Η υπερβολική χρήση του διαδικτύου: Προτάσεις πρόληψης και αντιμετώπισης Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων Φλώρινας Άννα Μπαφίτη, κοινωνιολόγος, M. Ed.

Η αρχή Πρώτη περίπτωση στο φως της δημοσιότητας: 1997, ΗΠΑ Πρώτη περίπτωση στο φως της δημοσιότητας: 1997, ΗΠΑ Πρώτο Κέντρο Απεξάρτησης - όρος: 1995! (ΗΠΑ) Έναρξη από ενήλικες Ο γείτονας Νίκος και η κατάληψη – Ο γονιός και η ερώτηση για το πόσο καλά ζούσαμε χωρίς αυτό – Αναθεματίζετε την ώρα και τη στιγμή που δώσατε στο παιδί σας τον υπολογστή ή το Πσπ; Κατηγορίες γονέων: γνώστες και μη, πρόληψη-αντιμετώπιση Το διαδίκτυο δεν είναι ναρκωτικό που δεν πρέπει ποτέ το παιδί να δοκιμάσει. Απλώς οι προκλήσεις της νέας εποχής μας θέλουν ακόμη περισσότερο σε εγρήγορση, ακόμη πιο κοντά στο παιδί. Η τεχνολογία προσφέρει ασύλληπτες δυνατότητες εκπαίδευσης, επικοινωνίας και ψυχαγωγίας. Η υπερβολή όμως, όπως σε οποιαδήποτε δραστηριότητα, μπορεί να σκιάσει τα σημαντικά οφέλη και να δημιουργήσει προβλήματα. Βαφόπουλος: Η τεχνολογία από μόνη της δεν εμπεριέχει ηθική, της την προσδίδει η ανθρώπινη επιλογή (όπως δεν εμπεριέχει ηθική το λέιζερ ή το μαχαίρι)

Τι είναι ο «εθισμός» στο διαδίκτυο; «Αυξανόμενη επένδυση του ατόμου σε δραστηριότητες σχετικές με το Διαδίκτυο, δυσάρεστα συναισθήματα όταν δεν είναι συνδεδεμένο, αυξανόμενη ανοχή στις επιπτώσεις όταν είναι συνδεδεμένο και άρνηση της προβληματικής συμπεριφοράς» Kandell, 1998 Κατάχρηση - «εθισμός»- «εξάρτηση» - υπερβολική ή προβληματική ή παθολογική χρήση – ψυχαναγκαστικό internet - internetomania Δεν αφορά μόνο στον υπολογιστή Ο εθισμός στο Διαδίκτυο είναι μια σχετικά νέα μορφή εξάρτησης, η οποία βρίσκεται υπό εξέταση από την επιστημονική κοινότητα προκειμένου να οριοθετηθεί, αφού, η εξάρτηση από το διαδίκτυο δεν είναι ακόμη μια κλινική οντότητα που συναντάμε σε εγχειρίδια ψυχιατρικά

Οι πιο επιρρεπείς ομάδες Έφηβοι: παιχνίδια, επικοινωνία Γυναίκες και άνδρες μετά τα 50! Το σύνδρομο της «άδειας φωλιάς» κυρίως εύρεση διαδικτυακού συντρόφου, πορνογραφικές αναζητήσεις

Μα…τι κάνουν πια στο διαδίκτυο τόσες ώρες; Διαδικτυακά παιχνίδια Διαδικτυακές διαπροσωπικές σχέσεις Τζόγος Αγορές Πορνογραφικό υλικό - Διαδικτυακό σεξ Αναζήτηση πληροφοριών Μουσική, ταινίες Ειδικές εφαρμογές: Μάθηση εξ αποστάσεως, σχεδίαση, φωτογραφία….

Ποιες είναι οι συνέπειες; Σχολική αποτυχία / Μειωμένη παραγωγικότητα στην εργασία Διαταραχές ύπνου Κοινωνικός αποκλεισμός/ή το αντίθετο; Κατάθλιψη Χαμηλή αυτοεκτίμηση Διαταραγμένες οικογενειακές και διαπροσωπικές σχέσεις (φιλικές, αισθηματικές, συζύγων, γονέα- παιδιού) Μειωμένη φυσική δραστηριότητα Προβλήματα με τη σωματική υγεία Σχέσεις: «Κυβερνοχήρος»: ο σύντροφος που αναλαμβάνει τις αγγαρείες και τις υπόλοιπες ευθύνες του σπιτιού Ζευγάρι από τη Νότια Κορέα: άφησε την 3 μηνών κόρη τους να πεθάνει από ασιτία ενώ οι ίδιοι ανέτρεφαν ένα εικονικό παιδί, παίζοντας το ρόλο των γονέων επί ημέρες σε ένα ίντερνετ καφέ-ξυπνητήρι για πότισμα ντομάτας Κυβερνοαπιστία, ζήλια Ιατρική σχολή του Χάρβαρντ: Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα Ξηροφθαλμία Ημικρανίες και πονοκέφαλοι Προβλήματα με τη μέση Διατροφικές ατασθαλίες (παράλειψη γευμάτων-παχυσαρκία) Παραμέληση της προσωπικής υγιεινής Διαταραχές του ύπνου και αλλαγές στις ώρες του ύπνου

Η σχέση παιδιών (και εφήβων) με το διαδίκτυο Το διαδίκτυο: εντυπωσιακό εργαλείο ενημέρωσης, επικοινωνίας και ψυχαγωγίας φθηνό κι εύκολα προσβάσιμο Τα παιδιά: εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες αναπτυξιακά οι έφηβοι πιο ευάλωτοι σε εθισμούς τάση για συναθροίσεις Τα παιδιά μας είναι πραγματικά γνώστες; Κατανάλωση σημαντικού χρόνου

Ποιοι παράγοντες έχουν συνδεθεί με την υπερβολική χρήση; Χαμηλή αυτοεκτίμηση έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας με γονείς σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση ψυχολογική κακοποίηση κατάχρηση αλκοόλ στην οικογένεια (10% των εθισμένων στο Internet) έλλειψη ενδιαφερόντων – δραστηριοτήτων δυσκολίες στον καθορισμό ορίων μονογονεϊκή οικογένεια Ένα άλλο χαρακτηριστικό που φαίνεται να οδηγεί σε υπερβολική χρήση internet είναι η δυσλειτουργική κοινωνική συμπεριφορά, η οποία είναι η ανικανότητα να σχηματιστούν ποιοτικές και έμπιστες κοινωνικές σχέσεις (Whang, LS, Lee, S., Chang, Γ. 2003). Άλλες έρευνες ορίζουν τη συμπεριφορά αυτή ως κοινωνικό άγχος, το οποίο είναι άβολο με την παρουσία άλλων, και τα υψηλότερα ποσοστά κοινωνικού άγχους ήταν συσχετίσμένα θετικά με υψηλότερα επίπεδα χρήσης του διαδικτύου (Hardie, Ε., Tee, ΜΟΥ, 2007). Το Internet παρέχει ένα ασφαλέστερο περιβάλλον και υποστήριξη των ανθρώπων με κοινωνικό άγχος, επιτρέποντας έτσι αυτό το χαρακτηριστικό του να θεωρηθεί ως ανεξάρτητος προγνωστικός δείκτης της υπερβολικής χρήσης του Διαδικτύου (Hardie, Ε., Tee, ΜΟΥ, 2007). Ευρήματα της μελέτης μας δείχνουν ότι στο ψυχοκοινωνικό προφίλ του IA εφήβου περιλαμβάνονται συναισθηματικά προβλήματα, όπως άγχος, φοβίες, εμμονές, μελαγχολία, θυμός, καταθλιπτικά συμπτώματα, άρνηση σχολείου, έλλειψη κινήτρων, χαμηλή αυτοεκτίμηση, αδύναμες κοινωνικές δεξιότητες, απάθεια και συναισθηματική ανωριμότητα. Μια άλλη μελέτη σχετικά με τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας υποδηλώνει ότι οι υπερ-χρήστες του internet υποφέρουν από χαμηλή αυτοεκτίμηση και συστολή, είναι εσωστρεφείς και καταδεικνύουν χαρακτηριστικά κοινωνικής απόσυρσης (Yang, CK, Choe, BM, Baity, Μ., Lee, JH, Cho, JS Yang, CK

δυσλειτουργική κοινωνική συμπεριφορά/κοινωνικό άγχος απουσία των αδελφών δυσλειτουργική κοινωνική συμπεριφορά/κοινωνικό άγχος Ανάγκη των γονέων για ξεκούραση! Η εξυπηρέτηση της ομοιόστασης της οικογένειας – αποφυγή διαμάχης ή κινητοποίηση των δυνάμεών της Εθιστικός χαρακτήρας του διαδικτύου – διαδραστικότητα Συννοσηρότητα με κατάθλιψη, κοινωνική φοβία, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, διαταραχές αυτιστικού φάσματος, εξάρτηση από ψυχοτρόπες ουσίες, σωματικές αναπηρίες και νοσήματα - 80% Οριοθέτηση: Η χωρισμένη, χωρίς προσωπικά ενδιαφέροντα μητέρα, με τον γιο που συμμετείχε σε όλες τις αποφάσεις και τη στήριζε συναισθηματικά Όσο περισσότερο χρόνο, τόσο ο χαρακτήρας του παιδιού στο παιχνίδι αυξάνει τις δυνάμεις του-ταυτόχρονα με άλλους παίκτες

Οτιδήποτε αυτοκαταστροφικό, ίσως είναι μία έκκληση για βοήθεια! Οτιδήποτε υπερβολικό ή επικίνδυνο κάνουν τα παιδιά, ίσως είναι το σύμπτωμα: Πίσω από αυτά μπορεί να βρίσκεται η απουσία νοήματος, η έλλειψη καναλιών επικοινωνίας. Οτιδήποτε αυτοκαταστροφικό, ίσως είναι μία έκκληση για βοήθεια!

Τι λέει η έρευνα για τους Έλληνες εφήβους Έρευνα σε εφήβους (Μ.Ο. 15 έτη, Αττική) 1% συμπτώματα εθισμού 12,8% κατάσταση πριν τον εθισμό Αγόρια>Κορίτσια Παιχνίδια, chat rooms , πορνογραφικές σελίδες Θετικές συσχετίσεις με: Δυσλειτουργικές σχέσεις με τους συνομήλίκους – ΔΕΠΥ – Παραβατικότητα Πιθανότητα έναρξης από την πρώιμη εφηβεία (10- 14) Άλλες έρευνες: Έλληνες φοιτητές: 13% - Η χρήση για πληροφορίες, υπηρεσίες, εκπαίδευση κτλ. δεν προκαλεί συνήθως εθισμό Χαμηλότερα ποσοστά από άλλες ευρωπαϊκές ή ασιατικές χώρες

Τι προσφέρει σε αυτά τα παιδιά το διαδίκτυο; Ελεύθερη έκφραση Τη δυνατότητα να «ζήσουν» τη ζωή ενός ιδανικού χαρακτήρα να αισθανθούν τη χαρά της επίτευξης, χωρίς μακροπρόθεσμους στόχους να νιώσουν ότι ανήκουν σε μια ομάδα - να καταπολεμήσουν τη μοναξιά τους να κεντρίσουν το ενδιαφέρον των άλλων και να ξεφύγουν από τη δύσκολη πραγματικότητα την οποία, ίσως, βιώνουν

Ο ρόλος του σχολείου

Αποφυγή «παρκαρίσματος» στο Εργαστήριο Στο σχολείο: Ανάδειξη και αξιοποίηση των δυνατοτήτων του διαδικτύου για εκπαίδευση, επικοινωνία και κοινωνικές παρεμβάσεις Αποφυγή «παρκαρίσματος» στο Εργαστήριο Εντοπισμός σημαδιών υπερβολικής χρήσης - συνεργασία Ενημέρωση των γονέων για το φαινόμενο και τα σημεία αναγνώρισης – συμμαχία! Παραπομπή γονέων σε ειδικούς Σήμερα: Εκπαίδευση από μεγαλύτερα παιδιά ή συμμαθητές,κυρίως στα ιντερνετ καφε Πρόγραμμα we care-εκμάθηση αγγλικών μέσω skype-Φιλώτας-vake Το stardoll, το lol και το εργαστήριο πληροφορικής

Τι μπορώ να κάνω ως γονιός;;;

Η πρόληψη

Τι αποφεύγω…

Δεν παρουσιάζω το διαδίκτυο ως δαίμονα - Δεν απαγορεύω άκριτα τη χρήση του Θυμός, πρόσβαση από αλλού ανεξέλεγκτα -ιντερνετ καφέ- ψέματα - ΄κλοπή χρημάτων εκτός ααπ΄ωφέλεια «Η μαμά σου κι εγώ ανακαλύψαμε ότι μπλογκάρεις. Δεν ξέρουμε τι πάει να πει αυτό, αλλά θα θέλαμε να σταματήσεις.»

Δε χρησιμοποιώ ο ίδιος/η ίδια αλόγιστα το διαδίκτυο ή άλλες νέες τεχνολογίες! Μιχαλάκη, στο΄χω πει χίλιες φορές: Μη σε ξαναδώ να πιάνεις υπολογιστή! Η μητέρα και το κινητό κατά την επίσκεψη – Οι γονείς πρότυπα και ως προς την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου

Ακόμη…. Δε χρησιμοποιώ το διαδίκτυο ως κύριο μέσο επιβράβευσης ή τιμωρίας Δεν υπερτονίζω επιτυχίες του παιδιού στο διαδικτυακό παιχνίδι Δε χρησιμοποιώ το διαδίκτυο ως φτηνή babysitter! Δεν περιμένω να φτάσει το παιδί στο κατώφλι της υπερβολικής χρήσης «Ο γιόκας μου 2000 νίκες στο LOL!» : 3500 ώρες από τη ζωή του Ο πατέρας και το λάπτοπ στις διακοπές, παρότι στη θεραπεία είχε συμφωνηθεί ο γιος να απέχει-βόλεμα

…και τι ΚΑΝΩ Πιάνω δουλειά από την πρώτη επαφή του παιδιού με το διαδίκτυο! Εδραιώνω σχέση εμπιστοσύνης – φροντίζω το παιδί να με ενημερώνει για οτιδήποτε το προβληματίζει σε σχέση με το διαδίκτυο - συζητάμε Ενημερώνομαι προσωπικά για το διαδίκτυο Η αντίστροφη κοινωνικοποίηση: ζητώ τη βοήθεια του παιδιού - δε δείχνω ότι ξέρω τα πάντα Συζητώ ψύχραιμα για τους κινδύνους-χρησιμοποιώ παραδείγματα Ανέβασμα στην ιστοσελίδα του ΣΣΝ δραστηριοτήτων από Ματθαίο Καργάκη Θες να παίξουμε μαζί αυτό το παιχνίδι; Εδώ μιλάτε και μ΄άλλους ανθρώπους;

http://www.wildwebwoods.org/

Ε, άστο το παιδί να παίξει λίγο ακόμα!!! Ανακαλύπτω μαζί με το παιδί τις ωφέλιμες και ψυχαγωγικές χρήσεις του διαδικτύου Διαμορφώνουμε μαζί εβδομαδιαίο πρόγραμμα και ξεκάθαρους, λογικούς κανόνες για τη χρήση του διαδικτύου Οι κανόνες αφορούν: Α) χρόνο ενασχόλησης Β) εφαρμογές Γ) χώρο Οι κανόνες τηρούνται, σε συμφωνία με τον άλλο γονέα Επιβραβεύω Ε, άστο το παιδί να παίξει λίγο ακόμα!!! Σαββατοκύριακο για παιχνίδια; Τι παιχνίδια παίζουν τα παιδιά σας; Γνωρίζετε; LOL: Βία-εγκληματίας στη Νορβηγία-Κορέα παιδιά απόπειρα φόνου-απόπειρες να το κλείσουν-αδύνατον Second life: οίκοι ανοχής, playground με παιδιά που κάνουν σεξ, φυλάκιση και βασανιστήρια από αστυνομία Stardoll:Chat, Αύξηση στήθους, προσεγγίσεις από παιδόφιλους San Andreas: Φόνοι γιαγιάδων

Κι επειδή η κατάχρηση είναι μάλλον το σύμπτωμα… Φροντίζω να έχει το παιδί πολλαπλές ευχάριστες δραστηριότητες στο σπίτι κι έξω από αυτό – σχεδιασμός προγρ/τος ελεύθερου χρόνου Το βοηθώ στην ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων του και στην επίλυση προβλημάτων – χωρίς πίεση, χωρίς να το υποκαθιστώ Φροντίζω το συγκινησιακό κλίμα στην οικογένεια-δίνω χώρο για έκφραση συναισθημάτων Περνώ ποιοτικό χρόνο με το παιδί Φροντίζω την αυτοεκτίμησή του Θέτω από κοινού όρια και φροντίζω για την τήρησή τους-μαζί με τον άλλο γονέα Οι ενοχικοί γονείς αδυνατούν να βάλουν όρια Ο Μάκης και το παιδί του. Τι γίνεται όταν ΔΕΠ-Υ; Η Πόπη

Οι προτεινόμενοι χρονικοί περιορισμοί Ημερήσιος επιτρεπόμενος χρόνος οθόνης (screen time) για παιδιά και εφήβους : Δύο (2) ώρες Bright Features, Guidelines for Health Supervision of Infants, Children and Adolescents. American Academy of Pediatrics 2008, p: 539-557. 1 ώρα για νήπια – Έως 3 ώρες για μεγαλύτερα παιδιά Έως 10 ώρες την εβδομάδα Η λειτουργικότητα; Το περιεχόμενο; Έφηβος χρήση πάνας

Στόχος: Ο αυτοέλεγχος Ως μέρος της διαδικτυακής ευφυίας

Όταν ανησυχώ…

Οι συνηθισμένες συμπεριφορές Συνεχείς σκέψεις για προηγούμενες ή επόμενες δραστηριότητες στο διαδίκτυο Αυξανόμενη χρήση Επαναλαμβανόμενες ανεπιτυχείς προσπάθειες για έλεγχο ή διακοπή της χρήσης Ανησυχία, κακή διάθεση στις προσπάθειες διακοπής Θυμωμένα κι έντονα ξεσπάσματα προς όσους ανησυχούν ή διεκδικούν χρόνο Ψέματα για το χρόνο της ενασχόλησης Χρήση για αποφυγή προβλημάτων Διακινδύνευση σημαντικών σχέσεων Πτώση της σχολικής επίδοσης Ξενύχτι – καφές ή τονωτικά ποτά Αγγλία: «τρελαμένα από θυμό»-κλήση Αστυνομία

Παραμένω ψύχραιμος/-η! Αποφεύγω: τις δραματικές σκηνές την ολοκληρωτική αποκοπή του παιδιού από το διαδίκτυο

Ζητώ βοήθεια άμεσα! Για συζήτηση σχετικά με τις ανησυχίες μου Για θεραπεία Όσο πιο γρήγορα, τόσο το καλύτερο! Όταν το πρόβλημα εδραιωθεί, άρνηση συνεργασίας, ψέματα, χειριστικότητα και εξαπάτηση γονέων και θεραπευτών, εικόνα εξαρτημένου από ουσίες Άλλα θεραπευτικά προγράμματα: -Βιοϊατρική προσέγγιση-Ο εθισμός στο διαδίκτυο ως εθισμός στον τζόγο: Φαρμακοθεραπεία γα χημική ισορροπία στον εγκέφαλο -Γνωστική-συμπεριφοριστική προσέγγιση-αμοιβές και τιμωρίες Σκίννερ -Αντίστοιχη με θεραπεία διατροφικών διαταραχών: θεραπεία 12 βημάτων για σταδιακή μείωση της συμπεριφοράς -Ψυχοδυναμική προσέγγιση: Ψυχανάλυση-σύνδεση με την παιδική ηλικία -Κίνα: ηλεκτροσόκ διαδικτυακά παιχνίδια Τα περισσότερα προγράμματα θεραπείας που ακολουθούνται είναι μετατροπές προγραμμάτων που ήδη υπάρχουν. Συνήθως μοιάζουν με εκείνα που ακολουθούνται σε προγράμματα άλλων εξαρτήσεων και είναι ανάλογα με την προσέγγιση που ακολουθεί ο κάθε ειδικός θεραπευτής. Κάνοντας το Αντίθετο Στη θεραπεία του εθισμού στο διαδίκτυο η αναδιοργάνωση του πώς διαχειρίζεται κάποιος το χρόνο του είναι πρωταρχικής σημασίας. Για το λόγο αυτό ο κλινικός ιατρός θα πρέπει σε συνεργασία με τον ασθενή του να εξετάσουν τις συνήθειες στη χρήση του διαδικτύου. Ο κλινικός ιατρός λοιπόν οφείλει να ρωτήσει τον ασθενή, (α) Ποιές μέρες της εβδομάδας συνήθως συνδέεσαι στο διαδίκτυο; (β) Ποια ώρα συνήθως ξεκινάς; (γ) Πόση ώρα είσαι online συνήθως; και (δ) Πού χρησιμοποιείς συνήθως τον υπολογιστή;. Στη συνέχεια κι εφόσον έχει αξιολογηθεί η φύση της χρήσης του διαδικτύου που κάνει ο ασθενής, είναι απαραίτητο να δομηθεί ένα νέο ημερήσιο πρόγραμμα για τον ασθενή. Ο σκοπός είναι οι ασθενείς να αλλάξουν την καθημερινότητά τους σε σχέση με τη χρήση του διαδικτύου και να υιοθετήσουν ένα νέο πρότυπο χρήσης σε μια προσπάθεια να σταματήσει ή έστω να περιοριστεί αυτή η online συνήθεια. Για παράδειγμα, εάν ο ασθενής συνηθίζει κάθε πρωί να τσεκάρει τα e-mail του, προτείνεται να αντικατασταθεί αυτό από τον ασθενή με ένα ντους ή ένα πρωινό. Εάν ο ασθενής από την άλλη συνηθίζει να χρησιμοποιεί το διαδίκτυο κυρίως το βράδυ, δημιουργώντας τη συνήθεια να επιστρέφει σπίτι του και αμέσως να κάθεται μπροστά στον υπολογιστή μέχρι το υπόλοιπο της μέρας, ο ιατρός μπορεί να προτείνει στον ασθενή να παρατείνει την σύνδεση του στο διαδίκτυο για μετά το δείπνο και μετά την ώρα των ειδήσεων Εξωτερικός Αναστολέας Μια άλλη απλή τεχνική η οποία μπορεί να ακολουθηθεί είναι να χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα πράγματα που ο ασθενής πρέπει να κάνει ως υποβολείς για να τον βοηθήσουν να αποσυνδεθεί από το διαδίκτυο. Εάν δηλαδή, ο ασθενής πρέπει να πάει στη δουλειά στις 7:30 πμ., μπορεί να του επιτραπεί η σύνδεση στις 6:30, επιτρέποντας έτσι να συνδεθεί στο διαδίκτυο για μία ώρα. Ο κίνδυνος σε αυτή την τεχνική είναι ότι ο ασθενής μπορεί σκόπιμα να αγνοήσει αυτή τη νοητή υπενθύμιση, στην περίπτωση αυτή προτείνεται ένα ξυπνητήρι. Η ώρα που ο ασθενής θα λήξει τη σύνδεση του στο διαδίκτυο θα πρέπει να είναι προκαθορισμένη,το ξυπνητήρι θα ρυθμίζεται σύμφωνα με αυτή και θα τοποθετείται κοντά στον υπολογιστή. Ο χτύπος του ξυπνητηριού θα σημάνει και την λήξη της σύνδεσης. Καθορισμός Στόχων Πολλές φορές η αιτία της αποτυχίας περιορισμού της χρήσης του διαδικτύου βασίζεται στο γεγονός ότι ο χρήστης στηρίζεται σε ένα πολύ φιλόδοξο πλάνο μετρίασης των ωρών σύνδεσης χωρίς όμως να του δίνεται μια εναλλακτική για τον τόσο διαθέσιμο χρόνο Αποχή Κρίνεται σημαντικό ο κλινικός ιατρός να εκτιμήσει εάν κάποια συγκεκριμένη εφαρμογή που επιλέγει όταν είναι συνδεδεμένος στο διαδίκτυο ο ασθενής μπορεί να αναδειχθεί ως η πιο προβληματική (π.χ. δωμάτια συζητήσεων, διαδραστικά παιχνίδια, newsgroups, Παγκόσμιος Ιστός). Εάν αυτής της αναγνωρισμένης ως προβληματικής εφαρμογής η μετρίαση της αποτύχει, η αποχή του ασθενούς από την εφαρμογή αυτή κρίνεται ως η επόμενη κατάλληλη επέμβαση Κάρτες Υπενθύμισης ο ασθενής θα πρέπει να δημιουργήσει μια λίστα με (α) 5 κύρια προβλήματα που δημιουργεί ο εθισμός στο διαδίκτυο, και (β) 5 κύρια πλεονεκτήματα που έχει η μείωση ή η πλήρης αποχή από τη χρήση συγκεκριμένων εφαρμογών Προσωπικός Κατάλογος δραστηριότητες που χρειάστηκε να παραμελήσει ή περιορίσει από τότε που απέκτησε τη συνήθεια της συνεχούς σύνδεσης στο διαδίκτυο Ομάδες Υποστήριξης Οικογενειακή Θεραπεία

Από πού μπορώ να ενημερωθώ Βιβλία «Διαδίκτυο και εφηβεία». Γενική επιμέλεια Άρτεμις Τσίτσικα, εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης «Πώς θα ζήσω με το διαδίκτυο;». Μιχάλης Βαφόπουλος, εκδόσεις Μεταίχμιο «Η Φάρμα του Διαδικτύου». Γ. Κορμάς, Β. Σαμαρά, εκδόσεις Σοκόλη Ιστοσελίδες Ελληνικός Κόμβος Ασφαλούς Διαδικτύου www.saferinternet.gr Μονάδα Εφηβικής Υγείας της Β΄Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Νοσοκομείο Αγλαϊα Κυριακού) www.youth-health.gr Υπουργείο Δημόσιας Τάξης www.ydt.gr, H ιστοσελίδα της Κ. Young για τον εθισμό http://netaddiction.com/ Αναφορά στο ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΝΤΥΠΟ

Πού μπορώ να απευθυνθώ Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων Φλώρινας 2385054571 Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων Φλώρινας 2385054571 Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Φλώρινας 2385046041 Σχολή Γονέων Φλώρινας: 6986560099 80011 80015 - Μονάδα Εφηβικής Υγείας Β΄Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών

Ζήσε με την τεχνολογία όπως θα ήθελες να ζει το παιδί σου Κράτα ενεργή την επικοινωνία με το παιδί Ενημερώσου Μείνε ψύχραιμος Ζήτα βοήθεια

Βιβλιογραφία Ελληνικός Κόμβος Ασφαλούς Διαδικτύου www.saferinternet.gr Βαφόπουλος, Μ. (2012). Πώς θα ζήσω με το διαδίκτυο; Αθήνα: Μεταίχμιο. Κορμάς, Γ. & Δάρα, Μ. (επιμ.) (2011). Συμπεριφορές εξάρτησης στο διαδίκτυο. Εγχειρίδιο για επαγγελματίες στο πλαίσιο του προγράμματος «Αριάδνη». Μαραγκού, Ε. (2012). Κίνδυνοι στο διαδίκτυο για παιδιά και εφήβους: μύθοι και αλήθειες. Παρουσίαση στο πρόγραμμα «Αριάδνη», ΕΚΠΑ . Μονάδα Εφηβικής Υγείας της Β΄Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Νοσοκομείο Παίδων) www.youth- health.gr

Ευχαριστώ για την προσοχή σας