Μεθοδολογικές Επιλογές & Καλές Πρακτικές στα πολιτιστικά προγράμματα Δρ. Ανδρεάννα Κουφού Υπεύθυνη Τμήματος Πολιτιστικών Θεμάτων Α/θμιας Αχαΐας

Ποιος είναι ο σκοπός της εκπαίδευσης; Μάθηση του πώς ο μαθητής μαθαίνει να μαθαίνει να ενεργεί να συμβιώνει να υπάρχει Learning the treasure within, 1996, UNESCO

Τι συνθέτει ένα πολιτιστικό πρόγραμμα Έμπνευση Επιστημονικότητα Συστηματικός & ευέλικτος σχεδιασμός Αλληλεπίδραση με τους μαθητές Διαθεματικότητα, Βιωματική μάθηση Συνεργασίες με πολιτιστικούς φορείς, γονείς, τοπική κοινωνία Εξωστρέφεια (συναξιολόγηση, αλληλοπαρουσιάσεις, ανταλλαγή καλών πρακτικών)

Ενδεικτική πορεία ενός πολιτιστικού προγράμματος Τοποθέτηση στο χρόνο και στο χώρο του θέματος Διερεύνηση του πριν και του μετά Ανακάλυψη και διερεύνηση των διαστάσεων του θέματος Διασύνδεσή του με τα βιώματα των μαθητών Εισαγωγή διαπολιτισμικών στοιχείων Ανάπτυξη συνεργασιών Υλοποίηση επισκέψεων Τελική Σύνθεση παραγόμενου έργου Εσωτερική Αξιολόγηση

Το παιχνίδι ως διαχρονική τα παιχνίδια στην αρχαιότητα Ιστορική γραμμή Το παιχνίδι ως διαχρονική ανάγκη τα παιχνίδια στην ελληνική παράδοση Κατασκευή παιχνιδιών& Ομαδικό παιχνίδι το ψηφιακό & εξ΄ αποστάσεως παιχνίδι Φύλο και παιχνίδι ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ Ο παππούς και η γιαγιά παίζουν μαζί μας το παιχνίδι σε άλλες χώρες Επίσκεψη σ το Παιδικό Μουσείο Μουσειοσκευή, Κυκλαδικής Τέχνης «Παίζοντας στην αρχαία Ελλάδα» Σύνθεση σε ένα καλλιτεχνικό έργο: Έκθεση-λεύκωμα-δρώμενα-θεατρικά Εσωτερική Αξιολόγηση

Μεθοδολογικές επιλογές Μέθοδοι οργάνωσης της εκπαιδευτικής πράξης Μέθοδοι καταγραφής των νοητικών αναπαραστάσεων Μέθοδοι δόμησης των ομάδων και άσκησης στη συνεργασία Μέθοδοι εσωτερικής αξιολόγησης Μέθοδοι αυτοεπιμόρφωσης-επαγγελματικής ανάπτυξης

Μέθοδοι οργάνωσης της εκπαιδευτικής πράξης- Μέθοδος project_1 «Ομαδική διδασκαλία, στην οποία συμμετέχουν αποφασιστικά όλοι και η ίδια η διδασκαλία διαμορφώνεται και διεξάγεται από όλους όσους συμμετέχουν» (Frey, 1998).

Μέθοδοι οργάνωσης της εκπαιδευτικής πράξης- Μέθοδος project_2 προβληματισμός επιλογή του θέματος ευαισθητοποίηση διερεύνηση σχεδιασμός διδακτικών δραστηριοτήτων συλλογή πληροφοριών διαλείμματα ενημέρωσης και ανατροφοδότησης σύνθεση και επεξεργασία εσωτερική αξιολόγηση: αυτοαξιολόγηση και ετεροαξιολόγηση

Μέθοδοι οργάνωσης της εκπαιδευτικής πράξης- Μέθοδος project_3 Έρευνα πεδίου Έρευνα επισκόπησης Πειράματα Εικαστικές αναπαραστάσεις Παιχνίδια ρόλων Θεατρικά δρώμενα

Έρευνα Πεδίου Οποιαδήποτε εκτός της αίθουσας επίσκεψη απαιτεί προετοιμασία πριν ανάθεση συγκεκριμένου έργου στις ομάδες σύνθεση μετά

Έρευνα Επισκόπησης Ανάπτυξη ερωτηματολογίων Συνεντεύξεις

Καταγραφή νοητικών αναπαραστάσεων-1 Για τον καθορισμό υποθεμάτων Για εύστοχη στοχοθεσία Για δόμηση λειτουργικών ομάδων Για εργαλείο αξιολόγησης της οικοδόμησης της γνώσης

Καταγραφή νοητικών αναπαραστάσεων-2 Καταιγισμός ιδεών Εννοιολογικοί χάρτες

Παράδειγμα καταιγισμού ιδεών-1 Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε τη λέξη μουσείο; Πιθανές απαντήσεις: αρχαία αντικείμενα επίσκεψη ξεναγός Φύλακας Ακρόπολη Παραδοσιακά αντικείμενα

Παράδειγμα καταιγισμού ιδεών-2 Αποδελτίωση Υποθέματα: Είδη μουσείων Λειτουργοί των μουσείων Επίσκεψη σε ένα μουσείο Τα σημαντικότερα μουσεία της Ελλάδας

Παράδειγμα καταιγισμού ιδεών-3 Η μη καταγραφή κάποιων λέξεων/ εννοιών που σχετίζονται με το θέμα θα πρέπει να καθορίσει τη στοχοθεσία μας. Π.χ. δεν καταγράφονται οι λέξεις «φύλαξη, συντήρηση, εκπαίδευση, ψυχαγωγία» Αυτό μαρτυρά έλλειψη οικοδόμησης για το ρόλο του μουσείου Θα πρέπει να θέσω σχετικό στόχο και να υλοποιήσω αντίστοιχες δραστηριότητες

Παράδειγμα εννοιολογικού χάρτη-1

Παράδειγμα εννοιολογικού χάρτη-2 Πάλι διακρίνουμε υποθέματα Πλεονέκτημα η διερεύνηση των σχέσεων μεταξύ των λέξεων-εννοιών π.χ το μουσείο είναι κτήριο ψηφιακά μουσεία; αρχαιολόγοι εθνολόγοι;λαογράφοι;

Καταγραφή νοητικών αναπαραστάσεων-3 Η αποδελτίωση των απαντήσεων μπορεί να βοηθήσει στη δόμηση λειτουργικών ομάδων Βάλτε μαζί τα παιδιά με συγκλίνουσες αναπαραστάσεις!

Καταγραφή νοητικών αναπαραστάσεων-4 Εργαλείο αξιολόγησης Στις μικρές ηλικίες π.χ. Νηπιαγωγείο/Α΄ Δημοτικού οι αναπαραστάσεις καταγράφονται ατομικά ή ομαδικά από τον εκπαιδευτικό Αναρτώνται σε ταμπλό στην τάξη Στις μεγαλύτερες τάξεις τα ατομικά φύλλα των μαθητών θα πρέπει να διατηρούνται στο φάκελο της ομάδας (portfoglio)

Καταγραφή νοητικών αναπαραστάσεων-5 Μετά από κρίσιμα σημεία της διδακτικής παρέμβασης (ένα ή περισσότερα) Μετά το τέλος αυτής Το ταμπλό συμπληρώνεται Τα ατομικά φύλλα συμπληρώνονται/τροποποιούνται Θα εκπλαγείτε με το πόσο αβίαστα καταγράφεται η οικοδόμηση ή μη της γνώσης των μαθητών!

Ομάδες Επιλέγουν όνομα Επιλέγουν υπόθεμα Καταμερίζουν τις εργασίες τους Διατηρούν ημερολόγιο ή φάκελο (portfoglio) Ορίζουν τους κανόνες συνεργασίας τους

Ημερολόγιο/Φάκελος Φάκελος μπορεί να περιέχει υλικό εργασίες ζωγραφιές φύλλα διερεύνησης των αναπαραστάσεων φύλλα ημερολογίου των μελών της ομάδας

Παράδειγμα φύλλου ημερολογίου Σήμερα ασχολήθηκα με: Σημαντικότερο θεώρησα: Μου άρεσε: Ένιωσα να χάνω το ενδιαφέρον μου με: Στην ομάδα μου άρεσε ιδιαίτερα: Στην ομάδα με ενόχλησε: Με το δάσκαλο/α με ευχαρίστησε: Με το δάσκαλο/α με ενόχλησε:

Ορίζοντας τους κανόνες-1 Πρόταση: κάθε μέλος της ομάδας γράφει Τι δε μου αρέσει στην ομαδική εργασία Φασαρία Αυθαίρετες κρίσεις Προσπάθεια επιβολής Τι μου αρέσει στην ομαδική εργασία Συζήτηση Πρωτοβουλία Αυτονομία

Ορίζοντας τους κανόνες-2 Η ομάδα μελετά τις καταγραφές Καταλήγει: Μιλάμε με τη σειρά Δεν προσπαθούμε να επιβληθούμε στην ομάδα Συναποφασίζουμε Είμαστε όλοι ισότιμα μέλη

«Δένοντας» την ομάδα-1 Το κάθε μέλος ζωγραφίζει τον κόσμο που θα ήθελε να ζει-Το παρουσιάζει στην ομάδα- Όλοι μαζί συζητούν και συνθέτουν ένα ενιαίο έργο Κάθε μέλος μιλά για τον εαυτό του-Συντίθεται το προφίλ της ομάδας-Παρουσιάζεται στις άλλες ομάδες

«Δένοντας» την ομάδα-2 Η ομάδα μας ονομάζεται «Χρονοταξιδιώτες». Αποτελείται από 2 αγόρια (τον….) και 3 κορίτσια (την…). Ο….διαβάζει πολλά βιβλία και ο …..είναι καλός ζωγράφος. Η …….παρουσιάζει ωραία και η….είναι διασκεδαστική. Έμφαση στα θετικά

Διδακτικό συμβόλαιο Εκπαιδευτικός και ομάδες καθορίζουν με σαφήνεια το διδακτικό τους συμβόλαιο Με τι θα ασχοληθούμε Πώς θα το κάνουμε Γιατί εμπλεκόμαστε με αυτό Τι περιμένει ο εκπ/κός από τους μαθητές Τι περιμένουν οι μαθητές από τον εκπαιδευτικό

Επιστολή στους γονείς Καταγράφουμε τι θα κάνουμε Με ποιο τρόπο Τι θα επισκεφθούμε Ποια θα πρέπει να είναι η συμβολή των μαθητών Ποια θα πρέπει να είναι η συμβολή των γονιών Ποια τα οφέλη για τους μαθητές και τη σχολική μονάδα

Ημερολόγιο Εκπ/κού Στόχοι Δραστηριότητες Χρονοδιάγραμμα Παρατηρήσεις

Παράδειγμα ημερολογίου εκπ/κου Ποια δραστηριότητα κέντρισε το ενδιαφέρον; Ποια δε βρήκε ανταπόκριση; Τι δυσκόλεψε; Ποια ομάδα λειτούργησε καλύτερα; Παρατηρήθηκε κάποια αλλαγή, βελτίωση, οπισθοδρόμηση στη συνεργασία; Ήταν επαρκής ο χρόνος; Τι θα άλλαζα αν επαναλάμβανα τη διαδικασία;

Διαλείμματα ανατροφοδότησης Ανά τακτά διαστήματα κάνουμε διάλειμμα: αλληλοπαρουσιάζουμε τη δουλειά μας στις ομάδες αναστοχαζόμαστε πάνω στο έργο μας βελτιστοποιούμε πριν την τελική σύνθεση

Εσωτερική Αξιολόγηση Από τον εκπαιδευτικό Από το μαθητή του προγράμματος του εαυτού του των συνεργασιών του μαθητή Από το μαθητή του εκπ/κου των επισκέψεων Από τους συνεργαζόμενους φορείς/γονείς

Το πλαίσιο της αξιολόγησης Για ποιον γίνεται η αξιολόγηση; Ποιος θα ωφεληθεί; Ποια θα είναι τα οφέλη;

Προτάσεις στην αξιολόγηση Αξιολόγηση της οικοδόμησης της γνώσης Χρήση των αναπαραστάσεων Μελέτη του πώς συμπληρώνονται Αποτίμηση του πώς καταλήγουν

Αμοιβαία ανατροφοδότηση Φύλλα παρακολούθησης μεταξύ εκπαιδευτικών για συγκεκριμένη διδακτική παρέμβαση, για συγκεκριμένα ζητήματα, με συγκεκριμένα κριτήρια

Θεμα: μουσείο και σχολείο Φύλλο παρακολούθησης Θεμα: μουσείο και σχολείο Ικανοποιητικό επίπεδο Καλό Επίπεδο Πολύ καλό Διαχείριση χρόνου Ανατροφοδότηση ομάδων Εξατομίκευση Ανταπόκριση ομάδων στο θέμα Συνεργασία ομάδων Παραγόμενο έργο

Αυτοαξιολόγηση μαθητή Πόσο θεωρείς ότι σε ενδιαφέρει το θέμα της Λαϊκής Τέχνης; Βάλε ένα Χ Πολύ Λίγο Καθόλου Πώς νιώθεις μετά από αυτή τη φάση δουλειάς; Συμφωνώ με τον τρόπο που παίρνονται οι αποφάσεις. Πάντα Μερικές φορές Σχεδόν ποτέ Συνεργάζομαι με τους συμμαθητές μου Άριστα Πολύ Καλά Μέτρια Επέλεξα αυτή την ομάδα εργασίας γιατί... γράψε τους δικούς σου λόγους Πού νομίζεις ότι θα σε βοηθήσει η ενασχόληση με αυτό το θέμα; γράψε τη γνώμη σου Ποιος νομίζεις ότι επηρεάζει περισσότερο τις αποφάσεις σου; ο δάσκαλος η ομάδα ο αρχηγός της ομάδας κάποιος άλλος κύκλωσε

Τι σου κίνησε περισσότερο το ενδιαφέρον από το πρόγραμμα αυτό; Γιατί; γράψε τη γνώμη σου Αντιμετώπισες δυσκολίες και πού; Πόσο ενεργή ήταν η συμμετοχή σου στην ομάδα; Βάλε ένα Χ Πάρα πολύ Μέτρια; Μικρή Τι δυσκολίες συνεργασίας με την ομάδα σου αντιμετώπισες; Πόσο συχνά χρειάστηκες τη βοήθεια του δασκάλου; Πολύ συχνά Αρκετά συχνά Σπάνια Πόσο συχνά είχατε ως ομάδα την πρωτοβουλία των αποφάσεων; Πώς θα χαρακτήριζες τη συμβολή σου στην ομάδα; Απαραίτητη Σημαντική Ανύπαρκτη Προτιμάς τη συμμετοχή σου σε τέτοια προγράμματα ή στο υπόλοιπο πρόγραμμα του σχολείου και γιατί; Πώς θα περιέγραφες την εμπειρία σου από το πρόγραμμα; Νομίζεις ότι έμαθες τι είναι «Λαϊκή Τέχνη»; Ναι Όχι Αρκετά Θεωρείς ότι θα σου χρησιμεύσουν όσα έμαθες από το πρόγραμμα και που;

Profiling Δώστε ένα φύλλο αξιολόγησης στους γονείς Δώστε ένα φύλλο αξιολόγησης στους συνεργαζόμενους φορείς

Πώς θα χαρακτηρίζατε το ενδιαφέρον του παιδιού σας για το πρόγραμμα ; Αγαπητοί γονείς, έχοντας παρακολουθήσει τη διαδικασία συμμετοχής του παιδιού σας στο πολιτιστικό πρόγραμμα, όπως και την παρουσίαση των τελικών εργασιών της τάξης, θα θέλαμε και τις δικές σας απόψεις. Πώς θα χαρακτηρίζατε το ενδιαφέρον του παιδιού σας για το πρόγραμμα ; Πολύ μεγάλο Μεγάλο Μέτριο Καθόλου ενδιαφέρον Πόσο χρόνο διέθετε στο σπίτι το παιδί σας για το πρόγραμμα; Σημειώστε με ένα Χ Πάρα πολύ Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου Με ποιο τρόπο σας μετέφερε τις εμπειρίες του από το πρόγραμμα; Θετικό Αρνητικό Αδιάφορο Δε μετέφερε εμπειρίες Πόσο σημαντική θεωρείται την εμπλοκή του παιδιού σας σε αυτό το πρόγραμμα; Πάρα πολύ σημαντική Τι νομίζετε ότι αποκομίζει από το πρόγραμμα; εκθέστε τη γνώμη σας Ποια υπόδειξη / σύσταση θα θέλατε να κάνετε; Ποιος συμπλήρωσε το ερωτηματολόγιο; μητέρα πατέρας και οι δυο γονείς Σας ευχαριστούμε για τη συνεργασία σας.

Εσωτερική δικτύωση & Δικτύωση σχολικών μονάδων Ανάπτυξη κουλτούρας συνεργασίας και εξωστρέφειας για μαθητές και εκπαιδευτικούς Διασύνδεση και αλληλεπίδραση των τάξεων και των βαθμίδων της εκπαίδευσης Ανταλλαγή καλών πρακτικών Δημιουργία ψηφιακών αποθετηριών/forum/ψηφιακή δικτύωση Αυτοεπιμόρφωση και επαγγελματική ανάπτυξη

ΣΤΟ ΕΜΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Για να περάσουμε από το… ΕΓΩ ΚΑΙ Η ΤΑΞΗ ΜΟΥ ΣΤΟ ΕΜΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (www.protovoulia.org)