Η ΥΒΡΙΣ ΣΤΗΝ ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ Η ΥΒΡΙΣ ΣΤΗΝ ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΑΠΌ ΤΙΣ ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ ΤΗΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΠΑΠΑΣΤΑΜΑΤΗ ΑΡΓΥΡΩ ΚΑΙ ΡΑΝΤΖΑ ΣΟΦΙΑ

Άτη: Νοητική συσκότιση, τύφλωση του νου που οδηγεί στη ύβρι Η ΥΒΡΙΣ: ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΕΚΔΗΛΩΝΕΤΑΙ ΩΣ ΑΛΑΖΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΥΠΕΡΟΠΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ. Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΥΝΗΘΩΣ ΚΑΤΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΑΠΌ ΤΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΟΧΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ ΚΑΙ ΟΔΗΓΕΙΤΑΙ ΣΤΑΔΙΑΚΑ ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΆ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΟΥ ΗΘΙΚΟΥ ΚΑΙ ΘΕΪΚΟΥ ΝΟΜΟΥ H ύβρις είναι σημαντική έννοια, η κλίμακα της οποίας ακολουθεί την εξής πορεία: Άτη: Νοητική συσκότιση, τύφλωση του νου που οδηγεί στη ύβρι Ύβρις: Υπέρβαση των ανθρωπίνων δυνατοτήτων και προσβολή του θείου, γεγονός που προκαλεί τη νέμεσι. Νέμεσις: Θεϊκή οργή που οδηγεί στην τιμωρία του θνητού. Τίσις: Θεϊκή τιμωρία.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ Ο Οδυσσέας διέπραξε ύβρη προσβάλλοντας το θεό Ποσειδώνα. Στη ραψωδία ι απευθύνεται στον Κύκλωπα Πολύφημο λέγοντάς του χαρακτηριστικά τα εξής:<<Άμποτε να μπορούσα να κόψω για καλά και τη ζωή και την πνοή σου, και έτσι τυφλό στον κάτω κόσμο να σε στείλω γιατί το μάτι σου κανείς δεν θα γιατρέψει, καν ο Κοσμοσείστης>>.

ΟΙ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ Στο νησί του Ήλιου, ενώ γνωρίζουν ότι δεν πρέπει να αγγίξουν τα ιερά ζώα του θεού, τελικά «έφαγαν τα βόδια του υπέρλαμπρου ήλιου» και αυτός για να τους τιμωρήσει «τους άρπαξε του γυρισμού τη μέρα».

ΜΝΗΣΤΗΡΕΣ Η ύβρις των μνηστήρων ήταν οι ανούσιες πράξεις τους. Κατά τη διάρκεια της απουσίας του Οδυσσέα καταχράστηκαν την περιουσία του που φυσικά δεν τους ανήκε και πολιορκούσαν διαρκώς την Πηνελόπη, γιατί την ήθελαν για γυναίκα τους. Για αυτούς τους λόγους και τιμωρήθηκαν (μνηστηροφονία). Χαρακτηριστική είναι η φράση του Ευρύμαχου (ένας από τους μνηστήρες): «να μη σώσει όποιος με τη βία αρπάζει ξένο βιος».

ΑΙΓΙΣΘΟΣ Ο Αίγισθος ήταν πρώτος εξάδελφος του Αγαμέμνονα. Κατά την απουσία του Αγαμέμνονα στην Τροία, ο Αίγισθος έγινε εραστής της γυναίκας του της Κλυταιμνήστρας και γι’ αυτό τον λόγο τον σκότωσε την ώρα του γυρισμού παρ’ όλες τις προειδοποιήσεις των θεών. Έτσι τιμωρήθηκε από τον γιο του Αγαμέμνονα Ορέστη.

ΒΑΛΛΕΡΕΦΟΝΤΗΣ Ο Βελλερεφόντης είναι ήρωας της Ελληνικής μυθολογίας. Αναφέρεται ως γιος του βασιλιά της Κορίνθου Γλαύκου, και έγγονος του Σίσυφου, και της Ευρυνόμης. Μετά το φόνο του Βέλλερου εξορίζεται από την Κόρινθο και καταφεύγει στην γειτονική Τύρινθα, στην αυλή του βασιλέα Προίτου. Εκεί η βασίλισσα Σθενέβοια τον ερωτεύεται. Ο Βελλερεφόντης την αποκρούει και εκείνη τον κατηγορεί στον σύζυγό της, Προίτο. Θέλοντας να τον απομακρύνει από την Τίρυνθα, ο βασιλέας Προίτος τον στέλνει στον πεθερό του Ιοβάτη, βασιλιά της Λυκίας στην Δυτική Μικρά Ασία μαζί με ένα κλειστό γράμμα, στο οποίο εκείνος παράγγειλε στον πεθερό να σκοτώσει τον Βελλερεφόντη.

Τότε ο βασιλέας Ιοβάτης του αναθέτει τρεις επικίνδυνες αποστολές: 1 Τότε ο βασιλέας Ιοβάτης του αναθέτει τρεις επικίνδυνες αποστολές: 1. Να αντιμετωπίσει τους Σόλυμους, ληστρικό λαό, στα ανατολικά σύνορα του βασιλείου της Λυκίας. Αυτοί νικήθηκαν από τον ήρωα. 2. Να αντιμετωπίσει τις Αμαζόνες, το θρυλικό πολεμοχαρή λαό της Μικράς Ασίας που τον αποτελούσαν μόνον γυναίκες. Επίσης και αυτές τις συνέτριψε. 3. Να αντιμετωπίσει την Χίμαιρα, ένα φοβερό τέρας που το εμπρόσθιο μέρος του ήταν λέοντας και το οπίσθιο ήταν δράκοντας. Ο Βελλερεφόντης ιππεύοντας τον Πήγασο, φτερωτό άλογο από την πηγή Πειρήνη της Κορίνθου, κατάφερε να την σκοτώσει.

Τέλος αφού εξόντωσε και επιφανείς Λύκιους που του έστησαν ενέδρα με διαταγή του Ιοβάτη επέστρεψε θριαμβευτής στην Λυκία, όπου ο βασιλέας αναγκάστηκε να του προσφέρει την θυγατέρα του Αμφίκλεια ως σύζυγο καθώς και τη διαδοχή του βασιλείου. Πλήρης από έπαρση για την δύναμή του, ο Βελλερεφόντης αποφασίζει με το φτερωτό άλογό του να ανέβει στον Όλυμπο και να ανακαλύψει την κατοικία των θεών. Τότε ο Δίας, εξοργισμένος από το θράσος του, του έριξε κεραυνό με αποτέλεσμα ο Βελλερεφόντης να πέσει από το άλογό του και να μείνει ανάπηρος, χάνοντας τόσο την βασιλική αρχή όσο και τον Πήγασο. Ο ήρωας εγκαταλείπει την Μικρά Ασία και επιστρέφει στην Ελλάδα, όπου περιπλανάται φτωχός και δυστυχισμένος.

Η ΧΙΜΑΙΡΑ

ΝΙΟΒΗ Η Νιόβη ήταν θυγατέρα του Τάνταλου και της Δίας, αδελφή του Πέλοπα και γυναίκα του Αμφίονα, που μαζί του απόκτησε εφτά γιους και εφτά κόρες. Επειδή καυχήθηκε ότι είναι ανώτερη από τη Λητώ, που είχε μόνο δύο παιδιά - τον Απόλλωνα και την Άρτεμη - η Λητώ για να την εκδικηθεί, ζήτησε από τα δικά της να σκοτώσουν τα παιδιά της Νιόβης. Ο Απόλλωνας σκότωσε τα αρσενικά και η Άρτεμις τα θηλυκά. Γλίτωσαν μόνο ένας γιος και μια κόρη, ο Αμφίονας και η Χλωρίδα. Τότε η Νιόβη απαρηγόρητη κατέφυγε στη Σίπυλο, πόλη της Μικράς Ασίας. Εκεί παρακάλεσε τους θεούς και την μεταμόρφωσαν σε πέτρα, απ' όπου συνεχώς τρέχει νερό - τα δάκρυα της.

ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ Η πιο σημαντική και ουσιαστική ομοιότητα που υπάρχει στις παραπάνω περιπτώσεις είναι ότι όλοι οι βασικοί ήρωες των κειμένων διέπραξαν ύβρη. Όλοι πρόσβαλλαν τους θεούς, συμπεριφέρθηκαν αλαζονικά και στο τέλος τιμωρήθηκαν για τις πράξεις τους.

ΔΙΑΦΟΡΕΣ Η διαφορά είναι ο τρόπος που ο καθένας έφτασε σε αυτή την υπέρβαση του μέτρου, αλλά και η τιμωρία του που τους επιβλήθηκε.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ Ο βασιλιάς της Ιθάκης μετά την άλωση της Τροίας προσπαθεί να φτάσει στην πατρίδα του. Ο Ποσειδώνας όμως δεν τον αφήνει γιατί ο Οδυσσέας τύφλωσε το γιο του Πολύφημο και διέπραξε ύβρη. Ύστερα από πολλές περιπέτειες και ταλαιπωρίες και αφού χάνει όλους τους συντρόφους και τα καράβια του καταφέρνει να φτάσει στην Ιθάκη, όπου κι εκεί έχει να αντιμετωπίσει τους μνηστήρες, που διεκδικούν το παλάτι και τη γυναίκα του. Αυτή είναι η τελευταία δοκιμασία. Με τη βοήθεια της Αθηνάς πετυχαίνει να πάρει πίσω ό,τι του ανήκει και τελικά να ζήσει ευτυχισμένος με την οικογένειά του.

ΒΑΛΛΕΡΟΦΟΝΤΗΣ Ο μυθολογικός ήρωας καταφέρνει μετά από πολλές περιπέτειες να γίνει βασιλιάς. Η εξουσία όμως και η δύναμη που αποκτά τον μετατρέπουν σε αλαζόνα. Πιστεύει ότι μπορεί να φτάσει τους θεούς και να ανακαλύψει την κατοικία τους στον Όλυμπο. Η έπαρσή του εξοργίζει το Δία που τον κεραυνοβολεί, τον κάνει να πέσει από το άλογό του και τον αφήνει ανάπηρο. Η τιμωρία για την ύβρη που διέπραξε είναι πολύ σκληρή. Χάνει τα πάντα: την εξουσία, τον Πήγασο. Τελικά έρχεται στην Ελλάδα και φτωχός και δυστυχισμένος περιπλανιόταν για όλη του τη ζωή.

ΝΙΟΒΗ Είχε μια ευτυχισμένη οικογένεια. Όμως το γεγονός ότι είχε πολλά παιδιά δεν την έκανε απλά να καμαρώνει γι’ αυτά, αλλά αντίθετα να υπερηφανεύεται και να κομπάζει. Έτσι προκαλεί τη Λητώ που έχει μόνο δύο παιδιά κι εκείνη την εκδικείται σκοτώνοντάς τα. Ο πόνος της είναι αβάσταχτος, αφού δέχεται την πιο σκληρή τιμωρία που μπορεί να υποστεί άνθρωπος και πολύ περισσότερο μία μάνα. Γι’αυτό και παρακαλά τους θεούς να τη γλιτώσουν από το μαρτύριο. Εκείνοι τη λυπούνται και την μεταμορφώνουν σε πέτρα από την οποία αναβλύζει πάντα τρεχούμενο νερό, που συμβολίζει τα δάκρυά της για το χαμό των παιδιών της.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΌ ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ ΠΗΓΕΣ: ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ – ΥΒΡΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ – ΚΕΙΜΕΝΑ – ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΕΙΚΟΝΕΣ (ΜΗΧΑΝΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ GOOGLE)