ΤΡ I Α ΤΟΠΙΚ A ΠΡΟΪ O ΝΤΑ ΜΕ ΣΗΜΑΣ I Α ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧ H ΜΑΣ Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Σχολικό έτος Παιδαγωγική ομάδα : Χεριστανίδης Γεώργιος ΠΕ 04 Εμμανουηλίδης Θεόδωρος ΠΕ 07

1. Η εκτεταμένη καλλιέργεια της αμπέλου και του ελαιόδεντρου σε αρκετούς δήμους του Ν. Καβάλας, της πλούσιας παρουσίας των προϊόντων αυτών στο νομό αλλά και η δυνατότητα χρήσης Η / Υ και συλλογής πληροφοριών που αφορούν σ ’ αυτό το θέμα μέσω διαδικτύου. 2. Γνωριμία με περιοχές του νομού μας αλλά και με επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ίδια την περιοχή αλλά και Σχολεία του νομού με αντικείμενο τα αγροτικά - γεωργικά επαγγέλματα.

3. Οι όλο και περισσότερες συζητήσεις τα τελευταία χρόνια για τα τοπικά προϊόντα, την τυποποίησή τους, την παραγωγή επώνυμων προϊόντων με πιστοποίηση. 4. Η δραστηριοποίηση μεμονωμένων παραγωγών αλλά και τοπικών επιχειρήσεων. 5. Η ύπαρξη στο νομό ΕΠΑΛ που έχουν ως αντικείμενο την αγροτική κατεύθυνση και η εξάσκηση μαθητών / τριών στην παραγωγή των συγκεκριμένων προϊόντων.

ΣΚΟΠΟΙ ( ΤΙ ΣΚΟΠΕΎΟΥΜΕ ΝΑ ΠΕΤΎΧΟΥΜΕ ΜΕΤΆ ΤΗΝ ΕΠΊΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΣΤΌΧΩΝ ΠΟΥ ΘΑ ΣΗΜΕΙΩΘΟΎΝ ΠΑΡΑΚΆΤΩ ) ΣΤΌΧΟΙ 1. Η γνωριμία των παιδιών με τις εκτεταμένες καλλιέργειες αμπέλου και ελαιόδεντρου σε διάφορους δήμους του Ν. Καβάλας. 2. Η ενημέρωση των παιδιών για τους τρόπους καλλιέργειας, της επεξεργασίας αλλά και της λήψης των αξιόλογων και εμπορεύσιμων προϊόντων. 3. Η απόκτηση γνώσεων για τα εν λόγω προϊόντα. 4. Η επί τόπου μετάβαση των παιδιών σε αμπελώνες - ελαιώνες, πιεστήρια, οινοποιεία για να γνωρίσουν τη διαδικασία παραγωγής κάθε προϊόντος. 5. Η απόκτηση επιπλέον γνώσεων για τους τρόπους λήψης των προϊόντων από σταφύλια και ελιές 1. Η ευαισθητοποίηση των παιδιών για τα τοπικά προϊόντα και τη σημασία τους στην τοπική οικονομία. 2. Η απόκτηση εμπειριών - γνώσεων στη φύση ( βιωματική μάθηση ) 3. Η δημιουργία ψηφιακού video με την εργασία των παιδιών ( φωτογραφήεις, χώροι επισκέψεων, εντοπισμός προβλημάτων, κλπ ).

1. Επίσκεψη σε φορείς που έχουν πληροφοριακό υλικό ( ΕΠΑΛ Ελευθερούπολης, αγρότες, οινοποιεία, Δήμους στα όρια των οποίων καλλιεργείται η άμπελος και η ελιά ). 2. Επισκέψεις στα Δημοτικά Διαμερίσματα, φωτογραφήσεις, καταγραφή χαρακτηριστικών αλλά και προβλημάτων από την καλλιέργεια της αμπέλου και του ελαιόδεντρου και της λήψης των προϊόντων. 3. Επισκέψεις σε τόπους παραγωγής, διάθεσης, παρουσίασης, καταστήματα πώλησης κλπ.

α/αΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝΤΑΞΗ/ΤΜΗΜΑ Καζαντζίδου ΆνναΑ3 Σπυρίδου ΓεωργίαΑ3 Κεσκεσιάδου ΓεωργίαΑ3 Σπανός ΑναστάσιοςΑ3 Μουρατίδου ΔήμητραΑ3 Καραγιαννοπούλου ΚωνσταντίναΑ3 Χαμαλίδου ΧάιδωΑ3 Κώστα ΧριστίναΑ3 Τανατζής ΔημήτριοςΑ3 Παπάζογλου ΑναστασίαΑ3 Πάσχος ΚωστήςΑ3 Κοϊμτζίδης ΣυμεώνΑ2 Μαγκαφάς ΦώτιοςΑ2 Μαυρόπουλος ΑργύρηςΑ2 Σφατσίρας ΗλίαςΑ2 Τζαμτζής ΣτέλιοςΑ2 Χατζηθεοδοσίου ΧαράλαμποςΑ2

Μια από τις πλέον διαδεδομένες καλλιέργειες στην περιοχή μας καλλιεργούνται με επιτυχία κυρίως στα δυτικά του Νομού Καβάλας από την περιοχή της Νέας Περάμου μέχρι και τα τελευταία όρια του Δήμου Ορφανού προς τον Στρυμώνα ποταμό

μαζί με το ούζο είναι δύο κατοχυρωμένα και πιστοποιημένα στην ευρωπαϊκή ένωση ελληνικά προϊόντα

Και τα δύο είναι αλκοολούχα ποτά των οποίων η παρασκευή στο ξεκίνημα τουλάχιστον είναι κοινή. Βασίζεται στη σύνθλιψη των καρπών δηλαδή των σταφυλιών παλαιότερα σε παραδοσιακά πατητήρια και με σύγχρονες μηχανές σύνθλιψης σήμερα.

Το προϊόν που προκύπτει λέγονται στέμφυλα. Εφόσον θέλουμε να πάρουμε κρασί αποχωρίζουμε με κατάλληλη πίεση τα στερεά υλικά ( κοτσάνια, φλούδια, κουκούτσια, ξένες ύλες ) από τα υγρά. Αν θέλουμε να πάρουμε ούζο ή τσίπουρο αφήνουμε τα στέμφυλα όπως είναι μέσα σε ξύλινα βαρέλια κατά προτίμηση δρύινα σκεπασμένα αλλά όχι σφραγισμένα για να γίνει η ζύμωση για ημέρες, προϊόν αυτής της ζύμωσης είναι η αιθυλική αλκοόλη ή αλλιώς οινόπνευμα από το οποίο βασικά αποτελείται το ούζο και το τσίπουρο.

Μετά τον αποχωρισμό του υγρού μέρους από τα στέμφυλα, το υγρό προϊόν που προκύπτει είναι το πρώιμο κρασί ή αλλιώς μούστος. Είναι γλυκός και θολός γιατί περιέχει ακόμα αιωρούμενα σωματίδια. Μετά από 3 – 5 ημέρες σχηματίζεται κατακάθι στον πυθμένα των δοχείων ή βαρελιών. Ακολουθεί με προσοχή η απομάκρυνση του υγρού μέρους από το κατακάθι ( απολάσπιση ) και ξανατοποθετείται σε νέα βαρέλια, καθαρά για « ωρίμανση ».

Ανάλογα με το πόσο γλυκό ή λιγότερο γλυκό θέλουμε το κρασί το αφήνουμε για περισσότερη « ωρίμανση ». Χρήση ουσιών αναστολέων της διαδικασίας ζύμωσης οπότε « σταματάει » η ζύμωση στο επιθυμητό στάδιο γεύσης που θέλουμε ( γλυκό, ημίγλυκο, ξηρό - μπρούσκο κτλ.) Η περιεκτικότητα σε αλκοόλη των κρασιών είναι 7-15%.

Το μίγμα από στέμφυλα που έχουμε στα βαρέλια μετά από ημέρες υφίσταται την αλκοολική ζύμωση Τα σάκχαρα των σταφυλιών μετατρέπονται σε αιθυλική αλκοόλη Τα στέμφυλα « οδηγούνται » στη συσκευή απόσταξης, στο « καζάνι » όπως λένε στα χωριά, και τοποθετούνται σ ’ ένα δοχείο σε φωτιά όχι ιδιαίτερα δυνατή.

Μη έχοντας διέξοδο οδηγούνται μέσω ενός σωλήνα που συνδέει το πρώτο δοχείο μ ’ ένα δεύτερο το οποίο στην ουσία είναι ένα « λαβυρινθοειδές » δοχείο συνήθως από λαμαρίνα, βυθισμένο μέσα σε δεξαμενή νερού η οποία λειτουργεί ως ψυκτήρας των ατμών που οδηγούνται μέσα στο λαβύρινθο του δεύτερου δοχείου.

 Οι ατμοί λόγω του ψυχρού νερού υγροποιούνται και από ειδικό στόμιο του λαβύρινθου συγκεντρώνονται με μορφή σταγόνων στην αρχή και ως συνεχής ροή αργότερα σε ένα τρίτο δοχείο.  Το νερό στον ψυκτήρα πρέπει σταδιακά να αντικαθίσταται - ανανεώνεται ώστε να είναι συνεχώς δροσερό.  Κατά την παραγωγή του ούζου και του τσίπουρου μπορούμε να προσθέσουμε σπέρματα γλυκάνισου, μάραθου ή και άλλων αρωματικών υλών ή αιθέριων ελαίων οπότε το ούζο ή το τσίπουρου αποκτάει χαρακτηριστική οσμή και γεύση.

Προϊόν που προκύπτει από τους ελαιοφόρους αδένες της ελιάς. Η ελιά είναι ένα ιδιαίτερα διαδεδομένο δένδρο, γνωστό από την αρχαιότητα ( παραστάσεις σε αμφορείς κτλ ).

Το προϊόν σε τελάρα ή τσουβάλια οδηγείται στα ε λαιοτριβεία όπου γίνεται η ζύγιση, πλύσιμο, σύνθλιψη του ελαιοκαρπού και στη συνέχεια μάλαξη ώσπου να βγει το λάδι στην επιφάνεια. Ακολούθως το προϊόν φυγοκεντρίζεται και με τον τρόπο αυτό διαχωρίζεται το λάδι από το νερό, τα τσόφλια, τον πυρήνα κτλ. Κάθε χρόνο από το Νοέμβριο μέχρι τον Ιανουάριο σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας γίνεται η συλλογή του καρπού ( χειροσυλλογή, δίχτυα, εργαλεία )

Το λάδι μέσω ειδικών σωληνώσεων απομακρύνεται, φιλτράρεται, συσκευάζεται σε δοχεία και είναι έτοιμο για κατανάλωση. Τα νερά και τα σχετικά υποπροϊόντα αποχωρίζονται και ειδικά τα στερεά κατάλοιπα ( σπασμένα κουκούτσια, φλούδια κτλ.) μπορούν με κατάλληλη επεξεργασία να δώσουν πυρηνέλαιο.