Κρατική εδαφική κυριαρχία  Στην αρχή, ο όρος ‘κυριαρχία’ ήταν ταυτόσημος με την έννοια του ηγεμόνα.  Στη συνέχεια ταυτίστηκε με τη βούληση του λαού (λαϊκή κυριαρχία). Περιφρούρηση της εσωτερικής τάξης Σήμερα, η κύρια δυναμική που κινεί την παγκόσμια οικονομία έχει τη δυνατότητα να ακυρώσει τη συγκεκριμένη μορφή συνάρθρωσης: κυριαρχίας κ΄ εδαφικότητας σύγχρονο κράτος κ΄ διεθνές σύστημα σχέσεων Πώς προσδιορίζεται σήμερα η ‘αποκλειστική εδαφικότητα’ των κρατών; Η κυριαρχία των σύγχρονων κρατών στηρίζεται σε αμοιβαία αποκλειό- μενες εδαφικές επικράτειες κ΄ στη συγκέντρωση της κυριαρχίας στα έθνη. Η κυριαρχία των σύγχρονων κρατών στηρίζεται σε αμοιβαία αποκλειό- μενες εδαφικές επικράτειες κ΄ στη συγκέντρωση της κυριαρχίας στα έθνη.

Κράτος κ΄ Διασυνοριακές Οικονομικές Δραστηριότητες Ένας από τους κρατικούς ρόλους είναι η διαπραγμάτευση μεταξύ : α) της εθνικής νομοθεσίας, κ΄ β) ξένων δρώντων. Νομοθεσία που στηρίζει την έννοια της αποκλειστικής ‘εδαφικότητας’. Θεσμοποίηση ‘δικαιωμάτων’ μη εθνικών επιχειρήσεων, διασυνοριακών συναλλαγών, κ΄ υπερεθνικών οργανισμών. 1) Παίγνιο Μηδενικού Αθροίσματος:  Ότι κερδίζει η πλανητική οικονομία το χάνει το κράτος… 2) Γεωγραφική έννοια κυριαρχίας  Ότι συμβαίνει στα όρια του εθνικού εδάφους (επιχειρηματική συναλλαγή, πολιτική απόφαση), αποτελεί εθνικό γεγονός. Διάλογος : α) Περιστολή του κράτους λόγω παγκοσμιοποίησης. ή β) Αναλλοίωτη κρατική κυριαρχία. Το ζήτημα με τους παραπάνω όρους είναι ότι καταγράφουν την παραμονή / απόσυρση του κράτους από την οικονομία. Δεν εντοπίζουν τη συγκροτησιακή κρατική συμμετοχή στα νέα πλαίσια.

Θεωρία παγκόσμιου συστήματος (World System Analysis: Wallerstein, Arrighi, Frank) Μικρά Συστήματα Παγκόσμιες Αυτοκρατορίες Παγκόσμιο Κεφάλαιο Οι πλανητικές διαδικασίες υλοποιούνται εντός εθνικών περιοχών. Τα συστατικά στοιχεία της νέας γεωγραφίας Α) Αυξανόμενος αριθμός οικονομικών δραστηριοτήτων λαμβάνει χώρα στην ψηφιακή σφαίρα (ψηφιοποίηση οικονομικής δραστηριότητας). - Τι επιπτώσεις επιφέρει σε ζητήματα ελέγχου; Β) Ένα μεγάλο μέρος της παγκοσμιοποίησης υποστασιοποιείται με συγκεκριμένους θεσμούς κ΄ διαδικασίες (πραγματικά εδάφη). - Τι μορφές παίρνει η συγκεκριμένη εδαφικότητα; Γ) Αυξανόμενη σημασία ενός νέου νομικού καθεστώτος που διέπει τις διασυνοριακές οικονομικές συναλλαγές. - Τι επιπτώσεις επιφέρει σε ζητήματα κυριαρχίας;

Α) Ψηφιοποίηση οικονομικής δραστηριότητας  Ταχύτητα με την οποία πραγματοποιούνται κεφαλαιακές συναλλαγές μεγάλου μεγέθους στην παγκόσμια αγορά. - Περιορισμοί στον έλεγχο του χρήματος στο χρόνο (Επιτόκια)  Κλίμακες στις αγορές συναλλάγματος που υπερβαίνουν τις διαχειριστικές ικανότητες των κυβερνήσεων. - Περιορισμοί στον έλεγχο του χρήματος στον χώρο (Ισοτιμία). Ζήτημα απώλειας ελέγχου  ψηφιοποίηση / ταχύτητα. Β) Εδαφικότητα κ΄ Παγκόσμια Οικονομία  Γεωγραφική διασπορά εργοστασίων / γραφείων εταιριών (‘παγκόσμια γραμμή συναρμολόγησης’): – Εξαγωγικές βιομηχανικές ζώνες. – Υπεργολαβική ανάθεση στο εξωτερικό, υπαλληλικών εργασιών.  Θεωρητικά, η γεωγραφική διασπορά εργοστασίων / γραφείων θα έπρεπε να συνοδεύεται από αποκέντρωση κερδών / ελέγχου. Η γεωγραφική διάσταση των εγκαταστάσεων και των υπηρεσιών συνυπάρχει με... συγκεντρωτικές εταιρικές δομές αύξηση στις επιτελικές λειτουργίες

Γ) Νέο νομικό καθεστώς διασυνοριακών συναλλαγών  Διεθνής Εμπορική Διαιτησία: Ζητήματα συμβολαιακής διευθέτησης. Επιτρέπει την αποφυγή των (εθνικών) δικαστηρίων στα οποία ανήκουν τα συμβαλλόμενα μέρη. [UN Commission on International Trade Law – UNCITRAL· International Chamber of Commerce – Paris· American Arbitration Association· Court of International Commercial Arbitration – London].  Η Διεθνής Επιτροπή Λογιστικών Κανόνων (International Accounting Standards Committee). Ανεξάρτητο σώμα του ιδιωτικού τομέα, το οποίο προωθεί ενιαίους κανόνες για επιχειρήσεις κ΄ κυβερνήσεις.  Γραφεία Εκτίμησης Πιστοληπτικής Ικανότητας (κρατών κ΄ εταιριών): o Standard and Poor’s Ratings Group. o Moody’s Investors Service. o Fitch Ratings.

Γραφεία Εκτίμησης Πιστοληπτικής Ικανότητας (Credit Rating Agencies – CRAs)  Οι 3 μεγαλύτερες εταιρείες ελέγχουν το 95% της σχετικής αγοράς.  Οι δανειζόμενοι εξαρτώνται από τις σχετικές υπηρεσίες = διευκόλυνση της συνδιαλλαγής.  Τα κύρια έσοδα των εταιρειών αυτών προέρχονται από τις συνδρομές των δανειζόμενων = Σύγκρουση συμφερόντων;  Αποτυχία έγκαιρης ενημέρωσης για τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008  Η μείωση του δείκτη πιστοληπτικής ικανότητας δημιουργεί συνθήκες αυτό- εκπληρωμένης προφητείας. Τα γραφεία εκτίμησης φερεγγυότητας είναι ιδιωτικά συστήματα, η εξουσία των οποίων δεν ασκείται στο κράτος. Συμβάλουν στη διατήρηση της ‘τάξης’ σε διεθνικές διαδικασίες. Διακυβέρνηση χωρίς κυβέρνηση; Διεθνές ή δι-εθνικό δίκαιο;

Η εμπλοκή των κρατών στη διεθνοποίηση είναι δεδομένη Κράτος κ΄ παγκοσμιοποίηση : πολλαπλές διαμεσολαβήσεις  Η πλανητική κεφαλαιαγορά επηρεάζει περιοριστικά την εθνική οικονομική πολιτική (επιτόκια κ΄ ισοτιμίες).  Ο ρόλος του κράτους στην παραγωγή νομικών πλαισίων για τις οικονομικές λειτουργίες, αν και παραμένει ουσιαστικός, έχει περιοριστεί.  Οι διαδικασίες ‘απορύθμισης’ προφυλάσσουν την ακεραιότητα της κρατικής γεωγραφικής περιοχής.  Μετασχηματίζουν, όμως, την αποκλειστική ‘εδαφικότητα’ (τα εθνικά κ΄ διεθνή θεσμικά πλαίσια που την ορίζουν).  Στη διάρκεια της διαδικασίας αυτής κάποιοι παράγοντες των εθνικών κρατών κερδίζουν σε εξουσία (Υπ. Οικονομικών, Κεντρική Τράπεζα).  Το κράτος παραμένει ο έσχατος εγγυητής για την προστασία των συμβολαίων και των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. Απορύθμιση Διακρατική συναίνεση στην επιδίωξη της παγκοσμιοποίησης. Εθνικά νομικά συστήματα- Εγγυητές συμβάσεων κ΄ ελεγκτές επιχειρήσεων.

Το τρίλημα της οικονομικής πολιτικής 1) Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, το ποσοστό αύξησης της παραγωγικότητας είναι μεγαλύτερο από ποσοστό της αύξησης του ΑΕΠ Αρνητικές επιπτώσεις στην απασχόληση. Ρυθμός αύξησης ολικής παραγωγικότητας (%) Πηγή : (CEC, 1998, European Economy, Convergence Report, no 65) Μείωση εισροής εργασίας ανά μονάδα χρηματικά αξιολογούμενου προϊόντος.  Περισσότερο σταθερό κεφάλαιο / πρώτες ύλες.  Ευέλικτη εξειδίκευση.  Ταχύτερη κυκλοφορία αγαθών / υπηρεσιών. Παραγωγικότητα

 Το χρήμα λειτουργεί  2% ως μέσο κυκλοφορίας  98% ως μέσο πληρωμής.  Η εξυπηρέτηση του χρέους των αναπτυσσόμενων χωρών = 20.1% των εσόδων του εξωτερικού εμπορίου.  Οι απαιτήσεις του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος μεταβάλλονται σε απαιτήσεις στην πραγματική οικονομία. 2) Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, τα πραγματικά επιτόκια είναι υψηλότερα από το ποσοστό αύξησης του ΑΕΠ. Περιοριστικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη, πτώχευση οφειλετών. Πηγή: (Altvater, 2003)

 Οικονομικά όρια o Προτεραιότητα ελέγχου δεικτών και νομισματικής πολιτικής. o Η κατάσταση κρίσης που βρίσκονται οι διεθνείς χρηματαγορές (Μεξικό 1994, Ασία 1997, Ρωσία 1998, Βραζιλία 1999, Αργεντινή …) είναι αιτία υψηλών επιτοκίων. o Στις αναπτυσσόμενες χώρες τα μεγάλα χρέη διασφαλίζονται με νέο δανεισμό (αυξημένο ρίσκο - ψηλά επιτόκια). o Αλλαγή στην οικονομική συμπεριφορά επιχειρήσεων.  Οικολογικά όρια o Οι στρατηγικές αύξησης της παραγωγικότητας που εστιάζουν στην εργασία έχουν όρια. o Αύξηση κεφαλαίου κ΄ χρήσης φυσικών πόρων (αντικατάσταση βιοτικής ενέργειας με ορυκτές). Χρονική επιτάχυνση  αύξηση της παραγωγικότητας. 3) Αύξηση του ΑΕΠ > από τα επιτόκια κ΄ την παραγωγικότητα θα εξαφάνιζε τα παραπάνω προβλήματα. Οικονομικά ανέφικτη / ασύμβατη με οικολογική αειφορία. Η συναίνεση του διεθνούς συστήματος θεμελιώνεται σε: Α) Χαμηλά ποσοστά πληθωρισμού. Β) Θετικά ποσοστά οικονομικής μεγέθυνσης. Η συναίνεση του διεθνούς συστήματος θεμελιώνεται σε: Α) Χαμηλά ποσοστά πληθωρισμού. Β) Θετικά ποσοστά οικονομικής μεγέθυνσης.