ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ PROJECT Β΄ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΣΠΙΩΝ (Tμήμα Β1) Σχολ. Έτος 2014-2015

ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΟΡΙΣΜΟΣ Εξάρτηση από ουσία είναι μια ψυχολογική ή και σωματική κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από την επιτακτική ανάγκη για λήψη της ουσίας σε συνεχή ή περιοδική βάση, με σκοπό να βιώσει ο χρήστης τα αποτελέσματα της δράσης της ουσίας ή ν’ αποφύγει τη δυσφορική κατάσταση, που προκαλεί η στέρησή της. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΑ.. Μια ψυχοτρόπος ουσία μπορεί να προκαλέσει ψυχολογική, σωματική εξάρτηση ή και τα δυο. Ο άνθρωπος προκειμένου να οδηγηθεί στην εξάρτηση περνάει από διάφορα στάδια: α) πειραματισμός, β) ενεργή αναζήτηση, γ) ενασχόληση και δ) εξάρτηση. Το να δοκιμάσει κανείς ναρκωτικά δε σημαίνει αποκλειστικά ότι θα εξαρτηθεί. Η δοκιμή μπορεί να οδηγήσει κάποια άτομα στην εξάρτηση ή στην ελεγχόμενη χρήση ή στη μη χρήση.  ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

«ΤΟ ΤΡΙΓΩΝΟ ΤΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ» Το να εθιστούμε σε μια ουσία (π.χ. κάπνισμα, αλκοόλ, χασίς, ηρωίνη) ή σε συνήθεια (π.χ. τυχερά παιχνίδια, ιντερνέτ) εξαρτάται από τρεις παράγοντες οι οποίοι συνεργούν. Έτσι χρειάζεται: Να μας προκαλεί ισχυρή ευφορία η ουσία. Να διαθέτουμε μια προσωπικότητα που να έχει ροπή στον εθισμό. Να βρισκόμαστε σε περιβάλλον που ενθαρρύνει τη χρήση. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

Δε δημιουργούν όλες οι ουσίες και τις δυο μορφές εξάρτησης. ΑΝΑΝΤΙΛΕΚΤΑ.. Η σωματική εξάρτηση εμφανίζεται όταν το σώμα του ανθρώπου έχει προσαρμοστεί στην ουσία και αναπτύσσει συμπτώματα όταν σταματήσει τη χρήση (το ονομαζόμενο στερητικό σύνδρομο). Η ψυχολογική εξάρτηση εμφανίζεται όταν ο άνθρωπος έχει ανάγκη από τη χρήση της ουσίας για να νιώσει καλά, να διώξει το άγχος ή την ψυχική πίεση ή απλά για να νιώθει φυσιολογικός και να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής. Η ψυχολογική εξάρτηση, σε σύγκριση με τη σωματική, είναι πιο σημαντική και είναι αυτή που απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο για να αντιμετωπιστεί. Δε δημιουργούν όλες οι ουσίες και τις δυο μορφές εξάρτησης. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΟΣ ΟΥΣΙΑ Είναι κάθε φυσική ή συνθετική ουσία που επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα και μπορεί να αλλάξει τη διάθεση του ατόμου (συμπεριφορά, σκέψη, συναισθηματική κατάσταση). Οι εξαρτησιογόνες ουσίες διακρίνονται: σε νόμιμες (καπνός, αλκοόλ κτλ.) σε παράνομες (χασίς, ηρωίνη, αμφεταμίνες κτλ.) ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΑΛΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ Η εξάρτηση από τα ναρκωτικά, το τσιγάρο και το αλκοόλ είναι μια μορφή εξάρτησης. Εξάρτηση όμως προκαλούν και άλλες συμπεριφορές, συνήθειες και αντικείμενα όπως π.χ. τα τυχερά παιχνίδια, το φαγητό, το διαδίκτυο κ.τ.λ. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Για να καταλάβουμε πότε μια συνήθεια ή μια συμπεριφορά ξεφεύγει τα όρια του φυσιολογικού και γίνεται εξαρτητική, χρειάζεται να εστιάσουμε στη συχνότητα και στην ένταση καθώς και στο βαθμό που νιώθουμε επιτακτική την ανάγκη να εκδηλώσουμε τη συγκεκριμένη συμπεριφορά. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Το άτομο εστιάζει ολοκληρωτικά το ενδιαφέρον και τον τρόπο ζωής του γύρω από το αντικείμενο της εξάρτησης, ενώ αδυνατεί να μετριάσει  ή να ελέγξει αυτή τη συμπεριφορά, αδιαφορώντας ακόμα και για τις αρνητικές συνέπειες που μπορεί να έχει  στην υγεία του, στην οικογένεια του, στη δουλειά του και γενικότερα στην ποιότητα της ζωής του. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Σ' όλες τις μορφές εξάρτησης, το κύριο χαρακτηριστικό είναι η απώλεια της προσωπικής ελευθερίας και του ελέγχου, ενώ το άτομο πιστεύει ότι είναι ένας τρόπος διαφυγής από την πίεση και τα προβλήματα της καθημερινότητας και των εσωτερικών συγκρούσεων που νιώθει. Θα πρέπει να τονιστεί όμως ότι το άτομο βιώνει καταστάσεις εξάρτησης που είναι σημαντικές και απαραίτητες από τη στιγμή που έρχεται στη ζωή μέχρι και τα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης του όπως π.χ. η προσκόλληση του βρέφους στη μητέρα του, που του προσφέρει την ασφάλεια για να εξερευνήσει τον κόσμο γύρω του. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ (ΑΛΚΟΟΛ) Το αλκοόλ, ή αλλιώς αιθυλική αλκοόλη, είναι ίσως η αρχαιότερη εξαρτησιογόνος ουσία που χρησιμοποιείται παγκόσμια. Χρησιμοποιείται κυρίως για ψυχαγωγικούς σκοπούς, καθώς αρχικά προσφέρει μια αίσθηση ευφορίας, ενώ «ευνοεί» την κοινωνικότητα του ατόμου που το καταναλώνει. Η διαχωριστική γραμμή μεταξύ της ευφορίας και της πρόκλησης προβλημάτων από τη χρήση του αλκοόλ είναι λεπτή. Σε περιπτώσεις υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ μπορεί να επέλθει μέχρι και ο θάνατος. Επιπρόσθετα, το άτομο μπορεί να εκδηλώσει επιθετικότητα, αδυναμία κριτικής σκέψης, ευερεθιστότητα, άρση των αναστολών, αδυναμία συγκέντρωσης, συναισθηματική αστάθεια και μείωση του άγχους – αν και αρχικά εμφανίζεται πολύ κοινωνικό, υπερκινητικό και με οξυμμένη ικανότητα σκέψης. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ (ΒΑΡΒΙΤΟΥΡΙΚΑ) Τα βαρβιτουρικά είναι συνθετικά παράγωγα της μηλονυλουρίας και έχουν υπνωτικές ιδιότητες. Μερικά από αυτά έχουν ισχυρή αντισπασμωδική ενέργεια και γι’ αυτό χρησιμοποιούνται στη θεραπευτική αγωγή των διαφόρων κλινικών μορφών της επιληψίας. Χάρη στην ιδιότητά τους να επιφέρουν νάρκωση, χρησιμοποιούνται ευρύτατα στην αναισθησιολογία και συνήθως χορηγούνται ενδοφλέβια ή με τη μορφή χαπιών, πριν από την κυρίως αναισθησία με σκοπό να προετοιμαστεί, να ηρεμήσει δηλαδή ο ασθενής, προτού οδηγηθεί στο χειρουργείο. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ (ΒΕΝΖΟΔΙΑΖΕΠΙΝΕΣ) Οι βενζοδιαζεπίνες είναι συνταγογραφούμενα φάρμακα, με ιδιαίτερα εθιστικές ιδιότητες. Χρησιμοποιούνται κυρίως για την κατάλυση συμπτωμάτων άγχους, παρά για την αϋπνία. Τα βασικά συμπτώματα που βιώνει ο χρήστης μετά τη χορήγηση ΒΖΔ είναι: σχετική νοητική σύγχυση, προβλήματα μνήμης, ανακούφιση από ανησυχία και φόβους, μυοχαλάρωση, ευχαρίστηση, χαλάρωση. Έχουν αντιεπιληπτική δράση, αλλά σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν καταστολή. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΦΑΡΜΑΚΑ ΜΕ ΑΓΧΟΛΥΤΙΚΗ -ΥΠΝΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ Ζολπιδέμη: είναι ένα φάρμακο που κυκλοφόρησε το 1993 και η κύρια δράση του έγκειται στην αντιμετώπιση της αϋπνίας. Βουσπιρόνη: ανήκει στα αγχολυτικά δεύτερης γενιάς και έχει εντελώς διαφορετική δράση από τις ΒΖΔ στον εγκέφαλο. Εισπνεόμενες ουσίες (Αεροζόλ, Κόλλες, Διαλύτες χρωμάτων, Βενζίνη) Οι εισπνεόμενες ουσίες είναι πτητικά αέρια που χορηγούνται από τη μύτη και το στόμα με την εισπνοή των αναθυμιάσεων που προκαλούν. Κυρίως, μιλάμε για κόλλες, διάφορα αεροζόλ (λακ, αποσμητικά κ.α.), υγρά/αέρια αναισθητικά, καθαριστικά (στεγνό καθάρισμα κ.λ.π.), διάφοροι διαλύτες (π.χ. ασετόν, μπλάνκο, διαλυτικό μπογιάς), αποσμητικά χώρου, μέχρι και κρέμα σαντιγί σε σπρέι!! ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΚΩΔΕΙΝΗ Κρυσταλλική σκόνη, προκαλεί τοξικομανια και εθισμό. Αποτελεί άριστο αντιβηχικο αφού καταστέλλει το αυτοαντανακλαστικο κεντρο του βηχος. ΗΡΩΙΝΗ Οπιοειδές σκληρό ναρκωτικό που προκαλεί εθισμό και είναι κατασταλτικό. ΜΕΘΑΔΟΝΗ Έχει αναλγητικη δράση 2 φορές ισχυρότερη από την ηρωίνη, 4 φορές απο την μορφίνη. Χρησιμοποιήται σε αγωγές υποκατάστασης στερητικου συνδρόμου. Δρα για τουλαχιστον 24 ώρες και γίνεται χρήση από το στόμα. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΟΠΙΟΕΙΔΗ Έχει αναλγητικές επιδράσεις που συνίστανται στη μειωμένη αντίληψη και αντίδραση του πόνου και στην αυξημένη αντοχή στον πόνο. ΜΟΡΦΙΝΗ Εξαιρετικά ισχυρό οπιουχο αναλγητικό ψυχοδραστικό φάρμακο. Στην ιατρική θεωρείται ο χρυσός κανόνας διότι ανακουφίζει τον πόνο. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΠΑΡΑΙΣΘΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΠΑΡΑΙΣΘΗ-ΣΙΟΓΟΝΕΣ P.C.D. (Φαινσυκλιδινη) L.S.D (Lysergic Acid Diethylamide) ΟΥΣΙΕΣ Μαγικά μανιτάρια (PSILOCYBIN, magic mashrooms) Peyote (Μεσκαλίνη) ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΓΙΑ ΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΕΙ ΕΝΑ ΑΤΟΜΟ ΩΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟ.. Ανοχή. Ψυχολογική εξάρτηση (να έχεις επιθυμία για την εξαρτησιογόνο ουσία, που ποικίλει από πολύ μικρή μέχρι πολύ μεγάλη). Στερητικά συμπτώματα (να εκδηλώνονται σωματικές αντιδράσεις μετά τη διακοπή). Χρήση της ουσίας για τον περιορισμό των στερητικών συμπτωμάτων. Αποτυχημένες προσπάθειες να ελέγξει τη χρήση της ουσίας. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΓΙΑ ΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΕΙ ΕΝΑ ΑΤΟΜΟ ΩΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟ.. Σπατάλη πολύ χρόνου που απαιτείται για τη λήψη της εξαρτησιογόνου ουσίας ή για την απαλλαγή από τη επήρειά της. Καταστροφικές συνέπειες από τη χρήση τόσο στο ίδιο το άτομο όσο και στο περιβάλλον του (προβλήματα στη δουλειά ή το σχολείο, διαφωνίες με τα άτομα του στενού περιβάλλοντος, αφιερώνει λιγότερο χρόνο σε χόμπι, ασθένειες). Χρήση της πιο συχνά και σε μεγαλύτερες δόσεις από ό,τι σχεδίαζε. Συνεχίζει να την χρησιμοποιεί ακόμα κι αν γνωρίζει ότι του προκαλεί ζημιά. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΓΙΑΤΙ ΚΑΤΑΦΕΥΓΟΥΜΕ ΣΤΙΣ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ; Αρνητική πίεση συνομηλίκων Χαμηλή αυτο-εκτίμηση Αρνητικά πρότυπα Έλλειψη νοήματος και στόχων ζωής Ανία Αίσθημα ανεπάρκειας ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΚΑΤΑΦΕΥΓΟΥΝ ΟΛΟΙ ΣΤΙΣ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ Οι δυσκολίες είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας. Όλοι κάποια στιγμή ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη ματαίωση, την αποτυχία ή την απώλεια και βιώνουμε δύσκολα και επώδυνα συναισθήματα. Εκείνοι που δεν καταφεύγουν στις εξαρτήσεις είναι όσοι έχουν αποκτήσει έγκαιρα την ικανότητα να διαχειρίζονται δύσκολα συναισθήματα και καταστάσεις ζωής. Είναι εκείνοι που δεν εγκαταλείπουν τις προσπάθειές τους και παίρνουν υποστήριξη από το περιβάλλον τους (οικογενειακό, φιλικό) τη δεδομένη δύσκολη στιγμή. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗ Η πρόληψη οριζεται ως η προσπάθεια που γίνεται για να προλάβουμε εκ των προτέρων και να αποτρέψουμε κάποιες αρνητικές ή ανεπιθυμητες καταστάσεις, ενέργειες ή συνέπειες. Πιο συγκεκριμενα, όσον αφορά την εξάρτηση, πρόληψη είναι κάθε υγειονοµική ή άλλη παρέµβαση που αποσκοπεί στην αποτροπή συµβάντων που την προκαλούν. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗ Διακρίνεται σε τρεις κατηγορίες: Πρωτογενής πρόληψη περιλαμβάνει όλα τα μέτρα, τα οποία απαιτούνται ώστε να μην εμφανιστεί η πάθηση. Δευτερογενής πρόληψη ταυτίζεται με τα μέτρα για μία όσο το δυνατόν πιο έγκαιρη διάγνωση μετά την εμφάνιση της πάθησης. Το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού αλλά και πολλοί γιατροί, όταν μιλούν για πρόληψη, εννοούν τη δευτερογενή πρόληψη. Τριτογενής πρόληψη προσπαθεί να μειώσει επιπλοκές και τη σοβαρότητα των συνεπειών μιας πάθησης. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΠΡΟΛΗΨΗ – ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ Είναι οι δεξιότητες που χρειάζεται ο νέος άνθρωπος για να επικοινωνεί αποτελεσματικά με τους γύρω του, να προσαρμόζεται στη ζωή και να αντιμετωπίζει θετικά τις δυσκολίες που συναντά. Να αποδέχεται και να αντιμετωπίζει με σεβασμό τον εαυτό του. Να ανακαλύπτει τα ενδιαφέροντά του και να τα αξιοποιεί δημιουργικά. Να θέτει και να επιτυγχάνει στόχους. Να μάθει να παίρνει αποφάσεις. Να αναζητά εναλλακτικές λύσεις για τα προβλήματά του. Να αναγνωρίζει τις αξίες και τα πιστεύω του. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΠΡΟΛΗΨΗ – ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ Να επικοινωνεί και να συνεργάζεται. Να δημιουργεί και να διακόπτει μία σχέση όταν χρειάζεται. Να αποδέχεται και να εκφράζει τα συναισθή-ματά του. Να χειρίζεται συγκρούσεις. Να λέει όχι και να διεκδικεί τα δικαιώματά του. Να βρίσκει πληροφορίες και στήριξη. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΠΟΙΟΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ Η πρόληψη δεν είναι υπόθεση μόνο των ειδικών. Όλοι μπορούμε με τον τρόπο μας και από τη δική μας θέση να συμβάλλουμε στην πρόληψη έχοντας το ρόλο του ενήλικα- υποστηρικτή για τα παιδιά και τους νέους. Να τους ακούμε, να τους εμπιστευόμαστε και να είμαστε δίπλα τους όποτε το χρειαστούν, να τους επιτρέπουμε να βρουν τη θέση τους στον κόσμο, να τους ενθαρρύνουμε να παίρνουν τη ζωή τους στα χέρια τους και να πιστεύουν στον εαυτό τους. Αφορά όλους μας γιατί δυστυχώς ή ευτυχώς κανείς από εμάς δεν μπορεί να προστατέψει τα παιδιά και τους νέους από το να νιώσουν μοναξιά, αγωνία και στεναχώρια. Μπορούμε όμως να τους βοηθήσουμε να πιστέψουν στον εαυτό τους και να δώσουν νόημα στη ζωή τους. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Υπάρχουν πολλές κατηγορίες φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση είτε των στερητικών συμπτωμάτων είτε για την αντιμετώπιση συνοδών ψυχικών διαταραχών, είτε τέλος για την πρόληψη υποτροπών. H πολλαπλότητα των φαρμάκων δείχνει δυο πράγματα: α) Δεν υπάρχει το μαγικό φάρμακο που βοηθάει όλους τους εξαρτημένους, όπως πολλές φορές προβάλλεται από τα Μ.Μ.Ε. και β) Είναι ελπιδοφόρο ότι υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις από πλευράς φαρμακευτικής υποστήριξης. Χρειάζεται μόνο να εκτιμηθεί σωστά τί φάρμακο χρειάζεται ο συγκεκριμένος χρήστης σε συγκεκριμένη κατάσταση. ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ!!