« ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ - ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ »

Από την αρχή του σχολικού έτους χωριστήκαμε σε τέσσερις ομάδες Από την αρχή του σχολικού έτους χωριστήκαμε σε τέσσερις ομάδες. Οι δύο από αυτές ασχολήθηκαν με την ποίηση και οι άλλες δύο με την πεζογραφία.

Η σύνθεση των ομάδων είναι η εξής: ΠΟΙΗΣΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ Κόκκινη ομάδα Αγγελίδου Μαρία Απτόγλου Ουρανία Λαμπρονίκου Ελένη Φωτόπουλος Δημήτρης Κίτρινη ομάδα Θεοδοσιάδης Χρήστος Κοκοβιάδης Δημήτρης Στεργιούλη Ανδρεάνα Τρύφων Μεταξία Μπλε ομάδα Αγόρης Αντώνης Γαλάνη Λυδία Δασκαλοπούλου Ελένη Τσάμης Νικόλαος Πράσινη Ομάδα Διγενής Στέφανος Κυτοπούλου Σοφία Πατμανίδης Ιωάννης Χριστοδούλου Χρήστος

Οι ομάδες της ποίησης διερεύνησαν αρχικά το ερώτημα « Τι είναι η ποίηση ; Ποιητικά είδη – γνωρίσματα ». Διαπιστώθηκε ότι είναι δύσκολο να οριστεί η ποίηση και εντοπίστηκαν αρκετοί ορισμοί που έχουν δοθεί κατά καιρούς, πολλοί από τους οποίους είναι ποιητικοί. Χαρακτηριστικά παραδείγματα : « Η ποίηση είναι η μουσική της ψυχής και προ πάντων ψυχών μεγάλων και αισθαντικών »(Βολταίρος) « Η ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή »(Γιώργης Παυλόπουλος) « Ποίηση είναι αυτή η αθέατη δύναμη της συνέχειας σε καθετί το οριστικά περαιωμένο »(Ηλίας Κεφάλας)

Επισημάνθηκαν τα είδη της ποίησης στην αρχαιότητα

Επίσης, εντοπιστήκαν τα βασικά χαρακτηριστικά της παραδοσιακής και της μοντέρνας ποίησης στη σύγχρονη εποχή . Ακολούθως μελετήθηκαν ποιήματα του Ηλία Κεφάλα από τις ποιητικές συλλογές “Τα μνήστρα της αβύσσου” και “Το δέντρο που έγνεθε τη βροχή και τραγουδούσε” Εντοπίσαμε τα κύρια χαρακτηριστικά της μορφής και της τεχνικής των ποιημάτων (γλώσσα-στιχουργική-εκφραστικά μέσα ) και προσπαθήσαμε να προσεγγίσουμε το περιεχόμενό τους.

 Ενδεικτικά, θα διαβάσουμε ένα απόσπασμα από τα συμπεράσματά μας για το περιεχόμενο: «Το περιεχόμενο των ποιημάτων του Κεφάλα φαίνεται να κινείται γύρω από ορισμένους θεματικούς άξονες όπως η υπόσταση της φύσης και η ομορφιά της, ο έρωτας, ο εσωτερικός κόσμος του ανθρώπου και ο δύσκολος δρόμος της ποίησης. Πολλά από τα ποιήματά του χρησιμοποιούν με επιδέξιο και δημιουργικό τρόπο τη φύση ως αλληγορία και την ψυχή του ανθρώπου. Τα ποιήματα με αυτό το περιεχόμενο διέπονται κατά κανόνα από μελαγχολία και νοσταλγία, ενώ τόσο στη φύση όσο και στις σκοτεινότερες πτυχές του ανθρώπου δεσπόζει ένα αίσθημα μοναξιάς. Δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη διερεύνηση της ίδιας της τέχνης του, αφού προσπαθεί να ορίσει την ποίηση μέσω της ποίησης, αναρωτιέται ποια είναι η κινητήριος δύναμη που τον ωθεί να δημιουργήσει και καταλήγει σε κάποιες διαπιστώσεις. Τον απασχολεί επίσης ο μάταιος και ανούσιος αγώνας με το χρόνο καθώς θέτει κάποια υπαρξιακά και φιλοσοφικά ερωτήματα όπως αυτά που σχετίζονται με τη γνώση.

Οι ομάδες της πεζογραφίας διερεύνησαν αρχικά το ερώτημα «Τι είναι η αφήγηση; Είδη αφηγημάτων-γνωρίσματα». Δόθηκε ορισμός της αφήγησης και διακρίθηκαν τα είδη της (π.χ ιστορική, λογοτεχνική κ.λ.π.). Εντοπίστηκαν, επίσης, τα είδη και τα επιμέρους γνωρίσματα των λογοτεχνικών αφηγημάτων. • Ακολούθως μελετήθηκαν εκτεταμένα αποσπάσματα από το μυθιστόρημα του Χρήστου Χωμενίδη “ΛΟΓΙΑ ΦΤΕΡΑ”. • Εντοπίσαμε τις βασικές αφηγηματικές τεχνικές (ομοδιηγητικός / αυτοδιηγητικός αφηγητής, εσωτερική εστίαση, εγκιβωτισμός κ.λ.π.). Σχολιάσαμε τη γλώσσα και το ύφος του κειμένου, προσδιορίσαμε το ιστορικοκοινωνικό πλαίσιο του μύθου, σκιαγραφήσαμε τους κύριους χαρακτήρες και επισημάναμε κάποια στοιχεία που προσφέρονται για προβληματισμό.

Για να έχετε μια εικόνα του μυθιστορήματος παραθέτουμε μια σύνοψη του περιεχομένου του : « Ο Χρήστος Χωμενίδης στα «Λόγια Φτερά » ( πιθανή απόδοση του ομηρικού «Έπεα Πτερόεντα ») επιχειρεί ένα αφηγηματικό άλμα στο παρελθόν βάθους 29 αιώνων και συγκεκριμένα στην Ομηρική εποχή. Επιλέγει ως κεντρικό ήρωα τον αοιδό Τήνελλο, λέξη που σημαίνει «ο επευφημούμενος ως νικητής». Ο αοιδός Τήνελλος την προηγούμενη μέρα του προαναγγελθέντος από τους οιωνοσκόπους θανάτου του, διηγείται επεισόδια της ζωής του στον εγγονό του, που δεν είναι άλλος από τον Όμηρο. Ο αναγνώστης παρακολουθεί με ενδιαφέρον τα παιδικά χρόνια του Τήνελλου στα παράλια της Ιωνίας και μετά στην Απολλωνία ως δούλος στο παλάτι του βασιλιά. Εκεί τον συναντά ο διάσημος αοιδός Αναβάτης και τον παίρνει μαζί του. Μέσω αυτής της σχέσης, γνωρίζει την δόξα αλλά και την προδοσία και τον έρωτα. Ο Τήνελλος περνά από τις Μυκήνες και πηγαίνει στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ταξιδεύει, μεταμορφώνεται ( σε καύκαλο χελώνας !), γεύεται ηδονές, ζει έρωτες, πάθη, προδοσίες, αιμομιξίες, προκαλεί συμφορές λόγω βλακείας ή απειρίας. Γίνεται με τον καιρό διάσημος ποιητής και αφού έχει αποκτήσει ένα γερό κομπόδεμα, αποφασίζει να αποσυρθεί στο αποκορύφωμα της καριέρας του στο Λευκαντί Εύβοιας όπου τον περιμένει η γυναίκα του. Ωστόσο, ένα δραματικό γεγονός τον κάνει ναυαγό στο νησί Γαρίδα. Αυτό είναι ένα μέρος που δεν το ξέρει κανείς και οι κάτοικοί του πιστεύουν ότι δεν υπάρχει ζωή πέρα από αυτό. Προσπαθεί να φύγει και να επιστρέψει στην προηγούμενη ζωή του αλλά δεν τα καταφέρνει. Όταν συνειδητοποιεί ότι η φυγή του είναι ανέφικτη, αποφασίζει να φτιάξει εκεί την ζωή του. Αποκτά, λοιπόν, οικογένεια, καρπός της οποίας είναι ο αγαπημένος του εγγονός, ο Όμηρος που ακούει βουβός στην ιστορία…..»

Την Τετάρτη 15 Ιανουαρίου 2014 συναντηθήκαμε στο χώρο εκδηλώσεων / βιβλιοπωλείο “Free Thinking Zone”, στο Κολωνάκι, με τον γνωστό πεζογράφο Χρήστο Χωμενίδη. Σκοπός της επίσκεψης ήταν να έρθουμε σε επαφή με έναν λογοτέχνη και να δούμε το λογοτεχνικό κείμενο μέσα από την οπτική του δημιουργού. Η συνέντευξη / συζήτηση με τον συγγραφέα διήρκεσε σχεδόν 2 ώρες και τα θέματα που τέθηκαν ήταν λογοτεχνικά , προσωπικά αλλά και ευρύτερα κοινωνικά.

Στο β΄ τετράμηνο, αρχικά διερευνήσαμε το ρόλο του αναγνώστη στην ερμηνεία ενός κειμένου. Πιο συγκεκριμένα, ο καθένας έγραψε ελεύθερα σκέψεις και προβληματισμούς με αφορμή τα κείμενα που μελέτησε. Ακολούθως, έγινε στο πλαίσιο των ομάδων σύγκριση των όσων γράφτηκαν και βγήκαν ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τις πολλαπλές ερμηνείες που επιδέχεται ένα λογοτεχνικό κείμενο και την πολυσημία της ποίησης. Σε ανάλογα συμπεράσματα καταλήξαμε και με την ανάγνωση αποσπασμάτων ή την απαγγελία ποιημάτων από διαφορετικούς μαθητές. Έγινε έτσι φανερό ότι ο τρόπος που ο καθένας διαβάζει το κείμενο προδίδει και τον τρόπο που το βιώνει. Στην τελευταία φάση του project ασχοληθήκαμε με το ερώτημα «Πώς δημιουργώ ένα ποίημα; / Πώς δημιουργώ ένα αφήγημα ;» Ανακαλύψαμε συγκεκριμένες τεχνικές και κάναμε πρακτικές ασκήσεις στην τάξη. Δημιουργήσαμε κείμενα προσπαθώντας να έχουν λογοτεχνική αξία, τα συγκρίναμε και τα σχολιάσαμε. Πρέπει να τονίσουμε ότι ο Γιάννης Πατμανίδης συμμετείχε και στον Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Διηγήματος με το διήγημα του «Φανερά κρυμμένος θησαυρός». Το διήγημα αυτό όπως και άλλα κείμενα που δημιουργήσαμε θα περιέχονται σε ένα τεύχος που θα αποτελεί και το τέχνημά μας