Αύγουστος Κόντ Η ζωή και το έργο του

Μια σπουδαία προσωπικότητα

Αύγουστος Κόντ Ο «πατέρας» της κοινωνικής επιστήμης και βασικός επιστημονικός αντίπαλος του Βέλγου Λαμπέρ Κετελέ (Lambert Adolphe Jacques Quetelet), άφησε ένα πληθωρικό έργο αναπτύσσοντας μια σκέψη δυνατή και συνάμα εξελικτική. Ο Κοντ, που επινόησε το νεολογισμό «κοινωνιολογία» σε αντίθεση με τον όρο «κοινωνική φυσική» που χρησιμοποιούνταν ως τότε, ήταν ιδρυτής της σχολής του θετικισμού και ο πρώτος που αντιλήφτηκε τη συνολική κίνηση και την ανατροπή μιας στρατιωτικής και παραδοσιακής κοινωνίας προς μια βιομηχανική και επιστημονική κοινωνία.

Αύγουστος Κόντ . Η δημιουργία αυτού του νέου κόσμου παράγει μια βαθιά κρίση στη δυτική κοινωνία, για τη θεραπεία της οποίας ο Κοντ αφιερώνεται στο στοχασμό και το έργο του επιστημονικού ρεφορμιστή. Έτσι εμπνεόμενος από τον Χομπς θέτει ως στόχο την αναγωγή της πολιτικής στο επίπεδο της επιστήμης. Επιθυμεί δηλαδή μια καινούρια τάξη πραγμάτων βασισμένη όχι στην παράδοση αλλά στα κεκτημένα της φιλοσοφίας. Αυτός ο θετικισμός έχει δύο στοιχειώδεις κανόνες: την παρατήρηση των γεγονότων μέσω αξιολογικής ουδετερότητας και τη διατύπωση των νόμων.

Το έργο του Πάνω σε αυτή τη βάση ο Κοντ χτίζει τη θεωρία του και μέσα από αυτή φτάνει στο συμπέρασμα ότι η κοινωνία είναι «σαν» ζωντανός οργανισμός και ότι το σύνολο επικρατεί του μέρους. Ο αληθινός όμως «άθλος» του Κοντ είναι ότι προσπάθησε να συμφιλιώσει δύο παραδόσεις, αφενός τους νοσταλγούς της χαμένης κοινότητας και αφετέρου τους θιασώτες της ιδέας, του λόγου και της προόδου. Μέσα από αυτή τη προβληματική φτάνει σε ένα διπλό πεδίο μελέτης, την «κοινωνική στατική» και την «κοινωνική δυναμική».

Νόμος των τριών σταδίων Δανειζόμενος από την αντίθεση ανατομία/φυσιολογία των βιολόγων ορίζει τη στατική ως τη σπουδή των προσδιορισμών της τάξης και της κοινωνικής συναίνεσης, όπως η ιδιοκτησία, η οικογένεια, η οικονομία και η γλώσσα, ενώ ως αντικείμενο της κοινωνικής δυναμικής είναι η πρόοδος του ανθρώπινου πνεύματος που παρουσιάζεται παρακάτω μέσα από τον νόμο των τριών σταδίων:

Η «φανταστική κατάσταση» Σε αυτή το ανθρώπινο πνεύμα φαντάζεται τα φαινόμενα όπως προκύπτουν από την άμεση και συνεχή δράση υπερφυσικών παραγόντων. Το στάδιο αυτό σηματοδοτεί την παιδική ηλικία της ανθρωπότητας με κορυφαία στιγμή το Μεσαίωνα που κυριαρχείται από το φεουδαλικό και το στρατιωτικό σύστημα. Η εποχή χαρακτηρίζεται από σταθερότητα.

Η «μεταφυσική κατάσταση» ή «κατάσταση αφηρημένης σκέψης» Πρόκειται περί της εφηβικής φάσης της ανθρωπότητας όπου κυριαρχούν οι αφηρημένες έννοιες όπως η σπινοζική φύση. Είναι μια μεταβατική περίοδος που αντιστοιχεί σε μία στρατιωτική κατάσταση.

Η επιστημονική ή θετική κατάσταση Είναι η φάση όπου το ανθρώπινο πνεύμα σε ωριμότητα πλέον σταματάει την αναζήτηση της έσχατης αιτίας και λειτουργεί βάση νόμων δηλαδή ορθολογικά.

Το αποτέλεσμα του έργου Σε αυτό το ιστορικό πεδίο η παραπάνω κατάσταση εναρμονίζεται με την άνοδο της βιομηχανικής κοινωνίας στους κόλπους της οποίας μπορούν να επιβληθούν η τάξη και η συναίνεση. Οι βιομήχανοι θα έχουν αντικαταστήσει τους πολεμιστές, κάτι που αυτομάτως σημαίνει το τέλος των πολέμων και την ανθρώπινη συνεργασία για την απόκτηση πλούτου.

Συμμετέχοντες: Ανδρέου Νικόλας Καπούτος Γιώργος Μακρής Μιχάλης