ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ Μύκητες και αλκοολική ζύμωση Η . Γαβρίλης Συνεργάτης του ΕΚΦΕ

Περιεχόμενα Διδακτικοί Στόχοι Μέθοδος διδασκαλίας Διδακτικό πλαίσιο - Προσανατολισμός Παρουσίαση νέας γνώσης Επεξεργασία Εφαρμογές – Προεκτάσεις / Δραστηριότητες Αξιολόγηση

Διδακτικοί στόχοι Στο τέλος του μαθήματος, ο μαθητής θα πρέπει: Να μπορεί να ξεχωρίζει τους μύκητες από άλλους οργανισμούς σε μία εικόνα ή φωτογραφία. Να μπορεί να αναφέρει τα χαρακτηριστικά τους γνωρίσματα που τους διακρίνουν από άλλες κατηγορίες οργανισμών. Να γνωρίζει το ρόλο των μυκήτων στην καθημερινή του ζωή αλλά και στη φύση γενικότερα. Να μπορεί να περιγράψει τη διαδικασία της αλκοολικής ζύμωσης.

Μύκητες Ξεχωριστό Βασίλειο. Δεν ανήκουν ούτε στα ζώα, ούτε στα πρωτόζωα, ούτε στα βακτήρια Μονοκύτταρα και πολυκύτταρα είδη Ετερότροφοι Μύκητες Ευκαρυωτικοί οργανισμοί Παράσιτα φυτών και ζώων Ποικίλο μέγεθος, από αρκετά μεγάλο (π.χ. μανιτάρια) έως μικροσκοπικό (π.χ. ζύμες) Αποικοδομητές οργανικής ύλης (σαπροβιοτικοί) Ζουν συμβιωτικά με φύκη (λειχήνες) ή και με ανώτερα φυτά

Σημασία μυκήτων για τον άνθρωπο και τη φύση γενικότερα Παραγωγή σημαντικών προϊόντων διατροφής Βιοτεχνολογική παραγωγή φαρμάκων Είδη διατροφής

Αρνητικές επιδράσεις των μυκήτων Αλλεργικές αντιδράσεις Δηλητηριάσεις Ασθένειες στον άνθρωπο, σε ζώα και φυτά Αποικοδόμηση οργανικής ύλης (σήψη)

Αλκοολική ζύμωση Ορισμένοι οργανισμοί, όπως οι μύκητες, εξασφαλίζουν την ενέργεια που χρειάζονται, χωρίς να χρησιμοποιούν οξυγόνο (αναερόβια αναπνοή). Μερικοί μονοκύτταροι μύκητες, όπως οι ζυμομύκητες, μετατρέπουν τη γλυκόζη σε οινόπνευμα (αλκοόλη) και διοξείδιο του άνθρακα. Με αυτή τη διαδικασία απελευθερώνεται ενέργεια. Η διαδικασία αυτή είναι ένα είδος αναερόβιας αναπνοής και ονομάζεται αλκοολική ζύμωση. Προϊόν αλκοολικής ζύμωσης είναι και το κρασί το οποίο προέρχεται από το μούστο, που είναι πλούσιος σε γλυκόζη.

Η συνολική αντίδραση C6H12O6 CH3CH2OH+2CO2

Δραστηριότητα «Είναι ζωντανή η μαγιά;» Δραστηριότητα «Είναι ζωντανή η μαγιά;» Όργανα και υλικά: Ένα υδατόλουτρο Μία κωνική φιάλη Λίγη ξερή μαγιά. Λίγη ζάχαρη. Χλιαρό νερό. Ένας λαστιχένιος σωλήνας Δύο μικρά ποτηράκια Διάλυμα Ca(OH)2

Εκτέλεση του πειράματος Σε κωνική φιάλη με πλάγια έξοδο προσαρμόζουμε το λαστιχένιο σωλήνα. Προσθέτουμε μέχρι τη μέση χλιαρό νερό, ζάχαρη και μισό φακελάκι μαγιά. Φράζουμε την κωνική φιάλη με πώμα ώστε η έξοδος του αερίου να γίνεται από τον προσαρμοσμένο λαστιχένιο σωλήνα. Μετά λίγα λεπτά αρχίζει η αλκοολική ζύμωση. Παρατηρούμε την απελευθέρωση CO2 και αισθανόμαστε την χαρακτηριστική οσμή της αιθανόλης. Σε δύο μικρά ποτηράκια προσθέτουμε 20 ml διαλύματος Ca(OH)2. Στο ένα ποτηράκι φυσάμε με ένα καλαμάκι μέχρι να θολώσει το διάλυμα από το σχηματισμό CaCO3. Στο άλλο ποτηράκι οδηγούμε το λαστιχένιο σωλήνα ώστε να διαβιβάζεται το CO2 που απελευθερώνεται από την φιάλη της αλκοολικής ζύμωσης. Μετά από λίγη ώρα παρατηρούμε το χαρακτηριστικό θόλωμα που οφείλεται στο σχηματισμό CaCO3. Μπορούμε με ανατομική βελόνα να πάρουμε δείγμα από την κωνική φιάλη και να παρατηρήσουμε τους ζυμομήκυτες στο μικροσκόπιο.

Τι παρατηρείτε; Πώς εξηγείτε τα διάφορα αποτελέσματα; ……………………………………………………………………………………… Ποιο αέριο παράγεται κατά την αντίδραση; Συμπληρώστε το διάγραμμα που ακολουθεί. + +

Όταν φτιάχνεις ψωμί, αν απλώς αναμίξεις το αλεύρι με το νερό και τα άλλα συστατικά, η ζύμη δε φουσκώνει και το ψωμί γίνεται επίπεδο και σκληρό. Αν βάλεις στη ζύμη μαγιά, το ψωμί θα φουσκώσει και το ψωμί θα γίνει πιο μαλακό και αφράτο. Μπορείτε να εξηγήσετε πώς η μαγιά βοηθάει το ψωμί να φουσκώσει; ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………...