ΤΟΜΕΣ
ΣΤΟΧΟΙ: Με τη συμπλήρωση της ενότητας αυτής ο/η μαθητής/τρια πρέπει: Να αναγνωρίζει τη σημασία της τομής. Να επιλέγει τη θέση των επιπέδων τομής. Να σχεδιάζει και να συμβολίζει τα επίπεδα τομής σε ορθογραφικές και ισομετρικές προβολές. Να σχεδιάζει τομές στερεών σε ορθογραφική προβολή, όταν δίνονται τα επίπεδα τομής.
ΓΕΝΙΚΑ Αντικείμενα τα οποία είναι συμπαγή, ή χωρίς σημαντικές λεπτομέρειες στο εσωτερικό τους, απεικονίζονται ικανοποιητικά σε ορθογραφική προβολή και οι εσωτερικές τους λεπτομέρειες παρουσιάζονται με διακεκομμένη γραμμή. Όταν όμως το εσωτερικό του αντικειμένου είναι πολύπλοκο τότε οι διακεκομμένες γραμμές στην ορθογραφική προβολή του δυνατόν να δημιουργήσουν σύγχυση και λανθασμένη αντίληψη για το σχήμα και τις διαστάσεις του αντικειμένου. Σε αυτές τις περιπτώσεις θεωρείται ότι το αντικείμενο κόβεται από ένα επίπεδο, κατακόρυφο ή οριζόντιο ή κεκλιμένο προς ένα προβολικό επίπεδο. Το μέρος του αντικειμένου μεταξύ του παρατηρητή και του επιπέδου τομής θεωρείται ότι αφαιρείται, ώστε να είναι δυνατό η παρατήρηση του εσωτε-ρικού του αντικειμένου.
ΓΕΝΙΚΑ (συνέχεια)
ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΜΗΣ Οι θέσεις των επιπέδων τομής πρέπει να επιλέγονται με κριτήριο το εσωτερικό σχήμα του αντικειμένου, ώστε οι τομές που θα προκύψουν να παρέχουν όσο το δυνατό περισσότερες πληροφορίες για τις διαστάσεις και τη μορφή του. Για κάθε αντικείμενο σχε-διάζονται τόσες τομές όσες θεωρούνται απαραίτητες για να δίνεται πλήρης εικό-να όλων των λεπτομερειών του αντικει-μένου. Τα επίπεδα τομής σημειώνονται πάνω στις όψεις του αντικειμένου. Ο συμβολισμός γίνεται με αξονική γραμμή σε όλο το ενδιάμεσο μήκος του επιπέ-δου και χοντρή γραμμή στα άκρα του.
ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΜΗΣ (συνέχεια) Στο μέσο των χοντρών γραμμών φέρουμε τόξα που τα βέλη τους βρίσκονται πάνω στη γραμμή. Τα τόξα αυτά έχουν πάχος όσο το πάχος των γραμμών στα άκρα του επιπέδου τομής και τα βέλη είναι ευδιάκριτα. Τα τόξα δηλώνουν την κατεύθυνση παρατήρησης του αντικειμένου. Το μέρος του αντικειμένου που βρίσκεται στην αντίθετη κατεύθυνση από τα τόξα θεωρείται ότι δεν υπάρχει. Η τομή προσδιορίζεται με κεφαλαία γράμματα γραμμένα δίπλα στην εξωτερική πλευρά των τόξων. Κάτω από την όψη του αντικειμένου που σχεδιάστηκε σε τομή γράφουμε με κεφαλαία γράμματα ΤΟΜΗ και συνέχεια τα γράμματα που ορίζουν την τομή π.χ. ΤΟΜΗ Α-Α.
ΓΡΑΜΜΟΣΚΙΑΣΗ Σημείωση: Η γραμμοσκίαση χρησιμοποιείται για να γίνουν καταφανείς οι τομές. Η γραμμοσκίαση γίνεται με λεπτές γραμμές οι οποίες έχουν κλίση 45˚ ως προς τον άξονα ή προς την κύρια εξωτερική γραμμή της τομής. Η απόσταση μεταξύ των γραμμών εξαρτάται από το μέγεθος της επιφάνειας που τέμνεται και την κλίμακα σχεδίασης. Είναι σημαντικό, για την τελική παρουσίαση του σχεδίου, η διαγράμμιση να είναι ομοιόμορφη, να αγγίζει της περιμετρικές γραμμές της επιφάνειας και να έχει το σωστό πάχος. Όταν το πάχος της επιφάνειας που τέμνεται είναι πολύ μικρό δεν γραμμοσκιάζεται αλλά μαυρίζεται ολόκληρο. Σημείωση: Σαν γενική αρχή, νευρώσεις χυτών, κοχλίες, περικόχλια, άξονες, ακτίνες τροχών, παράκυκλοι (ροδέλλες), σφήνες, πείροι, καρφιά, σφαιρίδια και κυλινδρίσκοι τριβέων, δόντια οδοντωτών τροχών κ.λ.π δε γραμμοσκιάζονται στη διαμήκη τομή.
ΓΡΑΜΜΟΣΚΙΑΣΗ (συνέχεια)
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ ΤΟΜΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΕ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ Στο παράδειγμα του σχήματος δίπλα φαίνεται η ορθογραφική προβολή του αντικειμένου σε τομή Α – Α και στο δεύτερο παράδειγμα φαίνεται η ορθογραφική προβολή του αντικειμένου σε τομή Β – Β. Δίνεται το στερεό αντικείμενο σε ορθογραφική καθώς και η θέση του επιπέδου τομής Α – Α στην κάτοψη. Σχεδιάζουμε την ορθογραφική προβολή του αντικειμένου. H σχεδίαση γίνεται με ελαφριές γραμμές
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ ΤΟΜΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΕ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ (συνέχεια) Ορίζουμε το επίπεδο τομής Α – Α στην κάτοψη, οπότε καθορίζουμε το τμήμα που πρέπει να αγνοήσουμε. Σχεδιάζουμε την πρόσοψη του αντι- κειμένου παρατηρώντας το αντικεί- μενο από τη θέση Α – Α προς την κατεύθυνση των τόξων. Οι επιφά- νειες της πρόσοψης που τέμνονται από το επίπεδο τομής Α– Α σχεδιά- ζονται με χοντρή γραμμή ενώ οι άλλες παραμένουν σε όψη και σχεδιάζονται με λεπτή γραμμή. Η πλάγια όψη σχεδιάζεται αγνοώ- ντας το τμήμα που αφαιρείται.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ ΤΟΜΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΕ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ (συνέχεια) Το τμήμα που αφαιρείται μπορεί να σχεδιάζεται με εντελώς λεπτή συνεχή γραμμή στην κάτοψη και την πλάγια όψη. Το κολοβό μέρος σχεδιάζεται κανονικά με συνεχή κύρια γραμμή. Στις περιπτώσεις που δίνεται το αντι-κείμενο σε αξονομετρική (ισομετρική) προβολή και η θέση του επιπέδου τομής, σχεδιάζουμε το αντικείμενο σε ορθογραφική προβολή, και ορίζουμε το επίπεδο τομής στη δοσμένη θέση. Σχεδιάζουμε την τομή ακολουθώντας την ίδια πορεία εργασίας (σχήμα δίπλα)
ΗΜΙΤΟΜΗ Συμμετρικά σχήματα μπορεί να σχεδιαστούν με το μισό μέρος σε κανονική όψη και το άλλο μισό σε τομή.
ΜΕΡΙΚΗ ΤΟΜΗ Μερική τομή μπορεί να σχεδιαστεί όταν πλήρης ή ημιτομή δεν μπορεί να σχεδιαστεί ή όταν θέλουμε να δείξουμε κάποια λεπτομέρεια σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο του αντικειμένου. Η διακοπή της μερικής τομής δείχνεται με μια συνεχή λεπτή ακανόνιστη γραμμή (με ελεύθερο χέρι).