν η αποζημίωση λόγω καταγγελίας της σύμβασης εργασίας υπερβαίνει τις αποδοχές δύο μηνών, ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει κατά την απόλυση μέρος της αποζημίωσης που αντιστοιχεί στις αποδοχές δύο μηνών. Το υπόλοιπο ποσό καταβάλλεται σε δημινιαίες δόσεις, κάθε μία από τις οποίες δεν μπορεί να είναι κατώτερη από τις αποδοχές δύο μηνών...Η πρώτη δόση καταβάλλεται την επομένη της συμπλήρωσης διμήνου από την απόλυση». Βάση υπολογισμού της αποζημίωσης είναι οι τακτικές αποδοχές. Τακτικές αποδοχές: Ο μισθός, τα επιδόματα και γενικώς κάθε παροχή σε χρήμα ή σε είδος, η οποία καταβάλλεται σταθερώς και μονίμως ως νόμιμο ή συμβατικό αντάλλαγμα της εργασίας.

27 Κατά τη νομολογία αποτελούν τακτικές αποδοχές:
Σημαντικό κριτήριο: η σταθερή καταβολή της παροχής και η αντιστοιχία της σε εργασία που προηγήθηκε (όχι τόσο η τακτικότητα). Κατά τη νομολογία αποτελούν τακτικές αποδοχές: Τα επιδόματα εορτών και αδείας. Η προσαύξηση για την παρεχόμενη σταθερώς και μονίμως εργασία κατά Κυριακές και αργίες, οι αποδοχές για σταθερές ώρες υπερεργασίας και νόμιμης υπερωρίας. Πρόσθετη αμοιβή (bonus) παραγωγικότητας. Τα οικογενειακά επιδόματα. Το αντίτιμο εις χρήμα παροχών σε είδος. κ.α.

28 Δεν αποτελούν τακτικές αποδοχές:
Οι παροχές προς εξυπηρέτηση λειτουργικών αναγκών της επιχείρησης. Οι οικειοθελείς παροχές που καταβάλλονται από ελευθεριότητα (χωρίς νομική υποχρέωση) και με επιφύλαξη ανακλήσεως. Είναι επιτρεπτές ευνοϊκότερες συμφωνίες ως προς την αποζημίωση. Περιορισμός της αποζημίωσης: Δεν λαμβάνονται υπ’ όψη οι αποδοχές του απολυομένου κατά το ποσό που υπερβαίνουν το 8πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδικεύτου εργάτη πολλαπλασιασμένο επί 30.

29 Περιπτώσεις μη καταβολής αποζημίωσης Καταχρηστική αξίωση αποζημίωσης:
Καταγγελία κατόπιν υποβολής μηνύσεως ή άσκησης ποινικής δίωξης κατά του εργαζόμενου για πλημμέλημα (τουλάχιστον). Καταγγελία λόγω διακοπής της επιχείρησης εξ αιτίας πυρκαϊάς ή άλλου περιστατικού ανωτέρας βίας. Όταν ο εργαζόμενος αρνείται να καταβάλλει τις εισφορές του. Καταχρηστική αξίωση αποζημίωσης: Ο εργοδότης πρέπει να αποδείξει ότι ο εργαζόμενος προκάλεσε την απόλυσή του για να εισπράξει την αποζημίωση καταγγελίας.

30 Ακυρότητα της καταγγελίας:
Η σύμβαση εργασίας δεν λύεται αυτοδικαίως επειδή ή όταν ο εργαζόμενος συμπληρώσει τις προϋποθέσεις πλήρους συνταξιοδοτήσεως. Και σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να λυθεί η σύμβαση εργασίας δια καταγγελίας ή δια οικειοθελούς αποχώρησης του εργαζόμενου. Ακυρότητα της καταγγελίας: Σχετική υπέρ του μισθωτού, δηλ. μπορεί να την επικαλεσθεί μόνο ο ίδιος ο εργαζόμενος.

31 Οι αποσβεστικές προθεσμίες του άρθρου 6 παρ. 1, 2 του Ν. 3198/55.
«Πάσα αξίωσις μισθωτού, πηγάζουσα εξ ακύρου καταγγελίας της σχέσεως εργασίας, τυγχάνει απαράδεκτος, εφ’ όσον η σχετική αγωγή δεν εκοινοποιήθη εντός τριμήνου ανατρεπτικής προθεσμίας από της λύσεως της σχέσεως εργασίας.» «πάσα αξίωσις μισθωτού περί καταβολής ή συμπληρώσεως της κατά το Ν. 2112/1920 αποζημιώσεως τυγχάνει απαράδεκτος, εφ’ όσον η σχετική αγωγή δεν εκοινοποιήθη εντός εξαμήνου αφ’ ής κατέστη απαιτητή.

32 Καταχρηστική άσκηση καταγγελίας
Απαγορεύεται η καταγγελία: Κατά τη διάρκεια της άδειας αναψυχής. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και για 18 μήνες από τον τοκετό. Για τη νόμιμη συνδικαλιστική δράση του εργαζόμενου. Καταχρηστική άσκηση καταγγελίας Δεν αποκλείεται, ακόμη και αν έχουν τηρηθεί οι τυπικές προϋποθέσεις εγκυρότητας της καταγγελίας, αυτή να ασκείται κατά κατάχρηση δικαιώματος 281 ΑΚ.

33 Η καταγγελία ως έσχατο μέσο
Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας οι περιορισμοί που επιβάλλει ο νομοθέτης ή η διοίκηση στα ατομικά δικαιώματα δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν το αναγκαίο μέτρο. Όταν οι νόμιμοι σκοποί τους οποίους επιδιώκει ο περιορισμός ενός ατομικού δικαιώματος είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν με ηπιότερα μέσα, τότε δεν επιτρέπεται η προσφυγή σε επαχθέστερα μέσα. Η απόλυση αποτελεί έσχατο μέσο και πρέπει να χρησιμοποιείται μόνον εφ’ όσον δεν είναι δυνατή η συνέχιση της σχέσης εργασίας με διαφορετικούς όρους.

34 Επικουρική καταγγελία:
Η καταγγελία, η οποία δεν χρησιμοποιείται ως έσχατο μέσο, θεωρείται καταχρηστική. Επικουρική καταγγελία: Η νέα δεύτερη καταγγελία που γίνεται εκ μέρους του εργοδότη επικουρικά για τη διακοπή της υπερημερίας του εργοδότη και υπό την αίρεση ότι η πρώτη καταγγελία θα κριθεί από το δικαστήριο ως άκυρη.

35 Συλλογικό Εργατικό Δίκαιο
Συνδικαλιστική ελευθερία: Το δικαίωμα να ιδρύει κανείς μαζί με άλλους συνδικαλιστική οργάνωση ή να προσχωρεί σε ήδη υπάρχουσα, με σκοπό τη διαφύλαξη και προαγωγή των εργασιακών και οικονομικών του συμφερόντων. Θετική συνδικαλιστική ελευθερία Αρνητική συνδικαλιστική ελευθερία Συλλογική συνδικαλιστική ελευθερία Άρθρο 22 Σ «Δια νόμου καθορίζονται οι γενικοί όροι εργασίας, συμπληρούμενοι υπό των δι’ ελευθέρων διαπραγματεύσεων συναπτομένων συλλογικών συμβάσεων εργασίας και, εν αποτυχία τούτων, υπό των δια διαιτησία τιθεμένων κανόνων».

36 Οργανωτική δομή και διάρθρωση συνδικαλιστικών οργανώσεων
Πρωτοβάθμιες οργανώσεις: α) εργατικά σωματεία β) ενώσεις προσώπων γ) τοπικά παραρτήματα συνδικαλιστικών οργανώσεων ευρύτερης περιφέρειας 2. Δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις α) Ομοσπονδίες β) Εργατικά κέντρα (διεπαγγελματικές οργανώσεις τοπικού χαρακτήρα)

37 3. Τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις
α. Συνομοσπονδίες (ΓΣΕΕ, ΣΕΒ) Σκοποί των συνδικαλιστικών οργανώσεων: άρθρο 23 παρ.2 του Συντάγματος: Διαφύλαξη και προαγωγή των οικονομικών και εργασιακών συμφερόντων των εργαζομένων (εργασιακά συμφέροντα, οικονομικά συμφέροντα, κοινωνικά συμφέροντα, ασφαλιστικά συμφέροντα, συνδικαλιστικά συμφέροντα) Άρθρο 7 παρ. 1 του Ν. 1264/82: Κάθε εργαζόμενος έχει δικαίωμα να γίνει μέλος μίας οργάνωσης της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης και μίας του επαγγελματικού κλάδου».

38 Συλλογική Σύμβαση Εργασίας
Διασφαλίζει υπέρ των εργαζομένων και καθιστά σεβαστά όσα συμφωνούνται μετά από ελεύθερες διαπραγματεύσεις και εργατικούς αγώνες, μεταξύ εργαζομένων και εργοδότη. Οι όροι της έχουν άμεση και αναγκαστική ισχύ, ισχύουν κανονιστικά, έχουν ισχύ νόμου. Η άμεση και αναγκαστική ισχύς των όρων της ΣΣΕ καθιστά αυτοδικαίως ανίσχυρο και ανενεργό κάθε όρο ατομικής σύμβασης που προσκρούει σε όρο ΣΣΕ. Ο προσταστευτικός σκοπός της ΣΣΕ αποκλείει ρυθμίσεις ή όρους δυσμενέστερους από τους όρους της ΣΣΕ, ενώ αντίθετα επιτρέπει ρυθμίσεις ευνοϊκότερες (αρχή της εύνοιας).

39 Είδη ΣΣΕ Εθνικές Γενικές ΣΣΕ: Πλέον ρυθμίζουν τους μη μισθολογικούς όρους εργασίας των εργαζομένων όλης της χώρας. 2. Επιχειρησιακές ΣΣΕ: Περιέχουν όρους εργασίας που αφορούν τους εργαζόμενους μίας συγκεκριμένης εκμετάλλευσης ή επιχείρησης. Καταρτίζονται μεταξύ του εργοδότη και της συνδικαλιστικής οργάνωσης της επιχείρησης (επιχειρησιακού σωματείου) που καλύπτει το προσωπικό, ανεξάρτητα από την κατηγορία, θέση ή ειδικότητά του.

40 Επιχειρησιακές ΣΣΕ έχουν δικαίωμα πλέον να συνάπτουν και ενώσεις προσώπων με τον εργοδότη της επιχείρησης, όταν στην επιχείρηση δεν δραστηριοποιείται εργατική συνδικαλιστική οργάνωση. 3. Κλαδικές ΣΣΕ: Περιέχουν όρους εργασίας που αφορούν τους εργαζομένους ομοειδών ή συναφών επιχειρήσεων ορισμένης περιφέρειας ή όλης της χώρας. Ομοειδείς είναι οι επιχειρήσεις που έχουν το ίδιο αντικείμενο δραστηριότητας και λειτουργούν υπό τις ίδιες περίπου συνθήκες παραγωγής και διάθεσης των προϊόντων-υπηρεσιών τους. Συναφείς είναι οι επιχειρήσεις που έχουν παρεμφερές αντικείμενο δραστηριότητας ή λειτουργούν υπό παρόμοιες συνθήκες.

41 4. Ομοιοεπαγγελματικές ΣΣΕ:
Περιέχουν όρους εργασίας που αφορούν εργαζομένους ορισμένου επαγγέλματος ή και των συναφών προς αυτών ειδικοτήτων. Ικανότητα προς σύναψη ΣΣΕ (η ειδική ικανότητα να είναι κανείς συμβαλλόμενος σε ΣΣΕ): Η ικανότητα αυτή παρέχεται μόνο στις πλέον αντιπροσωπευτικές συνδικαλιστικές οργανώσεις. Κριτήριο της αντιπροσωπευτικότητας είναι η αριθμητική δύναμη των μελών του σωματείου. Μία μόνο συνδικαλιστική οργάνωση ανά κλάδο, επιχείρηση ή επάγγελμα μπορεί να αναγωριστεί ως η πλέον αντιπροσωπευτική.

42 Δεσμευόμενα από ΣΣΕ πρόσωπα:
Για να τεθεί σε ισχύ η ΣΣΕ πρέπει να κατατεθεί στην Επιθεώρηση Εργασίας ή στην κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Εργασίας. Κατόπιν την ίδια μέρα η ΣΣΕ καταχωρείται σε ειδικό βιβλίο ΣΣΕ και ΔΑ που τηρείται σε κάθε Επιθεώρηση Εργασίας. Δεσμευόμενα από ΣΣΕ πρόσωπα: Εθνικές Γενικές ΣΣΕ: Οι μη μισθολογικοί όροι εργασίας τους δεσμεύουν τους εργαζόμενους όλης της χώρας. Παλαιότερα ρύθμιζαν τους όρους εργασίας των εργαζομένων όλης της χώρας. Πλέον ρυθμίζουν μόνο τους μη μισθολογικούς όρους εργασίας των εργαζομένων όλης της χώρα. Ο κατώτατος μισθός ορίζεται από το νομοθέτη.

43 Από όλους τους όρους εργασίας της ΕΓΣΣΕ δεσμεύονται οι εργαζόμενοι των οποίων ο εργοδότης είναι μέλος της εργοδοτικής συνδικαλιστικής οργάνωσης που συνήψε την ΕΓΣΣΕ. 2. Κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές ΣΣΕ: Δεσμεύουν τους εργαζόμενους και εργοδότες που είναι μέλη των συμβαλλομένων οργανώσεων. 3. Επιχειρησιακές ΣΣΕ : Η επιχειρησιακή ΣΣΕ ρυθμίζει τους όρους εργασίας όλου του προσωπικού της επιχείρησης. Δεσμεύει τον εργοδότη που τη συνυπέγραψε, καθώς και όλους τους εργαζομένους της επιχείρησης, ανεξάρτητα από το αν αυτοί είναι μέλη του επιχειρησιακού σωματείου .

44 Επέκταση της ισχύος της ΣΣΕ:
Ο Υπουργός Εργασίας μπορεί να επεκτείνει την ισχύ ΣΣΕ και να την κηρύξει γενικώς υποχρεωτική για όλους τους εργαζόμενους του κλάδου ή του επαγγέλματος. (Με τον τρόπο αυτό εισάγονται ομοιόμορφοι όροι και συνθήκες εργασίας ανά κλάδο ή επάγγελμα και προστατεύεται η ΣΣΕ από τον ανταγωνισμό μεταξύ συνδικαλισμένων και μη συνδικαλισμένων εργαζομένων.)

45 Τοπικό πεδίο ισχύος: εδαφική ισχύς ΣΣΕ Επαγγελματικό πεδίο ισχύος
Πεδίο ισχύος ΣΣΕ: Τοπικό πεδίο ισχύος: εδαφική ισχύς ΣΣΕ Επαγγελματικό πεδίο ισχύος Χρονικό πεδίο ισχύος Συσχέτιση ΣΣΕ με ατομική σύμβαση εργασίας (αρχή της εύνοιας) Σύγκριση των όρων εργασίας κατά δύο ενότητες: α) αποδοχές β) λοιπά θέματα

46 Λήξη ισχύος ΣΣΕ Μετενέργεια ΣΣΕ:
ΣΣΕ ορισμένου χρόνου διάρκειας από 1 έως 3 έτη. Καταγγελία ΣΣΕ (εγγράφως προς τις λοιπές συνδικαλιστικές οργανώσεις ή τον εργοδότη) μετά από ένα έτος Κανονιστική παράταση ισχύος των όρων της ΣΣΕ: Η ΣΣΕ εξακολουθεί να ισχύει κανονιστικά για ένα τρίμηνο από τη λήξη της. Μετενέργεια ΣΣΕ: Μετά τη λήξη της τρίμηνης κανονιστικής παράτασης της ισχύος των όρων της ΣΣΕ εξακολουθούν να ισχύουν οι όροι εργασίας της ΣΣΕ που αφορούν: α) βασικό μισθό/ημερομίσθιο, β) επίδομα πτυχίου, γ) επίδομα τέκνων και γ) επίδομα ανθυγιεινής εργασίας ως όροι ενδοτικής φύσης.

47 Απεργία Άρθρο 23 του Συντάγματος 1.Tο Kράτος λαμβάνει τα προσήκοντα μέτρα για τη διασφάλιση της συνδικαλιστικής ελευθερίας και την ανεμπόδιστη άσκηση των συναφών μ' αυτή δικαιωμάτων εναντίον κάθε προσβολής τους, μέσα στα όρια του νόμου. 2. H απεργία αποτελεί δικαίωμα και ασκείται από τις νόμιμα συνεστημένες συνδικαλιστικές οργανώσεις για τη διαφύλαξη και προαγωγή των οικονομικών και εργασιακών γενικά συμφερόντων των εργαζομένων.

48 Προειδοποιητική απεργία (μικρής διάρκειας)
Είδη απεργίας: Διεκδικητική απεργία Προειδοποιητική απεργία (μικρής διάρκειας) Απεργία διαμαρτυρίας Μερική και περιστροφική απεργία (δεν απεργεί όλο το προσωπικό, αλλά μόνο ορισμένοι μισθωτοί που κατέχουν θέσεις κλειδιά) Στάσεις εργασίας και διαλείπουσα απεργία (η αποχή των απεργών δεν είναι συνεχής , αλλά διακόπτεται κατά χρονικά διαστήματα) . Η διαλείπουσα απεργία χαρακτηρίζεται ως στάσεις εργασίας όταν οι αποχές των απεργών καλύπτουν μόνο τμήμα του ημερήσιου ωραρίου. Λευκή η αφανής απεργία΄: Οι απεργοί δεν απέχουν από την εργασία τους, αλλά παρέχουν εργασία μειωμένης ποσότητας, εργάζονται με μικρότερη απόδοση.

49 7. Συνδικαλιστική και μη συνδικαλιστική απεργία (αδέσποτη απεργία)
Η μείωση της ποσότητας επιτυγχάνεται με την επιβράδυνση του ρυθμού παραγωγής, με τη σχολαστική τήρηση των κανονισμών και τυπικών διατυπώσεων της εργασίας. 7. Συνδικαλιστική και μη συνδικαλιστική απεργία (αδέσποτη απεργία) 8. Απεργία αλληλεγγύης: η απεργία που πραγματοποιείται προς υποστήριξη άλλης απεργίας (της κύριας απεργίας). Η νομιμότητά της εξαρτάται από τη νομιμότητα της κύριας απεργίας, την οποία υποστηρίζει. Αν η τελευταία είναι καταχρηστική ή παράνομη, τότε παράνομη είναι και η απεργία αλληλεγγύης. Καταχρηστική είναι η απεργία αλληλεγγύης όταν είναι αδύνατον να ασκήσει κάποια πίεση στον αντίπαλο της κύριας απεργίας ή όταν η κύρια απεργία διεκδικεί αιτήματα αδιάφορα ή άσχετα με τα συμφέροντα των αλληλέγγυων απεργών.

50 Στην απεργία δεν ισχύει η αρχή της αντιπροσωπευτικότητας.
Υποχρέωση για προειδοποίηση: Πριν από την έναρξη της απεργίας η συνδικαλιστική οργάνωση πρέπει να γνωστοποιεί τα αιτήματα της απεργίας προς την άλλη πλευρά. Η απεργία είναι το έσχατο μέσο. Η συνδικαλιστική οργάνωση υποχρεούται 24 ώρες πριν την έναρξη της απεργίας να προειδοποιήσει τον εργοδότη για την άσκηση του δικαιώματος της απεργίας. Προειδοποίηση απεργίας εργαζομένων σε επιχειρήσεις κοινής ωφελείας ή δημοσίων υπαλλήλων: 4 μέρες πριν την έναρξη της απεργίας πρέπει να γίνεται η γνωστοποίηση των αιτημάτων της προς τον Υπουργό Εργασίας (προκειμένου να γίνει ύστατη προσπάθεια συμβιβασμού και για να ληφθούν μέτρα για την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών από την πραγματοποίηση της απεργίας).

51 Δημόσιος διάλογος: Άρθρο 3 παρ. 1 Ν. 2224/94 : Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις που ασκούν το δικαίωμα απεργίας σε επιχειρήσεις κοινωνικής ωφελείας «πριν ασκήσουν το δικαίωμα απεργίας υποχρεούνται να καλέσουν τον εργοδότη με έγγραφο, που κοινοποιείται με δικαστικό επιμελητή, σε δημόσιο διάλογο για τα αιτήματα αυτής». Προσωπικό ασφαλείας Η υποχρέωση για διάθεση προσωπικού ασφαλείας βαρύνει κάθε συνδικαλιστική οργάνωση και όχι μόνο τη συνδικαλιστική οργάνωση επιχειρήσεων κοινής ωφελείας για την ανάγκη προστασίας των εγκαταστάσεων, του εξοπλισμού κ.λπ. προκειμένου η επιχείρηση να είναι σε θέση να επαναλειτουργήσει με τη λήξη της απεργίας.

52 Απαγορεύεται η πρόσληψη απεργοσπαστών κατά τη διάρκεια της απεργίας.
Στις επιχειρήσεις κοινής ωφελείας το προσωπικό ασφαλείας καλύπτει τις στοιχειώδεις ανάγκες του κοινωνικού συνόλου. Απαγορεύεται η πρόσληψη απεργοσπαστών κατά τη διάρκεια της απεργίας. Παράνομη είναι η απεργία όταν παραβιάζει την υποχρέωση ειρήνης. Η υποχρέωση ειρήνης απαγορεύει στα μέρη της ΣΣΕ να χρησιμοποιούν κατά τη διάρκεια ισχύος της ΣΣΕ αγωνιστικά μέσα για να αποτρέψουν ή να τροποποιήσουν όσα συμφωνήθηκαν με τη ΣΣΕ.

53 Καταχρηστική απεργία:
Παρά το γεγονός ότι τηρήθηκαν οι διατάξεις που ρυθμίζουν την άσκηση του δικαιώματος της απεργίας, ο τρόπος άσκησης του δικαιώματος της απεργίας παραβιάζει τη γενική απαγόρευση κατάχρησης δικαιώματος. Π.χ. Εξαναγκασμός των εργαζομένων σε συμμετοχή στην απεργία με βίαια ή παράνομα μέσα (ύβρεις, ψυχολογική βία κ.α.) Χρησιμοποίηση ψευδών πληροφοριών ή γενικότερα κακόπιστης συμπεριφοράς για να προκύψει απεργιακή κινητοποίηση. Κατάληψη των χώρων εργασίας

54 Ανεπαρκής προειδοποίηση του εργοδότη.
Καταχρηστική απεργία λόγω των αιτημάτων της (αιτήματα που μόνο με νομοθετική διάταξη είναι δυνατόν να ικανοποιηθούν, παράλογα αιτήματα, αιτήματα διαφορετικά από εκείνα που έχουν γνωστοποιηθεί στον εργοδότη) Καταχρηστική απεργία λόγω των συνεπειών της – Οικονομική καταστροφή της επιχείρησης Δυσαναλογία μεταξύ της ζημίας του εργοδότη και της ωφέλειας των απεργών – αρχή της αναλογικότητας

55 Προστασία συνδικαλιστικών στελεχών
Συνέπειες απεργίας: Αναστολή της σχέσης εργασίας (υποχρέωση παροχής εργασίας και υποχρέωση καταβολής μισθού) Προστασία συνδικαλιστικών στελεχών Για τα συνδικαλιστικά στελέχη ισχύει ειδική προστασία κατά των απολύσεων. Η καταγγελία της σχέσης εργασίας των συνδικαλιστικών στελεχών δεν επιτρέπεται παρά μόνο για ορισμένους λόγους που απαριθμούνται περιοριστικά στο νόμο και μόνο αφού διαπιστωθεί η συνδρομή των λόγων αυτών με απόφαση ειδική επιτροπής. Οι απολύσεις συνδικαλιστικών στελεχών χωρίς απόφαση της ειδική επιτροπής είναι άκυρη

56 Έγκυρη σύμβαση εργασίας δεν προϋποτίθεται
Προϋποθέσεις ισχύος της ειδικής προστασίας των συνδικαλιστικών στελεχών Έγκυρη σύμβαση εργασίας δεν προϋποτίθεται Η προστασία δεν ισχύει για τις συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου Η προστασία ισχύει μόνο αν η επιχείρηση ή εκμετάλλευση διατηρείται σε λειτουργία Προϋποτίθεται η νόμιμη κτήση της συνδικαλιστικής ιδιότητας Ο εργοδότης πρέπει να είναι ενήμερος για τη συνδικαλιστική ιδιότητα του εργαζόμενου

57 Αποκάλυψη εμπορικών ή βιομηχανικών μυστικών
Πρέπει να συντρέχει ένας από τους περιοριστικά αναφερόμενους στο νόμο σπουδαίος λόγος καταγγελίας: Εξαπάτηση του εργοδότη κατά την πρόσληψη (χρήση ψεύτικων δικαιολογητικών, πιστοποιητικών ή βιβλιαρίων) Αποκάλυψη εμπορικών ή βιομηχανικών μυστικών Πρόκληση σωματικών βλαβών, απειλή ή σοβαρή εξύβριση κατά του εργοδότη ή έκπροσώπου του Επίμονη και αδικαιολόγητη άρνηση εκτέλεσης της εργασίας Αδικαιολόγητη αποχή από την εργασία Συμμετοχή σε παράνομη απεργία Κλοπή

58 Αν προστατευόμενο συνδικαλιστικό στέλεχος διαπράξει σοβαρή αξιόποινη πράξη ή βαρύνεται με κακόβουλες πράξεις, οι οποίες επηρεάζουν άμεσα και καθιστούν αδύνατη τη συνέχιση της σχέσης εργασίας του ο εργοδότης καταφεύγει αρχικά σε ηπιότερα μέσα από την καταγγελία (π.χ. ανάθεση άλλων καθηκόντων στο συνδικαλιστή κ.α.). Αν είναι αδύνατη η συνέχιση της εργασιακής σχέσης τότε η καταγγελία της συμβάσεως του συνδικαλιστικού στελέχους πραγματοποιείται χωρίς να τύχει εφαρμογής η ειδική προστασία του Ν. 1264/82. Η τυχόν επίκληση της ειδική προστασίας των άρθρων 14 και 15 του Ν. 1264/82 από το συνδικαλιστή θεωρείται καταχρηστική γιατί υπερβαίνει τα όρια που επιβάλλει η καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη (281 ΑΚ).