4. Οι Οθωμανοί, 17ος και 18ος αι.

Η ναυμαχία της Ναυπάκτου, 1571. Στην ανατ. Μεσόγειο επικρατούν οι Οθωμανοί, ενώ στη δυτική οι Ισπανοί, που ενδιαφέρονται για το Νέο Κόσμο. Τη Μεσόγειο λυμαίνονται και μουσουλμάνοι και χριστιανοί πειρατές με κέντρα το Αλγέρι και τη Βαλέτα αντίστοιχα. Στο 17ο αι. αναπτύχθηκαν δύο σπουδαία εμπορικά κέντρα, το Λιβόρνο και η Σμύρνη, τα οποία προσέλκυσαν ξένους εμπόρους, ιδιαίτερα Άγγλους και Ολλανδούς – στη Σμύρνη διαμορφώθηκε και ένα στρώμα μεσαζόντων από Εβραίους, Έλληνες και Αρμένιους. Ο σημαντικότερος σουλτάνος το 17ο αι ήταν ο Μουράτ Δ’ (1623-40). Γνωστός για τη βιαιότητα του χαρακτήρα του και των μεθόδων του, καθώς και για την απόπειρα αποκατάστασης του κύρους της σουλτανικής εξουσίας (σκότωσε 3 αδέλφια του – απαγόρευσε τη διάθεση καπνού και αλκοόλ)

Η ναυμαχία της Ναυπάκτου

Η παρακμή της αυτοκρατορίας ανεστάλη προσωρινά στη διάρκεια της διακυβέρνησης των Μεγάλων Βεζίρηδων της οικογένειας Κιοπρουλήδων αλβανικής καταγωγής (δεύτερο μισό του 17ου αι – αρχές 18ου αι.). Το 1669 οι Οθωμανοί απέσπασαν την Κρήτη μετά από 45 χρόνια αγώνα. Στη συνέχεια έφτασαν ως τη νότια Πολωνία και την Ουκρανία, όπου για πρώτη φορά συγκρούστηκαν με τους Ρώσους.

Το 1683 πολιορκησαν τη Βιέννη με το τεράστιο στρατό του Μεγάλου Βεζίρη Καρά Μουσταφά. Ο συνασπισμός στρατών της Πολωνίας και των Αψβούργων υπό το βασιλιά της πρώτης Ιωάννη Σομπιέσκι απέκρουσε τον οθωμανικό κίνδυνο στα τείχη. Το επόμενο έτος με την υποστήριξη του Πάπα ιδρύθηκε η Ιερή Ένωση από τις Βενετία, Αυστρία, Πολωνία και Μάλτα με τη συμμετοχή και της Ρωσίας, που άρχισε σταδιακά να απωθεί τους Οθωμανούς από την κεντρική Ευρώπη.

Ο Καρά Μουσταφά

H πολιορκία της Βιέννης

Η πολιορκία της Βιέννης

Ειρήνη του Κάρλοβιτς (1699): ήταν αποτέλεσμα της ήττας των Οθωμανών στον αυστρο-οθωμανικό πόλεμο του 1683-97. Το Κάρλοβιτς βρίσκεται στη Σερβία. Η συνθήκη σήμανε την αρχή της παρακμής της οθωμανικής αυτοκρατορίας (ο μεγάλος ασθενής της Ευρώπης) και την ανάδειξη της Αυστρίας σε κυρίαρχη δύναμη στην κεντρική Ευρώπη. Η Βιέννη έγινε το πολιτισμικό κέντρο της ηπείρου. Δόθηκε η δυνατότητα στους Έλληνες εμπόρους να ξαναρχίσουν το εμπόριο με τη Βενετία και την Αυστριακή αυτοκρατορία.

Συνθήκη του Κάρλοβιτς

Συνθήκη του Πασάροβιτς (Σερβία,1718). Ήταν αποτέλεσμα της ήττας των Οθωμανών από Βενετία και Αυστρία. Σηματοδότησε την αρχή της υποχώρησης των Οθωμανών από την Ευρώπη και την ανάδυση του Ανατολικού Ζητήματος Και με τη συνθήκη αυτή οι Έλληνες έμποροι επωφελήθηκαν (μέσω των διομολογήσεων).

Με τις συνθήκες του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (Βουλγαρία,1774) και του Ιασίου (1792) η Ρωσία εξασφάλισε την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στον Ελλήσποντο των πλοίων με ρωσική σημαία και πήρε το δικαίωμα να προστατεύει τους ορθόδοξους πληθυσμούς της τουρκικής αυτοκρατορίας, δηλαδή να επεμβαίνει στα εσωτερικά της.

Εδώ, στις 10/21 Ιουλίου 1774 υπογράφτηκε η Συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή μεταξύ των εμπίστων της Αικατερίνης της Μεγάλης, Πέτρου Ρουμυάντσεφ, και του Σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Α΄, Μεγάλου Βεζίρη Μουσούλ Ζαντέ Μεχμέτ Πασά. Το άρθρο 7 της Συνθήκης αυτής προβλέπει: Η Υψηλή Πύλη υπόσχεται μόνιμη προστασία της Χριστιανικής Θρησκείας και των εκκλησιών της.

Επί Σελίμ Γ (1789-1807) αρχίζει η περίοδος των μεταρρυθμίσεων στην οθωμανική αυτοκρατορία σε μια προσπάθεια να διατηρηθεί στη ζωή ο μεγάλος ασθενής. Ήταν μορφωμένος με φιλελεύθερες αντιλήψεις, εγκαινίασε τις μεταρρυθμίσεις Τανζιμάτ. Τελικά ήρθε σε σύγκρουση με τους Γενίτσαρους και τους ουλεμάδες, οι οποίοι τον εκθρόνισαν το 1807 και μετά τον δολοφόνησαν.

Ο Σελίμ ο Γ

Ποιες ήταν οι αιτίες παρακμής και διάλυσης της οθωμανικής αυτοκρατορίας; η ανακοπή της οθωμανικής προέλασης στην Ευρώπη. Τα οθωμανικά συστήματα στρατιωτικής οργάνωσης, πολιτικής διοίκησης, φορολόγησης και παραχώρησης γαιών ήταν διαμορφωμένα σύμφωνα με τις ανάγκες μιας κοινωνίας που επεκτεινόταν με κατακτήσεις και αποικισμούς στις χώρες των απίστων. η ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου με την επέκταση των Ευρωπαίων στην Αμερική, την Ινδία και τον Περσικό Κόλπο.

η απότομη ροή φθηνού και άφθονου ασημιού από την Αμερική είχε καταστρεπτικές συνέπειες για την οικονομία της Τουρκίας. Το τουρκικό νόμισμα έχασε την αξία του. Το κόστος των κυβερνητικών και πολεμικών δαπανών αυξήθηκε, η γεωργική και βιομηχανική παραγωγή επλήγη.

η μείωση ελέγχου από την κεντρική εξουσία και η δημιουργία φυγόκεντρων τάσεων με τους ντερεμπέηδες και τους αγιάνηδες (προεστούς). ο ανταγωνισμός των Μεγάλων Δυνάμεων της Ευρώπης και η επιθυμία τους προς τα τέλη του 19ου αι. να διαμοιράσουν τα εδάφη της.

Θέματα Ναυμαχία Ναυπάκτου Ειρήνη Κάρλοβιτς Συνθήκη Πασάροβιτς Σελίμ ο Γ Διομολογήσεις