9/26/2016 1 Μεταπτυχιακό: 3. Διαπολιτισμικό Κεφάλαιο ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Μεταπτυχιακό: 3. Διαπολιτισμικό Κεφάλαιο.

Παρουσίαση με θέμα: "9/26/2016 1 Μεταπτυχιακό: 3. Διαπολιτισμικό Κεφάλαιο ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Μεταπτυχιακό: 3. Διαπολιτισμικό Κεφάλαιο."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 9/26/2016 1 Μεταπτυχιακό: 3. Διαπολιτισμικό Κεφάλαιο ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Μεταπτυχιακό: 3. Διαπολιτισμικό Κεφάλαιο Αρβανίτη Ευγενία, ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών earvanitis@upatras.gr

2 Εισαγωγικά Σχόλια  Οι σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες προσανατολίζονται όλο και περισσότερο  στη διαχείριση της διαφορετικότητας  Στις διαδικασίες ένταξης και ενσωμάτωσης  Στη δυναμική πολιτική ένταξη των μεταναστών  Στην απόκτηση της «κοινωνικής ιθαγένειας» 26/9/2016 2

3 Η εθνική αφήγηση του εμείς/1 Ποτέ το εμείς δεν ήταν τόσο ομοιογενές, ενιαίο και δίκαιο όσο διατείνεται η εθνοκεντρική μας αφήγηση. Η συλλογικότητα του έθνους κράτους στηρίζεται σε ασύμμετρες κοινωνικές σχέσεις και ταυτότητες, παρόλο που παραπέμπουν σε κοινές πολιτισμικές αφηγήσεις και μας περιχαρακώνουν από τους άλλους. Η εθνική συλλογικότητα συνυφαίνεται απόλυτα με ιεραρχημένες κοινωνικές και οικονομικές σχέσεις, αποκλεισμούς και διεκδικήσεις για την κατανομή πόρων και εξουσίας 26/9/2016

4 Η εθνική αφήγηση του εμείς/2 Το ελληνικό κράτος διαχειρίστηκε αμήχανα τις μεταναστευτικές ροές και την ανάπτυξη της μεταναστευτικής του πολιτικής. Από τη μια προτάχθηκε ένας «εσωστρεφής ελλαδοκεντρισμός» και «ξενοφοβικός εθνικισμός» –που ταύτιζε την ταυτότητα με τον γεωγραφικά προσδιορισμένο ελλαδικό χώρο. Από την άλλη πλευρά υιοθετήθηκε μια πιο διασταλτική θεώρηση του οικουμενικού ελληνισμού όπου περιελάμβανε και τους ομογενείς Προνοιακή πολιτική ένταξης των ομογενών που στηριζόταν στην αφομοίωσή τους, στην εξυπηρέτηση μιας πολιτικής αγροτικού εποικισμού και σε πολιτικά οφέλη 26/9/2016

5 Η εθνική αφήγηση του εμείς/3 Υπάρχει εσωστρέφεια & ανελαστικότητα στην πολιτισμική διαφορετικότητα έλλειψη αναλυτικής ικανότητας των νέων παγκόσμιων συνθηκών και μια πρακτική αφομοίωσης και συγκάλυψης των πραγματικών διαστάσεων του θέματος. δεν αναπτύχθηκε ένας ορθολογικός λόγος ούτε διαδικασίες δημόσιας διαβούλευσης με τις εθνοτικές ομάδες. Η ελληνική κοινωνία δεν ήταν έτοιμη να οριοθετήσει την έννοια της διαπολιτισμικής συνύπαρξης ως παραγωγικό και αναπτυξιακό κεφάλαιο για την μελλοντική της επιβίωση 26/9/2016

6 Η εθνική αφήγηση του εμείς/4 Ωστόσο η ρομαντική εκδοχή του εμείς έχει μεγάλη απήχηση: –κυρίως σε καιρούς μεγάλης οικονομικής κρίσης όπως αυτή που βιώνει η Ελλάδα και –προωθείται κυρίως από μια υπερσυντηρητική λογική νεορατσιστικού τύπου. Αυτή η οπτική αγνοεί ότι στο σύγχρονο κόσμο επικρατεί μια νέα τάξη πραγμάτων και μια παγκοσμιοποιημένη ιεραρχική συγκρότηση –(που ομογενοποιεί και διαφοροποιεί ταυτόχρονα). 26/9/2016

7 Δραστηριότητα Σχολιασμός της συνέντευξης του Νίκου Μουζέλη για το βιβλίο του Νεωτερικότητα και Θρησκευτικότητα, 2014, Πόλις http://www.paremvassi.gr/arthra/107-mouzelis-nikos/562-30- 10-2014.html http://www.paremvassi.gr/arthra/107-mouzelis-nikos/562-30- 10-2014.html Σε ομάδες 26/9/2016

8 Κοινωνία της διακινδύνευσης Κοινωνία μεγαλύτερου ρίσκου, ρευστότητας, ανταγωνιστικότητας, συγκρούσεων και συνακόλουθα περιορισμένης προβλεψιμότητας και ελέγχου (Beck, 1999). Η ηχηρή εμφάνιση εθνικιστικών, τρομοκρατικών και θρησκευτικών εξτρεμιστικών φαινομένων Η άνοδος ενός νέου τύπου ρατσισμού και η αναβίωση εσωτερικών ρατσιστικών εξάρσεων αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται η συλλογική νοημοσύνη και συνείδηση απέναντι στο διαφορετικό, το μη οικείο, τον «πολιτισμικά άλλο», τον «ξένο». αναγκαιότητα μιας διαπολιτισμικής διασύνδεσης 26/9/2016

9 η κοινωνική ένταξη  δεν αναφέρεται στην αναγκαστική αφομοίωση των μεταναστών  αποδέχεται ότι οι ατομικές ταυτότητες των μεταναστών διαμορφώνουν νέες κοινωνικές συλλογικότητες μέσω πολιτισμικής αλληλεπίδρασης  συμβάλλουν στην οικοδόμηση της εθνικής ταυτότητας & μιας σύνθετης πολιτειακής ταυτότητας  προϋποθέτει την προσαρμογή και των πολιτών στις νέες πολυπολιτισμικές συνθήκες  Είναι μοχλός  ανάπτυξης και  οικοδόμησης κοινωνιών συνοχής,  διαπολιτισμικής διασύνδεσης,  αμοιβαιότητας,  συνεργασίας και δράσης 26/9/2016

10 εφαρμογή θετικών και στοχευμένων δράσεων σε εννέα συγκεκριμένους τομείς, όπως –η πληροφόρηση /εξυπηρέτηση, –η εκπαίδευση και η εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας, –η απασχόληση, η υγεία, –η στέγαση/ποιότητα ζωής, –η συμμετοχή στα κοινά, –η προώθηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης, –η διαπολιτισμικότητα και –οι στοχευμένες κοινωνικές ομάδες (ΕΕ, Σαραγόσα, 2010). 26/9/2016

11 To πολιτισμικό κεφάλαιο Bourdie 3 μορφές –πολιτισμικά προϊόντα - objectified –Θεσμικό- institutionalised –Ατομικό – Βιόκοσμος – embodied 26/9/2016

12 Διαπολιτισμικό κεφάλαιο Pollman Η κουλτούρα αλληλοσυσχέτισης μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών και περιβαλλόντων –Μειονοτικές καταστάσεις- μανατζεμεντ/know how Σημαντικός τύπος πολιτισμικού κεφαλαίου λόγω –Παγκόσμιας διαπολιτισμικής διασύνδεσης –Διαπερατότητας πολιτισμικών ορίων / πεδίων δράσης Οι πολιτισμικές συνθήκες παράγονται και αναπαράγονται σε πολλαπλά πεδία – δεν συνδέονται με ένα συγκεκριμένο –Ανάδειξης/συνύπαρξης πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων/συνδέσεων –Σύμβολο κοινωνικού & οικονομικού στάτους 9/26/2016 12

13 ΔΚ / ατομική διάσταση- embodied Το ΔΚ συνδέεται με άτομα υψηλότερου στάτους Ενσωματωμένα χαρακτηριστικά: –Διαπολιτισμική ικανότητα –Διαπολιτισμικές επικοινωνιακές δεξιότητες –Διαπολιτισμική ευαισθητοποίηση H επίτευξη του ΔΚ μέσα από: –Επίγνωση –Απόκτηση –Εφαρμογή 9/26/2016 13

14 Δείκτες- μεταβλητές ΔΚ Γλώσσες Διαπολ. Σχέσεις και φιλίες (ποιότητα, τι υπόβαθρα) Διαπολ. Εμπειρίες (τύπος, διάρκεια, τύπος μάθησης) Δράση σε πολλαπλά διαπολ. πεδία –Επιδρούν στη μάθηση και την επίδοση, στην απασχολησιμότητα, κινητικότητα, κοινωνική ζωή –Στον τρόπο ανάλυσης των μεγάλων αφηγήσεων (εθνοκεντρισμός, νεοφιλευθερισμός, πολιτειακός πλουραλισμός) 9/26/2016 14

15 Δραστηριότητα: Δείκτες- μεταβλητές ΔΚ http://www.worldvaluessurvey.org/WVSContents.jsp http://www.worldvaluessurvey.org/WVSContents.jsp –Traditional values versus Secular-rational values and –Survival values versus Self-expression values. http://www.worldvaluessurvey.org/wvs.jsp http://www.worldvaluessurvey.org/WVSContents.jsp http://www.worldvaluessurvey.org/WVSContents.jsp Βρείτε μεταβλητές ΔΚ στις έρευνες αυτές 9/26/2016 15

16 Παράγοντες επηρεασμού ΔΚ Ατομικοί/βιολογικοί παράγοντες – πολιτισμικές πρακτικές βλ. Habitus Οικογενειακό υπόβαθρο Σχέση/ταύτιση με ομάδες (εσωτερικές ιεραρχίες, ασύμμετρες σχέσεις) & Η δυναμική των ομάδων αυτών (περιθωριακότητα, στερεότυπα) Ικανότητα πολυσυμμετοχικότητας σε ομάδες και δίκτυα (εθνικά, εθνοτικά, πολιτισμικά, θρησκευτικά, κτλ.) 9/26/2016 16

17 To κοινωνικό κεφάλαιο Putnam αναφέρεται στη μάθηση που παράγεται σε μια κοινωνία από τυπικές, μη τυπικές και άτυπες δραστηριότητες που εμπεδώνονται σε κοινωνικά δίκτυα και αξιοποιούν κανόνες και κοινή στοχοθεσία (Putnam, 2000). 26/9/2016

18 Διαπολιτισμικό κοιν. κεφάλαιο μάθησης/1 Δημιουργούνται νέοι κοινωνικοί χώροι (Lefebvre, 1991), –σε όλο το φάσμα των πολιτισμικών ανταλλαγών και της παραγόμενης μάθησης (τυπικής,μη τυπικής και άτυπης) που παράγουν ένα διαπολιτισμικό κοινωνικό κεφάλαιο μάθησης μέσα από –Νέα μάθηση, –Δίκτυα διαλόγου και αναστοχαστικής δράσης –ΡΟΕΣ πολιτισμικής ανταλλαγής (Appadurai 1990). Αυτή η νέα κοινωνική μορφολογία οικοδομεί και μετασχηματίζει τον κοινωνικό ιστό (national building) (Arvanitis, 2006) μέσα από –νέες μορφές πολιτισμικής αλληλεπίδρασης και αλληλεγγύης, –δυνατότητες δράσης και συμμετοχής πολιτών και μεταναστών στη διαδικασία οικοδόμησης της ίδιας της εθνικής ταυτότητας (Robertson, 1992). 26/9/2016

19 διαπολιτισμικό κοινωνικό κεφάλαιο/2  Η έννοια του διαπολιτισμικού κοινωνικού κεφαλαίου είναι σημαντική  για την κατανόηση της διαφορετικότητας  γιατί προάγει και συστηματοποιεί όλες εκείνες τις διαπολιτισμικές ανταλλαγές, τη μάθηση, την αλληλόδραση και την επικοινωνία σε μια κοινωνία  Για την υιοθέτηση μιας κοινωνικής ατζέντας διαλόγου για την μείωση των διακρίσεων και του ρατσισμού.

20 Μια νέα πολυπολιτισμική αφήγηση  ο δημόσιος διάλογος για τη μετανάστευση να μετατοπιστεί  Από μια ρομαντική εκδοχή της πολιτισμικής ηγεμονίας του έθνους κράτους,  της ομοιογενούς και ενιαίας συλλογικότητας του εμείς,  της ενότητάς του στη βάση της κοινής καταγωγής και της αδιασάλευτης συνέχειας του αίματος.  Σε μια πολυπολιτισμική αφήγηση της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας της γνώσης.  Οι σχέσεις, οι ανταλλαγές, τα δίκτυα μάθησης και δράσης, η πολυτροπικότητα της επικοινωνίας, η υβριδικότητα, η μετάφραση και η διαμεσολάβηση του λόγου, η αμφισημία και η πολλαπλότητα των σημείων θέασης  είναι οι παράμετροι που ουσιαστικά συμβάλλουν στη συγκρότηση των νέων συλλογικοτήτων μέσα από μια πολυσχιδή αφήγηση που αναπλάθει τη μνήμη, τη φαντασία και το μύθο της κοινωνικής μας πραγματικότητας. 26/9/2016

21 Συμπερίληψη/1 Προκρίνονται έννοιες του κοσμοπολιτισμού όπου βασικά ανθρώπινα δικαιώματα αναγνωρίζονται ανεξάρτητα ιθαγένειας (Παπακωνσταντίνου 2008). του κοινωνικού πολίτη που ξεφεύγει από την παραδοσιακή έννοια του υπηκόου αλλά απευθύνεται στα μέλη του κοινωνικού συνόλου γενικά και στα δικαιώματα που αυτός πρέπει να απολαμβάνει χωρίς διακρίσεις (Καϊδατζής, 2008). το μοντέλο της συμπερίληψης (Kalantzis & Cope, 2013). 26/9/2016

22 Συμπερίληψη/2 Η συμπερίληψη δεν αναγνωρίζεται απλά τη διαφορετικότητα ως μια υπαρκτή κατάσταση αλλά προβάλλεται η έννοια της δυναμικής απόκλισης των ατόμων και των ομάδων σε ένα πλαίσιο αμοιβαιότητας και αναστοχαστικής δράσης και συνύπαρξης. Οι διαφορές των πολιτών αναγνωρίζονται και αξιοποιούνται ως παραγωγικό συγκριτικό πλεονέκτημα. Έτσι δημιουργείται μια νέα πλουραλιστική εθνική αφήγηση στην οποία ανήκουν όλοι οι πολίτες παρά τη διαφορετικότητά τους αναπτύσσοντας ισχυρούς δεσμούς στο πλαίσιο του πολιτειακού πλουραλισμού. 26/9/2016 22

23 Μετασχηματιστική διαπολιτισμική εκπαίδευση/1 Μετασχηματιστική διαπολιτισμική εκπαίδευση/1 Στόχος είναι η μόρφωση ενός ενεργού και πολυσυμμετοχικού πολίτη που διαχειρίζεται δημιουργικά το ετερόκλητο πλαίσιο της κοινωνίας της διακινδύνευσης με κατάλληλες δεξιότητες. Η πολιτισμική διαφορά γίνεται εφαλτήριο δράσης και συγκριτικό πλεονέκτημα. 26/9/2016

24 Μετασχηματιστική εκπαίδευση/2 Η μετασχηματιστική εκπαίδευση (Kalantzis & Cope, 2013) εξοπλίζει τους πολίτες με ικανότητες: –επίγνωσης της σύνθετης πολιτειακής τους ταυτότητας, –επίγνωσης της διαφορετικότητας και της ηθικής και πολιτικής δέσμευσης απέναντι σε αυτήν. –συμμετοχής και επικοινωνίας σε έναν πολυεπίπεδο κοινωνικό διάλογο για την διαχείριση της διαφορετικότητας, –συμβιβασμού και συναίνεσης σε ένα πλαίσιο ανταγωνιστικών συμφερόντων και οπτικών. 26/9/2016

25 Παράδειγμα ΔΚΚ/2  Η δραστηριότητα της κοινωνίας των πολιτών & εθελοντική πρωτοβουλία με την υποστήριξη του κράτους  η δημιουργία ενός κοινωνικού κλίματος, στο οποίο ο εξτρεμισμός και ο ρατσισμός δεν είχε «το κοινωνικό οξυγόνο» (Cahill, Bouma, Dellal, & Leahy, 2004) για να επιβιώσει και να εξαπλωθεί.  Η οικοδόμηση δηλαδή ενός διαπολιτισμικού κοινωνικού κεφαλαίου αποτέλεσε βασική μέριμνα της κοινωνίας των πολιτών,  η κοινωνική αλλαγή μπορεί να επιτευχτεί από κάτω προς τα πάνω.

26 Νέα συλλογική «αφήγηση»  Παράδειγμα οικοδόμησης της κοινωνικής συνοχής η Αυστραλία:  δημόσια συζήτηση & οικοδόμηση του κοινωνικού κεφαλαίου  αναγνώριση της παραγωγικής διαφορετικότητας  δραστηριοποίηση των ίδιων των εθνοτικών και θρησκευτικών ομάδων  διαπολιτισμικός διακοινοτικός και διαθρησκειακός διάλογος  δημιουργία σημαντικών εθνικών και παγκόσμιων δικτύων και οργανισμών διαλόγου  Χρηματοδότηση & κοινωνία πολιτών 26/9/2016 26

27 Scholar Δείτε τις συζητήσεις για το διαπολιτισμικό κοινωνικό κεφάλαιο, την ετερότητα που έγιναν το 2014 9/26/2016 27

28 9/26/2016 28 Πηγές Intercultural Capital: Toward the Conceptualization, Operationalization, and Empirical Investigation of a Rising Marker of Sociocultural Distinction by Andreas Pöllmann, 2013, http://sgo.sagepub.com/content/3/2/2158244013486117 & http://sgo.sagepub.com/content/3/2/2158244013486117.fullhttp://sgo.sagepub.com/content/3/2/2158244013486117 http://sgo.sagepub.com/content/3/2/2158244013486117.full Intercultural Capital: Toward the Conceptualization, Operationalization, and Empirical Investigation of a Rising Marker of Sociocultural Distinction by Andreas Pöllmann, 2013, http://sgo.sagepub.com/content/3/2/2158244013486117 & http://sgo.sagepub.com/content/3/2/2158244013486117.fullhttp://sgo.sagepub.com/content/3/2/2158244013486117 http://sgo.sagepub.com/content/3/2/2158244013486117.full Μουζέλης - Συνέντευξη