ΣΕΛΗΝΗ. Ο ΔΟΡΥΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ Λέγεται και φεγγάρι εξαιτίας της ιδιότητάς της να είναι το πιο λαμπρό, για τη Γη, ουράνιο σώμα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Το γεγονός αυτό οφείλεται στη μικρή της απόσταση απ’ τη Γη κι όχι στο μέγεθός της, που είναι ασήμαντο μπροστά στο μέγεθος των άλλων άστρων ή στο ότι έχει το δικό της φως, γιατί είναι γνωστό ότι η Σελήνη είναι ετερόφωτο σώμα. Είναι δορυφόρος της Γης. Ο όγκος της είναι ίσος με το 1/50 του όγκου της Γης, η μάζα της με το 1/80 αυτής της Γης και η βαρύτητά της με το 1/6 αυτής της Γης. Η διάμετρός της είναι 3.480 χμ. Η μέση απόστασή της από τη Γη είναι 360.000 χμ. Η Σελήνη φωτίζεται από τον ήλιο και αντανακλά το φως της προς τον πλανήτη μας.
Η φωτισμένη επιφάνειά της αλλάζει διαρκώς, οπότε έχουμε τις «φάσεις της Σελήνης». Η διάρκεια κάθε πανσελήνου της είναι 29 μέρες, 12 ώρες, 44 λεπτά και 29 δευτερόλεπτα. Το χρονικό αυτό διάστημα λέγεται «συνοδικός μήνας», γιατί κατά τη λήξη του η Σελήνη έρχεται σε σύνοδο με τον ήλιο. Η πλευρά της που είναι γυρισμένη προς τη Γη είναι πάντα η ίδια. Αυτό σημαίνει ότι, όταν κάνει μια περιστροφή γύρω από τον άξονά της, κάνει ταυτόχρονα και μια περιστροφή γύρω από τη γη. Οι δύο αυτές περιστροφές συμπίπτουν χρονικά.
Παράλληλα κάνει και μια τρίτη περιστροφή, μαζί με τη Γη, γύρω από τον Ήλιο. Όταν η Γη παρεμβάλλεται ανάμεσα στον Ήλιο και τη Σελήνη και τα τρία σώματα βρίσκονται στην ίδια ευθεία, τότε η Σελήνη σκεπάζεται από τη σκιά της Γης και γίνεται αόρατη. Το φαινόμενο αυτό λέγεται «ολική έκλειψη της Σελήνης». Αν όμως τα σώματα αυτά δε βρίσκονται στην ίδια ευθεία, αλλά κάποιο ξεφεύγει, τότε έχουμε τη «μερική έκλειψη της Σελήνης».
Είμαστε σε θέση να πούμε με βεβαιότητα ότι η Σελήνη απομακρύνεται από εμάς με ρυθμό τριών εκατοστών το χρόνο. Οι επιστήμονες υπολόγισαν πως σε πενήντα εκατομμύρια χρόνια θα βρίσκεται σε απόσταση 544.000 χμ. από τη Γη και τότε θα σταματήσει τη φυγή της στο άπειρο και θα πλησιάσει και πάλι τη Γη, για να απομακρυνθεί μετά για πάντα. Πριν από 4 δισεκατομμύρια χρόνια περίπου, στην επιφάνεια της Σελήνης έγινε μια ισχυρή κοσμική σύγκρουση και δημιούργησε το μεγαλύτερο κρατήρα του ηλιακού συστήματος. Οι πληροφορίες αυτές προέρχονται από το διαστημόπλοιο Κλεμεντάιν που στην αρχή του 1994 τέθηκε σε τροχιά για δύο μήνες γύρω από τη Σελήνη.
Όλες οι γεωλογικές διαμορφώσεις που παρατηρούμε στην επιφάνειά της σχηματίστηκαν από κοσμικές προσκρούσεις τεράστιων μετεωριτών πριν από εκατομμύρια χρόνια. Το πιο εντυπωσιακό όμως στον τοπογραφικό χάρτη της Σελήνης είναι μια καταβύθιση τεραστίων διαστάσεων. Πρόκειται για τον κρατήρα Νότιο Πόλο Άιτκεν, τον μεγαλύτερο και βαθύτερο όλου του ηλιακού συστήματος. Το βύθισμα αυτό έχει διάμετρο 2.500 χμ. (όσο η απόσταση Παρίσι- Μόσχα) και ο πυθμένας βρίσκεται σε βάθος 8 χμ.
Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι ο μετεωρίτης που δημιούργησε τον κρατήρα αυτόν προσέκρουσε πλαγίως στην επιφάνεια της Σελήνης, ανασκάπτοντας δισεκατομμύρια τόνους χώματος, δημιουργώντας ένα βουνό ύψους 8 χμ. Η κοσμική αυτή σύγκρουση δημιουργήθηκε πιθανότητα από μετεωρίτη τεραστίων διαστάσεων, διαμέτρου περίπου 200 χμ. Αν ένα τέτοιο ουράνιο σώμα προσέκρουε στην επιφάνεια της Γης, αυτό θα σήμαινε το τέλος του ανθρώπινου είδους.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ Ανάμεσα στα υπόλοιπα άστρα που τρεμοσβήνουν στο νυχτερινό ουρανό, ξεχωρίζει, σε πολύ μικρότερη απόσταση, ο αιώνιος σύντροφος της Γης: η Σελήνη. Ίσως πολλές φορές, παρατηρώντας το φεγγάρι, έχουμε αναρωτηθεί αν υπάρχει ζωή σ’ αυτό, ή τι είναι αυτές οι σκοτεινές επιφάνειες τις οποίες εύκολα αναγνωρίζουμε πάνω στην επιφάνειά του. Έχουμε όμως ποτέ αναρωτηθεί πώς και πότε δημιουργήθηκε η Σελήνη και πώς τελικά κατέληξε να είναι δορυφόρος της Γης; Η απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα δεν είναι εύκολη. Για αιώνες, αποτελεί ένα πρόβλημα που δεν έχει λυθεί. Μέχρι στιγμής, έχουν αναπτυχθεί διάφορες θεωρίες, οι σημαντικότερες από τις οποίες παρουσιάζονται συνοπτικά παρακάτω.
Μια πιο απλή εξήγηση για το δορυφόρο της Γης είναι η βαρυτική έλξη. Βαρυτική έλξη Μια πιο απλή εξήγηση για το δορυφόρο της Γης είναι η βαρυτική έλξη. Η Σελήνη μπορεί να σχηματίστηκε σε κάποιο άλλο τμήμα του Ηλιακού μας συστήματος. Καθώς η Σελήνη κινούνταν κάποια στιγμή κοντά στη Γη, η έλξη της Γης την προσέλκυσε και την κράτησε σε τροχιά. Οι αστροναύτες των αποστολών «Απόλλων» στην επιφάνεια της Σελήνης, έφεραν στη Γη πετρώματα από έξι διαφορετικές θέσεις προσσελήνωσης. Ένα σοβιετικό διαστημόπλοιο-ρομπότ μετέφερε μικρότερα δείγματα σεληνιακού εδάφους από τρεις άλλες περιοχές της Σελήνης.
Θεωρία της διάσπασης Σύμφωνα με τη θεωρία της διάσπασης, στο μακρινό παρελθόν η Γη περιστρεφόταν γύρω από τον άξονά της με πολύ μεγάλη ταχύτητα. Ήταν τόσο μεγάλη αυτή η ταχύτητα, ώστε ένα μέρος του πλανήτη άρχισε να εξογκώνεται. Αυτό το εξόγκωμα τελικά αποχωρίστηκε από τη Γη και σχημάτισε τη Σελήνη, που περιφέρεται γύρω από τη Γη, και τον Άρη, που κινείται έξω από το πεδίο βαρύτητας της Γης
Η επικρατέστερη θεωρία για τη γένεσή της, είναι αυτή της κοσμικής σύγκρουσης, που αναφέρεται σε μια γιγαντιαία καταστροφή. Όταν η Γη ήταν πολύ νέα, μπορεί να συγκρούστηκε με έναν πλανήτη στο μέγεθος του Άρη, με αποτέλεσμα να εκτιναχθούν φλεγόμενα πετρώματα που συνενώθηκαν αργότερα και αποτέλεσαν τη Σελήνη. Καθώς συνέχισαν να πέφτουν στην επιφάνειά της κομμάτια από βράχους, σχηματίστηκαν οι κρατήρες. Η Σελήνη ποτέ δεν είχε ηφαίστεια, αλλά από το εσωτερικό της διέφευγε λάβα που σχημάτισε τις μεγάλες σκοτεινές πεδιάδες που φαίνονται από τη Γη σαν πρόσωπο ανθρώπου. Είναι ένας νεκρός, χωρίς ατμόσφαιρα και χιλιοκτυπημένος κόσμος.
που βρίσκονταν το ένα κοντά στο άλλο και έγιναν έτσι μόνιμο ζεύγος. Η θεωρία της περιστασιακής σύμπτυξης Αυτή η θεωρία υποστηρίζει πως σμήνη κοσμικών σωματιδίων που συμπτύχθηκαν από τη βαρύτητα, σχημάτισαν δύο σώματα, τη Γη και τη Σελήνη, που βρίσκονταν το ένα κοντά στο άλλο και έγιναν έτσι μόνιμο ζεύγος.