Φριτς Χάμπερ (Fritz Haber) 9 Δεκεμβρίου Ιανουαρίου 1934 Πληροφορίες:Βικιπαίδεια Πληροφορίες:Βικιπαίδεια

 Γερμανός χημικός  τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Χημείας (1918) για τη μέθοδό του για τη σύνθεση της αμμωνίας, που οδήγησε στην εύκολη παραγωγή τόσο λιπασμάτων, όσο και εκρηκτικών  θεωρείται πατέρας των χημικών όπλων για σχετικές έρευνες και εφαρμογές του χλωρίου και άλλων δηλητηριωδών αερίων κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

 γεννιέται στο Μπρεσλάου,(σημερινό Βρότσλαβ της Πολωνίας, το οποίο τότε ανήκε στη Γερμανία από γονείς Εβραίους οι οποίοι ανήκαν στις πιο παλιές οικογένειες της πόλης  η μητέρα του πεθαίνει στη γέννα του  ο πατέρας του, είναι γνωστός έμπορος στην πόλη.  πριν αρχίσει ακαδημαϊκή σταδιοδρομία, εργάζεται στις επιχειρήσεις του πατέρα του και στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας στη Ζυρίχη με τον Γέοργκ Λούνγκε.

 σπουδάζει ( ): στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης υπό τον Ρόμπερτ Μπούνσεν, στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης υπό τον Ρόμπερτ Μπούνσεν, στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου με τον Α. Β. Χόφμαν στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου με τον Α. Β. Χόφμαν στο Τεχνικό Κολέγιο του Σαρλότενμπουργκ (σήμερα Πολυτεχνείο του Βερολίνου), όπου είχε δάσκαλο τον Καρλ Λίμπερμαν. στο Τεχνικό Κολέγιο του Σαρλότενμπουργκ (σήμερα Πολυτεχνείο του Βερολίνου), όπου είχε δάσκαλο τον Καρλ Λίμπερμαν.

 Από το 1894 ως το 1911 αναπτύσσει μαζί με τον Καρλ Μπος στο Πανεπιστήμιο της Καρλσρούης τη Μέθοδο Χάμπερ-Μπος, που συνίσταται στην καταλυτική σύνθεση αμμωνίας από υδρογόνο και άζωτο από τον αέρα, σε υψηλή θερμοκρασία και πίεση.  Το 1918 ο Χάμπερ τιμάται με το βραβείο Νόμπελ Χημείας για την εργασία αυτή.

Η Μέθοδος Χάμπερ-Μπος συνιστά ορόσημο στην Ιστορία της βιομηχανικής Χημείας, επειδή ανεξαρτητοποιεί την παραγωγή προϊόντων του αζώτου (λιπασμάτων, εκρηκτικών, κ.ά.) από τα αποθέματα ορυκτών του, ιδίως του νιτρικού νατρίου, που εξορυσσόταν μόνο στη Χιλή (γι' αυτό λέγεται και «νίτρο της Χιλής»).

Η παραγωγή φθηνών νιτρικών λιπασμάτων αποτρέπει την πείνα εξαιτίας του υπερπληθυσμού της Γης. Η παραγωγή νιτρικών λιπασμάτων διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των χημικών όπλων (αερίων) του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου  Μέρος αυτού ήταν και η σχεδίαση και κατασκευή μάσκας αερίου με απορροφητικά φίλτρα.

 Εκτός από την καθοδήγηση των ομάδων παρασκευής χλωρίου και άλλων αερίων για χρήση στον πόλεμο χαρακωμάτων, είναι προσωπικά παρών για να επιβλέπει την ασφαλή για τους Γερμανούς στρατιώτες απελευθέρωση των αερίων κατά του εχθρού. Στον «πόλεμο των χημικών», αντίπαλός του είναι ο Γάλλος χημικός Βικτόρ Γκρινιάρ (βραβείο Νόμπελ 1912).

Το 1901 ο Φριτς Χάμπερ παντρεύεται την Κλάρα Ίμερβαρ και το 1902 αποκτούν ένα γιο, τον Χέρμαν.  Η ίδια (χημικός από τις πρώτες γυναίκες κατόχους διδακτορικού Χημείας στην Ιστορία παγκοσμίως), είναι αντίθετη με την ενασχόληση του συζύγου της με τα δηλητηριώδη αέρια  αυτοκτονεί με το υπηρεσιακό του πιστόλι στον κήπο τους (2 Μαΐου 1915), αντιδρώντας στην επιτόπια παρουσία του συζύγου της κατά την πρώτη επιτυχημένη χρήση χλωρίου στη δεύτερη Μάχη του Υπρ (22 Απριλίου 1915).

 Την ίδια ημέρα ο Χάμπερ αναχωρεί για το Ανατολικό Μέτωπο, για να οργανώσει και να επιβλέψει προσωπικά την απελευθέρωση δηλητηριωδών αερίων κατά των Ρώσων.  είναι υπερήφανος γι' αυτές τις υπηρεσίες που προσέφερε προς την πατρίδα του κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, για τις οποίες εξάλλου και παρασημοφορείται  Επιπλέον, του δίδεται ο βαθμός του λοχαγού από τον Κάιζερ, γεγονός σπάνιο για έναν επιστήμονα μεγάλης ηλικίας.

 Στις μελέτες του πάνω στις επιδράσεις των δηλητηριωδών αερίων, ο Χάμπερ σημειώνει ότι η έκθεση σε χαμηλές συγκεντρώσεις δηλητηριώδους αερίου για μεγάλο χρονικό διάστημα έχει συχνά τα ίδια αποτελέσματα με την έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις του ίδιου αερίου για μικρό χρονικό διάστημα.  Διατυπώνει μια απλή μαθηματική σχέση ανάμεσα στη συγκέντρωση του αερίου και στον χρόνο εκθέσεως που χρειάζεται για να επέλθει θάνατος. Η σχέση αυτή γίνεται γνωστή ως «Κανόνας του Χάμπερ».

 Ο Χάμπερ υπερασπίζεται τα χημικά όπλα λέγοντας, ότι ο θάνατος ήταν θάνατος, ανεξάρτητα από το μέσο που τον επιφέρει.  Κατά τη δεκαετία του 1920, επιστήμονες που εργάζονται στο ινστιτούτο του παράγουν το χημικό προϊόν υδροκυανίου γνωστό ως «Κυκλώνας Β» (Zyklon B), που χρησιμοποιείται ως εντομοκτόνο, και κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στα Ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης.

 Με την άνοδο του αντισημιτισμού στη γερμανική κοινωνία, ο Χάμπερ, που είναι Γερμανοεβραίος, σε μια προσπάθεια να προσαρμοσθεί, γίνεται Χριστιανός.  Παρόλα αυτά, υποχρεούται να φύγει από τη Γερμανία το 1933 εξαιτίας της φυλετικής του ταυτότητας.  ποτέ πια δεν εγκαθίσταται κάπου μόνιμα.

Τα μέλη της οικογένειας του Χάμπερ διαφεύγουν επίσης από τη ναζιστική Γερμανία. Τα μέλη της οικογένειας του Χάμπερ διαφεύγουν επίσης από τη ναζιστική Γερμανία.  Η δεύτερη σύζυγός του Σαρλότ εγκαθίσταται στην Αγγλία με τα δύο τους παιδιά.  Ο γιος του Χέρμαν από την Κλάρα μεταναστεύει στις ΗΠΑ κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και αυτοκτόνησε το  Κάποιοι συγγενείς του πεθαίνουν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.  Ο γιος του Λούντβιχ Φριτς Χάμπερ ( ), γίνεται σημαντικός ιστορικός του χημικού πολέμου και έγραψε το βιβλίο The Poisonous Cloud («Το δηλητηριώδες νέφος») (1986).

 Τον Ιανουάριο 1934, σε ηλικία 65 ετών, απογοητευμένος από την κατασυκοφάντηση των (σημαντικών πραγματικά) επιστημονικών επιτευγμάτων του στην ίδια του την πατρίδα, πεθαίνει από καρδιακή προσβολή σε ένα ξενοδοχείο της Βασιλείας της Ελβετίας.  Η σορός του αποτεφρώνεται και οι στάχτες του θάβονται μαζί με εκείνες της πρώτης του συζύγου, της Κλάρας, στο κοιμητήριο Hornli της Βασιλείας.  Κληροδοτεί τη μεγάλη προσωπική του βιβλιοθήκη στο Ινστιτούτο Sieff.

Λίγοι επιστήμονες είχαν την ενδιαφέρουσα ζωή του Χάμπερ  Καθιστά τη γερμανική γεωργία ανεξάρτητη από τις εισαγωγές νίτρου της Χιλής κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.  Παίρνει το Νόμπελ Χημείας Εκφράζονται διαμαρτυρίες γι' αυτό, εξαιτίας της ενασχολήσεώς του με τον χημικό πόλεμο. Ο ίδιος απαντά ως εξής: τα περισσότερα από τα χρήματα της κληρονομιάς του Άλφρεντ Νόβελ, από τα οποία δίνονται τα βραβεία Νόμπελ, προέρχονται από την εφεύρεση εκρηκτικών και της (πολεμικής) άκαπνης πυρίτιδας. Εκφράζονται διαμαρτυρίες γι' αυτό, εξαιτίας της ενασχολήσεώς του με τον χημικό πόλεμο. Ο ίδιος απαντά ως εξής: τα περισσότερα από τα χρήματα της κληρονομιάς του Άλφρεντ Νόβελ, από τα οποία δίνονται τα βραβεία Νόμπελ, προέρχονται από την εφεύρεση εκρηκτικών και της (πολεμικής) άκαπνης πυρίτιδας.

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ανακαλύπτονται άγνωστα μέχρι τότε στοιχεία για τον Χάμπερ. Με βάση και αυτά συγγράφεται  μία βιογραφία του από τον Ντάνιελ Τσαρλς με τίτλο Master mind: The Rise and Fall of Fritz Haber... (Νέα Υόρκη, εκδ. Ecco, 2005)  μία βιογραφία του Dietrich Stoltzenberg με τίτλο Fritz Haber: Chemist, Nobel Laureate, German, Jew: A Biography (Chemical Heritage Foundation, 2005)  το βιβλίο του Vaclav Smil Enriching the Earth: Fritz Haber, Carl Bosch, and the Transformation of World Food Production (2001) που αφορά στη σημασία της ανακέλυψης της μεθόδου Χάμπερ-Μπος

Επιπλέον πραγματοποιείται η παραγωγή  κινηματογραφικής ταινίας από τον Ελληνοαμερικανό σκηνοθέτη Daniel Ragussis, με τίτλο ‘Haber’ (2008)  θεατρικού έργου από τον Vern Thiessen. Συνίσταται σε στη μυθιστορηματική βιογράφηση που εστιάζεται στη μακρόχρονη φιλική σχέση του με τον Άλμπερτ Αϊνστάιν, (‘Einstein's Gift’/ «Το δώρο του Αϊνστάιν» ). Ο Thiessen περιγράφει τον Χάμπερ ως ένα τραγικό πρόσωπο, με την αρχαιοελληνική σημασία του όρου, που προσπαθεί χωρίς επιτυχία σε όλη του τη ζωή να ξεφύγει από την εβραϊκή του καταγωγή και τα ηθικά διλήμματα των επιστημονικών του ερευνών.

 ραδιοφωνικού θεατρικού έργου, που μεταδίδεται στα πλαίσια της εκπομπής του BBC Radio 4 Afternoon Play στις 16/2/2001 με τίτλο Bread from the Air, Gold from the Sea («Ψωμί από τον αέρα, χρυσάφι από τη θάλασσα») και περιγράφει την ανακάλυψη από τον Χάμπερ της μεθόδου παραγωγής λιπασμάτων (αλλά και εκρηκτικών) από το άζωτο του ατμοσφαιρικού αέρα.

Πηγή  Wikipedia