Επανεκτίμηση της πρόσβασης και συντήρηση μέσω των δευτερευόντων αποθετηρίων: ανάγκες, υποσχέσεις και ευκαιρίες Βασισμένη στην εργασία: “Reevaluating Access and Preservation Through Secondary Repositories: Needs, Promises and Challenges” Dean Reberge, Michael Fegan and Mark Kornbluh 310 Audiotorium MATRIX Michigan State University East Lansing MI USA

Αποθετήριο (1) Συλλογή διακεκριμένων ψηφιακών αντικειμένων Συλλογή διακεκριμένων ψηφιακών αντικειμένων Συλλογή διατήρησης της παραγωγής μιας πολυακαδημαϊκής κοινότητας Συλλογή διατήρησης της παραγωγής μιας πολυακαδημαϊκής κοινότητας Σύνολο υπηρεσιών, διαχείρισης και διάδοσης του ψηφιακού υλικού του ιδρύματος Σύνολο υπηρεσιών, διαχείρισης και διάδοσης του ψηφιακού υλικού του ιδρύματος

Αποθετήριο (2) Συλλογή μαθησιακών αντικειμένων Συλλογή μαθησιακών αντικειμένων Παροχή υπηρεσιών πρόσβασης σε Παροχή υπηρεσιών πρόσβασης σε  μαθησιακά αντικείμενα  ψηφιακό, εκπαιδευτικό υλικό  πληροφορίες δικτύου ή διαδικτύου Πηγή - μέσο παροχής ηλεκτρονικής μάθησης, πληροφοριών και υλικού Πηγή - μέσο παροχής ηλεκτρονικής μάθησης, πληροφοριών και υλικού

Πλεονεκτήματα Αποθετηρίου Άμεση συγκέντρωση παραγόμενης γνώσης Άμεση συγκέντρωση παραγόμενης γνώσης Παροχή νέων υπηρεσιών Παροχή νέων υπηρεσιών Προώθηση των υπηρεσιών του Ιδρύματος Προώθηση των υπηρεσιών του Ιδρύματος Συνεργασία με άλλους φορείς ή και οργανισμούς Συνεργασία με άλλους φορείς ή και οργανισμούς Μακρόχρονη διατήρηση υλικού Μακρόχρονη διατήρηση υλικού

Χαρακτηριστικά Αποθετηρίου Υλικό Υλικό  διδακτορικές διατριβές, μελέτες, υλικό διδασκαλίας, ψηφιακές εικόνες, βίντεο, βιβλία, ανακοινώσεις συνεδρίων  διδακτορικές διατριβές, μελέτες, υλικό διδασκαλίας, ψηφιακές εικόνες, βίντεο, βιβλία, ανακοινώσεις συνεδρίων  ψηφιακό υλικό  ψηφιακό υλικό  ψηφιοποιημένο υλικό  ψηφιοποιημένο υλικό Στόχος Στόχος  διδακτικός,  διδακτικός,  ερευνητικός,  ερευνητικός,  διαχείριση γνώσης,  διαχείριση γνώσης,  ηλεκτρονική δημοσίευση  ηλεκτρονική δημοσίευση

Μαθησιακό αντικείμενο Ψηφιακός, επαναχρησιμοποιούμενος πόρος για την υποστήριξη της μάθησης Ψηφιακός, επαναχρησιμοποιούμενος πόρος για την υποστήριξη της μάθησης Άθροισμα ενός ή περισσότερων ψηφιακών πόρων που ενσωματώνει τα μεταδεδομένα τους και αναπαριστά μια εκπαιδευτική ενότητα Άθροισμα ενός ή περισσότερων ψηφιακών πόρων που ενσωματώνει τα μεταδεδομένα τους και αναπαριστά μια εκπαιδευτική ενότητα Οποιαδήποτε οντότητα, η οποία με την βοήθεια της τεχνολογίας, χρησιμοποιείται για παραπομπή σε κάποια άλλη οντότητα Οποιαδήποτε οντότητα, η οποία με την βοήθεια της τεχνολογίας, χρησιμοποιείται για παραπομπή σε κάποια άλλη οντότητα

Η σημερινή πραγματικότητα (1) Οργανισμοί πολιτιστικής κληρονομιάς έχουν εστιάσει για την πρόσβαση και την συντήρηση στα αποθετήρια Οργανισμοί πολιτιστικής κληρονομιάς έχουν εστιάσει για την πρόσβαση και την συντήρηση στα αποθετήρια Εκατομμύρια αντικειμένων τίθενται στην διάθεση του ευρέος κοινού πλέον Εκατομμύρια αντικειμένων τίθενται στην διάθεση του ευρέος κοινού πλέον Φοιτητές έχουν πρόσβαση σε ένα πλήθος πλούσιων και ποικίλων μέσων (φωτογραφίες, εθνογραφικές μελέτες, βίντεο κλπ.) Φοιτητές έχουν πρόσβαση σε ένα πλήθος πλούσιων και ποικίλων μέσων (φωτογραφίες, εθνογραφικές μελέτες, βίντεο κλπ.) Διάρκεια πληροφοριών  επαναχρησιμοποίηση, συνδυασμός, χτίσιμο σύνθετων ψηφιακών αντικειμένων Διάρκεια πληροφοριών  επαναχρησιμοποίηση, συνδυασμός, χτίσιμο σύνθετων ψηφιακών αντικειμένων

Σημερινή πραγματικότητα (2) Πλαίσιο μετατροπής ψηφιακών βιβλιοθηκών: Πλαίσιο μετατροπής ψηφιακών βιβλιοθηκών:  υποστήριξη συνεργασίας  υποστήριξη συνεργασίας  εξέλιξη εργαλείων → παρουσία υλικού με σκοπό την εξυπηρέτηση του χρήστη  εξέλιξη εργαλείων → παρουσία υλικού με σκοπό την εξυπηρέτηση του χρήστη  εύκολα εργαλεία – αυτοματοποίηση διαδικασιών  εύκολα εργαλεία – αυτοματοποίηση διαδικασιών  ικανότητα χρηστών ανάκτησης σύνθετων αντικειμένων  ικανότητα χρηστών ανάκτησης σύνθετων αντικειμένων  προσεκτική ανάλυση στόχων και αναγκών των χρηστών  προσεκτική ανάλυση στόχων και αναγκών των χρηστών  υποστήριξη κατάρτισης και εκπαίδευσης του  υποστήριξη κατάρτισης και εκπαίδευσης του  ο ρόλος των αποθετηρίων  ο ρόλος των αποθετηρίων

«Παράδειγμα» μετακίνησης Η ερευνητική κοινότητα αναγνωρίζει ότι οι καινοτόμες κατευθύνσεις είναι απαραίτητες για την ώθηση της έρευνας στη → συντήρηση και στη διοίκηση των Ψ/Αντικειμένων Η ερευνητική κοινότητα αναγνωρίζει ότι οι καινοτόμες κατευθύνσεις είναι απαραίτητες για την ώθηση της έρευνας στη → συντήρηση και στη διοίκηση των Ψ/Αντικειμένων Η πρόσβαση στις δικτυακές πηγές έχει βελτιωθεί ΟΜΩΣ Η πρόσβαση στις δικτυακές πηγές έχει βελτιωθεί ΟΜΩΣ Ψ/βιβλ/κες και αρχεία → δύσχρηστα για μαθητές και αρχάριους χρήστες Ψ/βιβλ/κες και αρχεία → δύσχρηστα για μαθητές και αρχάριους χρήστες Οι πρακτικές διάδοσης των βιβλ/κών και των αρχείων δυσκολεύουν→ χρήση των πηγών Οι πρακτικές διάδοσης των βιβλ/κών και των αρχείων δυσκολεύουν→ χρήση των πηγών

Οι προκλήσεις των μεταδεδομένων

Δεδομένα - Δυνατότητες (1) Η Ψ/βιβλ/κη → παραγωγή έργου, επέκταση δημιουργίας, αποθήκευση και διασπορά Ψ/Αντικειμένων Η Ψ/βιβλ/κη → παραγωγή έργου, επέκταση δημιουργίας, αποθήκευση και διασπορά Ψ/Αντικειμένων Πρόκληση για Ψ/βιβλ/κη → περίοδος ικανότητας στήριξης των Ψ/Α Πρόκληση για Ψ/βιβλ/κη → περίοδος ικανότητας στήριξης των Ψ/Α Μεγαλύτερος παράγοντας κόστους στην ψηφιακή συντήρηση → ανθρώπινη εργασία Μεγαλύτερος παράγοντας κόστους στην ψηφιακή συντήρηση → ανθρώπινη εργασία ΠΩΣ τα μεταδεδομένα μπορούν να πραγματοποιήσουν την επαναχρησιμοποίηση των ΠΩΣ τα μεταδεδομένα μπορούν να πραγματοποιήσουν την επαναχρησιμοποίηση των συλλογή των αποθετηρίων συλλογή των αποθετηρίων

Δεδομένα – δυνατότητες (2) Οι διαδικασίες → δημιουργούν και δουλεύουν με Ψ/Αντικείμενα → ευκολότερες, αυτοματοποιημένες Οι διαδικασίες → δημιουργούν και δουλεύουν με Ψ/Αντικείμενα → ευκολότερες, αυτοματοποιημένες Η ειδίκευση είναι έξω από το πεδίο πολλών πολιτιστικών ινστιτούτων και Ψ/βιβλ/κών Η ειδίκευση είναι έξω από το πεδίο πολλών πολιτιστικών ινστιτούτων και Ψ/βιβλ/κών Οι πρακτικές φτιάχνουν μια δύσκολη, στην κατανόηση, γλώσσα μέσα στο πλαίσιο της χρήσης Οι πρακτικές φτιάχνουν μια δύσκολη, στην κατανόηση, γλώσσα μέσα στο πλαίσιο της χρήσης Η δυσκολία εύρεσης υλικού οδήγησε → ανάπτυξη του LEARNING OBJECT M/D Η δυσκολία εύρεσης υλικού οδήγησε → ανάπτυξη του LEARNING OBJECT M/D

Δεδομένα – Δυνατότητες (3) Μέσω των εκπ/κών Μ/Δ οι εκπαιδευτικοί → βρίσκουν και χρησιμοποιούν εκπ/κό υλικό Μέσω των εκπ/κών Μ/Δ οι εκπαιδευτικοί → βρίσκουν και χρησιμοποιούν εκπ/κό υλικό Αποθετήρια αντικειμένων μάθησης→ συλλογή αντικειμένων ανεξάρτητων από άλλες Ψ/Β, συλλογή αναθεωρημένων συνδέσεων Αποθετήρια αντικειμένων μάθησης→ συλλογή αντικειμένων ανεξάρτητων από άλλες Ψ/Β, συλλογή αναθεωρημένων συνδέσεων Οι ερευνητές έχουν αναγνωρίσει τα προβλήματα καταγραφής των Ψ/Αντικειμένων Οι ερευνητές έχουν αναγνωρίσει τα προβλήματα καταγραφής των Ψ/Αντικειμένων Ο Dublin Core εξετάζει το πρόβλημα → διευκρινίζει ένα σύνολο Μ/Δ Ο Dublin Core εξετάζει το πρόβλημα → διευκρινίζει ένα σύνολο Μ/Δ

Δεδομένα – Δυνατότητες (4) Ενισχύει την έρευνα και την ευρετηρίαση των Ψ/Αντικειμένων Ενισχύει την έρευνα και την ευρετηρίαση των Ψ/Αντικειμένων Προσφέρει τα αναγκαία μεταδεδομένα για την δημιουργία των Δ/Α Προσφέρει τα αναγκαία μεταδεδομένα για την δημιουργία των Δ/Α

Οι προκλήσεις σχολιασμού των ρεόντων μέσων (1) Τα πολυμέσα και οι συλλογές του Ψ/Α είναι υποχρησιμοποιούμενα στην εκπαίδευση και στην έρευνα → ο χειρισμός εργαλείων χρειάζεται γνωστική προσπάθεια και χρόνο Τα πολυμέσα και οι συλλογές του Ψ/Α είναι υποχρησιμοποιούμενα στην εκπαίδευση και στην έρευνα → ο χειρισμός εργαλείων χρειάζεται γνωστική προσπάθεια και χρόνο Το υλικό της Ψ/Β απαιτεί ανάλυση και ερμηνεία Το υλικό της Ψ/Β απαιτεί ανάλυση και ερμηνεία Διανεμημένο μοντέλο → ευκολότερη πρόσβαση, μεγαλύτερη σειρά κριτηρίων αναζήτησης Διανεμημένο μοντέλο → ευκολότερη πρόσβαση, μεγαλύτερη σειρά κριτηρίων αναζήτησης

Οι προκλήσεις σχολιασμού των ρεόντων μέσων (2) Έχει αναγνωριστεί η σημασία των παραγόμενων από τον χρήστη σχολιασμών και η ανάπτυξη οντολογιών Έχει αναγνωριστεί η σημασία των παραγόμενων από τον χρήστη σχολιασμών και η ανάπτυξη οντολογιών Προγράμματα σχολιασμών εστιάζουν σε συγκεκριμένους τομείς (γλωσσολογία, γεωγραφία) Προγράμματα σχολιασμών εστιάζουν σε συγκεκριμένους τομείς (γλωσσολογία, γεωγραφία) Σχόλια και παρατηρήσεις ειδικευμένα λόγω επιπέδου χρηστών Σχόλια και παρατηρήσεις ειδικευμένα λόγω επιπέδου χρηστών

Οι προκλήσεις σχολιασμού των ρεόντων μέσων (3) Η πληροφορία των Δ/Α → χρήση για πρωτεύουσα ταξινόμηση και συντήρηση Η πληροφορία των Δ/Α → χρήση για πρωτεύουσα ταξινόμηση και συντήρηση Τα Π/Α υπεύθυνα για → την συντήρηση, τη διαχείριση και τη μακροχρόνια πρόσβαση Τα Π/Α υπεύθυνα για → την συντήρηση, τη διαχείριση και τη μακροχρόνια πρόσβαση

MATRIX- MEDIA(1) Εφαρμογή εξυπηρέτησης Δ/Α Πανεπιστημίου Michigan→ δικτυακό εργαλείο → διευκολύνει τον σχολιασμό, την οργάνωση του κειμένου Εφαρμογή εξυπηρέτησης Δ/Α Πανεπιστημίου Michigan→ δικτυακό εργαλείο → διευκολύνει τον σχολιασμό, την οργάνωση του κειμένου Δουλεύει με δικτυακό φυλλομετρητή → χρησιμοποιώντας σελιδοδείκτη Δουλεύει με δικτυακό φυλλομετρητή → χρησιμοποιώντας σελιδοδείκτη Ο χρήστης βρίσκει ένα Ψ/Αντικείμενο → ο σελιδοδείκτης ψάχνει, βρίσκοντας το κατάλληλο Ψ/Δ→ το φορτώνει σε έναν σχολιαστή Ο χρήστης βρίσκει ένα Ψ/Αντικείμενο → ο σελιδοδείκτης ψάχνει, βρίσκοντας το κατάλληλο Ψ/Δ→ το φορτώνει σε έναν σχολιαστή

MATRIX- MEDIA (2) Μέρη των μέσων → απομονώνονται → για ακριβέστερη και λεπτομερή εργασία Μέρη των μέσων → απομονώνονται → για ακριβέστερη και λεπτομερή εργασία Προσφέρει εργαλεία → για να τοποθετηθούν τα δεδομένα σε αντιπαράθεση Προσφέρει εργαλεία → για να τοποθετηθούν τα δεδομένα σε αντιπαράθεση Δεν αποθηκεύει το Ψ/Αντικείμενο Δεν αποθηκεύει το Ψ/Αντικείμενο

Δ/Α και η δυνατότητα των Π/Α

Ρόλος – χαρακτηριστικά Δ/Α (1) Παρέχει τέσσερα επίπεδα πληροφόρησης χρήσης των Ψ/Αντικειμένων Παρέχει τέσσερα επίπεδα πληροφόρησης χρήσης των Ψ/Αντικειμένων  ποια κομμάτια αρχείων είναι περισσότερο αξιοποιημένα  ποια κομμάτια αρχείων είναι περισσότερο αξιοποιημένα  τι χρησιμοποιείται  τι χρησιμοποιείται  ποιος ο χρήστης του Ψ/Αντικειμένου  ποιος ο χρήστης του Ψ/Αντικειμένου  ποιος ο σκοπός χρήσης του Δ/Α  ποιος ο σκοπός χρήσης του Δ/Α Δ/Αρχεία → παράγουν άμεσα λίστα Ψ/Αντικειμένων → χρήση από Π/Α Δ/Αρχεία → παράγουν άμεσα λίστα Ψ/Αντικειμένων → χρήση από Π/Α επιτρέπουν τον χωρισμό των Ψ/Αντικειμένων επιτρέπουν τον χωρισμό των Ψ/Αντικειμένων

Ρόλος – χαρακτηριστικά Δ/Α (2) Δείχνουν σε ποια μέρη των Ψ/Αντικειμένων οι χρήστες έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση Δείχνουν σε ποια μέρη των Ψ/Αντικειμένων οι χρήστες έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση Μπορούν να αποθηκεύσουν χρονικά αποτυπώματα και σημάδια διαστάσεων Μπορούν να αποθηκεύσουν χρονικά αποτυπώματα και σημάδια διαστάσεων Περιέχουν πληροφόρηση → τροφοδότηση Π/Α για το κτίσιμο πυλών Ψ/Αντικειμένων → σχετίζονται με ανάγκες πληθυσμιακών ομάδων Περιέχουν πληροφόρηση → τροφοδότηση Π/Α για το κτίσιμο πυλών Ψ/Αντικειμένων → σχετίζονται με ανάγκες πληθυσμιακών ομάδων Δίνουν στα Π/Α μια ματιά → πως χρησιμοποιούνται τα αποθέματα τους Δίνουν στα Π/Α μια ματιά → πως χρησιμοποιούνται τα αποθέματα τους

Ρόλος – χαρακτηριστικά Δ/Α (3) Προσφέρουν προτάσεις και συνδέσμους σε Ψ/Αντικείμενα, αποθηκευμένα σε άλλα Π/Α Προσφέρουν προτάσεις και συνδέσμους σε Ψ/Αντικείμενα, αποθηκευμένα σε άλλα Π/Α Επιδρούν στην συντήρηση των έργων Επιδρούν στην συντήρηση των έργων Προσφέρουν παραγωγικές περιοχές για μεγαλύτερη έρευνα και ανάπτυξη Προσφέρουν παραγωγικές περιοχές για μεγαλύτερη έρευνα και ανάπτυξη Μπορούν να εγείρουν γνώση για τις ανάγκες της ψηφιακής συντήρησης Μπορούν να εγείρουν γνώση για τις ανάγκες της ψηφιακής συντήρησης Προσελκύουν βιβλ/κες, Πανεπιστήμια Προσελκύουν βιβλ/κες, Πανεπιστήμια Επενδύουν στην Ψ/Σ και πρόσβαση Επενδύουν στην Ψ/Σ και πρόσβαση

Δευτερεύοντα αποθετήρια και Μ/Τ (1) Παρέχουν άφθονα εκτεταμένα Μ/Δ αναφερόμενα σε Ψ/Αντικείμενα Παρέχουν άφθονα εκτεταμένα Μ/Δ αναφερόμενα σε Ψ/Αντικείμενα Μ/Δ→ δημιουργία χρηστών → επιπρόσθετα κριτήρια για έρευνα με λέξη – κλειδί Μ/Δ→ δημιουργία χρηστών → επιπρόσθετα κριτήρια για έρευνα με λέξη – κλειδί Στα Δ/Α τα Μ/Δ→ χρήση από ερευνητή ειδικών Ψ/Αντικειμένων Στα Δ/Α τα Μ/Δ→ χρήση από ερευνητή ειδικών Ψ/Αντικειμένων Αυξάνουν τα Μ/Δ μέσω μιας εξατομικευμένης μεθόδου αναζήτησης πληροφοριών Αυξάνουν τα Μ/Δ μέσω μιας εξατομικευμένης μεθόδου αναζήτησης πληροφοριών Θέτουν ερωτήματα λειτουργίας των Μ/Δ Θέτουν ερωτήματα λειτουργίας των Μ/Δ

Δευτερεύοντα αποθετήρια και Μ/Τ (2) Τα Δ/Α τεκμηριώνουν και συντηρούν την έννοια ενός αντικειμένου Τα Δ/Α τεκμηριώνουν και συντηρούν την έννοια ενός αντικειμένου Τα Μ/Δ ακολουθούν την ζωή ενός Ψ/Α Τα Μ/Δ ακολουθούν την ζωή ενός Ψ/Α Συντήρηση των Μ/Δ θίγεται από: Συντήρηση των Μ/Δ θίγεται από:  την εύκαμπτη ψηφιακή αρχιτεκτονική αντικειμένου και αποθετηρίου (FEDORA)  την εύκαμπτη ψηφιακή αρχιτεκτονική αντικειμένου και αποθετηρίου (FEDORA)  την ανάπτυξη προτύπου κωδικοποίησης και μετάδοσης Μ/Δ (METS)  την ανάπτυξη προτύπου κωδικοποίησης και μετάδοσης Μ/Δ (METS)

Συμπεράσματα (1) Τα URIs → σημαντική πηγή για τα Δ/Α Τα URIs → σημαντική πηγή για τα Δ/Α Τα Ψ/Αρχεία και οι Βιβλ/κες εμποδίζουν την επανα - πρόσβαση στα Ψ/Αντικείμενα Τα Ψ/Αρχεία και οι Βιβλ/κες εμποδίζουν την επανα - πρόσβαση στα Ψ/Αντικείμενα Δ/Α→ αποθηκεύουν ένα μοναδικό URI→ επιτρέπει την πρόσβαση στο Ψ/Αντικείμενο Δ/Α→ αποθηκεύουν ένα μοναδικό URI→ επιτρέπει την πρόσβαση στο Ψ/Αντικείμενο Απαραίτητη η έρευνα και η τυποποίηση → βοήθεια → κατανόηση αντικειμένων από τους χρήστες και συντήρηση πληροφοριών από τα Δ/Α Απαραίτητη η έρευνα και η τυποποίηση → βοήθεια → κατανόηση αντικειμένων από τους χρήστες και συντήρηση πληροφοριών από τα Δ/Α

Συμπεράσματα (2) Τυποποίηση Μ/Δ των Δ/Α → σημαντική για την ανταλλαγή Μ/Δ μεταξύ των εργαλείων των Δ/Α αλλά και μεταξύ Δ/Α και Π/Α Τυποποίηση Μ/Δ των Δ/Α → σημαντική για την ανταλλαγή Μ/Δ μεταξύ των εργαλείων των Δ/Α αλλά και μεταξύ Δ/Α και Π/Α Είναι ουσιαστικό να παραχθεί μια ευεργετική σχέση ανάμεσα σε Π/Α και Δ/Α Είναι ουσιαστικό να παραχθεί μια ευεργετική σχέση ανάμεσα σε Π/Α και Δ/Α Χρήσιμο τα Δ/Α να έχουν πρόσβαση και να ενσωματώνουν μικρά κομμάτια Μ/Δ από Π/Α Χρήσιμο τα Δ/Α να έχουν πρόσβαση και να ενσωματώνουν μικρά κομμάτια Μ/Δ από Π/Α Τα Δ/Α αποτελούν οργανικές, μεταβαλλόμενες οντότητες Τα Δ/Α αποτελούν οργανικές, μεταβαλλόμενες οντότητες

Συμπεράσματα (3) Οι χρήστες αναθεωρούν τους σχολιασμούς, περιορίζουν την πρόσβαση ή επιτρέπουν πολλά επίπεδα πρόσβασης Οι χρήστες αναθεωρούν τους σχολιασμούς, περιορίζουν την πρόσβαση ή επιτρέπουν πολλά επίπεδα πρόσβασης Πως θα συντηρηθούν τα μεταβαλλόμενα δεδομένα που δημιουργούνται από τους χρήστες? Πως θα συντηρηθούν τα μεταβαλλόμενα δεδομένα που δημιουργούνται από τους χρήστες? Πρέπει να συντηρηθούν όλες οι αλλαγές? Πρέπει να συντηρηθούν όλες οι αλλαγές? Οι αλλαγές γίνονται σημαντικά κομμάτια των πληροφοριών που περιγράφουν την εξέλιξη των Ψ/Αντικειμένων? Οι αλλαγές γίνονται σημαντικά κομμάτια των πληροφοριών που περιγράφουν την εξέλιξη των Ψ/Αντικειμένων?