Ο «εν ψυχρώ» και «εκ προμελέτης» ΦΟΝΟΣ ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ Ο «εν ψυχρώ» και «εκ προμελέτης» ΦΟΝΟΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Η βία αποτέλεσε τον αποφασιστικό εκείνο παράγοντα που – από κάποια ιστορική φάση και μετά – καθόρισε τη λύση των ανθρώπινων αντιθέσεων, σχηματοποίησε εξουσιαστικές σχέσεις και διαμόρφωσε αρχές Δικαίου. Στις πρώτες εξουσιαστικές κοινωνίες η βία στάθηκε το μοναδικό όπλο πειθαναγκασμού εκείνων που απειλούσαν την επιθυμητή για τους κρατούντες «τάξη» και σημαντικότερη εκδήλωσή της υπήρξε η θανάτωση όσων συγκρούονταν με αυτή.

Η θανατική ποινή – μέτρο που στρεφόταν κατά του πολυτιμότερου ανθρώπινου αγαθού , δηλαδή της ίδιας της ζωής – εμφανίστηκε με ποικίλες μορφές (που η μία συναγωνιζόταν την άλλη σε επινοήσεις αγριότητας) και δικαιολογήθηκε, άλλοτε ως μέσω ατομικής ή συλλογικής αυτοάμυνας , άλλοτε ως αντεκδίκηση, άλλοτε ως θεία επιταγή και άλλοτε ως κοινωνική αναγκαιότητα. 1) Οι αρχαιολογικές έρευνες αποδεικνύουν ότι η θανατική ποινή υπήρξε αρκετά «προσφιλής» στους νομοθέτες των ανατολικών λαών:

α) Στις βραχμανικές κοινωνίες της ινδικής χερσονήσου, η θανατική ποινή εμφανίστηκε ως η απόλυτη έκφρασης της Τιμωρίας ,που «κυβερνά το ανθρώπινο γένος και ξαγρυπνά όταν όλα κινούνται». Αναφέρεται , στους νόμους του Μανού, ότι ιδιαίτερα αυστηρή ήταν η τιμωρία όσων προσέβαλαν το θείο ή την εξουσία (λιθοβολισμός, πυρά, πνιγμός ). Μετά την εμφάνιση του Βουδισμού , ο θεσμός της θανατικής ποινής δέχτηκε σοβαρά πλήγματα και προσωρινά καταργήθηκε. β) Στην πολεμική κοινωνία της Βαβυλώνας το Δίκαιο βασίστηκε στην αυστηρότητα των ποινικών νόμων και χαρακτηριστικές είναι οι διατάξεις

του Κώδικα του Χαμουραμπί (18. Αι. π. Χ του Κώδικα του Χαμουραμπί (18. Αι. π.Χ.) που απειλούν με θανατική ποινή πλήθος αδικημάτων (ενώ για άλλα προβλέπει απλώς αποζημίωση). Γενικά , το Βαβυλωνιακό Δίκαιο στήριξε τη θανατική ποινή περισσότερο στην αρχή της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος (σε ότι αφορά τα αδικήματα κατά της εξουσίας και του θείου) και λιγότερο στην αρχή της ανταπόδοσης (ότι αφορά τα ιδιωτικά αδικήματα για τα οποία δεν ήταν σπάνιες άλλωστε οι περιπτώσεις συμβιβασμού). γ) Ιδιαίτερα αυστηρό υπήρξε το Ποινικό Δίκαιο του δεσποτικού καθεστώτος των Περσών , κυρίως σε ότι αφορά τα δημόσια αδικήματα , όπου η θανατική ποινή

εφαρμοζόταν συχνότατα και εκτελούνταν με τους πιο απάνθρωπους τρόπους εφαρμοζόταν συχνότατα και εκτελούνταν με τους πιο απάνθρωπους τρόπους. Αναμφισβήτητο όμως είναι ότι εδώ εκδηλώθηκε τεράστια πρόοδος ως προς τα κριτήρια επιβολής της θανατικής ποινής και για πρώτη φορά εμφανίζεται το ελαφρυντικό του «προτέρου εντίμου βίου». δ) Στο Μωσαϊκό Νόμο της θεοκρατικής κοινωνίας των Εβραίων , κυριάρχησε η ποινική αρχή της ανταπόδοσης και χαρακτηριστικά είναι τα αναφερόμενα στην «Έξοδο» : «Αν όμως συμβεί συμφορά , τότε θέλεις να δώσεις ζωή αντί ζωής, οφθαλμό αντί οφθαλμού,οδόντα αντί οδόντος».

ε) Στην Αρχαία Ελλάδα η αυστηρότερη ποινή ήταν η θανατική ε) Στην Αρχαία Ελλάδα η αυστηρότερη ποινή ήταν η θανατική . Την εκτέλεση επόπτευαν οι Ένδεκα και την εκτελούσε κάποιος επαγγελματίας εκτελεστής, ο οποίος ήταν γνωστός κατ΄ευφημισμό ως «δήμιος» (άνθρωπος του δήμου, πράγμα που δε σημαίνει απαραίτητα ότι ήταν δούλος και άνηκε στο δημόσιο). Κανονικά , τον εκτελούσαν αμέσως μετά τη δίκη. Δεν γίνονταν όμως εκτελέσεις κατά τη διάρκεια του ετήσιου ταξιδιού του ιερού πλοίου από την Αθήνα στην Δήλο. Είναι γνωστές τρεις μέθοδοι εκτέλεσης. Υπήρχε, πρώτων, το χάσμα ή ο λάκκος μέσα στον οποίο ρίχνονταν οι καταδικασμένοι.

Μία δεύτερη μέθοδος ήταν το «τύμπανο» Μία δεύτερη μέθοδος ήταν το «τύμπανο». Ο κατάδικος δενόταν σφιχτά πάνω σε έναν όρθιο ξύλινο σανίδι με πέντε σιδερένιους χαλκάδες που έμπαιναν γύρω από το λαιμό, τους καρπούς και τους αστραγάλους του και στερεώνονταν με καρφιά.Μια τρίτη μέθοδος ήταν η δηλητηρίαση με κώνειο (θάνατος Σωκράτη). Η εξορία ήταν μια ακόμη αυστηρή ποινή, αφού ένας άντρας που έφτανε χωρίς πόρους σε μία ξένη πόλη μπορεί να συναντούσε δυσκολίες στο να γίνει αποδεκτός εκεί.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ Πρόκειται για τη βαρύτερη (‘κεφαλική’) ποινή που μπορεί να επιβληθεί αυτοτελώς στον δράστη μιας εγκληματικής πράξης και συνίσταται την αφαίρεση της ζωής του.Αποτελεί θεσμό που εμφανίστηκε από τα αρχαιότατα χρόνια και στη μακρόχρονη πορεία του σημάδεψε το Δίκαιο όλων των ιστορικά γνωστών κοινωνιών. Η σκληρότητα της θανατικής ποινής είναι εμφανής.Όπως τα βασανιστήρια, έτσι και η θανατική εκτέλεση αποτελεί τη μέγιστη φυσική και ηθική βλάβη που μπορεί να υποστεί ένα άτομο από τη πολιτεία. Αν το κρέμασμα από τα χέρια μέχρι να προκληθεί αφόρητος πόνος

Καταδικάζεται ως βασανιστήριο, πώς να μη στηλιτευτεί το κρέμασμα από το λαιμό μέχρι να προκληθεί ο θάνατος από ασφυξία;Αν η διοχέτευση ηλεκτρικού ρεύματος 100 volt στα πιο ευαίσθητα μέρη του ανθρώπινου σώματος προκαλεί στο κόσμο την αηδία, ποια αντίδραση πρέπει να προκαλέσει η διοχέτευση 2000volt στο σώμα του θανατοποινίτη;! ΣΚΟΠΟΣ της ποινής δεν είναι η εκδίκηση, αλλ’ ο σωφρονισμός αυτού που διέπραξε το αδίκημα και ο παραδειγματισμός των άλλων. Άρα, ο σκοπός της ποινής είναι η πρόληψη υπό δύο έννοιες:γενική πρόληψη του κακού, δηλαδή να αποτρέψει πολλούς άλλους από το να θελήσουν να αδικήσουν (σωφρονισμός) και

Η θανατική ποινή δεν κάνει φυλετικές διακρίσεις Η θανατική ποινή δεν κάνει φυλετικές διακρίσεις . . . μόνο ΄΄διακρίσεις΄΄ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων …

ειδική πρόληψη, να αποτρέψει, δηλαδή, το συγκεκριμένο άτομο από το να ξανά εγκληματήσει. Άλλωστε, τιμωρία στα αρχαία ελληνικά σημαίνει σε πρώτη σημασία βοήθεια, αρωγή, συνδρομή. ΥΠΕΡ Ή ΚΑΤΑ; Το να είναι κανείς «υπέρ της ποινής του θανάτου», χωρίς να πρόκειται απλώς για μια ασυλλόγιστη αντίδραση αυτού του «αιμοδιψούς ανθρώπου» που φωλιάζει βαθιά στον καθένα μας, θα συνεπαγόταν επίσης, λογικά, ότι ο ίδιος αντιτίθεται και σε κάθε μορφή αιτιοκρατίας βιολογικής, φυσιολογικής, ψυχολογικής ή πολιτιστικής τάξης, και ότι είναι σφοδρός υπερασπιστής της ελεύθερης βούλησης.

Γιατί, αν παραδεχτούμε ότι «δεν υπάρχει πότέ απόλυτη ευθύνη», δε θα μπορούσε να υπάρξει «απόλυτη τιμωρία ή ανταμοιβή».Από την άλλη πλευρά το να αποδέχεται κανείς τη θανατική ποινή θα έπρεπε λογικά να συνεπάγεται ότι δεν είναι χριστιανός, αφού πρόκειται για μία ρήξη με τη διδασκαλία του Ιησού.Υπάρχει ακόμα ένα καθοριστικό επιχείρημα κατά της θανατικής ποινής:η τύχη παίζει έναν τέτοιο ρόλο στην τελική απόφαση, ώστε η ζωή ενός ανθρώπου φαίνεται πια να κρέμεται από την εύνοια της μοίρας.Και σε όλα αυτά έρχονται να προστεθούν και οι κίνδυνοι δικαστικών πλανών οι οποίες, αν και θεωρούνται από ορισμένους ως όλο και περισσότερο απίθανες, οπωσδήποτε υπάρχουν.

Αναφέρεται ότι τουλάχιστον 44 άνθρωποι έχουν αποδειχθεί αθώοι μετά την καταδίκη τους σε θάνατο , 12 από αυτούς αφού εκτελέστηκαν. Η θανατική ποινή είναι απαράδεκτη και γιατί είναι ριζικά αντίθετη προς τη φύση της δημοκρατικής πολιτείας. Ο βαθύτερος λόγος της επιμονής στη διατήρηση της θανατικής ποινής είναι ότι η ποινή αυτή αποτελεί την πιο δραστική επίδειξη της δύναμης της κρατικής εξουσίας.Με την ύπαρξη δηλαδή της ποινής αυτής το κράτος προβάλλει με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο την ικανότητά του να ξεπερνά ηθικούς δισταγμούς και ανθρωπιστικά αιτήματα, όταν πρόκειται να εξυπηρετηθούν οι σκοπιμότητές του.

Μια τέτοια στήριξη όμως της κρατικής αυθεντίας είναι βασικά αντίθετη προς τη φύση της δημοκρατικής πολιτείας.Γι’ αυτό το λόγο η θανατική ποινή είναι αντισυνταγματική. Εξαιτίας όσων αναφέρθηκαν τείνει να καταργηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο , ενώ συνεχίζεται οξύτατη η διαφωνία για τη σκοπιμότητά της ή μη. Προτάσεις για την επαναφορά της στη Μ.Βρετανία συχνά αποτελούν θέμα διαμάχης στη βουλή, ενώ ισχύει ως ποινή για εγκλήματα εσχάτης προδοσίας. Σε αρκετές πολιτείες των Η.Π.Α. , καθώς και σε μερικές άλλες χώρες ισχύει ακόμα. Η θανατική

ποινή δεν εκτελείται πάντα : ο κυβερνήτης της πολιτείας ή άλλης Αρχής μπορεί να ζητήσει την αναστολή ή ματαίωσή της. Το κράτος διαθέτει ποικιλία διαδικασιών για την εκτέλεση των ποινών: θανατηφόρες ενέσεις, ηλεκτρική καρέκλα, απαγχονισμό, θάλαμο αερίων και τουφεκισμό.Στην Ελλάδα παρά τη πρόβλεψη της θανατικής ποινής από τον ποινικό κώδικα, η εφαρμογή της έχει ατονήσει και δεν πραγματοποιείται. « Όταν η πολιτεία σκοτώνει… Η θανατική ποινή παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα » ( Διεθνής Αμνηστία,Λονδίνο 1989 ). ΚΟΥΤΡΑΚΗ ΕΥΤΥΧΙΑ , ΚΩΝΣΤΑΝΤΑ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ