ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟΥ ΣΩΛΗΝΑ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΙΛΝΤΙΣΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

Καυσαλγία Οφείλεται σε αναγωγή όξινου περιεχομένου του στομάχου και οισοφαγίτιδα. Εκδηλώνεται συνήθως με πόνο στο ιδίως επιγάστριο που αντανακλά στο λαιμό. Είναι πιο συχνή σε παχύσαρκους και εγκύους. Εκτιμάται ότι 50% των εγκύων γυναικών, ιδιαίτερα >30 ετών, υποφέρουν από καυσαλγία. Προκαλείται και από φάρμακα, όπως αντιχολινεργικά, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά και φαινοθειαζίνες.

Εκδηλώσεις καυσαλγίας Συμπτώματα πόνος, μετεωρισμός, δυσκαταποσία Συνοδές καταστάσεις εγκυμοσύνη, παχυσαρκία, κάπνισμα, διατροφή Φάρμακα νιτρώδη, θεοφυλλίνη, αμινοφυλλίνη, καφεΐνη

Πότε χρειάζεται παραπομπή σε γιατρό του ασθενή με καυσαλγία Όχι βελτίωση με αντιόξινα Πόνος που αντανακλά στα χέρια Δυσκολία στην κατάποση Αναγωγές Μακρά διάρκεια Αυξανόμενη ένταση Παιδιά

Αντιμετώπιση καυσαλγίας Αντιμετωπίζεται κυρίως με αντιόξινα και Η2 αναστολείς Επιβάλλεται απώλεια βάρους και λήψη μικρών συχνών γευμάτων Να γίνεται περαιτέρω έλεγχος εάν δεν υποχωρούν τα συμπτώματα σε 1 εβδομάδα

Δυσπεψία Είναι σύμπτωμα που εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους όπως πόνο, καυσαλγία, βάρος. Μπορεί να οφείλεται σε διάφορα νοσήματα έλκος στομάχου, χολολιθίαση, στηθάγχη, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και νεοπλασία. Η εμφάνιση της για 1η φορά σε άτομα >50 ετών χρειάζεται διερεύνηση (πιθανότητα εμφάνισης γαστρικού καρκίνου).

Έλεγχος Δυσπεψίας Είδος συμπτωμάτων και διάρκεια Προηγούμενο ιστορικό Λεπτομέρειες πόνου (εντόπιση, είδος, διάρκεια, σχέση με τροφές, αντανάκλαση) Συνοδά συμπτώματα (απώλεια όρεξης και βάρους, ναυτία, εμετοί, μεταβολή συνηθειών του εντέρου) Πρόσφατη μεταβολή δίαιτας, κατανάλωση αλκοόλ) Κάπνισμα Φάρμακα

Πότε χρειάζεται παραπομπή σε γιατρό του ασθενή με δυσπεψία Διάρκεια συμπτωμάτων >5 ημέρες Επανειλημμένες υποτροπές Έντονος πόνος Παρουσία αίματος σε εμετό ή κόπρανα Πόνος που επιδεινώνεται με την προσπάθεια Επιμένοντες εμετοί Αποτυχία θεραπείας Πιθανή δράση φαρμάκων Συνοδός απώλεια βάρους Παιδιά

Αντιμετώπιση δυσπεψίας Αντιμετωπίζεται με αντιόξινα και Η2 αναστολείς, ανάλογα με τα ενοχλήματα του ασθενούς. Επιβάλλεται διακοπή καπνίσματος, περιορισμός αλκοόλ και λήψη μικρών, συχνών γευμάτων. Να γίνεται επανεξέταση μετά 1 εβδομάδα για το αποτέλεσμα της θεραπείας. Προσοχή στην ταυτόχρονη χορήγηση αντιόξινων με άλλα φάρμακα

Ναυτία και εμετός Η ναυτία συνοδεύεται συνήθως από εμετό. Μπορεί να οφείλονται σε γαστρεντερίτιδες, λήψη φαρμάκων (ασπιρίνη, ΜΣΑΦ, κορτικοειδή, αντιβιοτικά, οιστρογόνα, δακτυλίτιδα) και αλκοόλ. Οι πολύ νέοι και ηλικιωμένοι είναι πιο ευάλωτοι στην αφυδάτωση λόγω εμετού. Κάθε ασθενής με ναυτία και εμετό πρέπει να διερευνάται και να χορηγούνται αντιεμετικά και επαρκής ενυδάτωση.

Ναυτία και εμετός Απαραίτητες πληροφορίες Ηλικία (βρέφη, παιδιά, ενήλικες, υπερήλικες) Εγκυμοσύνη Διάρκεια Συνοδά συμπτώματα (εμετός, διάρροια, πυρετός, δυσκοιλιότητα) Λήψη αλκοόλ Φάρμακα Προηγούμενο ιστορικό (ζάλη, ίλιγγος)

Δυσκοιλιότητα Πρόκειται για αλλαγή των συνηθειών του εντέρου με αραιές κενώσεις Συνοδεύεται συχνά από κοιλιακή δυσφορία και διάταση. Μπορεί να οφείλεται σε φάρμακα ή αλλαγές της δίαιτας & του τρόπου ζωής. Αποτελεί συχνό πρόβλημα σε εγκυμοσύνη και μεγάλη ηλικία. Εμμονή>2 εβδομάδες, εξέταση από γιατρό.

Δυσκοιλιότητα Απαραίτητες πληροφορίες Συνήθειες του εντέρου (πότε άρχισε, συχνότητα και είδος κενώσεων, τελευταίες κενώσεις) Συνοδά συμπτώματα (κοιλιακός πόνος, δυσφορία, διάταση, ναυτία, εμετοί, αίμα στα κόπρανα) Δίαιτα (κάθε πρόσφατη μεταβολή στη δίαιτα, πρόσληψη ινών με τη δίαιτα) Φάρμακα που λήφθηκαν ή λαμβάνονται Κατάχρηση καθαρτικών

Φάρμακα που προκαλούν δυσκοιλιότητα Αναλγητικά και οπιούχα Αντιόξινα Αντιχολινεργικά Αντισπασμωδικά Αντικατευναστικά Αντιισταμινικά Αντιυπερτασικά Αντιπαρκινσωνικά Β-αναστολείς Διουρητικά Σίδηρος Κατάχρηση καθαρτικών Αναστολείς ΜΑΟ Ψυχοτρόπα Διυδροκωδείνη, κωδείνη Άλατα αλουμινίου Υοσκίνη Φαινυντοίνη Αμιτρυπτυλίνη Χλωρφαινυραμίνη, προμεθαζίνη Κλονιδίνη, πραζοσίνη, μεθυλντόπα Λεβοντόπα Προπρανολόλη Βενζοφλουζίδη Φαινελζίνη Χλωροπρομαζίνη

Πότε χρειάζεται παραπομπή σε γιατρό του ασθενή με δυσκοιλιότητα Μεταβολές των συνηθειών του εντέρου >2 εβδομάδες Παρουσία κοιλιακού πόνου, εμετού, μετεωρισμού Αίμα στα κόπρανα Λήψη φαρμάκων με σχετική δράση Αποτυχία προηγούμενης θεραπείας

Αντιμετώπιση δυσκοιλιότητας Αντιμετωπίζεται με αυξημένη πρόσληψη υγρών και διαιτητικών ινών, και φαρμάκων. Φάρμακα διεγερτικά καθαρτικά (σέννα, δισακοδύλη) υπακτικά, αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων (μεθυλκυτταρίνη) οσμωτικά καθαρτικά (λακτουλόζη) λιπαντικά (παραφίνη) Τα υπακτικά είναι τα προτιμότερα ενώ πρέπει να αποφεύγεται η μακροχρόνια χρήση καθαρτικών.

Διάρροια Είναι η αποβολή μαλακών ή και υδαρών κοπράνων με αυξημένη συχνότητα. Συνήθως οφείλεται σε λοιμώξεις, φάρμακα, φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου ή σύνδρομα δυσαπορόφησης. Μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια

Πότε χρειάζεται παραπομπή σε γιατρό του ασθενή με διάρροια Διάρκεια διάρροιας >1 ημέρα σε παιδιά <1 έτους >2 ημέρες σε παιδιά >3 ετών και ηλικιωμένους >3 ημέρες σε μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες Παρουσία εμετών & πυρετού, αίματος ή βλέννας στα κόπρανα Πιθανή αντίδραση σε φάρμακα Μεταβολή των συνηθειών του εντέρου

Φάρμακα που προκαλούν διάρροια Άλατα μαγνησίου Αντιβιοτικά Αντιυπερτασικά (γουανεθιδίνη, μεθυντόπα, β-αναστολείς) Τοξική δράση δακτυλίτιδας Διουρητικά (φουροσεμίδη) Σκευάσματα σιδήρου Καθαρτικά Μισοπρολόλη Μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη

Ποσό χορηγούμενων διαλυμάτων για ενυδάτωση των ασθενών με διάρροια Ηλικία <1 έτους 1-5 ετών 6-12 ετών Ενήλικες Ποσό διαλύματος/ανά υδαρή κένωση 50 ml (1/4 ποτηριού) 100 ml (1/2 ποτήρι) 200 ml (1 ποτήρι) 400 ml (2 ποτήρια)

Αντιμετώπιση διάρροιας Βάση της θεραπείας αποτελεί η χορήγηση υγρών και ηλεκτρολυτών σε συνδυασμό με αντιδιαρροϊκά φάρμακα (λορεπαμίδη). Απαραίτητη η στέρηση στερεών τροφών για 24 h. Στα βρέφη να συνεχίζεται ο θηλασμός και η χορήγηση συσκευασμένης τροφής με στόχο τη διατήρηση καλής σίτισης Να αποφεύγεται το γάλα αγελάδας, λόγω ανεπάρκειας λακτάσης, ένζυμου απαραίτητου για την πέψη του.

Αιμορροΐδες Πρόκειται για διόγκωση των φλεβών του κάτω αιμορροϊδικού πλέγματος που είναι εσωτερικές - προσπίπτουν στο ορθό ή εξωτερικές - προβάλλουν από τον πρωκτό. Διακρίνονται σε 1ου, 2ου και 3ου βαθμού ανάλογα με το βαθμό πρόπτωσης. Εκδηλώνονται με κνησμό, αίσθημα καύσου, πόνο, οίδημα, δυσφορία, αιμορραγία από το ορθό. Προδιαθεσικοί παράγοντες = δίαιτα, καθιστική εργασία, εγκυμοσύνη και γενετική προδιάθεση.

Πότε χρειάζεται παραπομπή σε γιατρό του ασθενή με αιμορροΐδες Διάρκεια > 3 εβδομάδες Παρουσία αίματος στα κόπρανα Επιμένουσα αλλαγή εντερικών συνηθειών Πιθανότητα φαρμακευτικής δυσκοιλιότητας Συνύπαρξη κοιλιακών πόνων/εμετών

Αντιμετώπιση αιμορροΐδων Αντιμετωπίζονται με προσεκτική υγιεινή της περιοχής του πρωκτού και εφαρμογή αντιαιμορροϊδικών σκευασμάτων κάθε πρωί, βράδυ και μετά κάθε κένωση τοπικά αναισθητικά (ξυλοκαίνη, βενζυκαίνη) τοπικά στεροειδή (υδροκορτιζόνη) προστατευτικά του δέρματος (οξείδιο ψευδαργύρου, καολίνη) Υπόθετα για εσωτερικές αιμορροΐδες και αλοιφές για εξωτερικές Χρειάζεται πλύσιμο με χλιαρό νερό και σαπούνι μετά κάθε κένωση για μείωση του κνησμού και αυξημένη πρόσληψη διαιτητικών ινών για αύξηση των κενώσεων.

Ευερέθιστο παχύ έντερο (ΕΠΕ) Παρουσιάζεται συχνά σε νέους ενήλικες Εκδηλώνεται με κοιλιακούς πόνους, διάταση, μετεωρισμό, διάρροιες ή δυσκοιλιότητα. Οι κενώσεις συχνά είναι πρωινές, και ανακουφίζουν τον ασθενή.

Πότε χρειάζεται παραπομπή σε γιατρό του ασθενή με ΕΠΕ Παιδιά Ηλικιωμένοι χωρίς προηγούμενο ιστορικό ΕΠΕ Εγκυμοσύνη Αιματηρά κόπρανα Ανεξήγητη απώλεια βάρους Έναρξη σε άτομα > 45 ετών Σημεία εντερικής απόφραξης

Αντιμετώπιση ΕΠΕ Τήρηση των συστάσεων για υγιεινή διατροφή με πολλές ίνες & λίγα λιπαρά και ζάχαρη. Αποφυγή των τροφών που ενοχλούν (γλυκαντικά σορβιτόλη και φρουκτόζη). Διακοπή καφεΐνης, σοκολάτας & γαλακτοκομικών (συνήθως ενοχλούν & χωρίς να υπάρχει ανεπάρκεια λακτάσης). Χορήγηση σπασμολυτικών, που αποτελούν κύρια θεραπεία (κιτρική alverine, μεμπεβερίνη).