ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΡΥΟΦΥΛΛΙΔΟΥ ΤΑΞΗ Α΄ ΤΜΗΜΑ Α2

ΘΕΜΑ:ΣΥΜΜΕΤΡΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΜΑΘΗΜΑ:ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΘΕΜΑ:ΣΥΜΜΕΤΡΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ

Συμμετρία ονομάζουμε την αρμονία που παρατηρείται είτε ανάμεσα στα μέρη που αποτελούν ένα αντικείμενο, είτε ανάμεσα στα διαφορετικά πράγματα και πηγάζει από κανονικές αναλογίες

τις κανονικές αναλογίες των αντικειμένων. Όταν λέμε αρμονία, εννοούμε τη σωστή κατανομή και κατάταξη και τις κανονικές αναλογίες των αντικειμένων. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στη συμμετρία κατά το κτίσιμο ενός κτιρίου.

Το φαινόμενο της απόλυτης συμμετρίας δεν είναι καθόλου σπάνιο στη φύση. Οι χρωματιστές κηλίδες στα φτερά των πεταλούδων, για παράδειγμα, οι τροχιές των πλανητών στο διάστημα, ακόμη και οι χοροί των μελισσών.

Η φύση έχει αποδείξει επανειλημμένα ότι «σκέφτεται» σε τέλεια σχήματα και σχηματισμούς.

Στη μελέτη του μικρόκοσμου έχουν παρατηρηθεί σωματίδια που έχουν εντελώς συμμετρικές ιδιότητες, όπως είναι το πρωτόνιο και το αντιπρωτόνιο. Συμμετρία παρατηρούμε και στο ζωικό και φυτικό κόσμο και είναι η αντιστοιχία των οργάνων ή των τμημάτων των αρθρωτών και μη του σώματος ως προς έναν άξονα ή ένα επίπεδο.

Συγκεκριμένα η συμμετρία αναφέρεται σε αντιστοιχία σωματικών μελών, σε μέγεθος, σχήμα, σε αντίθετες θέσεις μιας διαχωριστικής γραμμής ή κατανεμημένη γύρω από ένα κεντρικό σημείο ή άξονα. Ζώα με πολύ διαφορετική ανατομική κατασκευή μπορεί να έχουν τον ίδιο τύπο συμμετρίας.

Οι οργανισμοί και τα διάφορα όργανά τους, εμφανίζουν γενικά διάφορα στοιχεία συμμετρίας, άλλα μεν από αυτά συνδέονται με την προέλευσή τους, άλλα δε με τον τρόπο ζωής τους. Συχνά ατελής ή κατά προσέγγιση, η συμμετρία των οργανισμών αλλοιώνεται από τις συχνές εξατομικευμένες ή ειδικές ανωμαλίες.

Οι βασικοί τύποι της είναι: Η συμμετρία των ζωντανών οργανισμών είναι πολυποίκιλη. Οι βασικοί τύποι της είναι: 1.Σφαιρική συμμετρία Στην περίπτωση αυτή το σώμα μπορεί να διαχωριστεί σε συμμετρικά ημίσεα με επίπεδα οποιασδήποτε κατεύθυνσης.

Οι σφαιρικοί οργανισμοί ή όργανα είναι πολύ απλοί, που επιπλέουν ή συστρέφονται στο νερό ή στον αέρα (σπόροι διαφόρων ειδών, αυγά, ηλιόζωα, ακτινόζωα) στα οποία μπορούν να περιληφθούν τα ειδικά μισχοφόρα όργανα(καρποί, κεράσια, πορτοκάλια, σποριάγγειακ.λ.π.) Έχουν σχήμα σφαιρικό και τα τμήματα διατάσσονται ομόκεντρα γύρω από το κέντρο της σφαίρας.

Δεν φέρουν άκρα ούτε διακρίνονται πλευρές Δεν φέρουν άκρα ούτε διακρίνονται πλευρές. Η συμμετρία αυτή είναι δυνατή μόνο σε μικρού μεγέθους και με απλή εσωτερική κατασκευή Aκτινόζωα

2.Aκτινωτή συμμετρία Διαθέτει πολλά επίπεδα συμμετρίας που διέρχονται από έναν κοινό κατακόρυφο άξονα. Εδώ ανήκουν οι εδραίοι οργανισμοί, όπως τα δέντρα και η πλειονότητα των χερσόβιων ποωδών φυτών, οι υδροπολύποδες, μερικοί σπόγγοι κ.λπ.

Η πεντακτινωτή συμμετρία (άξονας της τάξης 5) χαρακτηρίζει το φύλο των εχινοδέρμων και τα περισσότερα δικότυλα φυτά.Ένα άνθος με αξονική συμμετρία καλείται ακτινόμορφο ή κανονικό.

3.Διαξονική συμμετρία Διαθέτει δυο άξονες συμμετρίας που είναι κάθετοι μεταξύ τους, και δυο επίπεδα συμμετρίας επίσης κάθετα μεταξύ τους, που το καθένα περιέχει έναν από τους άξονες συμμετρίας και η τομή τους είναι κάθετη στο επίπεδο που ορίζουν οι δυο άξονες συμμετρίας. (π.χ. εξακοράλλια θαλάσσιες ανεμώνες, κτενοφόρα κ.ά.)

Εξακοράλλια Κτενοφόρα Θαλάσσιες Ανεμώνες

4.Σπειροειδή συμμετρία Την παρουσιάζουν οργανισμοί με ανάπτυξη σπειροειδή (σπειρύλλια, γαστερόποδα, μαλάκια, περιελισσόμενα φυτά κ.λπ.) στα οποία όλα τα άτομα του ίδιου είδους, έχουν την ίδια διεύθυνση περιστροφή εκτός αν υπάρχει τερατομορφία.

Σπειρύλια Γαστερόποδα Η δεξιά περιέλιξη είναι ο κανόνας στα γαστερόποδα, εκτός από τα πολύ σπάνια αριστερόστροφα είδη. Γαστερόποδα

5.Αμφίπλευρη συμμετρία Χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη ενός μόνο επιπέδου συμμετρίας, το οποίο διέρχεται από τον επιμήκη άξονα του σώματος και το χωρίζει σε δύο συμμετρικά ήμισυ.

Η αμφίπλευρη συμμετρία ευνοεί την κίνηση προς ένα νοητό άξονα «έμπροσθεν-όπισθεν», εμφανίζεται στα περισσότερα ζώα που έχουν ελευθερία κινήσεων. Από το καλαμάρι και το βάτραχο ως τον άνθρωπο.

Ο άνθρωπος και η πλειοψηφία των ζώων διαθέτουν ένα συμμετρικό σώμα ( 2 μάτια, 2 αυτιά, 2 πνεύμονες κ.λπ.). Αμφίπλευρη συμμετρία εμφανίζουν και τα φύλλα της πλειονότητας των χερσαίων φυτών και τα άνθη που καλούνται ζυγόμορφα.

Oι πλατυέλμινθες Μοιάζουν με τα κνιδόζωα, ζουν στα γλυκά νερά και έχουν αμφίπλευρη συμμετρία, δηλαδή το σώμα τους αποτελείται από δύο ημιμόρια, δεξιό και αριστερό, που είναι όμοια μεταξύ τους. Στο φύλο πλατυέλμινθες ανήκουν οι πλανάριες, νημερτίνοι, στροβιλιστικοί σκώληκες, κ.λπ.

Στους αχινούς, τους λεγόμενους ακανόνιστους, η αμφίπλευρη συμμετρία συνυπάρχει με μια βασική πεντακτινωτή συμμετρία, ενώ στα γαστερόποδα μαλάκια η αμφίπλευρη συμμετρία συνυπάρχει με μια σπειροειδή συμμετρία (δισακτινωτή συμμετρία)

6. Ασυμμετρία Με τον όρο ασυμμετρία εννοούμε την απουσία οποιουδήποτε επιπέδου συμμετρίας. Ασύμμετροι οργανισμοί: πρόκειται για το σύνολο του «βασικού τμήματος» ενός όντος σχηματισμένο από πολυάριθμα παρόμοια στοιχεία. Κάθε στοιχείο είναι τελείως συμμετρικό, αλλά τα στοιχεία διατάσσονται άτακτα.

Επίσης η συμμετρία συχνά είναι αποκλειστικά εξωτερική Επίσης η συμμετρία συχνά είναι αποκλειστικά εξωτερική. Ο άνθρωπος κατά βάση συμμετρικό ον, διαθέτει εν τούτοις την καρδιά, το, στομάχι, το πάγκρεας και τη σπλήνα στην αριστερή πλευρά, ενώ το ήπαρ και τη σκωληκοειδή απόφυση στην δεξιά. Οι δύο πνεύμονες δεν είναι ταυτόσημοι, τα δύο νεφρά δε βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο.

Οι απλούστεροι οργανισμοί όπως οι αμοιβάδες, δε διαθέτουν συμμετρικό σώμα. Αμοιβάδες

Ωστόσο υπάρχουν και αρκετά άλλα ασύμμετρα ζώα: Ο κάβουρας «βιολιστής» έχει τη μια δαγκάνα μεγαλύτερη για να εντυπωσιάζει τις θηλυκές καβουρίνες, το ψάρι «γλώσσα», για καμουφλάζ, είναι από τη μια πλευρά λευκό και από την άλλη σκούρο, ενώ τα δυο μάτια του βρίσκονται στη μια μόνο πλευρά.

Επίλογος Η συμμετρία ως χαρακτηριστικό ζωής είναι ένα από τα βασικά και θεμελιώδη στοιχεία της ταξινομικής και εξελικτικής πορείας όλων των έμβιων όντων.

Η μεγαλύτερη διάδοση της συμμετρίας στους οργανισμούς δεν είναι ζήτημα αισθητικής αλλά οικονομίας. Συμπερασματικά, όσον αφορά το ρόλο της η συμμετρία εμφανίζεται κυρίως ως ένας τρόπος υπερνίκησης της βαρύτητας με την ελάχιστη δυνατή προσπάθεια ( ισορροπία και κίνηση ).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Εγκυκλοπαίδειες: Πάπυρος Λαρους Μπριτάνικα Πάπυρος Λαρους Μπριτάνικα Εποπτική: Μεγάλη Σχολική Εγκυκλοπαίδεια Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Υδρία Ελληνική Τέχνη -Πόπη Ζώρα –Εκδοτική Αθηνών-1994 Βιβλία: «Το ελεύθερο σχέδιο» Μιχάλης Εμμ. Αρφάρας-Εκδόσεις «ΗΒΟΣ» «Γραμμικό σχέδιο» Ιορδάνη Θ. Παυλίδη-Εκδόσεις Ζήτη ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ