Χαράλαμπος Κιουρτσίδης Προϊστάμενος Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας

Όλες οι Περιφέρειες μπορούν να έχουν ένα ρόλο στην οικονομία της γνώσης, μέσα από τον εντοπισμό συγκριτικών πλεονεκτημάτων σε συγκεκριμένους τομείς, όπου η Έρευνα και η Καινοτομία πρέπει να εστιαστούν για να διαφοροποιήσουν τις τοπικές οικονομίες Ένα βήμα πριν την Έξυπνη Εξειδίκευση

Τι είναι η Έξυπνη Εξειδίκευση Μια στρατηγική προσέγγιση της οικονομικής ανάπτυξης μέσα από στοχοθετημένη στήριξη της Έρευνας & Καινοτομίας. Κάθε προσπάθεια για Έξυπνη Εξειδίκευση πρέπει να συνοδεύεται από ενεργές πολιτικές Ανοικτής Καινοτομίας (Open Innovation) Μια διαδικασία που αναπτύσσει ένα όραμα, εντοπίζει συγκριτικά πλεονεκτήματα, θέτει στρατηγικές προτεραιότητες και μεγιστοποιεί το δυναμικό ανάπτυξης μιας Περιφέρειας, με την χρήση των εργαλείων της Κοινωνίας της Γνώσης, ανεξάρτητα από το προφίλ της (ανεπτυγμένο ή μη, με χαρακτηριστικά υψηλής τεχνολογίας ή όχι)

Τι διαφοροποιεί την Έξυπνη Εξειδίκευση από την μέση στρατηγική Καινοτομίας Η Έξυπνη Εξειδίκευση δεν εξετάζει μόνο τυπικά ζητήματα έρευνας & δεξιοτήτων αλλά μελετά το σύνολο των στοιχείων σε μια περιφέρεια (η άλλο γεωγραφικό χώρο) όπως γεωγραφική θέση, πληθυσμιακή δομή, κλίμα, φυσικούς πόρους αλλά και θέματα ζήτησης όπως κοινωνικές ανάγκες, δυνητικοί πελάτες, καινοτομία στον δημόσιο τομέα. Ουσιαστικά, ενθαρρύνει μια περιφέρεια να ενώσει την μοναδική τοπική τεχνογνωσία της με τις παραγωγικές δυνατότητες της Η Έξυπνη Εξειδίκευση δεν είναι μια απόφαση top – down (από πάνω προς την βάση) αλλά αναπτύσσεται και εφαρμόζεται ως μια δυναμική διαδικασία ανάδειξης της επιχειρηματικότητας, όπου διαφορετικά (ως προς τον τομέα/ ή ενδιαφέροντα) μέρη συνεργάζονται, αρμονικά, μεταξύ τους.

Δεν επικεντρώνεται στην παραγωγή νέας γνώσης, πάντα. Βασίζεται στην συγκέντρωση της υφιστάμενης γνώσης και τεχνολογιών, προκειμένου να δημιουργηθεί καινοτομία σε όλες τις πιθανές μορφές όπως καινοτομία σε επίπεδο marketing και οργάνωσης. Η Έξυπνη Εξειδίκευση θέτει προτεραιότητες σε εποχές περιορισμένων πόρων και επικεντρώνει τις επενδύσεις σε συγκριτικά πλεονεκτήματα με σκοπό την συσσώρευση κρίσιμης μάζας με απώτερο στόχο την αριστεία μέσω της διαφοροποίησης της περιφέρειας από άλλες.

Αναπτυξιακό προφίλ Δυτικής Μακεδονίας Η οικονομία της Δυτικής Μακεδονίας αντιμετωπίζει σημαντικές διαρθρωτικές αδυναμίες και έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, αποτέλεσμα των οποίων αποτελεί η αστάθεια των μακροοικονομικών μεγεθών της, το αρνητικό της εμπορικό ισοζύγιο και η ιδιαίτερα υψηλή ανεργία, ειδικά μετά την χρηματοοικονομική κρίση της τελευταίας τριετίας.

Κύρια Χαρακτηριστικά του Παραγωγικού Συστήματος της Δυτικής Μακεδονίας Αδυναμία του συνόλου του παραγωγικού ιστού να απορροφήσει τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης Έλλειψη επενδύσεων (υποδομές ΕΤΑΚ κλπ) Σημαντική εξάρτηση από συμβατικούς κλάδους (κυρίως ενέργεια, γούνα)

Πολύ μικρό μέγεθος επιχειρήσεων Περιορισμένο εύρος κλαδικής εξειδίκευσης

Αποτίμηση αποτελεσμάτων παρεμβάσεων Έρευνας – Τεχνολογικής Ανάπτυξης & Καινοτομίας στην Δυτική Μακεδονία Ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό πόρων για ΕΤΑΚ (<0,5%) σε συνδυασμό με πολύ μικρό αριθμό απασχολούμενων Μικρός αριθμός επιχειρήσεων που συμμετέχουν σε δράσεις Έρευνας & ανεπαρκής συνεργασία μεταξύ ΜΜΕ – εκπαιδευτικών ιδρυμάτων Δυσκολία επιλογής ερευνητικών δράσεων από τον ιδιωτικό τομέα και αδυναμία απορρόφησης πόρων

Αδυναμία επαρκούς σύνδεσης έρευνας – παραγωγής Μη ύπαρξη μόνιμου περιφερειακού μηχανισμού - δομής σχεδιασμού, συντονισμού, πληροφόρησης, προώθησης, μέτρησης και αποτίμησης των αποτελεσμάτων των δράσεων ΕΤΑΚ Μη ύπαρξη μόνιμου μηχανισμού μεγάλης κλίμακας περιφερειακού επιπέδου, υποστήριξης της επιχειρηματικότητας

Ανάπτυξη Στρατηγικής για την Δυτική Μακεδονία Δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος από την ουσιαστική σύνδεση των αναγκών των επιχειρήσεων με την αντίστοιχη στήριξη της Έρευνας & Καινοτομίας Ύπαρξη συγκεκριμένου σχεδίου με καθαρούς στόχους & μετρήσιμα αποτελέσματα (με βάση εμπεριστατωμένη ανάλυση SWOT) Επιλογές : Μικρός αριθμός προτεραιοτήτων με γνώμονα τα ισχυρά πλεονεκτήματα της περιφέρειας και την γενικότερη ένταξη της στα διεθνή δίκτυα παραγωγής (global value chains)

Ουσιαστική εμπλοκή όλων των τοπικών φορέων & παραγόντων με ουσιαστική «οικειοποίηση» της στρατηγικής που ακολουθείται Προσήλωση στον στόχο από τις περιφερειακές αρχές

6 βήματα για την Έξυπνη Εξειδίκευση στην Δυτική Μακεδονία 1 Ανάλυση του δυναμικού της περιφέρειας αναζητώντας τα στοιχεία διαφοροποίησης που θα βασίζονται κυρίως στην καινοτομία. 2 Χάραξη πολιτικής & διαχείρισης της Στρατηγικής για την Έξυπνη Εξειδίκευση. Συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων μερών. 3 Διατύπωση ενός συνολικού οράματος για το μέλλον της Δυτικής Μακεδονίας.

4 Επιλογή προτεραιοτήτων για την Έξυπνη Εξειδίκευση, ορισμός στόχων. 5 Προσδιορισμός της κατάλληλης πολιτικής, σχέδια δράσης και χρονοδιαγράμματα. 6 Ένταξη των κατάλληλων μηχανισμών παρακολούθησης και αξιολόγησης

Παράδειγμα έξυπνης εξειδίκευσης

Ο Τομέας του Τουρισμού στην Δυτική Μακεδονία