Λαϊκά θέματα στη Ελλάδα και την Τουρκία: Μία παράλληλη ανάγνωση Διδάσκων: Ευάγγελος Αυδίκος

RECONSIDERING GENDER AND GENRE: FEMALE AŞIKS, TRADITION AND TACTICS Hande Birkalan-Gedik

 Καθηγήτρια Λαογραφίας και Ανθρωπολογίας του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Yeditepe στην Κωνσταντινούπολη  Επιστημονικά ενδιαφέροντα: Φύλο και σεξουαλικότητα, φεμινιστική θεωρία, ανθρωπολογία της πόλης

aşik (ασίκης): λεβέντης, άντρας που συνδυάζει σωματικά και ψυχικά χαρίσματα. Στις γλώσσες της Ανατολής σημαίνει τραγουδιστής, πλανόδιος οργανοπαίκτης.Τα τραγούδια των Ασίκηδων ήταν μακροσκελή, περιείχαν και διηγήσεις, κομμάτια από έπη με λόγια προσαρμοσμένα στην επικαιρότητα. Στα αραβικά ασίκης σημαίνει ερωτευμένος, εραστής.

 Ποίηση των Aşik: Ένα από τα πιο ξεχωριστά είδη της τουρκικής Λαογραφίας  Πολυάριθμες μελέτες για αρσενικούς Αşik, για γυναίκες μόνο φήμες  Γυναίκες : Συμβαδίζουν, αλλά και αντιτάσσονται στις παραδοσιακές μορφές ποίησης.(Προσπάθεια ανατροπής)

 Επιρροές από άλλες θρησκείες και από σαμανικά χαρακτηριστικά των κεντροανατολικών παραδόσεων  Σύνδεση με το παραδοσιακό είδος bikaye (Boratav) Τι είναι ένας Aşik;  Λέξεις-κλειδιά: γυναίκα, ιερό πρόσωπο, ονειρικό μοτίβο, ερωτικό φίλτρο, ερωμένη, εφηβεία (μετάβαση), πόθος, μεταμόρφωση, σύνθεση, αναζήτηση  Προϋποθέσεις: 1) σχέση δασκάλου- μαθητευόμενου 2) ερωτικό φίλτρο

 Περίφημοι διασκεδαστές  Ανισόρροποι κοινωνικός αποκλεισμός  Έμφαση στη σύνθεση μουσικής, όχι στην εκτέλεση (γνώση μουσικών οργάνων) Aşik και Αλεβίτες  saz όργανο Αşik πρωταγωνιστικός ρόλος στις τελετουργίες των Αλεβιτών  To 90% αυτών των λαϊκών ποιητών είναι Αλεβίτες

 türkü ( τουρκικά λαϊκά τραγούδια)  ενσωμάτωση παραδόσεων Φυσικό πλαίσιο  αγροτικές περιοχές, μικρές πόλεις ΕΚΤΟΣ ΣΦΑΙΡΑΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΚΛΑΣΣΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Μέσω ραδιοφώνου, τηλεόρασης και φεστιβάλ  1970: Aşik παράδοση στον αστικό χώρο 1) Türkü café-bar ( προβλήματα μεταναστών, φτώχεια, απομόνωση) 2) Συναυλίες, ηχογραφήσεις νέα πλαίσια στην παράδοση

 Εθνικιστικός λόγος έμφυλος λόγος (κράτος: πατέρας, τόπος: μητέρα-πατρίδα) Γυναίκες Aşik  18 ος αιώνας και έπειτα, κυρίως σε οικογένειες dede (θεσμικό αξίωμα)  Γνωστές ως αδερφές (bakilar) περιορισμός στην απαγγελία ποιημάτων  Σήμερα: 35 δηλωμένες Aşik στο Υπ. Πολ. (8 παγκ. φήμης)  Αναπαράσταση: δραστήρια, παραγωγική αλλά και ρομαντική

 θρήνοι, νανουρίσματα παραμύθια ανήκουν στο βασίλειο των γυναικών (σύνδεση με διαβατήριες τελετές)  ηρωικές διηγήσεις, επικές ιστορίες συνυφασμένα με άνδρες (σύνδεση με την εθνική παράδοση)  Ποιητάρισσες Aşik: παράδοξο (ενεργητικός φορέας vs παθητικός φορέας maşuk)  Προκύπτουν ποικίλα ερωτήματα

 Βασ. όροι: μητρότητα, ιδεολογία, θρησκεία  Άλλα θέματα: βία, βάσανα, φτώχια Τακτικές  Έρωτας, γάμος, παρότρυνση, βοήθεια Ορισμένες περιπτώσεις γυναικών Αşik  Hürü Αşan (Engini): «H ζωή μου είναι μπερδεμένη, δεν είναι ούτε καλό, ούτε κακό. Απλά προσπαθώ να βρω μία μέση οδό»  Emine Ugur (Hurremi): θρησκευτική ποίηση, όχι με τη στενή έννοια (αφηρημένος κόσμος αγάπης και πίστης)

 Θεωρείτε ότι το ζήτημα του φύλου επηρέασε το περιεχόμενο της ποίησης των γυναικών Aşik;  Πώς φαίνονται οι έμφυλες σχέσεις μέσα από τις τακτικές μετατροπής μίας γυναίκας σε Aşik;

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας…